antivaccinatie mythes

Recent heeft de rechtbank te Breda een gastouder vrijgesproken die werd verdacht van doodslag op een baby van vier maanden. De vrouw zou het kind dusdanig hard door elkaar hebben geschud dat hersenschade ontstond waaraan het kind overleed. De rechtbank stelt dat de vrouw inderdaad het letsel heeft toegebracht, maar acht opzet niet bewezen. Daarom volgt vrijspraak. Deze zaak zou normaal gesproken niet echt interessant zijn voor dit blog, ware het niet dat de verdediging een zogenaamde deskundige naar voren schoof die gelooft dat het ‘shaken baby-syndroom’ eigenlijk vaak schade als gevolg van vaccinaties is. De rechtbank maakt in haar uitspraak duidelijk dat deze man, de gepensioneerde arts Jannes Koetsier, ter zake niet deskundig is.

Koetsier is in het verleden al eens terecht omschreven als ‘alterneutisch warhoofd’. Hij verkondigde bijvoorbeeld onzin over de Mexicaanse griepvaccinatie en liet zich lovend uit over de Italiaanse kankerkwakzalver Tullio Simoncini, die meent dat kanker een schimmel is. Ook probeerde hij met zijn Stichting Shakenbaby.nl via de rechter af te dwingen dat de Nederlandse Vereniging voor Kindergeneeskunde (NVK) in haar richtlijnen op zou nemen dat eerst de mogelijkheid van vaccinatieschade moest worden uitgesloten alvorens een melding van kindermishandeling kon worden gedaan. Koetsier verloor die zaak kansloos. Recent mocht hij nog komen opdraven in een tendentieuze uitzending van het programma Zorg.nu over het HPV-vaccin. Want ook daar meent hij verstand van te hebben, daarin ongetwijfeld bevestigd door de programmamakers.

In de zaak van de gastouder en de vier maanden oude baby stuurde Koetsier een drietal rapportages in met mogelijke alternatieve oorzaken voor het letsel is, waaronder vaccinatieschade. De moeder van het overleden kind geloofde zijn ‘analyses’: die geeft nu de farmaceutische industrie de schuld (zie ook hier). Maar de rechtbank is veel kritischer:

“De rechtbank is voorts van oordeel dat dr. Koetsier, gelet op de hiervoor genoemde door de Hoge Raad geformuleerde criteria, in het onderhavige geval evenmin als deskundige kan worden aangemerkt. Dr. Koetsier is niet ingeschreven in het deskundigenregister en naar het oordeel van de rechtbank kan hij – op basis van de thans beschikbare informatie – niet als deskundige op het hier aan de orde zijnde specifieke terrein worden aangemerkt, nu niet is gebleken dat zijn expertise als gepensioneerd huisarts zich uitstrekt tot het voorwerp van onderzoek in deze zaak, het shaken-baby-syndrome. De omstandigheid dat hij, zoals hij naar voren heeft gebracht, zich in de diagnostiek en literatuur ten aanzien van shaken-baby-syndrome heeft verdiept, is daartoe onvoldoende.”

Kortom, je kunt wel (gepensioneerd) arts zijn en zeggen de literatuur over een syndroom bij te houden, maar dat maakt je nog geen deskundige. Ook zijn collega Spendlove (hier, hier) wordt geen expertise op het gebied van het shaken baby-syndroom toegedicht. De rechtbank beoordeelt vervolgens de rapportages van de beide niet-deskundigen ‘met de nodige terughoudendheid’. Dat leidt ertoe dat alle naar voren geschoven alternatieve theorieën van tafel worden geveegd met een beroep op de rapporten van personen die wel verstand van zaken hebben. De rechtbank wijst bij het ‘vaccinaties veroorzaken shaken baby-syndroom’ verhaal op de conclusies van een inschakelde forensisch arts van het UZ Leuven:

“Daarbij wordt nog specifiek benoemd dat de vaccinatie van [slachtoffer] niet de doodsoorzaak kan zijn geweest.”

Of de gastouder terecht is vrijgesproken, weet ik niet, maar bij twijfel hoort in het Nederlandse strafrecht altijd vrijspraak te volgen. Het belang van de uitspraak ligt voor mij vooral in het gegeven dat over Koetsier expliciet wordt opgemerkt dat hij geen deskundige is op dit terrein. Dat mocht wel eens gezegd worden. In de berichtgeving over deze zaak werd namelijk helaas door een aantal media iets anders gesuggereerd, wat weer een typisch geval van ‘false balance’ opleverde. Het AD noemde Koetsier weliswaar een gepensioneerde huisarts, maar voegde daar nog de woorden “die veel onderzoek doet naar shakenbaby-syndrom” aan toe. Koetsier heeft echter geen enkele wetenschappelijke publicatie over dit onderwerp op zijn naam. Hij beperkt zich tot kreten op internet. Ook de berichtgeving van Omroep Brabant – met zinnen en tweets in de trant van “deskundigen spreken elkaar tegen” – was niet best. In het licht van het voorgaande lijkt het me zeer nuttig als de journalistiek kennis neemt van deze uitspraak van de rechtbank te Breda.