• Skip to primary navigation
  • Skip to main content
  • Skip to primary sidebar

Kloptdatwel?

  • Home
  • Onderwerpen
    • (Bij)Geloof
    • Columns
    • Complottheorieën
    • Factchecking
    • Gezondheid
    • Hoax
    • Humor
    • K-d-Weetjes
    • New Age
    • Paranormaal
    • Pseudowetenschap
    • Reclame Code Commissie
    • Skepticisme
    • Skeptics in the Pub
    • Skeptische TV
    • UFO
    • Wetenschap
    • Overig
  • Skeptisch Chatten
  • Werkstuk?
  • Contact
  • Over Kloptdatwel.nl
    • Activiteiten agenda
    • Colofon – (copyright info)
    • Gedragsregels van Kloptdatwel
    • Kloptdatwel in de media
    • Interessante Links
    • Over het Bol.com Partnerprogramma en andere affiliate programma’s.
    • Social media & Twitter
    • Nieuwsbrief
    • Privacybeleid
    • Skeptisch Chatten
      • Skeptisch Chatten (archief 1)
      • Skeptisch Chatten (archief 2)
      • Skeptisch Chatten (archief 3)
      • Skeptisch Chatten (archief 4)

Pepijn van Erp

SKEPTER – jaargang 26 nummer 2

25 March 2014 by Pepijn van Erp 1 Comment

De cover van Skepter jaargang 26 nummer 2
De cover van Skepter jaargang 26 nummer 2

Skepter is een uitgave van de Stichting Skepsis.

Hieronder volgt een samenvatting van de artikelen uit de laatste Skepter. Wil je daarna meer lezen? Deze laatste Skepter kun je hier als proefnummer (4,-) bestellen. Maar een abonnement (13,-) is natuurlijk handiger.

Wil je Stichting Skepsis echt steunen, dan kun je donateur worden: voor slechts 30 euro per jaar krijg je én de Skepter én gratis toegang tot ons jaarlijks congres (t.w.v. 25,00!). Wie nú donateur wordt, krijgt als welkomstcadeau 3 oude Skepters (nummer 25/1, 25/2 en 26/1)  plus een USB-kaart met alle 25 jaargangen in pdf-formaat.

GELAATKUNDE – Jaco Berveling
De gelaatkunde was in de eerste helft van de 19de eeuw in heel Europa populair dankzij de handboeken die de Zwitserse predikant Johann Kaspar Lavater er vanaf 1775 over publiceerde. Ook in Nederland waren er velen die geloofden dat de vorm van de neus veel kan onthullen over iemands karakter. De medicus Franz Joseph Gall propageerde het idee dat een knobbel op de schedel betekent dat een bepaalde eigenschap sterk is ontwikkeld. Pas vanaf de jaren 1970 onderzochten psychologen in hoeverre mensen in staat zijn om eigenschappen zoals intelligentie, daadkracht en betrouwbaarheid uit iemands gelaat af te leiden.

MUZIKALE PLANTEN – Dirk Kopppenaal
Hoewel planten geen oren hebben, was er een eeuw geleden al een bekende Indiase wetenschapper die meende te hebben aangetoond dat ze beter groeien onder invloed van aangename muziek. Zijn resultaten werden later met succes herhaald door enkele andere wetenschappers, al werden zij het er niet over eens of klassieke muziek beter werkt dan rockmuziek. De Australische botaniste Monica Gagliano voerde onlangs experimenten uit waaruit ze concludeerde dat planten wellicht ook in staat zijn tot een vorm van akoestische communicatie. Er bestaan meerdere hypothesen om de resultaten te verklaren. Zo is het mogelijk dat sterke geluidstrillingen door hun mechanische werking een gunstig effect hebben.

ARROGANTE DARWINISTEN – Gerdien de Jong
Eind 2012 promoveerde Joris van Rossum op een filosofisch proefschrift waarin hij de evolutietheorie ten val probeerde te brengen door te betogen dat deze niet in staat is om seksuele reproductie te verklaren. Evolutiebiologen waren van mening dat het proefschrift onder de maat was. In antwoord op deze kritiek schreef een van de promotoren, de wiskundige prof. Ronald Meester, het boekje Arrogant (2014). Meester vindt dat darwinisten te veel pretenties hebben en minder weten dan ze denken. De auteur blijkt echter zelf niet veel verstand van zaken te hebben. Zo beweert hij onder meer dat de evolutietheorie gaat over hoe selectie werkt op genen.

MILGRAMS SCHOKKENDE EXPERIMENTEN – Rob Nanninga
De sociaal-psycholoog Stanley Milgram demonstreerde in de jaren 1961-1962 hoe veel proefpersonen bereid waren om in opdracht van een wetenschapper zware stroomstoten toe te dienen aan een man met hartklachten, die kermde van de pijn en hevig protesteerde. Toen het experiment onlangs werd herhaald, bleek dat het grootste deel van de deelnemers opnieuw gedwee de instructies van de proefleider opvolgde. Milgram betoogde dat mensen geneigd zijn om zich niet meer verantwoordelijk te voelen voor zulke wandaden wanneer ze in opdracht van een legitieme autoriteit handelen. Maar er bestaan ook andere verklaringen.

KINDEREN VAN GOD – Rob Nanninga
Volgens cognitieve godsdienstwetenschappers sluiten religieuze ideeën heel goed aan bij de wijze waarop kinderen van nature denken. Ze bouwen voort op alledaagse cognitieve vermogens en neigingen. Daardoor zouden jonge kinderen bijna vanzelf gaan geloven dat ieder wezen een onsterfelijke geest heeft en is er naar verluidt maar heel weinig voor nodig om ze te overtuigen van het bestaan van een alwetende God die alles met een bepaald doel heeft geschapen. De onderzoekers beroepen zich hierbij op enkele recente experimenten, maar dit bewijsmateriaal laat te wensen over, mede omdat men bijna alleen kinderen van gelovige ouders onderzocht.

ZELFBEDROG EN SOCIOBIOLOGIE – Harald Merckelbach
De evolutiebioloog Robert Trivers betoogt in zijn book The Folly of Fools dat zelfbedrog een effectieve vorm van liegen is, want mensen kunnen een onwaar verhaal veel overtuigender vertellen wanneer ze er zelf in geloven. Hij beschouwt de kunst om anderen te misleiden als een teken van intelligentie en veronderstelt dat we met een deel van onszelf een ander om de tuin kunnen leiden. Trivers laat echter veel psychologische vragen open. Hij spreekt ook van zelfbedrog wanneer het onzeker is of men werkelijk niet beter weet en hij probeert zelfs de politiek van de VS en Israël aan zelfbedrog toe te schrijven.

ACUPUNCTUURONDERZOEK – Jan Willem Nienhuys
Echte acupunctuur werkt soms wat beter tegen pijnklachten dan een namaakbehandeling. Maar het verschil is nogal klein, zodat het in de praktijk weinig waarde heeft. Bovendien komt het waarschijnlijk voort uit gebreken in het onderzoek. Het is lastig om de proeven goed te blinderen, zodat de patiënten kunnen raden of ze al of niet echte acupunctuur krijgen. Het resultaat wordt onder meer beïnvloed door het verbale contact met de behandelaar. Bovendien zijn de resultaten hoofdzakelijk subjectief, terwijl er objectief veel minder vooruitgang kan worden gemeten.

BROODBUIK – Martijn Van Der Plas
In zijn boek Broodbuik stelt de cardioloog William David tarwe voor als een bijna duivels voedsel, dat naast overgewicht ook allerlei ziektes zou veroorzaken. Zijn alternatief is een variant op het koolhydraatarme Atkins-dieet, dat zou kunnen werken doordat het de eetlust vermindert. Er zijn geen overtuigende redenen om zo’n dieet te ontraden. Veel voedingsadviezen zijn simplificaties en gaan niet voor iedereen op.

FAMILIEMAN – Dirk Koppenaal
Recent onderzoek toonde aan dat mannen minder belangstelling hebben voor een rol als brave huisvader en papa naarmate hun testikels groter zijn. Dit is evolutionair verklaarbaar.

Filed Under: Algemeen, Skepticisme Tagged With: acupunctuur, broodbuik, cognitieve godsdienstwetenschap, darwinisme, gelaatkunde, Milgram, planten, Robert Trivers

Klimaatsceptici scoren puntje tegen Lewandowsky: Recursive Fury ingetrokken

24 March 2014 by Pepijn van Erp 68 Comments

Psycholoog Stephan Lewandowsky gooide in 2012 een bommetje in de voortgaande strijd van klimaatsceptici tegen de wetenschappelijk consensus rondom de menselijke invloed op de opwarming van de aarde. In een artikel getiteld NASA Faked the Moon Landing—Therefore, (Climate) Science Is a Hoax lijkt hij de klimaatsceptici als complotdenkers weg te zetten. Die reageerden natuurlijk verontwaardigd op hun eigen websites en in de commentaren bij blogs die erover berichten. En die online uitingen werden vervolgens weer onderzocht op complotdenken door Lewandowsky. Nieuw artikel, nieuwe verontwaardiging. En nu, een jaar later, ingetrokken.

Lewandowsky-retraction-640x250

LOG12 – Moon Landing
De volledige titel van het eerste artikel dat Lewandowsky schreef met Klaus Oberauer en Gilles Gignac is: “NASA Faked the Moon Landing—Therefore, (Climate) Science Is a Hoax – An Anatomy of the Motivated Rejection of Science” (afgekort LOG12, naar de beginletters van de auteurs) en is  gepubliceerd in Psychological Science  (hier een vrij toegankelijke versie). Het is pas in maart 2013 officieel verschenen, maar de commotie begon in juli 2012 toen het geaccepteerd was en online werd verspreid.
Het ‘resultaat’ werd gretig opgepakt door de media. Als (sociaal)psychologen ergens goed in zijn gebleken de laatste jaren, is het wel weinig overtuigende verbanden vertaald te krijgen in spraakmakende krantenkoppen. Niet verwonderlijk dat de klimaatsceptici op hun achterste benen stonden en uit alle macht probeerden de onzin van dit onderzoek aan te tonen.
Wat staat er nu eigenlijk voor schokkends in? Het onderzoek is gebaseerd op een vragenlijst die werd uitgezet via een aantal websites die over klimaatverandering gaan. De deelnemers werd gevraagd in hoeverre ze eens of oneens waren met zaken die in de klimaatdiscussie een rol spelen (‘verbranding van fossiele brandstoffen draagt bij aan de opwarming van de aarde’, ‘verbranden van fossiele brandstoffen heeft al negatieve gevolgen laten zien’). Maar ze kregen ook vragen over redelijk bekende complottheorieën (moord op Kennedy, die maanlandingshoax uit de titel), algemeen wetenschappelijk aanvaarde feiten (aids wordt veroorzaakt door hiv, roken veroorzaakt longkanker) en hoe ze dachten over de vrije markt.
De onderzoekers gooien al deze data in een vrij gecompliceerd statistisch model (Structural equation modeling) en daaruit komt dan met name een sterke samenhang tussen een voorkeur voor vrije markt en klimaatscepsis uit opborrelen. En eigenlijk ook dat maar weinig mensen waarde hechten aan complottheorieën; als ze dat al doen leidt dat eerder tot ongeloof in algemeen aanvaarde wetenschappelijk feiten dan in verwerpen van de theorie rond klimaatopwarming.

Stephan Lewandowsky
Stephan Lewandowsky

Belangrijkste kritiek op het onderzoek gaat over de manier waarop de deelnemers werden geselecteerd. Volgens de auteurs probeerden ze zowel volgers van de consensus rondom klimaatopwarming in hun onderzoek te krijgen als sceptici door de enquête aan te bieden via acht websites die pro-wetenschap zijn en vijf die je als klimaatsceptisch kunt aanduiden. Die laatsten deden echter niet mee. De sceptici in de enquête kwamen dus via de ‘reguliere’ sites binnen, maar er waren er wel genoeg voor de vergelijking (in totaal 1.145 bruikbare inzendingen). Bij uitkomen van het artikel gingen de websitebeheerders van sceptische blogs natuurlijk na of dat wel klopte van die afgeslagen uitnodiging. En daar lijkt toch een luchtje aan te zitten.
Ook het rekenwerk van Lewandowsky is niet direct helemaal transparant en lijkt voor een niet-ingewijde nodeloos ingewikkeld. De kans dat de uitkomst bewust vertekend is door een paar lieden die klimaatsceptici in een kwaad daglicht wilden stellen, is ook niet uit te sluiten bij zo’n Internet-poll en het lijkt erop dat daar maar weinig inspanning voor nodig was geweest. Er waren ook maar 10 respondenten die iets in de maanlandingshoax zagen, dus de titel lijkt sowieso wat overtrokken.

De verdediging van Lewandowsky rammelt ook wel wat. Zo heeft ie behoorlijk vaag gedaan over de vijf sceptische sites die geweigerd zouden hebben om zijn poll te plaatsen en zat zich te verkneukelen bij het idee dat al die boze klimaatscepsisbloggers ijverig hun mailboxen aan het doorpluizen zouden zijn om te zien of ze twee jaar eerder misschien een mailtje te snel hadden weg gegooid. Wat blijkt, is dat een assistent van hem die uitnodiging had gestuurd, zonder echter op  te merken dat het om een onderzoek van Lewandowsky ging en vervolgens is er ook niet veel moeite gedaan om bij ‘geen antwoord’ of een weigering even door te drukken en het belang duidelijk te maken. En of de poll nu wel op SkepticalScience (de belangrijkste reguliere site) stond, is inmiddels ook de vraag (misschien was het alleen een oproep via Twitter of stond het in een reactie op de site).
Voor een lezer die niet heel erg op de hoogte is van de rollen die Lewandowsky, zijn mede auteurs en zijn opponenten in de echte discussie spelen (die over klimaatverandering) komen de reacties van Lewandowsky op de kritiek een beetje gemakkelijk over en hij lijkt ze wat lichtzinnig belachelijk te maken. Ik weet niet of dat nu zijn bedoeling was, maar bij mij werkt het eerder wat sympathie op voor de sceptici (op dit punt dan).

Recursive fury
Maar laten we even wel wezen, het is niet meer dan een Internet-poll! Misschien was de te verwachten commotie ook wel iets waar Lewandowsky stiekem op hoopte en zat hij al klaar voor het vervolgonderzoek: het analyseren van de reacties op blogs over zijn onderzoek en het verband met complotdenken! Dit mondde uit in een artikel: Recursive fury: Conspiracist ideation in the blogosphere in response to research on conspiracist ideation gepubliceerd in Frontiers in Psychology: Personality Science and Individual Differences. Dit keer deed Lewandowsky het samen met Oberauer, John Cook en Michael Marriott. Meteen was daarover zoveel trammelant dat het er toe leidde dat Frontiers het artikel uit voorzorg offline haalde.
Vorige week berichtte weblog Retraction Watch dat het nu ook formeel is ingetrokken. Belangrijkste reden is dat Frontiers de juridische aansprakelijkheid niet aandurft. Een aantal personen die in het artikel of in de supplementen met naam genoemd zijn (of waarvan hun opmerkingen zo tot de persoon zijn terug te leiden), zijn van mening dat er sprake is van smaad. In die supplementen zijn bijvoorbeeld ook reacties van mensen opgenomen die geen uitgesproken klimaatsceptici zijn, maar die suggestie wordt wel gewekt door onhandige benaming van het stuk. Een ander punt is dat minstens één van de auteurs (Marriott) ook in de onderzoeksperiode blogs schreef waarin hij flink kritiek uitte op sommige klimaatsceptici die in het artikel worden genoemd. Dat lijkt mij inderdaad wat dubieus.
Het stuk staat nog wel online (pdf) op de site van de University of Western Australia, waar Lewandowsky tot januari dit jaar werkzaam was. Het is onderhoudend leesvoer, maar of het faire wetenschap is, waag ik te betwijfelen. Ik kan me goed voorstellen dat het op de klimaatsceptici overkomt als een lafhartige aanval vanuit de veilige ivoren toren van het afgeschermde academisch wereldje. De groep die bekeken wordt, is stiekem ook verschoven van de bezoekers van klimaatblogs naar de auteurs van de sceptische blogs (want daarvan komt het merendeel van de onderzochte commentaren). Zowel de sceptici die zich door LOG12 onheus bejegend voelen als Lewendowski maken dat onderscheid eigenlijk niet.

Plos One – absence of any role of free-market worldview or conservatism in the rejection of GM foods
Misschien is het maar beter om die twee onderzoekjes te vergeten en alleen te kijken naar een ander onderzoek van Lewandowsky dat vorig jaar verscheen in Open Access journal Plos One: “The Role of Conspiracist Ideation and Worldviews in Predicting Rejection of Science“. Dit is gebaseerd op een representatieve steekproef onder de Amerikaanse bevolking uitgevoerd door een onafhankelijk onderzoeksbureau, dus hoeven we ons minder druk te maken over bias in de selectie. Volgens Lewandowsky bevestigen de resultaten die van LOG12. Dat klopt wel aardig, maar ook hier haalt Lewandowsky het complotdenken naar voren door het in de titel op te nemen, terwijl het dus helemaal niet zo’n grote en duidelijke rol speelt. In een FAQ bij het artikel, waarin Lewandowsky zelf een aantal vragen bedenkt en beantwoordt, geeft hij zelf wat het belangrijkste resultaat van de studie was:

The involvement of conspiratorial thinking in the rejection of science is not very surprising, given the existing body of literature that we review in the paper. Similarly, the important role of free-market worldviews in the rejection of climate science is also not surprising in light of previous results […] What is surprising, and in our view quite remarkable, is the absence of any role of free-market worldview or conservatism in the rejection of GM foods, and their rather weak (and mutually opposing) role in the rejection of vaccinations.

In een stuk van Tania Lombrozo komt ook naar voren dat Lewandowsky meer maakt van dat complotdenkersaspect dan misschien gerechtvaardigd is op grond van zijn onderzoek:

I asked Lewandowsky about his experience as a researcher working on the psychology of science denial, and in particular his take on the blogospheric reception to his forthcoming paper. He suggested that the paper engendered such hostility because it not only “cast people who rejected climate science in a less than favorable light,” but also because “it was too close to the truth.” Of course, he points out, “the way the blogosphere responded was really by confirming my finding. What they basically did was spin one conspiracy theory after another, trying to invalidate the data.”

Uh? Zo maakt Lewandowsky zich er wel een beetje gemakkelijk vanaf. Je zou zelfs kunnen zeggen dat hij de kritiek op zijn studie vergelijkt met de aanvallen op de klimaatwetenschap zelf op basis van idiote complottheorieën. Alleen gaat die vlieger niet op omdat zijn Internet-poll zich moeilijk laat vergelijken met het inmiddels tamelijk robuuste bewijs voor de menselijke invloed op de klimaatopwarming dat berust op talloze onderzoeken van een groot aantal onderzoekers uit verschillende disciplines.
Lewandowsky stelt ook her en der dat er nog helemaal geen academische artikelen zijn verschenen die kritiek uiten op LOG12. Daarmee impliceert hij dat hij de kritiek van de sceptici niet al te serieus neemt. Beetje makkelijk is dat wel, want dat soort artikelen zou dan geschreven moeten worden door (zich aangevallen voelende) personen die misschien soms wel wetenschappelijk ervaring hebben, maar niet thuis zijn in hoe het binnen de psychologie werkt. Of van andere psychologen die het werk van Lewandowsky belangrijk genoeg vinden om eens kritisch door te pluizen. En dat laatste gebeurde de laatste jaren juist niet zoveel in die kringen …

Hier wat Lewandowsky er zelf over te zeggen heeft. Hij gaat dus toch wel in op kritiek en doet dus zelf lekker mee op het niet peer reviewed strijdtoneel. Maar lees ook de comments, daarin staan weer links naar de reacties op de sites van klimaatsceptici. In een net verschenen video legt Lewandowsky de hele gang van zaken uit vanuit zijn perspectief en vertelt ook iets over de zaken die zich niet zo in het openbaar afspelen (de ‘Subterranean War on Science‘ ):

Lewandowsky kwam eerder ter sprake op Kloptdatwel in de bespreking van ‘The Debunking Handbook‘ dat hij samen met Cook schreef, één van de co-auteurs van Recursive Fury en één van de mensen achter de website SkepticalScience.com.

Update 11 april 2014: over de retractie is ook al weer een heleboel afgeblogd en gediscussieerd in commentaren op die blogs. Frontiers heeft tot twee keer toe een toelichting geven, telkens iets duidelijker. In het laatste bericht stelt de Editor-in-Chief dat het artikel eigenlijk nooit gepubliceerd had mogen worden, omdat de individuen aan wie kenmerken van complotdenken werden toegeschreven, geïdentificeerd konden worden en daarvoor geen toestemming hadden gegeven:

For Frontiers, publishing the identities of human subjects without consent cannot be justified in a scientific paper. Some have argued that the subjects and their statements were in the public domain and hence it was acceptable to identify them in a scientific paper, but accepting this will set a dangerous precedent. With so much information of each of us in the public domain, think of a situation where scientists use, for example, machine learning to cluster your public statements and attribute to you personality characteristics, and then name you on the cluster and publish it as a scientific fact in a reputable journal. While the subjects and their statements were public, they did not give their consent to a public psychological diagnosis in a scientific study. Science cannot be abused to specifically label and point out individuals in the public domain.

Lijkt mij ook.

Filed Under: Algemeen, Wetenschap Tagged With: complotdenken, complottheorieen, klimaatscepsis, opwarming, sociale psychologie, Stephan Lewandowsky

Mazelenvaccinatie – statistieken van de niet-inenters

17 March 2014 by Pepijn van Erp 92 Comments

De mazelen-epidemie die in mei 2013 begon, loopt gelukkig ten einde. De mazelen doken voornamelijk op in gemeenten met een lage vaccinatiegraad en die liggen voor het grootste deel op de Bible Belt, de strook van Zeeland tot in Overijssel waar veel personen van reformatorische gezindte wonen. Niet zo vreemd dat er weer veel discussie was of niet-inenten vanwege godsdienstige redenen nog wel van deze tijd is en of vaccinatie niet verplicht zou moeten worden. De niet-inentende refo’s lagen behoorlijk onder vuur. Begin augustus kwam echter opeens een andere groep niet-inenters in beeld, de antroposofen.

Volgens een artikel in Trouw zouden die minstens zo’n grote groep niet-vaccinerenden zijn en het is dus niet terecht om met het betweterige vingertje alleen op de reformatorische christenen te wijzen:

Maar de grootste groep niet-inenters bestaat volgens het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) uit antroposofen, bijvoorbeeld bekend van de vrije scholen. Het vooroordeel kan de wereld uit: reformatorische christenen vormen niet één massief blok tegen kindervaccinatie. Veel eensgezinder daarin zijn de antroposofen.

Op het blog van Skepsis hield Jan Willem Nienhuys wekelijks de stand van zaken bij rond de mazelenepidemie. Hij merkte als eerste op dat het verhaal dat antroposofen de grootste groep niet-inenters zou zijn, niet kon kloppen. Het verhaal bleef echter hardnekkig rondzingen, ondanks dat het RIVM nadrukkelijk ontkende het zo gezegd te hebben. De Trouwjournalist die het optekende uit de mond van Roel Coutinho (toen nog directeur Centrum infectieziektebestrijding van het RIVM), wilde niet van een misverstand weten en het ‘feit’ werd vervolgens door andere kranten, medische websites en weblogs overgenomen.
Harde gegevens over de samenstelling van de groep niet-inenters zijn niet beschikbaar, maar door de beschikbare data te combineren kun je wel tot de conclusie komen, dat het niet klopt. Twitteraar @ticobas stoorde zich nogal al aan de halsstarrigheid van de bewuste journalist en pakte de handschoen op om uit te zoeken hoe het nu wel zit. Die zoektocht mondde uit in een drietal uitgebreide blogs op de website Fallacy hunting.

Mazelenpatiënten-1-5-2013-26-2-2014In de eerste blog (Mazelen statistieken (I) – Is 1 op de 5 niet-inenters een ‘refo’?) probeert @ticobas een realistischere schatting te geven van het aandeel niet gevaccineerden vanwege godsdienstige redenen. De schatting die het RIVM hanteert (20 procent) is gebaseerd op een berekening die wel erg kort door de bocht is, percentages die slaan op verschillende leeftijdsgroepen worden gemakshalve met elkaar vermenigvuldigd. De schrijver focust op de basisschoolpopulatie wat wel een redelijk keus is, omdat dat de belangrijkste groep is die risico loopt om mazelen te krijgen tijdens een epidemie. Op basis van een aantal beargumenteerde aannames en schattingen is de conclusie dat niet ingeënte basisschoolleerlingen van bevindelijk gereformeerde ouders tussen de 23 en 33 procent van het totaal uitmaken.
Hoe het zit met de antroposofische basisschoolleerlingen wordt in het tweede deel onderzocht (Mazelen statistieken (II) – Vormen antroposofen grootste groep niet-inenters, zoals in Trouw is beweerd?). Alléén als alle leerlingen op vrije scholen uit ‘antroposofen gezinnen’ komen én geen enkele leerling op een vrije basisschool ingeënt zou zijn, zouden antroposofische niet-inenters in aantal gelijkwaardig zijn aan de bevindelijk gereformeerde niet-inenters. Dat is natuurlijk niet aan de hand en met een aantal betere schattingen kom je tot de conclusie dat de niet-ingeënte vrije school leerlingen (antroposofen) slechts 6 tot 14 procent van het totaal niet-ingeënte basisschoolleerlingen uitmaken. De stelling van het Trouw artikel klopt dus niet, of het nu een slip of the tongue van Coutinho was of een verkeerde interpretatie van de journalist.

Tenslotte kijkt @ticobas in het derde deel (Mazelen statistieken (III) – Refobolwerken en Steinersteden) naar een ander punt uit het Trouw-artikel: “niet álle refoplaatsen zijn bastions van prikweigeraars”, dat wordt ‘aangetoond’ door te wijzen op de vaccinatiegraden van sommige ‘steinersteden’, die lager zijn dan die van sommige ‘refobolwerken’. In het blog wordt echter korte metten gemaakt met dit creatief gecijfer. Trouw vergelijkt het aantal leerlingen (wonend in welke gemeente dan ook), dat naar een reformatorische school in een gemeente gaat met de vaccinatiegraad van het aantal leerlingen dat in die gemeente woont. Dat werkt nogal misleidend, omdat op die reformatorische school veel leerlingen van buiten de gemeente kunnen zitten. In het geval van een aantal van die refobolwerken (o.a. Gorinchem dat Trouw als voorbeeld gebruikt) pakt dit ‘gunstig’ uit voor degene die wil betogen dat de aandacht voor refo’s in deze discussie overtrokken is, omdat het bij de antroposofen minstens zo erg is.

Het gaat er nu even niet om om de Zwarte Piet bij de ene of andere groep niet-inenters te leggen, of om de redenen van de refo’s en antroposofen om niet te vaccineren tegenover elkaar te zetten. Het is duidelijk dat zowel antroposofen als refo’s een belangrijk aandeel vormen binnen de groep niet-inenters. De laatsten wonen geografisch meer geconcentreerd en zijn dus vaker de klos als de mazelen toeslaan. Het stuk van Trouw lijkt echter iets meer dan een vergissing. Het was slecht onderbouwd en de antroposofen als bliksemafleider kwamen misschien iets te goed uit. Een positieve reactie op het noeste corrigerende rekenwerk van @ticobas kon er bij de schrijver van het stuk helaas niet af: die blockte hem op Twitter.

Update 12/3/2015: na Trouw nog eens op deze misser gewezen te hebben (nav een recent artikel dat er op teruggreep), is er nu uiteindelijk alsnog een correctie geplaatst.

 

 

Filed Under: Algemeen, Factchecking, Gezondheid Tagged With: antroposofen, basisschool, canard, gerefomeerden, inenting, mazelen, refobolwerken, statistiek, steinersteden, Trouw, vaccinatie

Tien mythes over de Gulden Snede

15 March 2014 by Pepijn van Erp 9 Comments

De Gulden Snede is een verdeling van een lijnstuk in twee delen zodanig dat het grootste van de twee delen zich verhoudt tot het kleinste, zoals het gehele lijnstuk zich verhoudt tot het grootste. Die verhouding wordt aangeduid met de Griekse letter φ en is gelijk aan de wortel uit 5 plus één en daar weer de helft van, in decimale notatie 1,618… Het getal φ en de Fibonacci-reeks die er ook mee te maken heeft, kom je tegen in allerlei biologische systemen. Veel mensen denken ook dat kunstenaars al eeuwenlang die verhouding bewust gebruiken in architectuur, beeldhouwkunst en schilderijen vanwege de bijzondere esthetische eigenschappen. Daar klopt echter weinig van als je wat beter kijkt.

In eerste instantie werd de video niet door iedereen op de juiste wijze opgevat, daarom plaatste de maker er een waarschuwing bij. Die geef ik daarom hier ook maar door (beetje aangepast):

warning-golden-ratio

h/t @ionicasmeets

Filed Under: Algemeen, Overig

Abalone ontstoringspot – antistralingsmeuk

10 March 2014 by Pepijn van Erp 69 Comments

Edelstenen bieden echt ongekende mogelijkheden. Die indruk krijg je als je de webshop Spiriland.nl van spiritueel coach Annemarie Sips doorbladert. En zij zal het wel weten met haar ‘99,99% goed getrainde zesde zintuig’.

Edelstenen zijn ondersteunend! Ze werken in op de energie van het energiesysteem. Ze maken verbinding met uw energie en passen daar de vibratie op aan. Dan kan de werking beginnen. Edelstenen hebben jaren opgeladen in de grotten en zijn voorzien van krachtige energie die ze graag willen delen.

Dat soort energie en vibraties moeten we vast niet uitleggen op de manier waarop de natuurkunde daar mee omgaat. Het zou een beetje flauw zijn om te vragen hoe en in welke eenheid die energie te meten is. Moet je gewoon ‘voelen’, natuurlijk. Overigens is het ‘het verlaagt de bloeddruk’ bij de malachiethangertjes aardig concreet. In je enthousiasme kun je eens een keertje wat te ver gaan misschien.
Sips heeft in haar webshopje ook wat liggen dat iets doet met een echt natuurkundig fenomeen, waar sommige mensen wat bang voor zijn. Over de abalone ontstoringspot schrijft ze: “Mooi om te zien en dienstbaar als ontstoringspot voor aardstralen en electrosmog.” Nou ja, die aardstralen vergeten we maar even, maar die elektrosmog slaat toch op elektromagnetische velden afkomstig van mobiele telefoons, Wi-Fi en dat soort zeer meetbare zaken?

Abaloneschelp met 2x ruwe Bergkristal, 1x Aventurijn, 1x rozenkwarts, 1x Amathyst en 1x zwarte Toermalijn. En met kleine geslepen Amathyst en Tijgeroog. (Spiriland.nl)
Abaloneschelp met 2x ruwe Bergkristal, 1x Aventurijn, 1x rozenkwarts, 1x Amathyst en 1x zwarte Toermalijn. En met kleine geslepen Amathyst en Tijgeroog. (Spiriland.nl)

Voordat je zo’n bij elkaar gemieterd rommeltje in je huiskamer zet, wil je toch eigenlijk wel weten of het ook echt helpt? Het zal je toch niet overkomen dat je opgezadeld wordt met een product dat alleen maar zo is samengesteld om op een handige manier van de minder fraaie exemplaren van de schelpen en stenen af te komen, die vast in bulk zijn ingekocht?
Sips doet niet aan nepcertificaten of wetenschappelijke klinkende nonsens, maar zet haar autoriteit op dit gebied in: “Deze abaloneschelp is samengesteld en getest door Annemarie Sips.” Daar moeten we het mee doen. Toch niet zo overtuigend, vond ik, toen ik er even rustig over had nagedacht.
Ik stuurde dus maar eens een mailtje naar Spiriland, waarin ik vroeg of ze iets meer konden vertellen hoe Sips tot deze samenstelling was gekomen en hoe zij de werking had getest. Ook wilde ik graag weten waarin de schelp met de “krachtige stenen” de straling en elektrosmog dan omzet, misschien helpt het je wel van de regen in drup, immers.  Helaas kwam er geen antwoord, ook niet na een herinnering.

Jammer, ik ben nu wel een beetje teleurgesteld in de klantenservice van de zo sympathiek ogende mevrouw Sips. Ik had namelijk graag nog meer willen vragen. Welk deel van het elektromagnetisch spectrum wordt eigenlijk omgezet, bijvoorbeeld. En of het wat uitmaakt of de amathyst en tijgeroog geslepen zijn en de andere stenen niet. Wat het bereik is van het potje, want misschien hoef ik alleen mijn buurman maar te overtuigen er één aan te schaffen en lift ik dan gratis mee. Is het erg als je de inhoud een beetje door elkaar schudt? En natuurlijk of ze haar testmethode ook zou durven blootstellen aan een skeptische proef. Een recensie-exemplaar sturen naar kloptdatwel mag natuurlijk ook.

Filed Under: Alternatieve schade, Kort, Pseudowetenschap Tagged With: aardstralen, abalone, Annemarie Sips, edelstenen, elektrosmog, Spiriland.nl, straling

  • « Go to Previous Page
  • Page 1
  • Interim pages omitted …
  • Page 157
  • Page 158
  • Page 159
  • Page 160
  • Page 161
  • Interim pages omitted …
  • Page 188
  • Go to Next Page »

Primary Sidebar

Steun ons via:
Een aankoopbol.com Partner (meer info)
Of een donatie

Schrijf je in voor de nieuwsbrief!

Skeptic RSS feed

  • Error
  • Error
  • SBM

RSS Error: A feed could not be found at `https://skepsis.nl/feed/`; the status code is `508` and content-type is `text/html`

RSS Error: A feed could not be found at `https://skepp.be/feed`; the status code is `404` and content-type is `text/html; charset=UTF-8`

Stem Cell Stroke Therapy
17 September 2025 - Steven Novella

We have written quite a bit about fraudulent stem cell clinics. They have followed a typical pattern of overhyping new potential therapies, with some clinics going as far as selling fake stem cell treatments. Stem cells were a likely target – they sound extremely advanced, their potential is easy to understand, and you can use them to justify extreme claims of healing. […] The post Stem Cell Stroke Therapy first appeared on Science-Based Medicine. [...]

Natural History
16 September 2025 - Mark Crislip

It usually takes me several weeks to write these essays, in part because I am slow, and in part I have more to do in retirement than I ever did when working. But as this goes live, I am recovering from a new knee replacement. As I age I am having everything that fails and either be replaced or removed. Orchiectomy next? […] The post Natural History first appeared on Science-Based Medicine. [...]

Robert F. Kennedy, Jr. is definitely coming for your vaccines, part 2: VAERS, the FDA, and ACIP
15 September 2025 - David Gorski

The Food and Drug Administration appears to be about to weaponize a classic antivax trope against COVID-19 vaccines, the abuse of reports to the Vaccine Adverse Events Reporting System to falsely portray them as deadly, even as news reports suggest that RFK Jr. will further restrict access to COVID-19 and three childhood vaccines. Here we go again. The post Robert F. Kennedy, Jr. is definitely coming for your vaccines, part 2: VAERS, the FDA, and ACIP first appeared on Science-Based Medicine. [...]

Recente reacties

  • Hans1263 on De linke weekendbijlage (37-2025)Inderdaad, iets te snel getikt. Van mij mogen vormen van plicht ook wel, b.v. vaccinatie om toegang voor kinderen te
  • Renate1 on De linke weekendbijlage (37-2025)Ik neem aan dat u RFK bedoelt. Over het geheel genomen ben ik hert wel met Sjamadriaan eens, hoewel ik
  • Hans1263 on De linke weekendbijlage (37-2025)Helemaal eens met Sjamadriaan. Ook ik erger me aan programma's waarin zonodig tegenover de deskundige een totale onbenul op het
  • Renate1 on Astrologie in het Teylers MuseumPlacebo vind ik ook onethisch. Maar de 'logica' van platte-aarde-gelovigen is niet zo ver verwijderd van de 'logica' van mensen
  • Hans1263 on Astrologie in het Teylers MuseumJe kunt toch ook zo'n goed gesprek beginnen zonder die malle verzinsels met sterrenbeelden en planeten? Maar OK, misschien geeft

Archief Kloptdatwel.nl

Copyright © 2025 · Metro Pro on Genesis Framework · WordPress · Log in