Kloptdatwel?

Randi over homeopathie

by 4 Comments

In een geestige lezing legt James Randi heel duidelijk uit hoe homeopathie in elkaar zit (nou ja, heel duidelijk? zie het commentaar van Jan Willem hieronder). En waar het getal 10^23 vandaan komt. En waarom homeopathie niet kan werken. En waarom hij er zo boos over is. In een tweede eveneens geestige maar al wat oudere video gaat een jongere James Randi ook in op homeopathie en het vermeende geheugen van water. Een goede aanvulling op het artikel van Jan Willem Nienhuys in het Skepsis blog van een paar dagen. Hierin stelt hij onderzoek naar homeopathie aan de kaak.

http://www.youtube.com/watch?v=BWE1tH93G9U

 

 

Paraproof.nl – wie voorspelt wat & komt het uit?

by 4 Comments

Paraproof.nl is een recent opgerichte website waarop voorspellingen kunnen worden bijgehouden van mediums, helderzienden en andere waarzeggers.

Paraproof.nl - wie voorspelt wat & komt het uit? 1Iedereen kan via een gemakkelijk formulier een voorspelling toevoegen bij de respectievelijke voorspeller. Vervolgens is het afwachten of de voorspelling wel of niet uitkomt. Naargelang het aantal succesvolle voorspellingen krijgt de voorspeller een score en zo kan gemakkelijk gezocht worden naar de beste profeet: Octopus Paul! (8.31/10).

Tenminste, in de categorie amateurs; onder de ‘professionelen’ is het ene Linda Bolman met een score van 5.88/10.

Opmerkelijk is de door Paraproof zogenoemde ‘vaagheidscoëfficiënt’:

De vaagheidscoëfficiënt geeft de algemene vaagheid van de voorspellingen van het medium aan. Hoe dichter bij 1, hoe vager de voorspellingen die het medium heeft gedaan. Paragnosten die concrete voorspellingen plaatsen, kunnen een vaagheidscoëfficiënt van rond de 0 hebben. De vaagheidscoëfficiënt is van kleine invloed op de score.

Interessant is dat Linda een vaagheidscoëfficiënt heeft van 0.4 en ook Octopus Paul, met toch vrij concrete voetbalvoorspellingen zoals “Duitsland wint van Australië”, komt niet verder dan een vaagheidscoëfficiënt van 0.26. Ik vraag me af hoe voorspellingen met een coëfficiënt van nul eruit zien. Waarschijnlijk had Octopus Paul dan ook nog eens het aantal goals, de namen van de makers ervan en in welke minuut dit zou gebeuren moeten noemen. De exacte criteria kan ik helaas niet vinden.

Wat ook opgemerkt moet worden is dat sinds zijn overlijden, Paul geen voorspellingen meer heeft gedaan, (tenminste, niemand heeft nog een nieuwe voorspelling voor hem toegevoegd, mogelijk doorgekregen van gene zijde via een dierenfluisteraar/medium). Dat betekent ook dat het fenomeen ‘regressie naar het gemiddelde’ niet meer plaats zal vinden en zijn hoge score zal blijven staan.

Regressie naar het gemiddelde houdt in dat een volgende meting (voorspelling) meer zal neigen naar een gemiddelde score. Stel dat ik met een zuivere munt gooi dan kan het best zijn dat ik 5 keer achter elkaar kop gooi, maar als ik een oneindig keer zou gooien dan zou ik uitkomen op 50% kop en 50% munt. Het zou niet kloppen om nu te zeggen dat, op basis van de eerste 5 keer, ik in staat ben altijd kop te gooien. Als het gaat om kop scoren sta ik nu op 100%. Maar als ik vaker gooi dan zal mijn score uiteindelijk rond de 50% zal komen te liggen.

Hoge evenals lage scores zullen dus steeds meer afgevlakt worden. Tenminste, tenzij er een echte toekomstvoorspeller tussen zit natuurlijk. Ik zou het fantastisch vinden als blijkt dat er iemand consequent en niet al te vaag, juiste voorspellingen kan blijven doen. Ik mag hopen dat diegene hoger scoort dan een magere zes min.

Paraproof.nl is een initiatief van Grenswetenschap.nl.

Japan getroffen door ‘supermoon’ of geheim wapen?

by 6 Comments

Je kon er natuurlijk op wachten, maar ze waren er afgelopen weekend al: de theorieën dat  de aardbeving in Japan eigenlijk helemaal niet is veroorzaakt door natuurlijke verschijnselen. Twee theorieën die ik opvallend vind: (1) de aardbeving zou veroorzaakt zijn door het ‘supermoon’-verschijnsel waarover we eerder in kloptdatwel schreven, (2) een geheim Amerikaans aardbevingswapen is de schuld.

De supermaan-theorie.

Japan getroffen door 'supermoon' of geheim wapen? 2
De afstand aarde-maan varieert (bron: wikipedia.de)

Op kloptdatwel schreven we een paar dagen geleden dat astrologen bang zijn voor een verwoestende ‘supermoon’ op 19 maart. Dit bericht werd door veel media opgepikt. Kloptdatwel legde uit dat de maan op 19 maart inderdaad ietsje dichter bij de aarde staat dan anders, maar dat hiervan geen onheil is te verwachten. Vreemd genoeg gonst het van de berichten dat de verwoestende aardbeving in Japan het gevolg is van de ‘supermoon’. Onder andere in een aantal reacties op het bericht op kloptdatwel. Uiterst vreemd. De ‘supermoon’ d-day zou immers pas op 19 maart zijn. Op het moment van de aardbeving in Japan was de maan zelfs dichter bij het verste punt in haar baan dan bij het meest nabije punt. Omdat de maan in een maand om de aarde draait, wisselt de afstand aarde – maan ook in een maandelijkse cyclus. Dat is goed te zien op het filmpje uit de Wikipedia. Er was kortom in de verste verte geen sprake van een ‘ supermaan-verschijnsel’ .

Veel media ontkennen het vermeende verband tussen de ‘supermoon’  en de catastrofe in Japan (lees bijvoorbeeld dit bericht van de Amerikaanse ABC-netwerk en dit bericht in de Engelse krant The Daily Mail). Het blijft natuurlijk wel bijzonder dat de media het blijkbaar de moeite waard vinden om er over te schrijven. De reden is dat er genoeg onheilsprofeten zijn te vinden. Neem bijvoorbeeld dit bericht op fokforum:

“Als er een ‘supermoon’ is, betekent het dat de maan dichter bij de aarde is dan gebruikelijk. Mensen zagen de ramp hierdoor vorige week al aankomen. Wat wel zorgwekkend is, is dat de supermoon voor het laatst in 2005 verscheen. Vlak nadat de aardbeving van 9 op de schaal van Richter in Indonesië plaats vond. Een jaar ervoor konden we dit verschijnsel ook zien, vlak voor de tsunami in Azië. We kunnen dit verschijnsel op 19 maart zien, dan staat de maan het dichtst bij de aarde sinds 18 jaar”.

Japan getroffen door 'supermoon' of geheim wapen? 3
Overzicht afstand aarde-maan bij recente ernstige aardbevingen (bron: GWUP)

Het Duitse wetenschapsforum Scienceblogs laat in een goed artikel zien dat er geen enkel verband is tussen de maanstand en aardbevingen op aarde. Ze hebben onderzocht hoe groot de afstand maan – aarde was bij alle aardbevingen in 2011 met een magnitude van 6,5 of meer. De resultaten zie je in de tabel hiernaast.

In het aangehaald artikel van ABC vertelt een NASA-wetenschapper het ook heel duidelijk:

“At the time of the earthquake in Japan, the moon was actually closer to its furthest point in orbit from Earth than it was to its March 19 closest point, so the gravitational effect of the moon was, in fact, less than average at that time,” Williams wrote in an e-mail to ABCNews.com. “It was basically a normal day on Earth as far as the lunar gravity and tidal forces were concerned. Unless the Earth somehow ‘knew’ the supermoon was coming, I can’t imagine any scientific connection between the two events.”

Japan getroffen door 'supermoon' of geheim wapen? 4
De HAARP installatie (bron: GWUP)

Het aardbevingswapen

Een paar maanden geleden was er op het internet discussie over HAARP. Dit is een installatie voor onderzoek aan de ionosfeer, de letters staan voor High Frequency Active Auroral Research Program, kortom: onderzoek naar het noorderlicht. Samenzweringsdenkers opperden dat deze installatie een heel ander doel had. Het zou een geheim aardbevingswapen van het Amerikaanse leger zijn. Deze theorie is inmiddels opnieuw genoemd in relatie met de aardbeving in Japan. Het Duitse wetenschapsblog science blogs legt nog eens een keer duidelijk uit dat deze onderzoeksapparatuur beslist niet gebruikt kan worden om aardbevingen op te wekken. Onze Duitse collega’s verzuchten ‘het zijn gewoon maar antennes’.

In een humoristisch artikel schrijven onze Duitse collega’s over meer samenzweringstheorieën die de Japanse aardbeving zouden moeten verklaren.

Foto voorpagina: het noorderlicht, foto NASA.

Het optimisme in opkomst

by Leave a Comment

In een column van zijn eigen tijdschrift Maarten!, deed Maarten van Rossem laatst een pleidooi voor een rationeel optimisme. Ik kan jullie de column van harte aanbevelen, zo ook het boek dat hem inspireerde, The Rational Optimist van Matt Ridley. (Zie ook deze Guardian-recensie).

Ridley bombardeert de lezer met informatie (helaas niet altijd gesteund door rigoureuze referenties) dat desondanks overtuigt van een steeds verdere vooruitgang van de menselijke maatschappij, zelfs tijdens periodes van crisis en oorlog. De sleutel tot vooruitgang is volgens Ridley de handel geweest – zowel de handel in goederen en diensten als de uitwisseling van ideeën. Zijn argumenten zijn controversieel en hebben veel kritiek gehad – vooral van gevestigde economen – maar de optimistische weltanschaaung waar hij voor pleit, komt bij mij over als de meest logische voor de skepticus.

Zie hieronder Matt Ridley bij TEDTalk (16 min) en daaronder een langere toespraak bij Authors@Google (50 min) en beslis zelf.

Af en toe komt er een boek dat je hele kijk op het leven verandert of verheldert. De vorige keer bij mij was met The God Delusion, drie jaar geleden. The Rational Optimist heeft een soortgelijke impact op mij gehad.

 

Interesse in het boek? Bestel het via onderstaande link bij Bol.com en ondersteun daarmee Kloptdatwel.nl:

Homeopathie stalkaart voor koeien en geiten

by 3 Comments

Homeopathie: het verdunnen van een ingrediënt met water tot er niets meer van dat ingrediënt over is. Dat werkt natuurlijk niet (hoewel mensen soms denken dat het wel werkt, het zogenoemde placebo-effect). Je kunt er ook gerust een overdosis van innemen, er gebeurt simpelweg niets.

Nu kom ik er net achter dat er door het Louis Bolk Instituut voor zowel koeien (in 2007) als geiten (in 2006) homeopathie stalkaarten ontwikkeld zijn. Stalkaarten zijn kaarten die in de stal hangen (joh!) en daarop staat dan beschreven wat er moet gebeuren in welke situatie. Normaliter kan er dus iets dergelijks op staan als “Wanneer Clara niet wil eten moet je haar even achter de uiers krabbelen”. Dat is volkomen onzinnig, ik weet het; ik ben dan ook niet serieus.

Alleen bevatten deze  stalkaarten ook volkomen onzinnige informatie maar zijn ze wél serieus bedoeld!

Homeopathie stalkaart voor koeien en geiten 5
Een stukje uit de homeopathie stalkaart voor koeien

Het ziet er wel professioneel uit, maar als ik mijn uier-krab-techniek mooi vormgeef dan heeft het ook nog steeds geen nut. Boeren die deze stalkaarten onder ogen krijgen en gaan gebruiken kunnen zo het idee krijgen dat ze iets aan het doen zijn dat kan helpen. Maar in werkelijkheid geven ze hun zieke dieren gewoon een beetje water.

Homeopathie toepassen bij dieren zou wat mij betreft dan ook verboden moeten worden. Een persoon kan nog begrijpen wat een placebo-effect is en hoe hij hierdoor beïnvloed wordt. Een persoon kan er alsnog voor kiezen om een niet-werkzaam middel te nemen, maar een dier kan die keuzes niet maken.

Dieren kunnen onnodig lijden door ze niet-werkende middelen (water) te geven als ze ziek zijn. Er zal natuurlijk even gewacht worden om te zien of het middel aanslaat. Tel daarbij het idee van homeopaten op dat het een goed teken is wanneer een ziekte verergerd na inname van hun middelen (de zogeheten ‘beginverergering‘) en je kunt je voorstellen dat het weleens een hele tijd kan duren voordat een dier adequate zorg krijgt (lees: voordat het zo erg wordt dat het baasje het niet meer kan aanzien en naar een reguliere dierenarts gaat).

Dieren kunnen niet voor zichzelf opkomen, dat moeten wij voor ze doen. Boeren die gebruik maken van deze homeopatische stalkaarten hebben natuurlijk ook het beste met hun beesten voor, maar een discussie over de (niet-)werkzaamheid van homeopathische middelen is geen overbodige luxe. Wetenschappelijk uitgevoerde onderzoeken hebben geen effect van homeopathie laten zien, met uitzondering van placebo-effecten. Op kloptdatwel.nl staat een artikel over placebo-effect bij dieren.

Interessant is is ook de tekst bovenaan de stalkaart:

(…)
Deze kaart moet zijn effectiviteit in de praktijk nog bewijzen, en moet dus met voorzichtigheid gebruikt worden. Gezien het individuele karakter van homeopathische behandelingen geeft het succes van de ene rundveehouder met een bepaald middel geen garantie voor dezelfde resultaten op een ander bedrijf. Aarzel niet om tijdig een dierenarts te raadplegen!!
(…)

Laten we maar gewoon hopen dat er niet teveel koetjes en geitjes deze stalkaarten aan de muur zien hangen.

Met dank aan Pepijn van Erp voor het wijzen op deze stalkaarten in de comments van het artikel over het placebo effect bij dieren.