Kloptdatwel?

Skeptische TV

Het terrein van onwetendheid – Neil deGrasse Tyson

by 136 Comments

Naar aanleiding van de video van vorige week mede op verzoek weer een video van Neil deGrasse Tyson. Hij sprak deze lezing uit tijdens het driedaagse wetenschapssymposium Beyond Belief: Science, Religion, Reason and Survival (5–7 november 2006 op het Salk Institute in La Jolla, Californië). Een fragment hiervan, de 5 minuten durende ‘tirade on stupid design’ waarmee hij intelligent design belachelijk maakte met harde feiten, is hoe ik ooit met deze briljante wetenschapscommunicator in aanraking kwam.

De volledige lezing bleek overweldigend: Tyson verhaalt beknopt, duidelijk en met humor de geschiedenis van onwetendheid en ontdekkingen in de astronomie; tegelijk brengt hij het probleem te berde dat een hoge intelligentie en goede opleiding niet garanderen dat men tot een wetenschappelijk houdbare conclusie komt over de aard van het heelal. Soms onderbreekt hij zijn toespraak om op amicale wijze andere beroemde wetenschappers in de zaal iets te vragen, zoals Steven Weinberg, Lawrence Krauss, Carolyn Porco en Michael Shermer; de oplettende kijker zal ook onder andere Richard Dawkins en Sam Harris in het publiek spotten. Ik besloot de lezing in zijn geheel (exclusief de vraag-en-antwoordsessie) in het Nederlands en Engels te ondertitelen, compleet met aantekeningen. Gordel om, skeptische vrienden: hier volgt een nieuwe interessante rit met Tyson van maar liefst 41 minuten!

Neil deGrasse Tyson over UFO’s

by 580 Comments

Velen zullen Neil deGrasse Tyson misschien kennen van de onlangs uitgezonden televisieserie Cosmos: A Spacetime Odyssey die een wetenschappelijke uitleg van het heelal prachtig gearticuleerd en gevisualiseerd de huiskamer van gewone mensen binnenbracht. Twee weken geleden werd de serie prompt overladen met maar liefst 12 Emmy-nominaties voor deze uitmuntende prestatie. De Amerikaanse astrofysicus Tyson heeft weliswaar een heel andere stijl dan zijn voorganger Carl Sagan, die in 1980 de oorspronkelijke reeks Cosmos: A Personal Voyage presenteerde en daarvoor wereldwijd lof ontving, maar net als hij weet Tyson zijn publiek zowel te inspireren, te boeien als te doen lachen met zijn publieke optredens als wetenschapscommunicator, waar hij tegelijk ook skepticisme tracht te bevorderen.

De onderstaande video is een fragment uit zo’n publiek optreden met andere wetenschappers en journalisten bij het St. Petersburg College in Florida op 26 maart 2009. Wanneer Tyson wordt gevraagd of hij in UFO’s ‘gelooft’ en of buitenaardse bezoekers ooit onze planeet hebben bezocht, was dit zijn gevatte antwoord (Nederlandse en Engelse ondertiteling beschikbaar):

Uitbraak van anti-vaccinatie idiotie

by 470 Comments

Recente uitbraken in de Verenigde Staten van ziektes die met vaccinaties voorkomen kunnen worden, worden in verband gebracht met een afname van de vaccinatiegraad. Daarbij spelen fanatieke anti-vaccinatie activisten vermoedelijk een belangrijke rol. Vooral via social media verspreiden zij misleidende informatie over vaccins. Is er wat tegen deze uitbraak van misinformatie te doen? De Daily Show ging op zoek naar een ‘patient zero’, een bron van de onzinverspreiding:

De geïnterviewde anti-vaccinatie blogger legt overigens hier uit waarom ze meewerkte aan het programma, terwijl ze natuurlijk wel wist dat ze belachelijk gemaakt zou worden.

My hope by doing the show was to demonstrate to the Moms and Dads who watched that it doesn’t matter how you are bullied or made fun of for the position to not vaccinate even when you are put up against the likes of Dr. Paul Awful Offit, the infectious disease pediatrician who is trotted out at every turn by the mass media to trumpet pro-vaccination propaganda.

[…]

In the end, I was happy with the segment as it seemed to conclude that nothing could be done to stop the no-vax trend which is completely true.  It also seemed resigned to allowing people to make up their own minds, which is fantastic!

Voor nieuwsprogramma’s en talkshows is het in gelijke mate aan het woord laten van voor- en tegenstanders in het kader van een ‘evenwichtige’ berichtgeving aardig discutabel bij zaken die wetenschappelijke klip-en- klaar zijn. Je kunt je afvragen of het in deze comedy setting niet net zo slecht uitpakt.

Er is ook andere kritiek op het item, dat suggereert dat het vooral de liberals zijn waar de anti-vaccinatie praatjes aanslaan. Dat die rechtse conservatieven niets moeten hebben van wat de wetenschap verteld als het niet uitkomt (klimaatopwarming), weten we wel, maar dat ‘onze weldenkende achterban’ ook voor anti-wetenschappelijke propaganda gevoelig is, is een beetje ongemakkelijk, lijkt de boodschap. Maar deze anti-vaccinatie ideeën zijn veel meer verbreid en leven zowel bij liberals als conservatives, zoals de website Mother Jones opmerkt. Maar het zou natuurlijk wel kunnen zijn dat de niet-vaccinerenden liberals meer geconcentreerd leven en zodoende in de praktijk wel een groter risico vormen voor het uitbreken van de ziektes waar het om gaat.

Rambam-presentator schnabbelt bij als medium van Astro TV

by 6 Comments

Je voordoen als paranormaal begaafde, is dat moeilijk? Niet zo heel erg laat Rambam-presentator Lars Gierveld zien. Met een beetje voorbereiding weet hij met zijn ‘soundmapping’ de vereiste proeve van bekwaamheid bij Astro TV te doorstaan en kan probleemloos een tijd als Aaron Rampál meedraaien tussen de ‘echte’ paranormale medewerkers van Astro TV. Dat die dat niet doorhadden!? En van gene zijde waren ze blijkbaar ook zo flauw om niet even een seintje te geven. Maar waarom ook, als een neppe nepperd net zoveel centjes van bellers afhandig weet te maken als een ‘echt’ medium?

https://www.youtube.com/watch?v=hiB8pSREUqg

Vermakelijke TV, maar veel nieuws leerden we niet van deze uitzending. Opmerkelijk vond ik wel dat een medium aan de telefoon een klant doorverwees naar haar persoonlijke website om daar spul te laten aanschaffen. Ook Aaron Rampál had overigens een eigen website: http://aaronrampal.nl/.

Goed dat deze onzin weer eens wordt aangekaart, want er zijn toch ‘klanten’ die veel geld verspillen aan deze nephulp. De directeur van Astro TV doet alsof hij een nuttige service levert voor mensen met een zorgvraag. Immers: wie anders kun je 24 uur per dag bellen met problemen? Hij noemt zijn toko ‘groter dan de RIAGG’, maar wil zich er ‘absoluut niet mee vergelijken’; mogen we even een teiltje?
Als televisie item was het echter niet bijster origineel. Het TROS programma Radar liet de dubieuze kanten van Astro TV in 2008 al duidelijk zien. En de enigszins mislukte poging om Astro TV medium Dulce Maria het stuipen op het lijf te jagen, lijkt geïnspireerd op een viral video, die vorig jaar meer dan 50 miljoen keer werd bekeken op YouTube. Op het laatste Skepsiscongres sprak overigens Bernd Kramer, die een soortgelijke undercover-operatie uitvoerde in Duitsland. Binnenkort plaatsen we zijn lezing hier op Kloptdatwel.

 

 

 

Homeopathie – opleiding en ‘Zwitsers bewijs’

by 15 Comments

Als vervolg op een eerder filmpje over homeopathie, waarin uitgelegd hoe de theorie erachter luidt en waarom dat allemaal onzin is, presenteren we nu een nieuwe productie van dezelfde makers. In deze aflevering wordt verteld hoe de opleiding tot homeopaat in elkaar steekt. Het betreft weliswaar de situatie in het Verenigd Koninkrijk, maar die in Nederland verschilt niet veel. Daarnaast ruime aandacht voor de hardnekkige mythe die aanhangers van homeopathie verspreiden, nl. dat de Zwitserse overheid in een baanbrekend rapport homeopathie erkend zou hebben als een effectieve geneeswijze (vanaf 07:00). Homeopathisch verdunde waarheid.

Meer over de duur van de opleiding tot klassiek homeopaat in Nederland kun je bijvoorbeeld vinden op de site van de Homeopathie Academie Nederland*. Deze opleiding is zogenaamd op HBO-niveau, maar geen echte HBO-opleiding, want niet erkend door de Nederlands-Vlaamse Accreditatieorganisatie (NVAO). Het gebruik van de misleidende term ‘HBO-niveau’ is helaas nog steeds niet gereguleerd. En kijk zelf maar eens naar hoeveel tijd de opleiding in beslag neemt. De vijfjarige opleiding bestaat uit vijf maal 22 vrijdagen per jaar en dan nog maximaal 10 dagen praktijk in het vierde en vijfde jaar. In totaal nog geen 1.000 uur onderwijs.
In de opleidingsbrochure staat doodleuk dat ziektes als gonorroe en syfilis goed te behandelen zijn met homeopathie (en behandeling van “die ziektes vraagt meer tijd wanneer er al sprake is geweest van onderdrukking (antibiotica)”, blz 14.). Hoe dit te rijmen is met aandacht voor de “pluis of niet pluis situatie” (om patiénten op tijd door te sturen naar de reguliere zorg, blz 17.), begrijp ik niet. De grote verzekeraars in Nederland moeten maar uitleggen waarom ze er vertrouwen in hebben dat dit ‘pluis-niet-pluis’-programma op verantwoorde wijze uitgevoerd kan worden door homeopaten met zo’n korte opleiding, waarin ze deze gevaarlijke gedachten al bij de eerste kennismaking aangeleerd krijgen.

Over het ‘Zwitsterse rapport’ zijn op diverse skeptische sites goede stukken te vinden. In het Nederlands op het Skepsis-blog door Jan Willem Nienhuys: Homeopaten juichen over ‘Zwitserse’ rommel en op de site van de Vereniging tegen de Kwakzalverij: Gelovige homeopaten vallen in Zwitsers mes. In het Engels: The Swiss Report on Homeopathy en That ‘neutral’ Swiss homeopathy report. En hier wordt in de Swiss Medical Weekly weergegeven hoe de vork in de steel zit met dat rapport door een vertegenwoordiger van het Zwitserse bureau voor de volksgezondheid (dat artikel wordt ook in het filmpje aangehaald): The report “Homeopathy in healthcare: effectiveness, appropriateness, safety, costs” is not a “Swiss report”.

* er zijn meerdere opleidingen tot klassiek homeopaat, die zo op het oog allemaal vergelijkbaar zijn. De websites geven vaak minder informatie dan die van de Homeopathie Academie Nederland.