Kloptdatwel?

Archives for 2012

Is er echt een probleem met excellente leerlingen op het VWO?

by 25 Comments

Een ANP-bericht met als kop ‘Kwart van slimme vwo’ers niet in 6 jaar klaar’ werd donderdag 14 juni op veel nieuwssites klakkeloos overgenomen (onder andere de Volkskrant, Trouw, Nu.nl). De argeloze lezer krijgt snel de indruk dat er een specifiek probleem is voor de slimmerds en dat ze het misschien nog wel slechter doen dan hun medeleerlingen die met een lagere CITO-score aan het VWO begonnen. De onderzoekers spreken namelijk over een ‘schrikbarend hoog’ percentage. Het klinkt in eerste instantie nogal verontrustend, maar ik had er niet meteen een beeld bij. Is dat kwart nou veel meer dan je mag verwachten? Is het echt zo dramatisch? Het is maar hoe je ernaar kijkt. 

Merkwaardig genoeg trof ik in geen van de berichten een link of anderszins bruikbare verwijzing naar het echte onderzoek. Het knippen en plakken van ANP-berichten heeft natuurlijk ook weinig met journalistiek te maken, maar het valt toch steeds weer op dat er werkelijk geen enkele moeite wordt gedaan om zo’n bericht van wat achtergrond en nuance te voorzien. Geen van de sites die het bericht overnamen zal vermoedelijk het rapport zelf gezien hebben. Het kostte mij niet veel moeite om het te vinden: eerst even kijken bij het onderzoeksbureau dat het uitvoerde (GION): nee, niets. Dan maar bij de opdrachtgever, het ministerie van OCW. En daar staat het dan, een stevig rapport van 118 pagina’s.

Er staat erg veel in, maar mijn oog viel snel op tabel 3.16 (blz. 36):

Is er echt een probleem met excellente leerlingen op het VWO? 1

De tabel behoeft volgens mij weinig toelichting. De CITO-scores van 549 en 550 werden in het onderzoek opgevat als ‘excellent’. Een score van 545 is wel zo’n beetje de laagste waarmee je het VWO in kunt gaan. Ik zie hier weinig verontrustends aan, de tabel beantwoordt wel aan de verwachting die ik vooraf had. Misschien dat de percentages van alle CITO-score groepen wat beter kunnen, maar van een verontrustend beeld specifiek voor de ‘excellente’ groepen lijkt mij geen sprake. Hoe komen de onderzoekers daar dan bij? Dat wordt duidelijk als je wat verder bladert in het rapport. Op blz. 93 geven ze hun definitie van onderpresteren:

Wij hebben de (normatieve) opvatting gehanteerd dat het niet na zes jaar hebben behaald van het VWO-diploma als criterium voor ‘ondermaats presteren’ kan gelden.

Ja, zo kan ik het ook! Élke uitval wordt geïnterpreteerd als onderpresteren. Het gaat bijna zo ver dat ook uitval door overlijden als onderpresteren wordt beschouwd. In de percentages wordt daar gelukkig wel voor gecorrigeerd en het zal ook wel voor bovenstaande tabel zijn gebeurd. Maar er is geen correctie voor andere oorzaken van vertraging zoals ziekte en familieomstandigheden. Niet dat dat iets zal uitmaken voor de verhouding tussen de uitval van excellente en minder excellente leerlingen, maar het nuanceert wel dat ‘kwart van de slimmerds’ die niet in zes jaar het VWO doorloopt. Je hebt zo nog geen idee wat het terrein is dat überhaupt gewonnen kan worden door veranderingen in het onderwijs.

Is er echt een probleem met excellente leerlingen op het VWO? 2
Blindelings zoeken in data levert bijna altijd ‘wat’ op.

Vervolgens gaan de onderzoekers ijverig op zoek in de data om te kijken of er verschillen zijn te ontdekken tussen de groep excellente leerlingen die wel in zes jaar door het VWO fietst en de groep excellente leerlingen die ergens hapert. Dan wordt het wel snel data-vissen en moet je erg oppassen niet toevallige correlaties aan te treffen. We moeten ook bedenken dat alles is gebaseerd op een steekproef onder VWO’ers uit maar één startjaar, 1999. Ik zie niet al te veel slagen om de arm bij het vinden van de ‘oorzaken’ en de relevantie voor het onderwijs van nu.
Zo adviseren de onderzoekers om excellente leerlingen niet in gemengde HAVO/VWO klassen te laten beginnen, dat zou die excellente leerlingen 10% minder kans geven op een vlekkeloze doorstroom. Nou vraag ik me meteen af of die leerlingen niet om een heel goede reden gekozen hebben voor zo’n gemengde brugklas, maar de onderzoekers blijkbaar niet. Ook een gebrek aan ‘ordelijkheid’ wordt aangevoerd als een hindernis, maar dat kan net zo goed voor alle leerlingen gelden en niet specifiek voor de slimmerds (voor de gemiddelde groep wordt het niet als risicofactor gezien).

Kortom, het lijkt me weer een mooi staaltje naar de gewenste uitkomst toe redeneren. Natuurlijk moet er wat gedaan worden om te voorkomen dat onze toekomstige toppers onderweg een keertje struikelen. Anders blijft dat potje van 30 miljoen per jaar voor hoogbegaafde en excellente leerlingen ook maar ongebruikt op het ministerie staan …

 

Generaal pardon voor 38 heksen

by 84 Comments

De gemeenteraad van Keulen heeft 38 heksen die in de West-Duitse stad ter dood waren veroordeeld postuum gratie verleend. Dat berichtte afgelopen vrijdag de Volkskrant. De heksenjacht die in de 16e en 17e eeuw z’n hoogtepunt bereikte, kostte in Keulen 34 vrouwen, drie mannen en een jongen het leven. Eén meisje van acht jaar oud bleef wel in leven, maar werd verbannen. In heel Duitsland zijn naar schatting 25.000 tot 30.000 mannen en vrouwen als heks terechtgesteld.

Generaal pardon voor 38 heksen 3
Het verbranden van ter dood veroordeelde heksen in Zwitserland in 1585. Een schilderij van Johann Jakob Wick (wikipedia).

Daarmee neemt Duitsland een groot deel van de in totaal 40.000 tot 60.000 dodelijke slachtoffers voor z’n rekening van de Europese heksenvervolging in de ‘vroege moderne tijd’, een periode die begon aan het einde van de middeleeuwen. De laatste officiële executie van een heks vond in Duitsland plaats in 1793, maar uit 1836 stamt een bericht van een vrouw die werd verdacht van hekserij en met geweld werd verdronken in een zogeheten ‘waterproef’. De Duitse Wikipedia biedt een grote hoeveelheid informatie over de heksenvervolging in Duitsland. Wie het Duits minder makkelijk vindt, kan dit artikel in de Engelse Wikipedia lezen (‘Witch trials in the Early Modern period’). Dit artikel gaat ook uitvoerig in op de diverse verklaringen voor de heksenvervolging – die variëren van de onzekerheid in de samenleving door veranderende omstandigheden, de strijd tussen katholicisme en protestantisme, tot welbewust beleid van de katholieke kerk om vroedvrouwen te vervolgen omdat deze kennis hadden over geboortebeperking.

Een van de bekendste heksen die in Keulen ter dood werd gebracht was Katharina Henot. Zij was aan het einde van de 16e / begin van de 17e eeuw een bekende onderneemster in Keulen. Ze was o.a. directeur van het plaatselijke postkantoor. Dat is haar mogelijk fataal geworden. Een invloedrijke politicus, graaf Leonhard II von Taxis, had andere plannen met de postbezorging. Er wordt verondersteld dat de graaf roddels heeft verspreid dat Henot een heks was om zo de controle te krijgen over het postkantoor. De Wikipedia:

‘From 1626 to 1631 a great witch trial was held in the city of Cologne. In 1627, a nun in the convent in the city had become “obsessed”. Rumors pointed out Henot, and the commission of the archbishop arrested both Henot in January 1627 and accused them of having caused several cases of death and sickness in the convent by use of magic. She was imprisoned and denied bail and protection’.

Generaal pardon voor 38 heksen 4
Een verslag van een heksenverbranding in het Duitse Schiltach uit 1533 (wikipedia).

Henot bleef tot het laatst ontkennen dat ze een heks was, ondanks langdurige marteling. Het hielp niets. Ze werd gewurgd en daarna verbrand op 19 mei 1627. Dit was in strijd met de toen geldende rechtsregels die eisten dat een heks moest bekennen voordat ze ter dood kon worden gebracht.

Bijna 400 jaar later heeft de protestantse geestelijke Hartmut Hegeler zich ingespannen voor eerherstel voor Henot. Hij diende een verzoek in bij de gemeenteraad van Keulen. Dat leidde dus op 28 juni 2012 tot het besluit om Henot en de andere veroordeelde heksen postuum gratie te verlenen. De beslissing was symbolisch, volgens TheLocal.de (Duits nieuws in het Engels). De gemeenteraad heeft immers formeel niet de bevoegdheid om beslissingen van de rechtbanken van de katholieke kerk ongedaan te maken:

‘The move was not a judicial act – authorities in modern day Germany do not have the power to overturn rulings made under the Holy Roman Empire. Instead, the move was intended to highlight how easily a person can be defamed to the point of no longer being seen as human, but a demon that deserves to die a horrible death’.

 

Expelled: No Intelligence Allowed

by Leave a Comment

Op advies van Johan Braeckman tijdens het Skeptisch Wereldcongres 2012 in Berlijn: de docu ‘Expelled’ zou goed om als skeptici eens te bekijken:

http://www.youtube.com/watch?v=obqWnzAcWWA

Er is gelukkig ook een website (http://www.expelledexposed.com/) die laat zien dat Expelled de zaken onjuist weergeeft. Hieronder een voorbeeld:

Intelligent Design

Summary

Expelled’s main theme is that intelligent design is under systematic attack by “Big Science” – the scientific establishment – which refuses to recognize its scientific validity because of a previous commitment to atheism and materialism. In truth, the arguments of intelligent design have been examined by the scientific community and found to be lacking in both utility and accuracy. If mainstream science declines to accept intelligent design, it is the fault of the intelligent design advocates, who have not performed the research and theory-building demanded of everyone in the scientific enterprise.

The Claim

“Intelligent design was being suppressed in a systematic and ruthless fashion” (Ben Stein, Expelled).

The Facts

Intelligent design has not produced any research to suppress. When prominent ID proponent Michael Behe was asked about his research, and why “you don’t do those tests?” he responded, “I myself would prefer to spend time in what I would consider to be more fruitful endeavors.” If even proponents of ID do not think it is a fruitful enterprise, why should the scientific community take any interest in it?

As shown elsewhere on this site, the supposed cases of suppression offered in Expelled are dishonest attempts to make mountains out of molehills and to create martyrs where martyrdom does not exist.

Intelligent design is scientifically unproductive, and this perhaps explains why scientists like Guillermo Gonzalez and Michael Behe publish far fewer papers after they become attracted to intelligent design. Ultimately, intelligent design’s lack of success in science departments is the fault of the flawed and unscientific nature of intelligent design itself, not the result of bias in the scientific community.

The issue is not the suppression of ID, but the lack of warrant for its scientific claims. And ultimately, ID has an uphill struggle to demonstrate that it is, indeed, science. The fundamental problem with intelligent design as science is that intelligent design claims cannot be tested. Scientific testing requires that there be some set of phenomena which are incompatible with your idea. No observation could possibly be incompatible with a claim that an “intelligent agent” (whom everyone recognizes as God) acted to, say, introduce information into a system. Untestable claims are not scientific claims. Regardless of their attractiveness as religious ideas (although many people of faith strongly reject intelligent design) intelligent design has not passed muster as science.

 

Er is een goede documentaire gemaakt over de rechtszaak in Dover: Intelligent design on trial. – Zeer de moeite waard.

Succesvolle auratransplantatie

by 173 Comments

Over alternatieve zaken wordt vaak bloedserieus gesproken. Er is weinig ruimte voor humor. Daarom deed het mij veel plezier dat de satirische nieuwswebsite Speld.nl ooit (al weer twee jaar geleden) kopte: ‘Eerste succesvolle auratransplantatie uitgevoerd’.

Succesvolle auratransplantatie 5
Zo ziet een gezond binnen- en buitenaura er uit volgens de Engelse elektrotherapeut Walter John Kilner (1847-1920). Als een aura te ernstig is beschadigd, kan auratransplantatie soms de enige oplossing zijn, aldus de satirische nieuwssite De Speld. Het is een moeizame operatie, niet zonder risico’s (illustratie: Wikipedia).

Volgens het artikel waren artsen van het Rudolf Steiner Ziekenhuis in Driebergen er in 2010 voor het eerst in geslaagd een aura te transplanteren. De operatie duurde 16 uur, de patiënt herstelde volgens het Speld-bericht voorspoedig en de artsen verwachtten dat de ontvanger binnen een week het ziekenhuis zou kunnen verlaten.

Na zo’n operatie is levenslange homeopathische behandeling noodzakelijk, legt De Speld uit. De operatie zelf was zeer complex:

‘Spiritueel chirurg Chrispijn Hofmijer van het Steinerziekenhuis benadrukt de complexiteit van de ingreep. “Het is geen kinderspel. Wortels en splinters van het oude aura zijn meestal nog aanwezig in en rond het etherische brein. Het is een monnikenwerk om die allemaal te verwijderen. Ook is het zaak het nieuwe aura in gezonde staat te houden tijdens de overplaatsing. Door middel van magneetarmbanden en quantumkristallen is dat deze keer gelukt, maar helemaal risicoloos zal de ingreep nooit worden”.

De satirische nieuwssite vertelt dat de politiek zich al over het succes van de chirurgen heeft ontfermd. De partij van Anton Teuben zou aandacht vragen voor het tekort aan auradonors. Mens en Spirit zou beloven dat auratransplantatie in het basispakket van de ziektekostenverzekering komt.

Ik vind dat het tijd wordt dat De Speld een update geeft. Hoe maakt de patiënt het twee jaar later? En hoe denkt de politiek in aanloop naar de verkiezingen over auratransplantaties?

 

Illustratie voorzijde: wikimedia commons ‘outline of human male body with glowing aura’.

Helderzienden hebben geen bijzondere kennis

by 567 Comments

In NRC Handelsblad van afgelopen zaterdag trekt de Maastrichtse hoogleraar psychologie Harald Merckelbach ten strijde tegen de alsmaar voortdurende aandacht voor paragnosten/helderzienden. Terwijl onderzoek geen spaan heel laat van hun vermeende vaardigheden. Met name Robert ten Brink en het tv-programma ‘Het Zesde Zintuig’ (RTL) krijgen er van langs. 

Helderzienden hebben geen bijzondere kennis 6
Harald Merckelbach (haraldmerckelbach.nl)

Merckelbach legt uit dat in de afgelopen vijftig jaar veel onderzoek is gedaan naar de vermeende vaardigheden van paragnosten. Dat heeft niets opgeleverd:

‘Neem het werk van Martin Rieser, de eerste politiepsycholoog in de Verenigde Staten. Rieser ging in 1968 aan de slag bij de Los Angeles Police Department. Daar raakte hij geïnteresseerd in police psychics. Dit zijn paragnosten die de politie graag een handje willen helpen. Als de politie ten einde raad is, neemt ze zo’n uitnodiging wel eens aan. Maar heb je iets aan zulke paragnosten? Of stichten ze alleen maar verwarring? Reiser wilde het weten. Hij bedacht een simpel experiment. Hij gaf paragnosten en studenten sporen die op een heuse plaats delict waren veilig gesteld. Het kon gaan om een wapen, kleding of een stuk papier. Alleen de politie kende de details van het misdrijf. Met de sporen in de hand moesten de proefpersonen van Reiser het misdrijf zien te reconstrueren. De paragnosten ratelden er zelfverzekerd op los. Ze vertelden zes keer zoveel als de studenten. Maar ze kwamen nooit met meer correcte informatie op de proppen. Per saldo creëerden de paragnosten dus mist. Vandaar de conclusie van Reiser; niet doen, die para’s.’

Volgens Merckelbach staan deze resultaten (en die van andere onderzoeken die ook niets opleverden) in schril contrast met de aandacht in de media voor paragnosten, niet alleen in de de Verenigde Staten, maar ook in Nederland. Hollywood-series zoals Psychic Detectives vormden in Nederland inspiratie voor het tv-programma Het Zesde Zintuig.

Helderzienden hebben geen bijzondere kennis 7
Robert ten Brink presenteerde in de jaren tachtig ‘cijfers en letters’. Met dit programma droeg Ten Brink nog bij aan ons denkvermogen. Nu hij betrokken is bij Het Zesde Zintuig is daarvan helaas veel minder sprake (foto: Wikipedia).

Volgens Merckelbach laten de paragnosten onder leiding van Robert ten Brink (tegenwoordig: Lieke van Lexmond) goed zien waarop hun succes berust: ze ‘retrofitten’ hun uitspraken totdat die voldoende lijken op de werkelijkheid. Een paragnost ‘krijgt een puntdak door’. Geconfronteerd met de werkelijkheid wordt het puntdak uiteindelijk ‘een friettent’. Zo kun je elke voorspelling achteraf terugredeneren (‘retrofitten’) naar de werkelijkheid. Van serieuze toetsing van voorspellingen is geen sprake. Volgens Merckelbach voedt de dankbaarheid van onzekere klanten de zelfverzekerdheid van de paragnosten. En Robert ten Brink helpt ze om hun onbewezen kunsten maatschappelijk aanvaardbaar te houden.

In het verleden heeft Skepsis contact opgenomen met de redacties van paranormale tv-programma’s en omroepbesturen. De reactie daar was onveranderlijk ‘waar maken jullie je dik om, dit is toch maar amusement’. De redacties en de omroepen weten natuurlijk wel beter. Het gaat om geld verdienen met de lichtgelovigheid van anderen.

 

 

Wie meer wil weten over helderziendheid en paragnosten kan de volgende artikelen op de website van Skepsis lezen:

 

 

Illustratie voorpagina: aaarghcartoons.blogspot.nl