Kloptdatwel?

Pepijn van Erp

Homeopathie – opleiding en ‘Zwitsers bewijs’

by 15 Comments

Als vervolg op een eerder filmpje over homeopathie, waarin uitgelegd hoe de theorie erachter luidt en waarom dat allemaal onzin is, presenteren we nu een nieuwe productie van dezelfde makers. In deze aflevering wordt verteld hoe de opleiding tot homeopaat in elkaar steekt. Het betreft weliswaar de situatie in het Verenigd Koninkrijk, maar die in Nederland verschilt niet veel. Daarnaast ruime aandacht voor de hardnekkige mythe die aanhangers van homeopathie verspreiden, nl. dat de Zwitserse overheid in een baanbrekend rapport homeopathie erkend zou hebben als een effectieve geneeswijze (vanaf 07:00). Homeopathisch verdunde waarheid.

Meer over de duur van de opleiding tot klassiek homeopaat in Nederland kun je bijvoorbeeld vinden op de site van de Homeopathie Academie Nederland*. Deze opleiding is zogenaamd op HBO-niveau, maar geen echte HBO-opleiding, want niet erkend door de Nederlands-Vlaamse Accreditatieorganisatie (NVAO). Het gebruik van de misleidende term ‘HBO-niveau’ is helaas nog steeds niet gereguleerd. En kijk zelf maar eens naar hoeveel tijd de opleiding in beslag neemt. De vijfjarige opleiding bestaat uit vijf maal 22 vrijdagen per jaar en dan nog maximaal 10 dagen praktijk in het vierde en vijfde jaar. In totaal nog geen 1.000 uur onderwijs.
In de opleidingsbrochure staat doodleuk dat ziektes als gonorroe en syfilis goed te behandelen zijn met homeopathie (en behandeling van “die ziektes vraagt meer tijd wanneer er al sprake is geweest van onderdrukking (antibiotica)”, blz 14.). Hoe dit te rijmen is met aandacht voor de “pluis of niet pluis situatie” (om patiénten op tijd door te sturen naar de reguliere zorg, blz 17.), begrijp ik niet. De grote verzekeraars in Nederland moeten maar uitleggen waarom ze er vertrouwen in hebben dat dit ‘pluis-niet-pluis’-programma op verantwoorde wijze uitgevoerd kan worden door homeopaten met zo’n korte opleiding, waarin ze deze gevaarlijke gedachten al bij de eerste kennismaking aangeleerd krijgen.

Over het ‘Zwitsterse rapport’ zijn op diverse skeptische sites goede stukken te vinden. In het Nederlands op het Skepsis-blog door Jan Willem Nienhuys: Homeopaten juichen over ‘Zwitserse’ rommel en op de site van de Vereniging tegen de Kwakzalverij: Gelovige homeopaten vallen in Zwitsers mes. In het Engels: The Swiss Report on Homeopathy en That ‘neutral’ Swiss homeopathy report. En hier wordt in de Swiss Medical Weekly weergegeven hoe de vork in de steel zit met dat rapport door een vertegenwoordiger van het Zwitserse bureau voor de volksgezondheid (dat artikel wordt ook in het filmpje aangehaald): The report “Homeopathy in healthcare: effectiveness, appropriateness, safety, costs” is not a “Swiss report”.

* er zijn meerdere opleidingen tot klassiek homeopaat, die zo op het oog allemaal vergelijkbaar zijn. De websites geven vaak minder informatie dan die van de Homeopathie Academie Nederland.

GodParticle4U, alleen voor de alleronnozelsten

by 37 Comments

Een onderhoudsteam dat werkzaamheden verrichtte aan de Large Hadron Collider van CERN, ontdekte iets frappants na de experimenten die het bestaan van het Higgsdeeltje bevestigden. De mensen die bij de experimenten betrokken waren, hadden een duidelijk vergroot gevoel van helderheid, balans, rust en waren ongewoon vitaal. Natuurlijk zul je denken dat dit kwam door de euforie van de ontdekking, maar de veranderingen hielden aan. Het effect bleek het sterkst te zijn bij de technische staf, die het meest in direct contact met de metalen delen van de versneller was gekomen. De enorme energieën die vrijkwamen bij de botsingen van deeltjes in de versneller, had een bijzonder, blijvend, effect op deze onderdelen gehad.
Toen er wat vervangen moest worden, sloegen een aantal technici hun slag en drukten de vervangen onderdelen, vooral lagers, achterover. In eerste instantie stelden ze die ter beschikking aan familie en vrienden, maar nu bieden ze deze helende objecten voor iedereen aan via de website GodParticle4U.com. Voor wie deze onzin gelooft en er voor wil betalen. 

Het leest als een parodie op de talloze sites die bijzondere hangers aanbieden met vermeende geneeskrachtige werking (kent u de Biostabil 200o nog?). Of producten die aan de man gebracht worden met verdraaide verhaaltjes over kwantummechanica, nanodeeltjes of vortices. In dit geval is het verhaal zo sterk, dat het bijna niet is voor te stellen dat iemand er in zou trappen. Als het al een grap is, dan houden de makers van de website GodParticle4U die echter aardig lang vol.

Een team onderhoudsmedewerkers van CERN druk onderdelen van de LHC achterover die blootgesteld zijn aan de straling die vrijkwam bij de ontdekking van het Higgs-deeltje. Als je het gelooft, tenminste.
Een team onderhoudsmedewerkers van CERN drukt onderdelen van de LHC achterover die blootgesteld zijn aan de straling die vrijkwam bij de ontdekking van het Higgs-deeltje. Als je het gelooft, tenminste.

Ze beweren dat er serieus onderzoek naar gedaan wordt op universiteiten en onderzoeksinstituten van naam. En natuurlijk zijn de tot sierraad omgewerkte objecten goed voor van alles en nog wat:

Naturally to a place as teeming with scientists as CERN, researchers from a wide variety of scientific backgrounds decided to try and figure it out.
The employees who were most exposed to the particle energy were required to undertake an extensive series of tests.
Samples from the parts exposed to the surge of energy which showed substantial evidence of having the God Particle were sent to the leading universities and research centers in the world.
According to preliminary evidence found thus far by researches in the medical field, the energy of the God Particle has some amazing effects on migraine prevention, on treating different kinds of skin conditions, up to a surprising improvement among those who ailing from sexual dysfunction disorders. All those among a long list of other medical conditions.
The effects of the God Particle is also tested in the field of mental health and in this field the patients are also getting some surprising improvements in a wide range of medical cases, for example treating phobias and depressions of different kinds.

Voor producten met dergelijke kwaliteiten mag natuurlijk wel een flinke prijs gevraagd worden:

Je vraagt je af wie er zo gek zou zijn om deze bedragen te betalen voor wat ijzerwerk?
Je vraagt je af wie er zo gek zou zijn om deze bedragen te betalen voor wat ijzerwerk?

Skeptisch blogger ‘Skeptical Bear’ maakte zich ook al druk om deze onzin en besloot een bericht te sturen aan de website met de vraag of ze commentaar hadden op zijn blog. GodParticle4U stuurde een reactie die ‘Skeptical Bear’ integraal op zijn website heeft gezet (op verzoek van GodParticle4U, overigens). Een citaatje daaruit:

Every new or unexplained phenomenon will attract skeptical people like yourself, it has been like that throughout the whole human history and we don’t see a reason for it to suddenly change right now. The good news are that we are not forcing anyone into buying our products. The choice weather to believe and try them or not, remains in your hands.

Op diverse forums wordt door zogenaamd tevreden klanten verwezen naar de GodParticle4U-website (voorbeeld). In antwoord op vragen van een andere skeptische blogger meldde de site dat ze daar echt zelf niet achter zitten. Zelfs voor grappenmakers, die van zwarte humor houden, gaat het schrijven van dergelijke testimonials op forums waar kankerpatiënten informatie zoeken, wel erg ver. Ik houd het op gewetenloze oplichterij.

Skepsis congres 2013: Wonderlijke ervaringen

by Leave a Comment

Op zaterdag 26 oktober 2013 organiseert de stichting Skepsis haar jaarlijkse congres. Dit jaar onder de titel: ‘Wonderlijke ervaringen’. De volgende sprekers zullen een presentatie verzorgen:

 

Joe Pequerrucho

Joe Pequerrucho is een full-time magic entertainer en mentalist te Rotterdam

ONWAAR-schijnlijk

Het mentalisme is een amusementsvorm waarin de performer de illusie wekt dat hij beschikt over bijzondere gaven. In zijn zoektocht naar onverklaarbare en vooral onwaarschijnlijke zaken stuitte spreker op de wereld van mediums en waarzeggerij. Hij werd onder andere gevraagd om als waarnemer deel te nemen aan de eerste reeks van het televisieprogramma Op zoek naar het zesde zintuig van de KRO.

Bernd Kramer

Bernd Kramer is journalist in Berlin and author of Erleuchtung gefällig

Enlightenment anyone?

Speaker investigated the German esoteric scene in a very personal way: He tried to offer supernatural services himself. He quickly got a job at a psychic hotline. Soon he had clients willing to believe almost everything he would tell. What makes these kinds of fake realities so attractive for people? And are we all seducible?

Willem Betz

prof. em. dr. W. Betz was hoogleraar Huisgeneeskunde aan de VUB. Hij is thans ondervoorzitter van SKEPP

Avonturen met Colla

De wet Colla (1999) wilde ‘ernstige alternatieve geneeswijzen’ regelen. Onder druk van een minister en een lobby van homeopaten wordt ‘homeopaat’ nu een wettelijk erkende medische beroepstitel in België. Hoe kon het zover komen? Een insiderverslag.

Dap Hartmann

Dr. L. Hartmann is astronoom en universitair hoofddocent innovation management and entrepreneurship aan de TU Delft

Uitzonderlijke beweringen vereisen uitzonderlijk bewijs

Veel mensen die iets vreemds ervaren, accepteren zonder enig bewijs een verklaring die meer vragen oproept dan beantwoordt. Waarom is dat, en wat is er gebeurd met Ockhams Scheermes? Een bloemlezing uit de meest opvallende bizarre ervaringen en verklaringen.

 

Het congres vindt plaats in de Hogeschool Domstad te Utrecht. Meer details over het programma en uitleg hoe je je voor het congres kunt aanmelden, zie de website van Skepsis over het congres.

Alternatief kennisplatform over straling zaait verwarring

by 85 Comments

Deze week weer volop aandacht voor de mogelijke schadelijk effecten van straling van mobiele telefoons. In België mogen kinderen tot 7 jaar over een paar maanden niet meer zelf een telefoon kopen, maar zullen ze daarvoor een ouder tussenpersoon moeten inschakelen. Eigenlijk worden dit soort beschermende maatregelen altijd verantwoord met verwijzing naar het voorzorgsprincipe en de classificatie door het IARC van mobiele telefoonstraling als ‘mogelijk kankerverwekkend’. GSM-straling staat sindsdien in dat afschrikwekkende lijstje naast augurken, koffie en talkpoeder.
In Nederland wordt er wat nuchterder gekeken naar die classificatie. Het Kennisplatform ElektroMagnetische Velden verwijst in zijn persbericht naar aanleiding van de nieuwe Belgische mobieltjeswet ook naar een lijstje aanbevelingen om de blootstelling aan  GSM-straling  te verlagen. Voor als je daar toch bang voor bent. Wat niet zo opvalt, is dat van die pagina een maand geleden een uiterst nuttige waarschuwing is weggehaald. Op aandrang van … een concurerend stralingskennisplatform.

Twee kennisplatforms over straling?
Twee kennisplatforms over straling?

Het Kennisplatform ElektroMagnetische Velden (KEMV) is opgericht ‘om kennis op het gebied van elektromagnetische velden te bundelen met als doel wetenschappelijke informatie over het onderwerp te duiden en beschikbaar te maken’. Dat gebeurt onder andere door ‘Kennisberichten’ en ‘Eerste Indrukken’ die vaak zinnige achtergrondinformatie geven of reageren op ophef (in de media) rondom straling. Ook organiseert het KEMV tweejaarlijks een bijeenkomst met de zogenaamde klankbordgroep, waarin naast vertegenwoordigers van de industrie ook mensen het woord voeren namens clubjes die waarschuwen tegen de vermeende schadelijke effecten van straling.
Iemand die bij die klankbordgroepbijeenkomsten (verslag laatste 8/11/2012, pdf) aanwezig was en gebruik maakte van de inspraakmogelijkheid vanaf de publieke tribune, was blijkbaar niet meer zo te spreken over dit gepolder en richtte onlangs een eigen ‘kennisplatform’ op, de Stichting Kennisplatform Elektromagnetische Straling. Een vehikel van Peter van der Vleuten, hier op Klopdatwel eerder langsgekomen als de man die in NOS op 3 zijn nanofolie tegen GSM-straling mocht komen aanprijzen. Die hele stichting lijkt er alleen op uit om verwarring te zaaien. Zo gebruikt Van der Vleuten bijna dezelfde naam als het KEMV, de website heeft dezelfde kleurstelling en er wordt misleidende informatie aangeboden in de vorm van  ‘kennisberichten’. Het echte Kennisplatform wordt door hem aangeduid als ontkenningsplatform.
Het was via één van die ‘kennisberichten’, dat ik tegen de site aanliep. Op het blog van TU Delft profje Michiel Haas stond een pseudowetenschappelijk stuk van Andrew Goldsworthy (een bekende uit het stralingsangstwereldje), met een verwijzing naar de bron, zo’n ‘kennisbericht’. Ik was even in verwarring, zou het KEMV die onzin echt doorgeven als Kennisbericht? Maar ik zag snel wat voor vlees ik in de kuip had.
Wat verder rondkijkend op de site viel mijn oog op een nieuwsbericht  van 1 augustus waarin Van der Vleuten zich beklaagt over een stukje tekst in de ‘Praktische tips om blootstelling te verlagen’ op de site van het echte Kennisplatform. Het gaat om de volgende waarschuwing:

De waarschuwing waarover Peter van der Vleuten zich druk maakte
De waarschuwing waar Van der Vleuten zich druk over maakte (rode omranding door mij)

Lijkt me niets mis mee, toch? Al meerdere keren hebben we aandacht gegeven aan dit soort producten op Kloptdatwel (zie Floww, spininversion, Memon) en ook de slachtoffers daarvan (RSG Enkhuizen). Dat Van der Vleuten zich er aan ergert, is te begrijpen. Hij is immers zelf bezig zo’n product te ontwikkelen, die nanofolie. Ik begreep echter niet zo goed waarom het KEMV op basis van de volgende opmerkingen van Van der Vleuten besloot wat te doen aan die waarschuwing:

Wij hebben redenen om aan dit onvoorwaardelijk advies en aan deze stellige uitspraken te twijfelen en hebben de algemeen secretaris van het Kennisplatform EMV gevraagd aan te geven op welke gronden dit advies is gebaseerd en welke onderzoeksuitkomsten voorliggen, die een dergelijke uitspraak rechtvaardigen.

Tot op heden hebben we nog geen reactie op deze vragen ontvangen.

Wij kunnen ons ook niet voorstellen dat alle genoemde productgroepen, waarvan de goede werking door de leveranciers wordt geclaimd en onderbouwd, door of in opdracht van het Kennisplatform EMV zijn onderzocht en dat sluitend bewijs voor de benaming “onzinproducten” is gevonden.

Als je nu kijkt op die pagina, staat die waarschuwing tegen onzinproducten er niet meer (zie Update onderaan). Bovenstaand screenshot komt van een oudere versie uit het Internet Archive.

Fantastische escherming tegen straling van je telefoon! Een uitvoering voor smartphones is ook op aanvraag leverbaar.
Fantastische bescherming tegen straling van je telefoon! Een uitvoering voor smartphones is op aanvraag leverbaar.

Als je erg precies wil zijn, kun je inderdaad wel iets aanmerken op dat stukje tekst. Je kunt immers best een product leveren dat je drastisch ‘beschermt’ tegen de straling van je mobiele telefoon (pak ‘m in in aluminiumfolie, of zoiets), alleen kun je er dan natuurlijk niet meer mee bellen. In de praktijk claimen de aanbieders van die ‘stickers, stenen, armbanden, halskettingen, antennes, magneten, piramides, potten, zuilen en zouten’ allemaal zaken die natuurkundig helemaal niet mogelijk  zijn.
Het is de wereld op zijn kop zetten om van het KEMV te verwachten dat het eerst al die onzinproducten onderzoekt en aantoont dat die de claims niet waarmaken, voordat het zo’n algemene waarschuwing zou mogen plaatsen. Laat die producenten maar eens fatsoenlijk onderzoek doen (en dan bedoel ik niet zo’n onzincertificering op basis van metingen met bioresonantieapparatuur!).

Ik vroeg bij het KEMV na hoe het zit. Inderdaad was de reden voor verwijdering van de tekst dat die te stellig zou zijn. Maar het goede nieuws is dat er gewerkt wordt aan een nieuwe tekst. Hier iemand een goede suggestie? Aandacht voor de status van die stichting van Van der Vleuten, lijkt me overigens ook wel een onderwerpje voor de Frequently Asked Questions, kan me voorstellen dat het voor mensen die minder goed opletten toch verwarrend kan zijn.
Update 17-9-2013
De tekst is inmiddels weer aangepast (per 11 -9-2013) en luidt nu:

Producten die claimen de blootstelling te verlagen

Er zijn producten in de handel waarvan wordt beweerd dat ze de hoeveelheid zendsignalen van mobiele telefoons tegenhouden, verminderen of neutraliseren. Hieronder kunnen producten zijn die de blootstelling aan elektromagnetische velden verlagen, maar er zijn ook producten die dat niet doen. Een voorbeeld van dat laatste is het aanbrengen van een sticker op de mobiele telefoon.

Dat is in ieder geval iets, maar mij nog wat te voorzichtig.

Het Denkgelag – Debat over “de grenzen van de wetenschap”

by 56 Comments

denkgelag-logoOnze skeptische zuiderburen organiseren in vervolg op de succesvol verlopen reeks denkgelagen in 2012 wederom een ‘ongedwongen gespreksavond over sceptische en wetenschappelijke onderwerpen, bij pot en pint, met een schare boeiende sprekers en het publiek als centrale gast.’ Ditmaal met zeker niet de minste sprekers! 

17 oktober 2013 te Gent:

Debat over “de grenzen van de wetenschap”

Kan de wetenschap alles verklaren? Kan wetenschap zonder filosofie? Is wetenschap de enige bron om kennis te vergaren? Wat is het nut van filosofie in de wetenschap? Maar we gaan onderwerpen zoals het bestaan van de vrije wil of het bewustzijn ook niet uit de weg.

Sprekers:

daniel_dennett_1

Daniel Dennett:

Daniel Dennett (°1942) kan beschouwd worden als de bekendste hedendaagse filosoof. Hij houdt zich bezig met vraagstukken betreffende het bewustzijn, de filosofie van de geest en kunstmatige intelligentie. Hij doceert aan de Tufts University nabij Boston en heeft sinds de uitzending van de VPRO-serie Een Schitterend Ongeluk ook in Nederland en Vlaanderen bekendheid gekregen. Daniel Dennett stond tot vier maal toe op TED. Zijn laatste boek “Intuition Pumps and Other Tools for Thinking” kreeg tal van lovende recensies in oa. De NY Times, The Guardian en de Nederlandse vertaling van het boek verschijnt op 6 oktober 2013.
krauss2

Lawrence Krauss:

Lawrence Maxwell Krauss (°1954) is een internationaal befaamd natuurkundige en bestsellerauteur. Hij is professor natuurkunde en directeur van het Origins project aan de Arizona State University. In zijn boeken tracht hij prikkelende, onthullende antwoorden te geven op de meest fundamentele vragen. Waar komt ons heelal vandaan? Waarom is er iets in plaats van niets? En hoe zal het allemaal aflopen? Hij wordt alom geprezen voor zijn bevattelijke en aanstekelijke manier van communiceren. Binnenkort verschijnt een grootsopgezette documentaire waarin Lawrence Krauss en Richard Dawkins gevolgd worden terwijl ze de wereld rond trekken om te praten over wetenschap en rede. De première is gepland op het Hot Docs International Film Festival in Toronto in april 2013. Een aantal beroemdheden waaronder Woody Allen, Cameron Diaz, Ricky Gervais, Ian McEwan en Stephen Hawking. Lawrence Krauss is er ten stelligste van overtuigd dat wetenschap (nagenoeg) alles kan verklaren en dat niets buiten haar blikveld valt, ook niet de moraliteit, vrije wil of andere filosofische vragen.
Pigliucci

Massimo Pigliucci:

Massimo Pigliucci (°1954) is professor filosofie aan de City University of New York en auteur van een tiental boeken over evolutie, scepticisme en ecologie. Pigliucci is een doorgewinterde scepticus en uitgesproken criticus van pseudowetenschap en religie, maar hij waarschuwt voor de gevaren van “sciëntisme”, de opvatting dat wetenschap alles kan verklaren en de enige vorm van kennis uitmaakt. Hij stoort zich aan de neerbuigende houding van sommige wetenschappers tegenover filosofische problemen, en houdt vol dat wetenschap en filosofie elkaar nodig hebben.

 

Meer informatie op de website van het Denkgelag of op de Facebook-pagina of meteen naar de ticket-verkoop.