Kloptdatwel?

Lijn over de aarde verbindt oude beschavingen? Of niet?

by Leave a Comment

In deze Ignite talk laat Matt  Harding zien dat een denkbeeldige lijn over de aarde een aantal oude beschaving en monumenten verbindt – de ‘imaginary line of ancient cosmic weirdness’. De Nazca lijnen in Peru zijn verbonden met de grote piramide in Gizeh en op die lijn liggen ook andere mysterieuze plekken zoals Paaseiland en oeroude monumenten waarvan sommige nooit goed verklaard zijn. Zelfs de kaart van Piri Reis die de kustlijn van Zuid Amerika toonde voordat Columbus er ooit was geweest komt in een ander daglicht te staan. De lijn loopt namelijk over een eiland op deze kaart dat nooit is teruggevonden. Is dit soms het verloren continent waar de Grieken het al over hadden? Harding geeft in de video (niet meer dan 5 minuten!)  het antwoord. Voor een uitleg over de kaart van Piri Reis: zie de wikipedia. De uitleg in de wikipedia bevat wel enkele controverses.

De lezing van Matt Harding is een mooi  voorbeeld van historisch ‘complotdenken’. Voor meer achtergrond: zie de eerder op deze site geplaatste lezing van Michael Shermer over waarom mensen geloven in samenzweringen (of andere niet bestaande verbanden tussen willekeurige feiten), klik hier. Wie het scherm met de Ignite Talk niet ziet klikt hier.

Met dank aan videovolt.blogspot.com

Pas op met die banaan!

by 1 Comment

Pas op met die banaan! 1
Dect telefoon en basisstation

Je hoort regelmatig berichten over het gevaar van straling van telefoons. Dit wordt soms onderbouwd met een experiment met aluminiumfolie. Een DECT-telefoon of een basisstation wordt in aluminium gewikkeld. Na een tijdje wachten wordt het aluminiumfolie van de telefoon gepeld en wat bijkt: het zit vol met kleine gaatjes. Die zijn natuurlijk ontstaan door de indringende telefoonstraling, zo is dan vaak de gedachte. Kun je goed zien hoe gevaarlijk die straling is! Het brandt zelfs gaten in aluminium! Maar is die gedachte wel terecht?

Een van de Utrechtse werkgroepen van skepsis nam de proef op de som. Enkele DECT telefoons en basistations werden in aluminiumfolie gepakt. Onveranderlijk vertoonde dit folie allerlei kleine gaatjes als het er af werd gehaald. De gaatjes kun je mooi zien door het folie tegen een lamp te houden of voor het raam als buiten de zon schijnt. Vreemd was wel dat er altijd gaatjes kwamen in het folie, hoe kort of lang je het folie er ook omheen had gezeten.

We hebben het experiment toen uitgebreid. We hebben een banaan ingepakt in folie. En wat bleek: toen we het aluminiumfolie van de banaan afhaalden zat het ook vol met kleine gaatjes. Wat betekent dit nu? Moet je oppassen met banaanstraling? Waarschijnlijker is dat de gaatjes in het folie ontstaan door het wikkelen van het folie om een voorwerp. De gaatjes hebben niets te maken met straling, ze lijken gewoon het gevolg te zijn van het inwikkelen en er weer af halen van het folie. Zo kon de skpepsis werkgroep heel makkelijk een mythe doorprikken. Probeer het zelf ook eens!

Meer informatie hierover vind je op de volgende plekken:

– Op de Niburu website (let op – mijn browser gaf een malware waarschuwing) en op de website Wij Worden Wakker vind je waarschuwingen over telefoonstraling die gaatjes maakt in folie. Als je googelt vind je makkelijk veel meer verwijzingen.

– Op de website van Skepsis vind je een diepgaand artikel van Dirk Koppenaal over telefoonstraling.

– Op de kennislink.nl vind je een overzicht van de stand van zaken van de kennis over telefoonstraling.

Frans de Waal: menselijke moraliteit is aangeboren

by 2 Comments

Frans de Waal: menselijke moraliteit is aangeboren 2
Frans de Waal

De Nederlands primatoloog Frans de Waal legt in een artikel in de New York Times op 17 oktober 2010 uit dat moraliteit vermoedelijk in onze genen zit. De mens deelt moreel gedrag met andere primaten. Het is niet nodig om te veronderstellen dat dit onderdeel van het menselijke gedrag  bepaald wordt door een hogere macht. Het artikel van Frans de Waal is te vinden via deze link, wellicht is inloggen nodig.

De Waal zegt in het artikel dat hij zich altijd wat ongemakkelijk voelt als mensen zeggen dat hun geloof of overtuiging hun moraliteit bepaalt. De Waal legt de vraag op tafel of iemand serieus kan denken dat onze vroege voorouders niet over moraliteit beschikten voordat ze met het geloof in contact kwamen. Creationisten en aanhangers van intelligent design veronderstellen dat de menselijke moraliteit tot onze ‘ontwerp blauwdruk’ behoort en ons uniek maakt. Ze zijn volgens De Waal vaak op zoek naar argumenten om wetenschappelijk onderzoek te ontkrachten dat een andere kant op wijst. Zo voeren ze de recent ontdekte wetenschappelijke fraude van de Harvard primatoloog Hauser op als bewijs dat wetenschappelijke verklaringen voor moraliteit bij apen niet deugen. De Waal vindt dit een achterhoedegevecht, volgens hem heeft elk veld van de wetenschap te maken met fraude, primatologie is niet bijzonder in dat opzicht. Net zoals fraude bij natuurkundigen niet leidt tot een einde van de natuurkunde, zal dit bij primatologie en diergedragkunde ook niet gebeuren, vertelt De Waal in de New York Times.

De Waal haalt uit zijn onderzoek naar apengedrag veel voorbeelden aan van altruïstisch gedrag onder apen. Apen helpen en steunen elkaar op allerlei manieren. De Waal vertelt over  een oude aap die hulp krijgt van andere apen bij water halen. Het plaatje op de voorpagina laat een aap zien die het met een uitgestoken hand goed wil maken na een ruzie. Ook laten apen zien dat ze over rechtvaardigheidsgevoel beschikken. Ze doen graag hun best om een stukje komkommer te bemachtigen. Maar als ze zien dat een andere aap een lekker stuk fruit krijgt, dan worden ze boos, ze houden op met hun best te doen om de komkommer te pakken te krijgen, ze gaan in werkstaking. Heel begrijpelijk gedrag dat een mens zich goed kan voorstellen. Hier vind je meer over dit onderzoek (een artikel van De Waal in de New Scientist).

De Waal concludeert dat apen, mensen en ook andere dieren moraliteit nodig hebben om samen te kunnen leven. Daarvoor zijn spelregels nodig die mensen en dieren van binnen uit voelen (‘bottom up’ zoals De Waal het noemt). Dit alles ontkent volgens mij niet dat het geloof voor veel mensen een inspiratiebron biedt voor het versterken van hun moraliteit. De Waal breekt geen lans voor atheïsme, wel verzet hij zich volgens mij met succes tegen een onderdeel van de theorie van intelligent design. Hij laat zien dat moraliteit via evolutie aan de mens is doorgegeven.

Hieronder zie je een discussie tussen De Waal en de journalist Robert Wright. Als je geen scherm ziet, klik dan hier.

JREF awards voor Ben Goldacre en Rhys Morgan

by Leave a Comment

James Randi heeft op zondag 17 oktober 2010 twee awards van de  James Randi Educational Foundtion (JREF) uitgereikt.

JREF awards voor Ben Goldacre en Rhys Morgan 3De eerste JREF award, voor professioneel skepticisme, ging naar Ben Goldacre. Goldacre neemt in zijn boeken en zijn blog bad science twijfelachtige wetenschappelijke claims op de korrel. Zijn bekendste boek en bestseller heet ook bad science. Een kort interview door het blad  New Scientist zie je hieronder. Wie geen scherm ziet klikt op deze link. Ook als journalist en programmamaker voor de BBC maakt Goldacre zich verdienstelijk.

De tweede award voor ‘grassroots skepticism’ (skepticisme vanaf de basis) ging naar de 15-jarige Rhys Morgan. Deze onderscheidde zich door in zijn blog aan de kaak te stellen dat  ‘miracle mineral solutions’ voor de ziekte van Crohn uit niets anders bestaat dan bleekwater. Door het speurwerk van Rhys Morgan kwam de Engelse voedsel- en warenautoriteit (FSA) op het spoor van deze zeer schadelijke miracle cure. En inmiddels is het gevaarlijke spul in Engeland verboden en ligt er een advies aan de Europese Commissie om het spul ook elders in Europa te verbieden. Het blog van Richard Dawkins besteedt ook aandacht aan de JREF award voor Rhys Morgan. Hieronder een video waarin Rhys Morgan vertelt over zijn ontmaskering van ‘miracle mineral solutions’. De tekstversie vind je op zijn blog. Wie de video niet ziet, klikt hier.

Eerder besteedde de website van de Vereniging tegen de Kwakzalverij aandacht aan ‘bleach gate’, klik op deze link. In een tweede kort VtdK artikel vind je ook een verwijzing naar een programma van Tros Radar waarin zij het bleekwatergoedje aan de kaak stellen.

TAM London blog deel 2

by Leave a Comment

TAM London blog deel 2 4
Na Adam Rutherford hebben we heerlijke hapjes geluncht, en tijd gehad om met andere deelnemers en (online) kennissen te babbelen. Voordat de middagsessie begon was er een korte optreden van Amateur Transplants, 2 medici die bekende liedjes voorzien van grappige/ skeptische/ wetenschappelijke/ teksten.
De sessie begon toen met een gesprek tussen Richard Wiseman (ook gastheer van het evenement) en Andy Nyman, schrijver en regisseur van Ghost Stories (zie link van de blog van gisteren). Hij vertelde over zijn ervaringen met Derren Brown, maar gezien zijn geheimhoudingsplicht kon hij helaas weinig echte onthullingen vrijgeven.
Hierna was er een tussendoortje die niet op de schema stond – Karen James, die een pleidooi maakte voor de Beagle Project, die de HMS Beagle wil herbouwen en de route volgen die Darwin nam, en van de reacties op Twitter heeft ze veel deelnemers geinspireerd om een bijdrage aan het project te maken.
Paula Kirby vertelde over de (enge) doelstellingen van de Christian Party in Engeland. Hierna was er een ‘panel discussion’ over Skeptical Activism, met Simon Singh, Tracey Brown (directeur van Sense About Science), David Allen Green (advocaat, ‘free speech’ activist en gerenommeerde blogger) en Dr Evan Harris (voormalige parlementslid en humanist). Green was zeer positief over de kracht van het bloggen, Harris focuste op het belang van parlementariers aanspreken over hun gedrag en meningen.
De laatste gedeelte van de middag begon met een gesprek tussen Robin Ince en James Randi. Dit was een geinspireerde combinatie – Robin is een bekende cabaretier en stelde interessante en grappige vragen aan Randi.
TAM London blog deel 2 5Randi vertelde over zijn achtergrond en hoe hij skepticus is geworden. Bij het vertellen over hoe hij als kind al een predikant in de kerk ontmaskerde – en daardoor op het politiebureau belandde – en zijn ervaringen met Geller en Popoff kwamen de emoties los, bij hem en dan ook bij het publiek, natuurlijk. Ook werd hij enigszins droevig toen hij vertelde dat Peter Popoff vorig jaar $1 miljoen meer verdiende dan in het jaar voordat Randi hem ontmaskerde. Het kan de mensen blijkbaar niet schelen. Ook niet dat Popoff duidelijk zijn publiek veracht. Saillante detail over Popoff: hij had zoveel geld dat hij de moeite niet nam om cheques twv  minder dan $20 te innen. Er werden bij Popoff dozen vol ongeinde cheques gevonden (ik heb niet gehoord hoe of door wie).
Hierna heeft Randi de JREF awards UK uitgereikt: voor de ‘professional skeptic’ aan Ben Goldacre, en voor de ‘grassroots skepticism’ aan de 15-jarige Rhys Morgan, wiens blogpost Bleachgate ontmaskerde de Crohn’s disease ‘behandeling’ Miracle Mineral Solution.
TAM London blog deel 2 6