• Skip to primary navigation
  • Skip to main content
  • Skip to primary sidebar

Kloptdatwel?

  • Home
  • Onderwerpen
    • (Bij)Geloof
    • Columns
    • Complottheorieën
    • Factchecking
    • Gezondheid
    • Hoax
    • Humor
    • K-d-Weetjes
    • New Age
    • Paranormaal
    • Pseudowetenschap
    • Reclame Code Commissie
    • Skepticisme
    • Skeptics in the Pub
    • Skeptische TV
    • UFO
    • Wetenschap
    • Overig
  • Skeptisch Chatten
  • Werkstuk?
  • Contact
  • Over Kloptdatwel.nl
    • Activiteiten agenda
    • Colofon – (copyright info)
    • Gedragsregels van Kloptdatwel
    • Kloptdatwel in de media
    • Interessante Links
    • Over het Bol.com Partnerprogramma en andere affiliate programma’s.
    • Social media & Twitter
    • Nieuwsbrief
    • Privacybeleid
    • Skeptisch Chatten
      • Skeptisch Chatten (archief 1)
      • Skeptisch Chatten (archief 2)
      • Skeptisch Chatten (archief 3)
      • Skeptisch Chatten (archief 4)

Stop met Facilitated Communication!

12 December 2015 by Pepijn van Erp 8 Comments

Facilitated Communication wat was dat ook al weer? Het gaat om een methode die personen met een ernstige verstandelijke handicap in staat zou stellen om op een normaal niveau te communiceren. Een facilitator helpt de gehandicapte door meestal zijn arm ‘losjes’ vast te houden zodat die woorden en letters op een bord of toetsenbord kan typen. Sommige personen met een ernstige vorm van autisme, haalden met deze hulp zelfs academische titels. De methode deugt echter van geen kanten. In werkelijkheid is het de facilitator die volledig de inhoud van de communicatie bepaalt. En dat hoeft die zelf helemaal niet door te hebben, zo sterk is de illusie.

In deze korte TEDx talk legt Matthew T. Brodhead, assistant professor Educational Studies aan Purdue University, nog een keer duidelijk uit waarom deze waanzin moet stoppen.

Brodhead noemt in zijn praatje een bijzonder lezenswaardige artikel dat recent in The New York Times verscheen: The Strange Case of Anna Stubblefield. Stubblefield is schuldig bevonden aan aanranding van een 30-jarige man voor wie ze had opgetreden als facilitator en die waarschijnlijk de mentale capaciteiten van een tweejarig kind heeft. Zij had het stellige idee opgevat dat ze een gelijkwaardige liefdesrelatie hadden opgebouwd. Deze zaak laat zien dat zelfs hooggeleerde mensen, Stubblefield was associate professor ethiek, zichzelf enorm kunnen misleiden met dramatische gevolgen.

https://www.youtube.com/watch?v=bymWk1oftBE

In Nederland kwamen de casussen van Thiandi Grooff en Niek Zervaas in de publiciteit. Die eerste is wel illustratief voor hoe ver je het met Facilitated Communication in het onderwijs kunt schoppen: Thiandi haalde in 2013 een bachelordiploma aan het Amsterdam University College. En wat schadelijke kanten van deze onzinmethode betreft: bij Niek Zervaas was er sprake van dat hij zou hebben aangegeven te willen stoppen met zijn medicijnen, ondanks dat hij besefte dat dat ernstige risico’s voor zijn gezondheid met zich mee zou brengen. In de documentaire die over hem gemaakt was, leek het er sterk op dat men inderdaad gevolg had gegeven aan die wens. Maar na ophef over dit punt, verklaarden de ouders dat het stoppen met de medicijnen nog in het stadium van overleg was geweest met de neuroloog en dat het dus niet had bijgedragen aan zijn overlijden.

Filed Under: Pseudowetenschap Tagged With: facilitated communication, TEDx

Dirk Bezemer, Sijbrand de Jong en de noodzaak van replicatie in de wetenschap.

8 December 2015 by Cees Renckens 1 Comment

Cees Renckens schrijft columns voor Kloptdatwel. Van 1988 tot 2011 was hij voorzitter van de Vereniging tegen de Kwakzalverij. Foto: Klaas Jaarsma
Cees Renckens schrijft columns voor Kloptdatwel. Van 1988 tot 2011 was hij voorzitter van de Vereniging tegen de Kwakzalverij. Foto: Klaas Jaarsma

Bezemer is econoom en columnist van De Groene Amsterdammer, dat aardige en eerbiedwaardig anarcho-liberale weekblad. In de aflevering van 1 oktober deed hij een uitval naar de wetenschap in het algemeen en de medische wetenschap in het bijzonder, omdat hij in de krant had gelezen dat de depressiepil paroxetine niet zou werken en dat de Vereniging tegen de Kwakzalverij diezelfde week protesteerde tegen de fiscale gelijkstelling van reguliere en alternatieve geneeskunde.

De VtdK eiste wetenschappelijk bewijs. Wetenschap is, aldus zo ongeveer Bezemer, ook maar een mening en als we zo beginnen dan kunnen politicologie, economie en sociologie wel afgeschreven worden. Bezemer betoogde dat er in die harde bèta wetenschap ook veel mis gaat, gezien de dominantie van tijdschriften die tegendraadse ketterijen niet graag opnemen. Replicatie blijft te vaak uit of dergelijk onderzoek wordt niet gepubliceerd. Hij gebruikt net niet de term paradigma, maar ziet overal in de wetenschap dat vooronderstellingen steeds prevaleren. Er moeten verontrustende gesprekken gevoerd worden, desnoods buiten de reguliere gremia, en wij hebben eerder een Vereniging voor Pluriforme Wetenschap nodig dan een Vereniging tegen de Kwakzalverij. Aldus onze econoom.

Even overwoog ik een reactie te sturen, maar dat zou een herhaling zijn van het debat dat gevoerd werd in de jaren 80 van de vorige eeuw, toen kwakzalvers en alternatieve genezers zich uitwurmden onder de eis dat hun claims wetenschappelijk aangetoond moesten zijn door een beroep te doen op de wetenschapsfilosofie van Kuhn, die sprak over paradigma’s die elkaar niet de maat konden nemen. Ik kon dat niet meer opbrengen. In een replicatie van dat debat had ik even geen zin meer.
Het was niettemin toch een aangename verassing toen in het volgende nummer een uitstekende reactie werd opgenomen van Sijbrand de Jong, hoogleraar fysica te Nijmegen. Hij stelde dat er aan reproduceerbaarheid van onderzoeksresultaten veel te weinig aandacht wordt besteed en noteerde dat de vermeende onhaalbaarheid ervan in de sociale wetenschappen hun werk reduceert tot beschrijvingen, interessant maar minder nuttig. Hij pleitte voor een betere beschikbaarheid van de resultaten van replicatie-onderzoek door dat vaker te publiceren, desnoods in apart aan dit soort onderzoek gewijde tijdschriften. Hij noemde replicatie de kern van de wetenschap. En de Vereniging tegen de Kwakzalverij mag niet in een verdacht daglicht worden gezet omdat zij veel waarde hecht aan wetenschappelijk onderzoek en dat niet laat weg relativeren omdat er soms aan de werkzaamheid van een geregistreerd geneesmiddel wordt getwijfeld.

Filed Under: Columns

Klassieker: de zoetstofwisselingstherapie

5 December 2015 by Pepijn van Erp 9 Comments

Deze hilarische sketch van Van Kooten en De Bie uit 1980 wordt regelmatig aangehaald in discussies over alternatieve behandelingen. We beginnen in de wachtkamer vol patiënten die geen baat vonden voor hun klachten bij de reguliere geneeswijzen of de meer orthodoxe alternatieve therapieën. Ze lijken nu zeer tevreden te zijn met de behandeling die is uitgedokterd door dr. F. Jacobo en dr. Th. van Essen. Nou ja, niet iedereen: een zeker krities AVRO-lid voelt zich ‘op onbeschrijfelijke wijze in zijn kuif gepikt’. En wel hierom.

Van het officiële Koot&Bie YouTube-kanaal.

Filed Under: Gezondheid, Humor Tagged With: dr. jacobo, dr. Van Essen, van Kooten en de Bie, zoetstoftherapie, zoetstofwisselingstherapie

Lyme en leed bij de tuchtrechter

3 December 2015 by Laurens Dragstra 4 Comments

Een vrouw is ervan overtuigd dat ze de ziekte van Lyme heeft. Dat heeft een natuurgenezer haar immers verteld en ze loopt rond met een DVD waarop beelden van de borreliabacterie in haar bloed te zien zouden zijn. Ontevreden over haar behandeling binnen de reguliere geneeskunde sleept ze vijf artsen – twee huisartsen, twee internisten en een neuroloog – voor de tuchtrechter omdat ze haar niet serieus genomen en verkeerd behandeld zouden hebben. De klachten tegen de vijf worden door het Regionaal Tuchtcollege volledig ongegrond verklaard en dat oordeel wordt door het Centraal Tuchtcollege bevestigd. De zaak laat zien hoeveel ellende alternatieve pseudodiagnoses kunnen aanrichten. De patiënt gaat geloven dat hij of zij echt een bepaalde ziekte heeft en de regulieren krijgen de schuld.

Ixodes scapularis, een van de tekensoorten verantwoordelijk voor het overdragen van de borreliabacterie (foto: Scott Bauer, via Wikimedia Commons)
Ixodes scapularis, een van de tekensoorten verantwoordelijk voor het overdragen van de borreliabacterie (foto: Scott Bauer, via Wikimedia Commons)

De vrouw had zich in 2010 voor het eerst bij haar huisarts gemeld met diverse klachten: stress, een drukkend gevoel op de borst, later ook vermoeidheid, buikpijn en problemen aan de urinewegen, en nog weer later nek- en schouderklachten. Een tocht langs allerhande artsen – huisarts, internist, neuroloog, sportarts, endocrinoloog – volgde. Er werd drie keer getest op de ziekte van Lyme (klaagster woont in een bosrijke omgeving), maar ook onder meer een coloscopie uitgevoerd en een echo van de buik gemaakt. Het leverde allemaal niets op. Wel werd drie keer, ondanks afwezigheid van een indicatie van een actieve Lyme-bacterie, voor de zekerheid een antibioticakuur voorgeschreven. Als er al een borreliabacterie actief was, was die nu toch echt morsdood.

Het wordt in de tuchtzaken niet duidelijk wat voor alternatieve behandelaar de diagnose Lyme heeft gesteld en de klaagster een DVD met beelden van de bacterie heeft meegegeven. In de uitspraken is enkele malen sprake van een ‘natuurarts’, maar een van de aangeklaagde huisartsen noteerde: “Vervolgens heeft osteopaat haar verteld dat ze chronische lyme heeft”. Het Centraal Tuchtcollege rept dan weer van een ‘natuurgeneeskundig therapeut’. Ook blijft onduidelijk welke diagnostische methode is gebruikt. Bij beelden van de Lyme-bacterie denken we natuurlijk al snel aan een Levend Bloed Analyse. Uit de uitspraak in eerste aanleg tegen een van de internisten kan in elk geval afgeleid worden dat niet eens “vastgesteld is kunnen worden dat de daarop [op de DVD] vermelde data van klaagster zijn” en wordt ook gesproken van “een methode die niet in de reguliere geneeskunde bekend is”. Tijdens de tuchtzaak kwam de klaagster ook nog met uitslagen van pas veel later uitgevoerde bloedtesten op de proppen, verricht door een niet-gecertificeerd laboratorium zonder CCKL-accreditatie. Die uitslagen schuift het Centraal Tuchtcollege terzijde, onder meer omdat ze niet zien op de periode waarop de klachten tegen de artsen betrekking hebben. De betrouwbaarheid van de testen laat het in het midden.

In alle vijf de gevallen verklaren het Regionaal Tuchtcollege en het Centraal Tuchtcollege de klachten ongegrond. Steeds lezen we bij het Centraal Tuchtcollege de overweging:

“Anders dan klaagster kennelijk  meent betekent de omstandigheid dat een natuurgeneeskundig therapeut op 5 maart 2013 schriftelijk heeft verklaard dat klaagster belast is met de ziekte van Lyme en klaagster in die periode over een DVD beschikte waarop de borreliabacterie in haar bloed zou zijn te zien, niet dat de [huisarts, internist, neuroloog] ten opzichte van haar in [datum] tuchtrechtelijk verwijtbaar heeft gehandeld.”

Een aantal van de artsen kreeg ook het verwijt aan de broek dat ze antibiotica hadden voorgeschreven. Een merkwaardig verwijt, want bij een diagnose Lyme (waarvan klaagster overtuigd was) zou je juist een behandeling met antibiotica verwachten. Klaagster had daar ook zelf om gevraagd. Bij de tuchtrechter stelde ze echter dat de voorgeschreven medicijnen ‘cystevorming van de borreliabacterie’ bevorderd hebben. Wat daar ook mee bedoeld wordt, het Regionaal Tuchtcollege kon er niet in meegaan. In de zaak tegen een van de huisartsen werd overwogen:

“Dat door het geven van antibiotica cystevorming van de borreliabacterie zou zijn opgetreden kan niet gestaafd worden door een wetenschappelijke onderbouwing. In de eerder verschenen nationale richtlijnen noch in de CBO-richtlijn 2013 over de ziekte van Lyme wordt op geen enkele wijze gesproken over het bevorderen van cystevorming door het geven van antibiotica bij de ziekte van Lyme.”

Borrelia burgdorferi, de Lyme-bacterie (foto: Centers for Disease Control and Preventions Public Health Image Library, via Wikimedia Commons)
Borrelia burgdorferi, de Lyme-bacterie (foto: Centers for Disease Control and Preventions Public Health Image Library, via Wikimedia Commons)

De ziekte van Lyme is ingewikkeld en het opsporen van de verantwoordelijke bacterie niet zonder problemen, zoals ook in de Radar-uitzending over de Levend Bloed Analyse werd opgemerkt. Het is echter nog maar de vraag of betere Lyme-tests drama’s bij de tuchtrechter zoals hierboven besproken kunnen voorkomen. In deze tuchtzaken was immers meerdere malen getest en was bij de negatieve uitslagen toch voor de zekerheid de geëigende behandeling ingezet. De behandelende artsen hadden hun patiënt volstrekt serieus genomen, zoals de tuchtrechter in iedere zaak bevestigt. Ook bij betere tests en nog meer aandacht zal de natuurarts/osteopaat/natuurgeneeskundig therapeut gewoon op basis van zijn ondeugdelijke methodes blijven volhouden dat de patiënt Lyme heeft. Die ziet daarin een verklaring voor zijn of haar klachten en neemt de nepdiagnose volkomen serieus, met alle gevolgen van dien. Zouden deze natuurgenezers enig idee hebben van het onheil dat ze aanrichten?

Uitspraken:

Uitspraak tegen huisarts 1: Regionaal Tuchtcollege – Centraal Tuchtcollege
Uitspraak tegen huisarts 2: Regionaal Tuchtcollege – Centraal Tuchtcollege
Uitspraak tegen internist 1: Regionaal Tuchtcollege – Centraal Tuchtcollege
Uitspraak tegen internist 2: Regionaal Tuchtcollege – Centraal Tuchtcollege
Uitspraak tegen neuroloog: Regionaal Tuchtcollege – Centraal Tuchtcollege

Filed Under: Alternatieve schade, Gezondheid Tagged With: lyme, medisch tuchtcollege, natuurarts, natuurgenezers, osteopathie, Tuchtrechtspraak

Het nocebo-effect in actie

2 December 2015 by Piet Rademaker 21 Comments

Het placebo-effect is reeds door Chaucer in de Canterbury Tales in 1340 aan de kaak gesteld en wordt in de 18e eeuw in medische literatuur genoemd. De werking van middelen zonder actieve componenten staat buiten kijf. Het woord placebo is Latijn voor “ik zal behagen”. Behagen (lees: zich beter voelen) dus zonder effectieve werkzame stof en zonder echte behandeling. Maar ook het omgekeerde komt voor en genaamd ‘nocebo’, wat letterlijk betekent “ik zal schaden”. Schaden (lees: zich slechter voelen) op basis van veronderstelde, maar niet aanwezige, schadelijke stoffen of omstandigheden.

Voorbeelden van het nocebo-effect zijn de veronderstelde bijwerkingen van medicijnen, de effecten van Voodoo, de toename van pijnbeleving als er voor pijn is gewaarschuwd en de vermeende effecten van elektromagnetische straling afkomstig van antennes en zenders.

Als voorbeeld waar dat laatste toe kan leiden, een korte schets van een klucht in drie taferelen.

In Lyon maakte het grote Franse telecommunicatie bedrijf Bouygues, plannen voor een netwerk van GSM relais antennes. Er was veel bezwaar tegen het opzetten van dit netwerk. Voor één relais antenne in Lyon leidde dat tot een verzoek aan de rechter om de bouw te verbieden. Het betrof een antenne die dicht bij een kinderopvang en een school stond. De rechter wees het verzoek af met als voornaamste argument dat er geen overtuigende bewijzen in de literatuur zijn voor een gezondheidsrisico.

school-straling
Speelplaats van een school vlakbij de relais antenne (foto gemaakt door actievoerders tegen de antenne).

De antenne werd gebouwd en dat leidde na een jaar tot een verzoek in hoger beroep tot herziening van het eerdere vonnis. Argument was nu dat er wel degelijk gezondheidsproblemen waren opgetreden en die claim kon ook met  gezondheidsklachten worden gestaafd. Hier was echter sprake van een toch wel raadselachtig fenomeen: de antenne was inderdaad geplaatst, maar nog niet aangesloten. Geen enkele straling had ooit de antenne verlaten. Dus moest de conclusie wel zijn dat de klachten waren ontstaan zonder dat er enige oorzaak voor was. (Dit nog los van het feit dat ook bij een werkende antenne, volgens alle onderzoek daarover, geen straling optreedt die tot gezondheidsproblemen zou kunnen leiden.)

Een duidelijk geval van het nocebo-effect. De rechter oordeelde in hoger beroep dat de stand der kennis niet was veranderd en dat de eis tot afbraak van wat de Eiffeltoren van Lyon werd genoemd, werd afgewezen.

school-straling-2
De antenne (Eiffeltoren van Lyon) met op de voorgrond de school die als hoofdmotief werd gebruikt voor de eis tot afbraak van de antenne

De protesten tegen de antenne en de steunzenders waren daarmee niet van de baan.

Er volgde en tweede verzoek tot hoger beroep. Het nocebo-effect werd daarin niet bij naam genoemd, maar was wel de kern van het betoog. Er was dan blijkbaar geen effect van de straling aangetoond en er was ook onvoldoende bewijs voor effecten van de straling als die wel zou gaan optreden. Maar, zo betoogde men, het was wel duidelijk dat de antenne tot grote ongerustheid leidde en daarmee een gezondheidsrisico was. Het nocebo-effect was nu zelf de boosdoener geworden.

Gelukkig oordeelde het Hof van Appel dat deze redenering niet voldoende zwaarwegend was om de antenne stil te leggen. Het Hof gaf echter wel aan dat het oordeel voorlopig is. Mocht er een veel ernstiger vorm van maatschappelijke onrust ontstaan, dan zou alsnog tot sluiting kunnen worden besloten. Met andere woorden: als het nocebo-effect maar erg genoeg opspeelt, kan de waan plotseling werkelijkheid worden.

Hieronder diverse franstalige links naar dit onderwerp:

http://www.next-up.org/Newsoftheworld/EcoleGersonLyon.php

http://www.20minutes.fr/lyon/663962-20110203-lyon-la-cour-appel-lyon-juge-antenne-relais-ecole-gerson-inoffensive

http://www2.victoires-editions.fr/ressources/storage/20110216174720-texte_loi.pdf

Filed Under: Algemeen Tagged With: Bouygues, Lyon, straling

  • « Go to Previous Page
  • Page 1
  • Interim pages omitted …
  • Page 182
  • Page 183
  • Page 184
  • Page 185
  • Page 186
  • Interim pages omitted …
  • Page 434
  • Go to Next Page »

Primary Sidebar

Steun ons via:
Een aankoopbol.com Partner (meer info)
Of een donatie

Schrijf je in voor de nieuwsbrief!

Skeptic RSS feed

  • Skepsis
  • Error
  • SBM
Global Skeptics in The Pub-marathon
18 August 2025 - Ward van Beek
Global Skeptics in The Pub-marathon

 Verspreid over de wereld zijn er talloze organisaties die zich inzetten voor het bevorderen van kritisch denken. En op vrijdag 22 augustus 2025 kunnen zij elkaar online ontmoeten!Die dag duiken skeptici vanuit de gehele wereld gezamenlijk (voor de tweede keer)…Lees meer Global Skeptics in The Pub-marathon › [...]

Videos European Skeptics Congres 2024
18 August 2025 - Ward van Beek
Videos European Skeptics Congres 2024

 In 2024 organiseerde afis, de Franse zusterorganisatie van Skepsis, het 20ste European Skeptics Congress, in Lyon. Een aantal van de bijdragen zijn ook online te bekijken: [...]

Fluoride-angst?
30 June 2025 - Ward van Beek
Fluoride-angst?

Raad eens’, vraagt Cor van Loveren: ‘Het is begin jaren zeventig. Hoeveel gaatjes denk je dat een kind van vijf gemiddeld had?’ Het antwoord: achttien. ‘In haast elke tand zat wel een gat.’ Gemiddeld genomen dan. Er waren ook tanden…Lees meer Fluoride-angst? › [...]

RSS Error: A feed could not be found at `https://skepp.be/feed`; the status code is `404` and content-type is `text/html; charset=UTF-8`

With Brains Pickled by Social Media, Our Dishonest, Sheltered, Juvenile Medical Establishment Keeps Trying to Sic Vengeful Online Mobs Against Doctors Who Actually Care for Patients
21 August 2025 - Jonathan Howard

There are a lot of unstable, angry people out there, and it's easy to get powerful guns in the US. The post With Brains Pickled by Social Media, Our Dishonest, Sheltered, Juvenile Medical Establishment Keeps Trying to Sic Vengeful Online Mobs Against Doctors Who Actually Care for Patients first appeared on Science-Based Medicine. [...]

Health Narratives on Social Media
20 August 2025 - Steven Novella

Engaging on social media about health issues can be daunting. I know this is not news, but it is important to understand what is happening phenomenologically. I also think it’s a microcosm of what’s happening to our society in general because of social media – we no longer have a shared fact-based reality as people increasingly live in different universes of information. […] The post Health Narratives on Social Media first appeared on Science-Based Medicine. [...]

Traditional Medicine Based Extinction. An Update.
19 August 2025 - Mark Crislip

What we do best. The post Traditional Medicine Based Extinction. An Update. first appeared on Science-Based Medicine. [...]

Recente reacties

  • Hans1263 on Bedenkingen bij het rapport over oversterfte van Ronald Meester en Marc Jacobs@Klaas van Dijk Dat heet DARVO, las ik een paar dagen geleden in NRC. Ontken, val aan, verwissel aanvaller en
  • Klaas van Dijk on Bedenkingen bij het rapport over oversterfte van Ronald Meester en Marc Jacobs@Hans1263, bedankt voor je bemoedigende woorden. Enerzijds hoef ik alleen maar wat toe te kijken, anderzijds durf ik niet te
  • Hans1263 on Bedenkingen bij het rapport over oversterfte van Ronald Meester en Marc Jacobs@Klaas van Dijk Houd vol! Soms vecht je als skepticus tegen een complotgelovige bierkaai maar lukt de overwinning van de
  • Klaas van Dijk on Bedenkingen bij het rapport over oversterfte van Ronald Meester en Marc Jacobs@Hans1263 en anderen, onderstaand bericht van mij op LinkedIn heeft ondertussen >27.000 "impressies". Voor zover mij bekend is dit het
  • Hans1263 on De linke weekendbijlage (32-2025)@satria Ik kijk zelfs na afgelopen zondag helemaal niet meer naar Zomergasten. Dan hoef ik die glijerige Griet in haar

Archief Kloptdatwel.nl

Copyright © 2025 · Metro Pro on Genesis Framework · WordPress · Log in