In mijn vorige post in deze reeks over logica hebben we gezien dat tegenstanders van de TFE het experiment opvatten als een foutieve deductieve redenering, namelijk affirmatie van de consequent. De proponenten van de TFE verweren zich door te stellen dat het een inductief argument is, namelijk hypothese testen. Gegeven dat er voorafgaand aan TFE voorspellingen waren opgesteld op basis van de hypotheses van een platte dan wel bolvormige aarde gaf ik het voordeel aan de uitleg van de proponenten.
Maar de proponenten van TFE melden nog wat anders. Volgens de bolvormige aarde aanhangers zou het experiment namelijk wel een platte aarde kunnen falsificeren. Ze maken dan een modus tollens redenering die wij in de eerste post van deze reeks tegen zijn gekomen. De vorm van de redenering ziet er als volgt uit:
Premisse 1: Als p dan q
Premisse 2: Niet-q
Conclusie : Dus niet-p
Ingevuld voor de platte aarde positie in de TFE wordt de redenering als volgt:
Als de aarde plat is dan zou de zon in Antarctica ondergaan in de zomer bij union glacier.
De zon gaat in Antarctica niet onder in de zomer bij union glacier.
Dus is de aarde niet plat.
Het inconsistente is dat de redenering voor bolvormige aarde een hypothese test zou zijn maar voor de platte aarde een modus tollens. Terwijl in beide gevallen ze als hypotheses werden gepresenteerd en er voorspellingen op basis van de hypothesen werden gemaakt.
Ik heb het idee dat deze gedachte van de bolvormige aarde deelnemers uit de wetenschapsfilosofie van Karl Popper gehaald is, vandaar ook de term falsificatie. Wat er dan vergeten wordt is dat er ook veel commentaar is op Karl Popper zijn voorstelling van falsificatie in de wetenschap. Bijvoorbeeld dat het experiment zelf fout kan zijn en op basis daarvan een vertekend resultaat geeft waardoor het onredelijk is om gelijk alle voorgaande bewijzen voor een theorie te negeren. Voor wie geïnteresseerd is in andere problemen met de wetenschapsfilosofie van Karl Popper raad ik het hoorcollege van Herman Philipse aan.
Dit in achtnemend kom ik tot de conclusie dat als je de redeneringen van TFE consistent wilt houden je het experiment vanuit de platte aarde kant ook als een hypothese test moet behandelen. De vorm van de redenering is dan als volgt:
De hypothese van een platte aarde voorspelt dat de zon ondergaat in Antarctica in de zomer bij Union Glacier.
De zon gaat niet onder in Antartica in de zomer bij Union Glacier.
Dus hebben wij bewijs tegen de hypothese van de platte aarde gevonden.
Zo bekeken is de naam TFE misleidend omdat het experiment minder finaal is dan de organisator gehoopt had.
Literatuur:
Herrick, Paul. Introduction to Logic. Oxford University Press. 2013.
De Jong, W. R. Argumentatie en formele structuur, basisboek logica. Uitgeverij Boom, Amsterdam. 2005.
Philipse, Herman. De wetenschapsfilosofie van Karl Popper College 4 uit Betrouwbare kennis, een hoorcollege over wetenschapsfilosofie in historisch perspectief. Home Academy. 2010.
