Kloptdatwel?

rechtszaak

Alles fout – de paragnosten in de zaak Vaatstra

by 37 Comments

Op vrijdag 19 april 2013 (gisteren) veroordeelde de rechtbank Jasper S. tot achttien jaar gevangenisstraf. De rechters vinden het overtuigend bewezen dat hij in de nacht van 30 april op 1 mei 1999 Marianne Vaatstra heeft verkracht en vermoord. Hiermee is deze geruchtmakende zaak (voorlopig) tot een einde gekomen. In de afgelopen jaren was de zaak Vaatstra regelmatig onderwerp van discussie en speculatie, omdat de moord maar niet werd opgelost. Uiteindelijk zou de inzet van een grootschalig DNA-verwantschapsonderzoek de dader aanwijzen. Maar er waren ook mensen en omroepen in de afgelopen jaren, die meenden er verstandig aan te doen om paragnosten in te zetten om dichterbij de waarheid te komen. Het RTL programma “Het Zesde Zintuig: Plaats Delict” zette in 2009 vier paragnosten aan het werk om nieuwe informatie van gene zijde te verkrijgen. Hoe goed was die informatie eigenlijk?

De hele uitzending van “Het Zesde Zintuig: Plaats Delict” terugzien, kan via RTL gemist.

 

De zaak 201012662/1 en het einde van de homeopathie in Nederland

by 19 Comments

Column van Cees Renckens
De zaak 201012662/1 en het einde van de homeopathie in Nederland 1
Cees Renckens schrijft columns voor Kloptdatwel. Van 1988 tot 2011 was hij voorzitter van de Vereniging tegen de Kwakzalverij. Foto: Vivian Oei.

In 1997 startte het College ter Beoordeling van Geneesmiddelen CBG met het registreren van homeopathische middelen, een voortvloeisel uit Europese wetgeving, waaraan elk land zijn eigen invulling mocht geven. Nederland koos ervoor om deze onzinnige taak uit te besteden aan het CBG, dat zich tot die tijd nimmer met dit anachronisme bezig had gehouden, maar nu wel tuk bleek op deze uitbreiding van haar taak/functiebeschrijving.

Er kwamen twee categorieën: enkelvoudige middelen zonder indicatie, het spul dat doorgaans alleen op voorschrift van een homeopaat wordt gebruikt. Voor de tweede categorie middelen, samengesteld uit mengsels en voorradig in de zelfzorgschappen van drogist en apotheek, die wel een indicatie claimen, gold een aangepaste ‘bewijsvoering’, waarbij volstaan kon worden met verwijzingen naar monografieën over het preparaat of naar vermelding in het Deutsches Homöopathisches Arzneibuch. Aldus werd in 1999 het eerste homeopathische middel met indicatie geregistreerd: A. Vogel’s Aconitum D 10, te gebruiken bij ‘koorts en zenuwpijn’ en anno 2012 zijn er inmiddels ruim 250 homeopathica met erkende indicatie op de markt.

Onze overheid had destijds nog wel het fatsoen om te eisen dat er op de verpakking van de middelen met indicatie de volgende tekst zou worden afgedrukt: ‘De werkzaamheid van dit homeopathisch geneesmiddel is door het CBG niet met wetenschappelijke criteria beoordeeld’. Deze tekst heet in de wandelgangen de disclaimer. VSM nam geen genoegen met deze storende afzwakking van haar propaganda en procedeerde tegen de verplichte disclaimer. Ze wonnen, hetgeen leidde tot dolle vreugde bij de zakenlieden van VSM, maar de vreugde duurde niet lang, want de minister van VWS oordeelde dat het evenwicht nu uit de regelgeving was verdwenen en bepaalde dat aan homeopathische middelen dezelfde toelatingseisen voortaan zouden moeten worden gesteld als aan reguliere echt werkzame geneesmiddelen. In 2007 trad deze nieuwe ministeriële Regeling in werking en homeopathica moesten dus vanaf die datum op gebruikelijke farmacologische gronden werkzaamheid aantonen. Voor middelen die al in de handel waren was er een overgangsregeling van twee jaar, waarbinnen de fabrikanten moesten aangeven op welke wijze ze de bewijzen van werkzaamheid (‘preklinisch en klinisch-farmacologisch’) dachten aan te leveren.

Op 19 december 2007 liet VSM Geneesmiddelen aan het CBG weten dat zij de indicatie van het in 31 juli 2002 geregistreerde Rinileen wilde handhaven onder verwijzing naar homeopathische literatuur en stelde dat het bewijzen van de werkzaamheid van deze middelen niet op reguliere wijze mogelijk was. Hierop ontnam het CBG VSM de handelsvergunning (RVH 80007) voor de Rinileen neusdruppels (indicatie: neusverkoudheid, oorpijn en bijholteontsteking). Tegen deze beslissing ging VSM wederom procederen en naast wat strikt formeel-juridische argumenten kwam men onder andere op de proppen met het bedrijfsbelang van VSM en beklemtoonde zij dat het CBG niet had bewezen dat het middel onwerkzaam was. Nu verloor VSM. Hoger beroep was nog mogelijk en zo klopte VSM in 2011 aan bij de afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State. Het mocht niet baten: het hoger beroep (zaak 201012662/1) werd afgewezen en het vonnis werd gehandhaafd. De uitspraak kwam op 18 april 2012 en hij moet in de homeopathische wereld met paniek zijn ontvangen. Biohorma, VSM, Boiron en dergelijke verdienen alleen aan de complexmiddelen mét indicatie en praktisch niets aan de enkelvoudige middelen, die men slechts als service aan de al dan niet klassieke homeopaten in het schap houdt.

Na 15 jaar publieksmisleiding met toch ook enige medeplichtigheid van onze overheid en de afdeling homeopathie van het CBG komt aan die beschamende vertoning eindelijk een einde. De fabrikanten mogen hun middelen blijven maken, maar ze mogen niet meer zeggen waartegen het zou helpen: vanuit marketing oogpunt een hopeloze situatie. Het faillissement van de Nederlandse bedrijven die het publiek zo lang hebben kunnen misleiden, kan nu dus op korte termijn verwacht worden. De homeopathie is afkomstig uit Duitsland en daar kent men een mooie uitdrukking, die hier zeker voor mij op gaat: ‘Die schönste Freude ist Schadenfreude!’.

Aanpassing van de redactie 01-07-2013: het zaaknummer in de titel bleek onjuist en is gecorrigeerd. De titel als onderdeel van de URL zal niet gecorrigeerd worden omdat daarmee ook de URL aangepast zou worden.

Beschuldigd door de paragnost van je baas

by 6 Comments

Ik kreeg deze interessante rechtszaak doorgestuurd:

4.1. Het gaat in deze zaak om het volgende.

[Y.], geboren op 1 november 1948, is op 15 april 1986 in dienst getreden van [X.] als verkoopmedewerkster. Haar salaris bedroeg laatstelijk€ 10,13 bruto per uur. [Y.] werkte part time en een wisselend aantal uren per maand in het filiaal van [X.] te [vestigingsplaats].
Op 20 januari 2010 heeft [X.] een anonieme brief (prod. 10 bij pleitnota [X.]) ontvangen waarin de slechte sfeer en de werksituatie in het filiaal in [vestigingsplaats] aan de orde worden gesteld, waarvoor de bedrijfsleider en diens assistente volgens de anonieme briefschrijvers verantwoordelijk zijn. Na ontvangst van deze brief is het personeel bijeen geroepen teneinde te achterhalen van wie deze brief afkomstig was en of de aantijgingen op waarheid berustten. Alle personeelsleden, waaronder [Y.], hebben op 25 januari 2010 een verklaring ondertekend waarin zij zich distantieerden van de inhoud van de anonieme brief. [X.] heeft op enig moment een paragnost ingeschakeld om te achterhalen wie de anonieme brief had geschreven. De paragnost wees [Y.] als de briefschrijfster aan. [Y.], daarmee op 9 juni 2010 door [X.] geconfronteerd, heeft ontkend de brief te hebben geschreven.

Daar sta je dan, je baas beschuldigd je van leugens, omdat een paragnost dat zegt. Y meldt zich vervolgens ziek.

Hoe het precies verder gaat kan je hier lezen, maar in deze zaak beslist de rechter in het voordeel van Y.

Beslissingen nemen op basis van paragnosten, mediums of andere personen die zich op ‘gevoel’ baseren en informatie ‘door krijgen’ zijn sowieso af te raden (het is altijd maar de gok of het goed uitpakt) maar om bedrijfsbeslissingen daarop de baseren is toch wel erg riskant.

 

 

Diagnose op afstand: Strauss-Kahn lijdt aan sexverslaving

by 7 Comments

In de alternatieve hoek is het heel normaal: op afstand een diagnose stellen en op afstand behandelen. In dit blog bespraken we b.v. behandeling van huisdieren op afstand (zie hier en hier). Maar ook psychiaters en psychologen met een universitaire opleiding doen het: ‘diagnose op afstand’. Artsen en psychologen in Frankrijk en de VS ontleden in de pers voormalig IMF-baas Strauss-Kahn op basis van heel beperkte informatie. In Nederland hebben we hetzelfde gezien bij Volkert van der Graaf en Joran van der Sloot. Klopt dat wel?

Natuurlijk zijn de perscommentaren van psychiaters en psychologen niet hetzelfde als de paranormale behandelingen op afstand die alternatieve behandelaars toepassen. De psychiaters en psychologen claimen geen paranormale krachten. Wel denken ze dat ze een diagnose kunnen stellen op basis van een paar televisiebeelden en verhalen in de pers. Het Amerikaanse tijdschrift Psychology Today waarschuwt in een artikel op 17 mei dat dit niet mogelijk is. Ook de New York Times heeft een artikel over dit onderwerp.

 

Psychology Today citeert sexverslavingsexpert Robert Weiss die in een artikel in Business Wire precies lijkt te weten wat er met Strauss-Kahn mis is:

‘Powerful men engaged in intensely stressful jobs need to have their emotional lives in balance. While functioning at a very high level intellectually, a sense of invulnerability combined with poor self-care and constant pressure to perform can leave them emotionally vulnerable to undermining the very things they have worked so hard to achieve. […] The underlying source of these types of addictive sexual disorders is a lack of adult emotional support and intimacy combined with often overlooked early histories of early emotional trauma‘.

Diagnose op afstand: Strauss-Kahn lijdt aan sexverslaving 2
Het persverhaal uit 1964 tegen Barry Goldwater

De New York Times wijst op een schandaal uit 1964. Toen maakte de pers de presidentskandidaat Barry Goldwater met de grond gelijk door psychiaters aan het woord te laten die dachten dat Goldwater niet goed bij zijn hoofd was. Het onderzoek was slecht uitgevoerd en de psychiaters hadden zich laten verleiden uitspraken die ze niet konden waarmaken. Volgens de Times:

‘The survey, highly unscientific even by the standards of the time, was sent to 12,356 psychiatrists, of whom 2,417 responded. The results were published as a special issue: “The Unconscious of a Conservative: A Special Issue on the Mind of Barry Goldwater”. The psychiatrists’ assessment was brutal. Half of the respondents judged Mr. Goldwater psychologically unfit to be president. They used terms like “megalomaniac,” “paranoid” and “grossly psychotic,” and some even offered specific diagnoses, including schizophreniaand narcissistic personality disorder. Only 27 percent of the respondents said Mr. Goldwater was mentally fit, and 23 percent said they didn’t know enough about him to make a judgment’.

Goldwater liet het er niet bij zitten en in een rechtszaak kreeg hij één miljoen dollar schadevergoeding toegewezen van het tijdschrift Fact. Blijkbaar zijn de lessen van toen voor een deel vergeten. De New York Times stelt twee simpele regels voor: (1) een arts moet geen diagnose afgeven als hij een patiënt niet zelf heeft gezien en zelf grondig heeft onderzocht, (2) psychiatrie moet niet als politiek instrument worden ingezet. Afwijkingen van deze regels schaden volgens de krant het vertrouwen in de geestelijke gezondheidszorg.

Diagnose op afstand: Strauss-Kahn lijdt aan sexverslaving 3
Corine de Ruiter

Ook in Nederland hebben we een paar gevallen van ‘diagnose op afstand’.

Hoogleraar Forensische Psychologie Corine de Ruiter doet regelmatig in de pers en in haar ‘opinies’ op Joop.nl uitspraken over de geestelijke toestand van (vermeende) criminelen. Dit leidde al meermalen tot kritiek van vakgenoten. Zo vertelde ze in De Volkskrant dat Joran van der Sloot het ‘prototype [is] van een klassieke psychopaat’. Haar commentaar op 6 mei 2003 op Radio 1 over Volkert van der Graaf (diagnose: misschien wel Asperger) kwam haar op forse kritiek te staan. Het Pieter Baan Centrum had namelijk Van der Graaf onderzocht, onder andere op Asperger, en geconcludeerd dat de moordenaar van Fortuyn niet aan dit ziektebeeld leed. De wikipedia vat het als volgt samen:

In interviews en praatprogramma‘s gaf zij psychopathologische diagnoses van het ziektebeeld van een met name genoemde verdachte van geweldsmisdrijven, die zij niet zelf had onderzocht of ontmoet. Dit leverde haar kritiek op van vakgenoten. Zelf zei zij daarover: “Iedereen denkt altijd dat je met iemand moet praten om tot een oordeel te komen, maar ik kan iedereen uit de droom helpen: de enige manier om iemand forensisch-psychologisch te onderzoeken is heel veel informatie uit verschillende bronnen verzamelen en die informatie tegen elkaar af te wegen”.

Klinkt redelijk. Maar als je de perscommentaren en blogstukken van Corine de Ruiter bekijkt, vraag je je wel af of ze wel altijd ‘heel veel informatie uit verschillende bronnen verzamelt en die informatie tegen elkaar afweegt’ voordat ze tot haar uitspraken komt.

De Groningse psychiater Menno Oosterhoff kreeg het aan de stok met Volkert van der Graaf. Ook Oosterhoff had in de pers verteld dat Van der Graaf leed aan Asperger. Van der Graaf pikte dat niet en diende een klacht in bij het Medisch Tuchtcollege. Die nam de klacht van Van der Graaf niet in behandeling omdat er geen sprake was van een arts-patiënt relatie tussen Oosterhof en Van der Graaf.

De twee simpele regels van de New York Times lijken mij zo gek nog niet.

Willem Albert Wagenaar overleden

by 13 Comments

Willem Albert Wagenaar overleden 4
Willem Albert Wagenaar (1941-2011)

Op 3 mei werd het overlijden van Willem Albert Wagenaar bekend gemaakt. Wagenaar was deskundige op het gebied van het menselijke geheugen. Hij werd bekend omdat hij twijfels uitte over de wijze waarop schuldigen werden aangewezen in rechtszaken. Rechters vertrouwen volgens Wagenaar te makkelijk op verklaringen die getuigen of slachtoffers uit hun geheugen opdiepen. Van die herinneringen klopt soms niets, het geheugen is niet betrouwbaar. Wagenaar vond dat veroordeelden te weinig rechten hebben om te vragen om herziening van rechtszaken. Alleen nieuwe feiten mogen aanleiding zijn, maar fouten in het proces zijn onvoldoende. Daar verzette hij zich tegen. Deze punten komen aan de orde in zijn boek ‘de slapende rechter’. Het laatste artikel van Wagenaar verscheen gisteren postuum in de NRC. Daarin roept hij de rechters in München op om John Demjanjuk vrij te spreken. De rechters doen vandaag uitspraak.

Bekend werd Wagenaar door zijn optreden als getuige-deskundige in strafzaken. In het Demjanjuk proces dat in de jaren 1980 plaatsvond in Israel leidde zijn inbreng tot twijfel of de getuigen de verdachte wel correct herkenden als de Nazi-kampbeul met de bijnaam ‘Ivan de Verschrikkelijke’. Demjanjuk werd in hoger beroep vrijgesproken. Rechtspsychologen Hans Crombag en Peter van Koppen schrijven hierover in de NRC:

‘In 1987 was hij de pionier die in Israël optrad als rechtspsychologische getuige-deskundige in het proces tegen Demjanjuk, die werd verdacht van oorlogsmisdaden. Het getuigde van moed om in een vijandige omgeving geduldig uit te leggen hoe problematisch de herkenningen van Demjanjuk door concentratiekampslachtoffers waren’.

Het laatste artikel van Wagenaar dat gisteren postuum in de NRC verscheen gaat over de tweede strafzaak tegen Demjanjuk die nu in München plaatsvindt. De rechters in München doen vandaag uitspraak. Wagenaar roept de rechtbank hartstochtelijk op om tot vrijspraak te besluiten. Volgens hem is de identiteitskaart van Demjanjuk, één van de belangrijke bewijsstukken in het proces, een dubieus document. Het document vertoont allerlei verschijnselen van vervalsing en het is afkomstig van de KGB, de geheime dienst van de vroegere Sovjet Unie.

Update 12 mei 2011: Demjanjuk is schuldig bevonden maar blijft in afwachting van het hoger beroep op vrije voeten. Dit berichtte de NOS.

Willem Albert Wagenaar overleden 5
De slapende rechter – het boek over o.a. de Eper incestzaak (maxpam.nl)

In Nederland werd Wagenaar bekend door de Eper incestzaak. In deze zaak zou een jonge vrouw (Yolanda) door talloze dorpsgenoten zijn misbruikt en het slachtoffer zijn geworden van satanische rituelen en gedwongen abortussen. Lees meer hierover op de website van Skepsis. De Nederlandse wikipedia vat het goed samen:

‘Psycholoog en hoogleraar Willem Wagenaar uitte in de zaak als getuige-deskundige kritiek op slachtoffer Yolanda, omdat de feiten niet zouden kloppen.[2] In zijn in 2009 verschenen boek De slapende rechter besteedt hij aandacht aan de zaak. Naar zijn zeggen was er sprake van gefantaseer door Yolanda en waren de grootste slachtoffers daarvan de broers Gerrit en Ronald van Z. uit het naburige Vaassen. Ze kregen korte gevangenisstraffen opgelegd, maar wel met tbs. Ze zijn nooit meer vrijgekomen. Wagenaar pleitte voor herziening van de zaak, maar vond geen gehoor’.[3]

Wagenaar was skepticus. Hij zag waarnemingsfouten als een bron van paranormale ervaringen. Dat schreef hij in een Skeptische Notitie. Twee van zijn boeken prijken op de boekenlijst van Skepsis. Graag hadden we hem nog een keer uitgenodigd voor een lezing. Dat gaat helaas niet meer. Hij laat gelukkig genoeg stof tot nadenken na.

Hieronder twee titels van Wagenaar die verkrijgbaar zijn bij bol.com.