Kloptdatwel?

Hoax

Beter één complottheorie in de hand, dan tien in de lucht!

by 1 Comment

Wie vandaag de dag omhoog kijkt zal het opvallen dat er achter het vele vliegverkeer boven onze hoofden witte strepen blijven hangen. Deze condensatiestrepen zijn een bekend fenomeen in de luchtvaart. De afgelopen 30 jaar zijn ze in aantal toegenomen door onder andere het toegenomen aantal vluchten en nieuwere vliegtuigmotoren (West, 2024). Sommige mensen zien in de condensstrepen zelfs kwaadaardige bedoelingen die zij koppelen aan een wereldmacht. Dit is twintig jaar geleden al beschreven in Skepter 17.3 door Rob Nanninga. Luister voor een korte bespreking van de theorieën over condenssporen naar het begin van de Skepsis podcast nummer 14 met Claire Moens, daarin bespreekt Pepijn van Erp het onderwerp.

 

Beter één complottheorie in de hand, dan tien in de lucht! 1
Lange en korte condensstrepen

Dit jaar tonen Kamervragen, WOO-verzoeken, een korte documentaire en een conferentie aan dat de complottheorieën aangaande condensstrepen in de lucht niet, in tegenstelling tot de condensstrepen zelf, verdwijnen. Na de platte-aardeconferentie van vorige maand organiseert complotdenker des vaderland Frans Heslinga op 16 november de chemtrail conferentie. Over de vraag of het onderwerp eigenlijk wel bestaat is hij kort: “[…] als het niet bestond, zouden wij er geen congresdag dag aan besteden”. Gegeven zijn eerder georganiseerde conferenties komt deze argumentatie niet heel overtuigend over.

[Read more…] about Beter één complottheorie in de hand, dan tien in de lucht!

Een dagje strand voor platte-aardegelovigen en skeptici

by 11 Comments

De afgelopen tijd heb ik het veel gehad over de ideeën van de organisator van de platte aarde-conferentie op 28 en 29 september. Dat doe ik ter voorbereiding voor de onwaarschijnlijke zaken die tijdens het congres langs zullen komen. Dit artikel gaat over overeenkomsten tussen skeptici en platte-aardegelovigen en eigen waarnemingen die men kan doen aangaande de vorm van de aarde.

Heslinga heeft bij zijn geloof in de platte aarde en de maanlandingen, die laatste zouden niet hebben plaatsgevonden, complotten nodig. Skeptici, die het tot hun opdracht maken om buitengewone en pseudowetenschappelijke beweringen te onderzoeken, verschillen hier meestal in doordat ze geen of te zwak bewijs vinden voor deze complotten. Ook in hun waarheidscriterium verschillen Heslinga en andere platte-aardegelovigen met skeptici. Waar skeptici vooral uitgaan van bewijzen die controleerbaar en reproduceerbaar zijn, zoals in de wetenschap, houden Heslinga en medestanders het op hun gevoel en eigen gezond verstand. Eén vraag die hierbij opkomt is of deze groepen überhaupt nog met elkaar in contact kunnen treden, als ze zouden willen.

Een dagje strand voor platte-aardegelovigen en skeptici 2
De aardse waarheid presentatie Heel deel 1
[Read more…] about Een dagje strand voor platte-aardegelovigen en skeptici

Regels bij reuzen onderzoek

by 6 Comments

Bij het onderzoeken van buitengewone beweringen maak je, veelal onderbewust, gebruik van kennistheoretische regels om tot een zo goed mogelijke afweging te komen over de bewering. In dit stuk probeer ik deze kennistheoretische regels weer te geven bij een aangevraagd onderzoek naar de buitengewone bewering dat reuzen bestaan. Zo hoop ik inzichtelijker te maken hoe je zo’n onderzoek kan uitvoeren. Ook voor onderzoek en overdenking van de kennistheoretische regels zelf kan het handig zijn om het proces weer te geven. De meeste van de kennistheoretische  regels komen uit het boek How to think about weird things van Lewis Vaughn en Theodore Stick. 

Het aangevraagde onderzoek ging over het volgende TikTok- filmpje. Het onderwerp is dus het bestaan van reuzen, hier opgevat als grote mensen. In wat volgt zal ik het begin van het onderzoek weergeven, zoals waarom deze bewering buitengewoon is, en de kennistheoretische regels die ik hanteer dus expliciet benoemen. Vervolgens zal ik het gegeven bewijs afwegen en een afweging maken tussen verschillende verklaringen voor het gegeven bewijs. Een korte reflectie komt voor de uiteindelijke conclusie.

[Read more…] about Regels bij reuzen onderzoek

Knotsgekke Janet Ossebaard scoort met knotsgekke complotvideo’s

by 60 Comments

De Nederlandse Janet Ossebaard draait al jarenlang mee in paranormale en pseudowetenschappelijke kringetjes. Zij was vooral bekend vanwege haar flauwekul omtrent graancirkels en als fangirl van Robbert van den Broeke. Enige tijd terug heeft zij zich volledig gestort op de volkomen gestoorde Qanon-samenzweringstheorieën en heeft met een serie YouTube video’s, die je kunt vinden als je zoek op ‘Fall Cabal’, wereldwijd succces, afgemeten in het aantal views dat in de miljoenen loopt. Recent heeft ze ook een serie vol complotflodders over het coronavirus aan haar kanaal toegevoegd.

De schier oneindige hoeveelheid onzin die Ossebaard in die video’s naar voren brengt, maakt het veel werk om er een complete debunk van te maken. En de vraag is of dat nodig is, want zo goed als alles wat zij te berde brengt is ouwe koek, die reeds lang onderuit is gehaald, of het ontbeert elke onderbouwing of bron. Hitchens’s razor is daarom voor erg veel in de video’s het juiste gereedschap: “What can be asserted without evidence can also be dismissed without evidence.” 

** Update 15 april: ondanks Hitchens’s razor, toch zelf ook maar een uitgebreide debunk geschreven op mijn eigen site in het Engels. **

Journalist, schrijver en standup comedian Harry Hol heeft er evenwel toch een beginnetje mee gemaakt met inmiddels twee YouTube video’s:

Een van de video’s (deel 5 van de Fall Cabal serie) is overigens door YouTube verwijderd, waarschijnlijk omdat die te nadrukkelijk over Pizzagate gaat en vol zit met beschuldigingen van kindermisbruik aan het adres van tal van bekende personen. In andere delen wordt er echter ook aan gerefereerd, het zou me daarom niet verbazen als er meer delen van het platform verdwijnen. Ook omdat YouTube zegt  strenger op te treden tegen video’s die een verband leggen tussen 5G en de verspreiding van het coronavirus.

Nee, de ziekte van Lyme is geen biologisch wapen losgelaten door het Pentagon

by 26 Comments

Het verzinsel dat de ziekte van Lyme in een laboratorium is ontwikkeld als biologisch wapen en al dan niet per ongeluk is losgelaten, gaat al vrij lang rond. Onlangs heeft deze gedachte een zetje gekregen door het uitkomen van een boek waarin de ontdekker van de veroorzaker van de ziekte, Willy Burgdorfer, geïnterviewd is en uitspraken heeft gedaan die door sommigen worden geïnterpreteerd als bevestiging van het verhaal. Het Huis van Afgevaardigden heeft nu zelfs via een amendement op de defensiebegroting het Pentagon om uitleg gevraagd. Op de website The Conversation legt Sam Telford, hoogleraar infectieziekten aan Tufts University, uit dat er niets klopt van deze complottheorie.

Nee, de ziekte van Lyme is geen biologisch wapen losgelaten door het Pentagon 3
Burgdorfer in het laboratorium werkend met teken (foto: Rocky Mountain Laboratories Historical Collection | Wikimedia Commons)

De Republikeinse afgevaardigde Chris Smith kwam tot zijn amendement door het lezen van Bitten: The Secret History of Lyme Disease and Biological Weapons van Kris Newby.  Daarin wordt Burgdorfer neergezet als een onderzoeker van biologische wapens, waar eigenlijk geen bewijs voor is volgens een artikel in de The Washington Post. Maar nu het amendement is aangenomen moet de Inspector General uitzoeken of het ministerie van defensie met teken (en andere insecten) heeft geëxperimenteerd als biologische wapens tussen 1950 and 1975.
Hierover werd vervolgens door nogal wat media bericht, maar helaas niet altijd met de nodige kritische kanttekeningen. Het AD doet het bijvoorbeeld niet best, hoewel het bericht feitelijk klopt. KIJK benoemt nog wel dat het om een complottheorie gaat, maar laat vreemd genoeg weg uit een bron waarop hun bericht is gebaseerd (BuzzFeed via Popular Mechanics) dat experts zo’n onderzoek volkomen onzinnig vinden, omdat er geen enkel (wetenschappelijk) bewijs voor is. Metro doet het eigenlijk best aardig. Wat ze er in het sprookjesbos van maken hoeft ons natuurlijk niet te verbazen …

Telford legt in zijn stuk helder uit waarom wetenschappers zo stellig kunnen zijn in het verwerpen van de complottheorie en vertelt hoe de ziekte van Lyme en zijn veroorzaker, de Borrelia spirocheet, bekend zijn geworden. Die geschiedenis maakt het volstrekt duidelijk dat er geen sprake kan zijn van een uit een laboratorium losgelaten gemanipuleerde infectie.

Nee, de ziekte van Lyme is geen biologisch wapen losgelaten door het Pentagon 4
Kaartje met de locaties die een rol spelen in dit verhaal (Google Maps)

Burgdorfer ontdekte de spirocheet (die naar hem vernoemd werd: Borrelia burgdorferi) in 1981 in hertenteken afkomstig van Shelter Island, dat ligt bij Long Island, dichtbij New York. De enige onderbouwing van de complottheorie is dat Shelter Island niet ver (zo’n 15 km) ligt van Plum Island, waar een militair laboratorium was gevestigd. En dat ligt dan ook weer niet zover (zo’n 20 km) van het plaatsje Old Lyme, waar in 1975 de eerste gevallen van de zieke van Lyme (vandaar de naam) werden gezien.
Het laboratorium op Plum Island had echter sinds 1954 geen militaire bestemming meer en dat de spirocheet in de teken van Shelter Island werden ontdekt, is geheel toevallig. Toen die eenmaal ontdekt was, werd die vrijwel meteen in teken op heel andere locaties in Amerika ook aangetroffen. Ook zijn er achteraf patiënten met de ziekte van Lyme gevonden, die de ziekte al voor 1975 hebben opgelopen, tot in Californië toe. De connectie met het laboratorium op Plum Island berust dus op toeval, maar zie daar complotdenkers nog maar eens van te overtuigen…

Later is de veroorzaker nog teruggevonden in weefsels afkomstig van dieren die eind 19e eeuw leefden. En inmiddels is er ook zoveel bekend over de genetica van de bacterie en de verschillen daarin tussen populaties die geografisch van elkaar geïsoleerd zijn, dat met zekerheid gezegd kan worden dat ze nooit afkomstig kunnen zijn van een stam die ergens in de afgelopen vijftig jaar ontworpen zou kunnen zijn in een laboratorium en daarna losgelaten.

Lyme als biologisch wapen is ook volstrekt niet plausibel, volgens Telford, omdat het veel te lang duurt om er iemand mee uit te schakelen. Dat defensie interesse heeft in onderzoek naar Lyme is overigens niet vreemd, militairen hebben natuurlijk wel regelmatig last van teken en de mogelijke ziekten die die bij zich dragen en je wil je personeel daar zo goed mogelijk tegen beschermen. Het is daarom goed mogelijk dat ze wel eens onderzoek van Burgdorfer gefinancierd hebben of hem als adviseur hebben geraadpleegd. Telford wijt de opmerkingen van Burgdorfer die in het boek zijn opgenomen ook aan diens aparte gevoel voor humor, hij zou dergelijke contacten met defensie wel eens op een geheimzinnige manier ingekleed kunnen hebben om de schrijver op het verkeerde been te zetten.

No, Lyme disease is not an escaped military bioweapon, despite what conspiracy theorists say

We kunnen het Burgdorfer zelf helaas niet meer vragen hoe hij er nu precies over denkt, want hij overleed in 2014. Newby houdt vol dat Burgdorfer op het eind van zijn leven de waarheid over zijn rol in dat biologische-wapensprogramma wilde vertellen. Ze reageerde op Facebook op het artikel in The Washington Post en claimt dat ze veel archiefmateriaal heeft dat haar versie bevestigt en een video-opname van een interview met Burgdorfer. Ook op het artikel van Telford reageert ze op Facebook middels een open brief en stelt daarin dat de publicatie van Telford uit 1982 (over de ontdekking van de spirocheet) een poging tot misleiding zou zijn geweest om het echte verhaal te verdoezelen.

Newby linkt ook naar een website waarop ze dat bewijsmateriaal beschikbaar heeft gesteld (link), maar daarop staan zoveel documenten, dat ik niet zo snel zou weten waar te beginnen; met extra zoekwoorden als ‘burgdorfer’ en/of ‘newby’ kun je het aantal documenten drastisch inperken, maar iets interessants vond ik zo niet. Als ze echt een smoking gun zou hebben, zou ze die volgens mij al wel hebben laten zien. In een interview met haar op YouTube vond ik haar ook bijzonder speculatief, en vaag over haar interview met Burgdorfer. Van een eerder interview met hem dat ze beschrijft (dat iemand anders  afnam) vertelt ze ook dat Burgdorfer al zo door de ziekte van Parkinson werd belemmerd dat er nauwelijks bruikbare soundbites uit hem kwamen en dat je de hele drie uur moest bekijken om erachter te komen dat Burgdorfer überhaupt ergens mee zat. Tsja. Er zal in haar eigen interviews misschien ook wel het nodige aan interpretatie aan te pas zijn gekomen, denk ik dan, en een bespreking van haar boek lijkt dat te bevestigen.

Zie ook Snopes: Did Lawmakers Demand the Pentagon Disclose If It Developed Weaponized Ticks?