Kloptdatwel?

Skepticisme

Sanal Edamaruku over de Indiase goeroes – TAM 2013

by 6 Comments

Op het jaarlijkse skeptische congres van de James Randi Educational Foundation (JREF) onder de naam The Amaz!ng Meeting geven talloze skeptici presentaties. Van TAM 2013 (‘Fighting the Fakers’) zijn er intussen een aantal verschenen op het YouTube kanaal van JREF. Vandaag aandacht voor de presentatie van Sanal Edamaruku – ‘Indian Gurus: From Flying Fakirs and Starving Saints’. 

Sanal Edamaruku
Sanal Edamaruku

Sanal Edamaruku is voorzitter van de Indian Rationalist Association en heeft al heel wat fakirs en goeroes ontmaskerd. In een spraakmakende confrontatie met ‘s lands machtigste  ‘tantrik’ op live televisie overleefde hij bijvoorbeeld zonder problemen al diens krachtige rituelen die erop gericht waren hem te doden in deze ‘ultimate destruction ceremony’.
Sinds 2012 verblijft Edamaruku in zelfverkozen ballingschap in Finland vanwege een rechtszaak die in India boven zijn hoofd hangt. Hij wordt namelijk beschuldigd van blasfemie na een aanvaring met katholieke geestelijken in een televisiedebat. Over die affaire schreef ik eerder op Kloptdatwel: Indiaas skepticus beschuldigd van blasfemie. In zijn presentatie komt Edamaruku er op het eind op terug, na eerst een hele rij andere affaires te hebben doorgenomen.

Indian Gurus: From Flying Fakirs and Starving Saints

 

Egyptisch leger presenteert nieuwe onzinnige virusdetectors

by 33 Comments

Het verhaal van de Egyptische detector waarmee hepatitis C opgespoord zou kunnen worden, wordt steeds bizarder. Vorig jaar dook het apparaat, dat sterke overeenkomsten vertoont met valse drugs- en bomdetectors, op in de Engelse krant The Guardian. Daarna werd het verdoezeld op een posterpresentatie op een congres in Amsterdam. In februari dit jaar werd het apparaat opeens als grootse uitvinding gepresenteerd door het Egyptische leger, samen met een machine die patiënten met aids en hepatitis C zou kunnen genezen. Intussen heeft het Egyptische leger de lijn pseudowetenschappelijke producten uitgebreid.

Brigadier Ahmed Amin Ibrahim, uitvinder van de detector
Brigadier Ahmed Amin Ibrahim, uitvinder van de detector (foto: @moftasa)

Op een beurs voor medische apparatuur in Cairo presenteerde het een hele reeks nieuwe detectoren voor allerlei virussen. Ondanks alle kritiek van wetenschappers die uitleggen dat het idee achter het apparaat compleet flauwekul is, en skeptici die erop wijzen dat het om het ideomotorisch effect draait, zoals bij alle wichelroedes, zet het leger dus door.
De Egyptische arts Mostafa Hoessein besloot zelf eens poolshoogte te nemen. Op de beurs zag hij dat de wichelroedes werden gedemonstreerd met een hepatitis C monster dat in een plastic hoesje was verpakt. Eén persoon bediende de C-Fast en de andere bewoog het plaatje heen en weer. De antenne van het apparaat volgde het plastic hoesje. Toen Hoessein aan de bediener van het apparaat vroeg om zijn ogen dicht te houden, lukte het natuurlijk niet meer om het monster te volgen. Als smoes merkte hij op dat hij pas twee weken training had gehad met het apparaat en al die tijd met open ogen.

Het verzoek van Hoessein aan de uitvinder van het apparaat, brigadier Ahmed Ibrahim, om een demonstratie te mogen filmen waarbij de bediener zijn ogen dicht zou houden, werd in eerste instantie ingewilligd. Maar toen puntje bij paaltje kwam, wilde hij niet dat zijn medewerkers dat op die manier zouden laten zien: “off with you. Who uses a device with his eyes closed?” We moeten het dus doen met de beelden waarop het apparaat wel lijkt te werken.

https://www.youtube.com/watch?v=WKQ3gBU3MAE

Lees het verslag van Hoessein op zijn website, die meer artikelen bevat over deze #koftagate-affaire (merendeels in Arabisch, maar met Google-translate is het wel te volgen). Zie ook de blog van Rena Netjes; zij vertaalde voor het Parool vorige maand ook een stuk dat de positie van het leger in de Egyptische samenleving weergeeft, de achtergrond waartegen dit soort rare ontwikkelingen mogelijk wordt (via Blendle).
Over die andere vinding die in februari gepresenteerd werd, de Complete Cure Device, die patiënten met aids en hepatitis C zou kunnen genezen, is er niet heel veel nieuwe informatie naar voren gekomen. Wel een inschrijfformulier waarvan ik de echtheid niet kan vaststellen, maar je moet wel gek zijn om dat zomaar in te vullen, lijkt me.

(afbeeldingen via Creative Commons van moftasa.net)

Skepsis congres 2013 – Dap Hartmann – Uitzonderlijke beweringen vereisen uitzonderlijk bewijs

by 23 Comments

Dr. L. Hartmann is astronoom en universitair hoofddocent innovation management and entrepreneurship aan de TU Delft.

Uitzonderlijke beweringen vereisen uitzonderlijk bewijs

Veel mensen die iets vreemds ervaren, accepteren zonder enig bewijs een verklaring die meer vragen oproept dan beantwoordt. Waarom is dat, en wat is er gebeurd met Ockhams Scheermes? Een bloemlezing uit de meest opvallende bizarre ervaringen en verklaringen.

De onderstaande video is opgenomen tijdens het Skepsis congres 2013 ‘Wonderlijke ervaringen’. De gebruikte slides staan onder de video.

Skepsis congres 2013 – Willem Betz – Avonturen met Colla

by 47 Comments

prof. em. dr. W. Betz was hoogleraar Huisgeneeskunde aan de VUB. Hij is thans ondervoorzitter van SKEPP.

Avonturen met Colla

De wet Colla (1999) wilde ‘ernstige alternatieve geneeswijzen’ regelen. Onder druk van een minister en een lobby van homeopaten wordt ‘homeopaat’ nu een wettelijk erkende medische beroepstitel in België. Hoe kon het zover komen? Een insiderverslag.

De onderstaande video is opgenomen tijdens het Skepsis congres 2013 ‘Wonderlijke ervaringen’. De gebruikte slides staan onder de video.

Serieus UFO onderzoek

by 17 Comments

Voor 95 procent van de UFO waarnemingen zou een sluitende verklaring gevonden kunnen worden. De vijf procent die overblijft, moet serieus onderzocht worden en daarbij moet een buitenaardse verklaring zeker niet worden uitgesloten. Dat is wat UFO-enthousiastelingen als Coen Vermeeren en Leslie Kean bepleiten en wat KRO Brandpunt ze vorige week zonder tegenspraak liet vertellen. Maar de verklaringen voor die 95 procent, is dat dan geen serieus UFO-onderzoek? Een merkwaardige opvatting van mensen die zelf nooit proberen om normale verklaringen aan te dragen en die ook maar met tegenzin accepteren.

dawn-over-preston-beach-marblehead-inset
Foto van Eyal Oren met de UFO

Het vinden van een sluitende verklaring is vaak een leuke puzzel en tegenwoordig hoef je er niet eens altijd je luie stoel voor uit te komen, zoals de identificatie van de Marblehead UFO laat zien.

Op 26 oktober 2011 ging Eyal Oren nam naar Preston Beach (Marblehead, Massachusetts, VS) om wat foto’s te nemen van de zonsopkomst. Bij het nemen van de foto’s viel hem wel een wit puntje op aan de hemel, maar dacht daar op het moment niet zo over na. Thuis gekomen, zette hij de foto’s op zijn computer over en bij het doorbladeren van de opnames werd opeens duidelijk dat het witte puntje had bewogen. Het hing eerst voor een seconde of drie stil in de lucht en ging er toen opeens razendsnel vandoor. Een UFO?
Oren knipte van de opeenvolgende opnames het stukje met het verschijnsel uit en plakte ze achter elkaar tot een filmpje en plaatste dat op zijn website met de vraag of iemand een idee had wat het kon zijn.

Andrew Hansford presenteerde op TAM 2013 zijn kijk op de zaak. Toen hij het bericht zag, had hij snel het idee dat het om een vliegtuig zou moeten gaan. Dat zou dan in eerste instantie recht op de waarnemer zijn afgevlogen (waardoor het niet leek te bewegen) en dan een draai gemaakt hebben. In de buurt van het strand ligt Boston Logan airport, dus het zou goed kunnen gaan om een manoeuvre van een vliegtuig dat net was opgestegen of juist de landing inzette. Maar zou je deze hypothese ook hard kunnen maken?
Hansford maakte gebruik van vrij toegankelijke gegevens om het raadsel van Oren op te lossen. Eerst bepaalde hij met Google Earth de plaats van waar de foto is genomen. Radar data van Boston Logan airport bleek beschikbaar tot twee weken terug in de tijd en leverde een geschikte kandidaat op voor het vliegtuig: JetBlue vlucht 1250 van Washington Dulles naar Boston Logan. En via FlightAware kon hij meer informatie over die vlucht opzoeken.

Maar was dat toestel wel zichtbaar op het moment van de opname? Door het bij elkaar brengen van de informatie uit de EXIF-data van de foto, de positie van de zon (NOAA Solar Calculator) en weerrapporten, lukt het Hansford om de foto, vluchtroute van het vliegtuig en het zicht vanuit Google Earth op elkaar te plakken. Wat je daarop ziet komt overeen met wat de verschillende foto’s van Oren laten zien. Ook Oren zelf is overtuigd door deze verklaring: ‘Mystery solved!’ schrijft hij twee jaar later als update op zijn blog.

Google earth Overlay met Flight Path 07:01:02 (bron: http://yankeeskeptic.com/)
Google earth Overlay met Flight Path 07:01:02 (bron: http://yankeeskeptic.com/)

Het digitale speurwerk van Hansford is in detail na te lezen op de Yankee Skeptic website, de gedachtegang kan als volgt samengevat worden:

  • het is vermoedelijk een vliegtuig dat een bocht maakt;
  • er is een geschikte kandidaat voor zo’n toestel, als je kijkt naar de vlucht, positie en tijdstip;
  • dat toestel had logischerwijs zichtbaar moeten zijn op de opname;
  • er is niets anders in de opname dat het toestel kan zijn dan de vastgelegde ‘UFO’.

In de woorden van Hansford:

The object in the photographs closely matches the flight path of Jetblue 1250. The aircraft should have been in the photos taken on that morning.  If the object is not JetBlue 1250, then Jetblue is missing aircraft.

In mijn ogen een fraai voorbeeld van serieus UFO-onderzoek. Natuurlijk is het interessant om aandacht te blijven geven aan die zogenaamde vijf procent die (nog) niet verklaard is, maar dan wel graag met dezelfde soort instelling als Hansford hier laat zien. Dat er in sommige gevallen nog geen goede verklaring is gevonden, betekent niet dat de ‘buitenaardse’ optie opeens heel serieus moet worden genomen. Aan de andere kant is roepen dat ‘het wel een vliegtuig zal zijn’ weliswaar een stuk plausibeler, maar ook wel een beetje gemakkelijk als je niet de moeite wil doen om het preciezer uit te zoeken.

Update 29-10-2014: de presentatie van Hansford op TAM staat nu online