Kloptdatwel?

hekserij

Dodelijk bijgeloof in India – hekserij

by 7 Comments

In delen van India komen beschuldigingen van hekserij nog veelvuldig voor. Met personen die beschuldigd worden, bijna altijd vrouwen, loopt het vaak slecht af. In de afgelopen vijftien jaar werden 2000 ‘heksen’ vermoord.

De beschuldigingen komen meestal voort uit conflicten binnen de familie of over grondbezit. Uitbannen van deze praktijken blijkt niet makkelijk. In de noordoostelijke staat Assam komt Birubala Rabha op voor de van hekserij beschuldigde vrouwen en confronteert de aanklagers. Zij ontving al diverse onderscheidingen voor haar werk.

Via New York Times (h/t GJ van ‘t Land)

Generaal pardon voor 38 heksen

by 84 Comments

De gemeenteraad van Keulen heeft 38 heksen die in de West-Duitse stad ter dood waren veroordeeld postuum gratie verleend. Dat berichtte afgelopen vrijdag de Volkskrant. De heksenjacht die in de 16e en 17e eeuw z’n hoogtepunt bereikte, kostte in Keulen 34 vrouwen, drie mannen en een jongen het leven. Eén meisje van acht jaar oud bleef wel in leven, maar werd verbannen. In heel Duitsland zijn naar schatting 25.000 tot 30.000 mannen en vrouwen als heks terechtgesteld.

Generaal pardon voor 38 heksen 1
Het verbranden van ter dood veroordeelde heksen in Zwitserland in 1585. Een schilderij van Johann Jakob Wick (wikipedia).

Daarmee neemt Duitsland een groot deel van de in totaal 40.000 tot 60.000 dodelijke slachtoffers voor z’n rekening van de Europese heksenvervolging in de ‘vroege moderne tijd’, een periode die begon aan het einde van de middeleeuwen. De laatste officiële executie van een heks vond in Duitsland plaats in 1793, maar uit 1836 stamt een bericht van een vrouw die werd verdacht van hekserij en met geweld werd verdronken in een zogeheten ‘waterproef’. De Duitse Wikipedia biedt een grote hoeveelheid informatie over de heksenvervolging in Duitsland. Wie het Duits minder makkelijk vindt, kan dit artikel in de Engelse Wikipedia lezen (‘Witch trials in the Early Modern period’). Dit artikel gaat ook uitvoerig in op de diverse verklaringen voor de heksenvervolging – die variëren van de onzekerheid in de samenleving door veranderende omstandigheden, de strijd tussen katholicisme en protestantisme, tot welbewust beleid van de katholieke kerk om vroedvrouwen te vervolgen omdat deze kennis hadden over geboortebeperking.

Een van de bekendste heksen die in Keulen ter dood werd gebracht was Katharina Henot. Zij was aan het einde van de 16e / begin van de 17e eeuw een bekende onderneemster in Keulen. Ze was o.a. directeur van het plaatselijke postkantoor. Dat is haar mogelijk fataal geworden. Een invloedrijke politicus, graaf Leonhard II von Taxis, had andere plannen met de postbezorging. Er wordt verondersteld dat de graaf roddels heeft verspreid dat Henot een heks was om zo de controle te krijgen over het postkantoor. De Wikipedia:

‘From 1626 to 1631 a great witch trial was held in the city of Cologne. In 1627, a nun in the convent in the city had become “obsessed”. Rumors pointed out Henot, and the commission of the archbishop arrested both Henot in January 1627 and accused them of having caused several cases of death and sickness in the convent by use of magic. She was imprisoned and denied bail and protection’.

Generaal pardon voor 38 heksen 2
Een verslag van een heksenverbranding in het Duitse Schiltach uit 1533 (wikipedia).

Henot bleef tot het laatst ontkennen dat ze een heks was, ondanks langdurige marteling. Het hielp niets. Ze werd gewurgd en daarna verbrand op 19 mei 1627. Dit was in strijd met de toen geldende rechtsregels die eisten dat een heks moest bekennen voordat ze ter dood kon worden gebracht.

Bijna 400 jaar later heeft de protestantse geestelijke Hartmut Hegeler zich ingespannen voor eerherstel voor Henot. Hij diende een verzoek in bij de gemeenteraad van Keulen. Dat leidde dus op 28 juni 2012 tot het besluit om Henot en de andere veroordeelde heksen postuum gratie te verlenen. De beslissing was symbolisch, volgens TheLocal.de (Duits nieuws in het Engels). De gemeenteraad heeft immers formeel niet de bevoegdheid om beslissingen van de rechtbanken van de katholieke kerk ongedaan te maken:

‘The move was not a judicial act – authorities in modern day Germany do not have the power to overturn rulings made under the Holy Roman Empire. Instead, the move was intended to highlight how easily a person can be defamed to the point of no longer being seen as human, but a demon that deserves to die a horrible death’.

 

‘She’s a witch! Burn her!’

by 6 Comments

Geloof in, en de angst voor hekserij is iets dat eens in de zoveel tijd zijn kop opsteekt. De ene keer (vooral in Europa) is het meestal lachwekkend, de andere keer (in bijvoorbeeld Azië en Afrika) letterlijk dodelijk serieus. Deze occulte1 zaken zijn flauwekul, maar af toe verdient het geloof in deze onzin weer eens wat aandacht. In dit stuk aandacht voor kinderen in Afrika die worden beschuldigd van hekserij. Vaak is dat niet meer dan een excuus om de aandacht af te leiden van alle dagelijkse ellende. Voor de kinderen met afschuwelijke gevolgen.

De laatste heksen werden in Nederland naar verluidt in 1613 geëxecuteerd. Dat was tijdens de heksenprocessen van Roermond. In korte tijd werden daar 64 mensen op de brandstapel ter dood gebracht. De laatste heks in Europa werd officieel in Zwitserland geëxecuteerd, dat was Anna Göldi in 1785. In deze casus was hekserij overigens al niet meer de officiële aanklacht, maar het speelde wel een rol bij de beschuldigingen.

‘She’s a witch! Burn her!’ 3
Vele ‘veroordeelde’ heksen eindigden op de brandstapel. Executie van Anna Hendricks in 1571 (bron: onbekend)
Geloof in hekserij nog steeds actueel

Wie overigens dacht dat het daarmee gedaan was, heeft het mis, zoals een eerder artikel hier op Kloptdatwel laat zien. Voor prof. dr. Mart-Jan Paul (van de Evangelische Theologische Faculteit te Heverlee bij Leuven) is hekserij springlevend. Dat blijkt uit zijn boek over occulte zaken (waaronder dus hekserij). Hij heeft ook bepaalde uitspraken gedaan in de zaak van Tristan van der V. die doen vermoeden dat voor Paul hekserij iets van deze tijd is. Bepaalde christelijke stromingen leggen verbanden tussen occulte zaken en de duivel. Dus het idee dat mensen (zwarte) magie bedrijven, al dan niet in samenwerking met de duivel. Dat fenomeen is onder andere waar te nemen bij  kritiek van bepaalde groeperingen op bijvoorbeeld de boeken en films van Harry Potter.

In Saoedi-Arabië is hekserij nog steeds een misdrijf waarop de doodstraf staat. In december 2011 is daar nog een vrouw onthoofd voor dit ’misdrijf’. Ook in India komt het voor zoals dit recente artikel uit het blad The Economist beschrijft. De ‘heksenjacht’ lijkt vaak de kop op te steken in perioden van onzekerheid zoals bij armoede en ziekten. Dat geldt niet alleen in andere landen. Hoogleraar Paul kreeg bijvoorbeeld een podium in de Nederlandse pers door zijn commentaar op de schokkende moordpartij van Tristan van der V. Daarnaast lijken factoren zoals afgunst van belang te zijn waardoor dorpsbewoners elkaar soms beschuldigen van hekserij.

Kinderen worden van hekserij beschuldigd

Het geloof in hekserij en andere occulte zaken is ook wijd verbreid in grote delen van Afrika ten zuiden van de Sahara. Daar is in sommige gebieden een tendens zichtbaar waarbij bepaalde christelijke stromingen in combinatie met lokaal bijgeloof heksengedrag projecteren op kinderen. De gevolgen daarvan zijn schrijnend, zoals te zien  in de documentaire ‘Saving Africa’s Witch Children’ (Red Afrika’s heksenkinderen).

‘She’s a witch! Burn her!’ 4
Verstoten door de eigen ouders (Scène uit ‘Saving Africa’s Witch Children’)

Deze documentaire uit 2009 heeft deze problematiek terecht de nodige aandacht gegeven. En hoewel de documentaire ‘Saving Africa’s Witch Children’ zich vooral richt op Nigeria, komt dit probleem voor in grote delen van het Afrikaanse continent. De documentaire heeft mede geresulteerd in een rapport van de Verenigde Naties (VN) over deze problematiek met als titel ‘Breaking the spell’.

Ook in een documentaire van de Amerikaanse nieuwszender ABC is te zien hoe angst en onzekerheid van individuen en soms hele dorpen wordt afgeschoven op kinderen.

http://www.youtube.com/watch?v=MlRG9gXriVI

http://www.youtube.com/watch?v=M8Dl2EeqHxc

Ook in Europa (zelfs in Ermelo)

Ook in Europa hebben we al een aantal keren te maken gehad met deze gevaarlijke combinatie van religie en bijgeloof2, zoals deze voorbeelden uit Zweden en Groot-Brittannië laten zien. En het zijn niet alleen Europeanen met niet-Europese achtergrond die in deze zaken geloven. Afgelopen weekend was er een zogenaamde bevrijdingsconferentie in Ermelo ‘(…) om onderwijs te geven en te bidden voor hen die occult belast en/of gebonden zijn geraakt’. Dit, samen met de eerder genoemde prof. dr. Mart-Jan Paul, laat dit zien dat dit soort bijgeloof nog steeds leeft, ook in Nederland.

Een voorbeeld: Helen Ukpabio’s geloof in behekste kinderen

Recentelijk verscheen er op youtube een filmpje van een sceptische ‘vlogger’ die ook op dit probleem wilde wijzen. Doel was aandacht te vragen voor het aanstaande bezoek van Helen Ukpabio aan de Verenigde Staten (dit bezoek was eerst gepland in maart maar is verplaatst naar mei). Helen Ukpabio is zelfbenoemd ‘Lady Apostle’ en oprichter van de Liberty Foundation Gospel Ministries in Nigeria. Wikipedia schrijft over haar geloof in behekste kinderen:

‘The belief most often associated with Mrs. Ukpabio and her organisation is a claim that Satan has the ability to manifest himself in the bodies of children by demonic possession and make them become his servants in the form of ‘witches’ or ‘wizards’.

Naast veel aanhang in Nigeria zijn er ook varianten van deze kerk te vinden in andere delen van de wereld zoals de Verenigde staten. Deze kerken worden veelal bezocht door daar wonende Nigerianen.

‘She’s a witch! Burn her!’ 5

Helen Ukpabio komt vrij uitgebreid aan de bod in de eerder genoemde documentaire. Zij beweert dat ze zelf een heks is geweest en verder verspreidt ze een hele berg onzin waarbij zij alle ellende van individuen en van hele dorpen toeschrijft aan ‘behekste’ kinderen. Naast deze ‘haatpreken’ in haar eigen kerk verspreidt ze haar boodschap ook door middel van films in onvervalste ‘Nollywood’ stijl (Nigeria is de op India na grootste filmproducent ter wereld).3 Mensen zoals Helen Ukpabio zijn met hun onzinverhalen direct verantwoordelijk voor de ellende waarin veel van deze kinderen in zijn beland. Het zou goed zijn als mensen die veel schade en ellende hebben veroorzaakt, zoals Helen Ukpabio (en zij is helaas niet alleen), zich verantwoorden voor de rechter. Dat is in dit specifieke geval de taak van Nigeria.

Joseph Kony misbruikt kinderen

Recentelijk is er veel aandacht geweest voor de leider van de Lords Resistance Army (LRA), Joseph Kony. De LRA is een religieus geïnspireerde terreurgroepering en maakt ook misbruik van het bijgeloof in occulte zaken. De beweging ronselt kindsoldaten. De kinderen wordt o.a. wijsgemaakt dat deze door middel van ‘heilig’ water, toverspreuken en/of bijzondere kettingen onkwetsbaar zijn voor kogels. De resultaten laten zich raden… De Oegandese regering maakt met steun van de VS jacht op Kony die wordt gezocht door het Internationale Strafhof in Den Haag. Wikipedia schrijft over Kony:

‘Kony proclaims himself the spokesperson of God and a spirit medium, has nurtured a cult of personality, and claims he is visited by a multinational host of 13 spirits, including a Chinese phantom’.

Het is natuurlijk te hopen dat Kony zich binnenkort moet verantwoorden voor het Internationale Strafhof. Maar het geloof in kinderhekserij is en blijft een hardnekkig probleem. Zeker als we zelfs in Nederland nog mensen hebben die in deze flauwekul geloven. Het minste dat we kunnen doen is dit soort verwerpelijke zaken af toe wat extra aandacht aandacht geven. Bij deze.

 

1 De term occult betekent zoiets als verborgen of geheimzinnig en wordt vaak gebruikt om zaken aan te geven die geen enkele wetenschappelijke basis bezitten, zoals alchemie, astrologie en toverij. In bepaalde religieuze stromingen wordt de term gebruikt om te verbloemen dat men nog steeds gelooft in dergelijke ongefundeerde onzin. (definitie volgens de auteur)

2Ik maak een bewust onderscheid tussen religie en bijgeloof in deze context, ik realiseer me dat daarover te discussiëren valt.

3Het echte Nollywood produceert overigens overwegend onschuldig vermaak.

Engelse politie – hekserij, geesten en ufo’s

by 3 Comments

Het blad Haunted vroeg bij de polite van Nottinghamshire eens op hoeveel paranormale zaken ze de afgelopen tijd hadden meegemaakt en daar kwam het volgende uit:

In de afgelopen 6 jaar kregen ze maar liefst 46 hekserijmeldingen.

Verder nog 34 meldingen waar geesten in het spel zouden zijn:

Chief Inspector Tim Antill said there are calls which at first appear to be “serious incidents”, like intruders in the property, but turn out “to be of the ghost nature.”

“When we have started interviewing people they talked about relatives that had just died and [they said] it could have been the ghosts of these people.”

Er waren ook nog 3 UFO-meldingen maar dat bleken helaas allemaal Chinese lantaarns te zijn.

Ik ben benieuwd of de getallen generaliseerbaar zijn naar Nederlandse politiedistricten. Als iemand daar meer informatie over heeft dan horen we dat graag. Het district van Nottinghamshire beslaat in elk geval 800 vierkante mijl (ca. 2000 vierkante kilometer) waar ongeveer een miljoen mensen wonen.

 

Vloek van Roemeense heksen heeft geholpen?

by 1 Comment

Begin 2011 zijn heksen in Roemenië verplicht om belasting te betalen. Van de ene kant wordt dat gezien als een positieve ontwikkeling, hekserij is nu een officieel erkend beroep, van de andere kant hebben de heksen natuurlijk geen zin in extra kosten. Toch hebben de heksen vloeken uitgesproken om ervoor te zorgen dat het allemaal niet door zou gaan.

Dat heeft dus niet geholpen.

Vervolgens kwam in februari het bericht dat er een wetsvoorstel in de maak is dat bepaalt dat wanneer een heks een voorspelling doet die niet uitkomt, de heks dan voor de rechter kan worden gesleept. Klinkt als een prima initiatief zo’n “praat geen onzin”-wet.

De wet was al door de Senaat goedgekeurd en moest alleen nog even aangenomen worden door de Kamer van Afgevaardigden. Helaas is de wet nu toch afgewezen, volgens de krant The Telegraph zou de regering zelfs opgeroepen hebben om tegen de wet te stemmen, de officiële reden daarvoor is dat de regering daarmee wilde voorkomen dat de hekserij serieus zou worden genomen. Maar is dat wel de echte reden? Interessant is dat een soortgelijk wetsvoorstel in september 2010 ook al niet werd geaccepteerd, volgens dezelfde krant (The Telegraph) was dat wegens angst voor een vloek die de heksen zouden uitspreken.

De conclusie lijkt dus te zijn dat dreigen met een vloek effectiever is dan de vloek zelf…