Kloptdatwel?

helderziend

Helderzienden hebben geen bijzondere kennis

by 567 Comments

In NRC Handelsblad van afgelopen zaterdag trekt de Maastrichtse hoogleraar psychologie Harald Merckelbach ten strijde tegen de alsmaar voortdurende aandacht voor paragnosten/helderzienden. Terwijl onderzoek geen spaan heel laat van hun vermeende vaardigheden. Met name Robert ten Brink en het tv-programma ‘Het Zesde Zintuig’ (RTL) krijgen er van langs. 

Helderzienden hebben geen bijzondere kennis 1
Harald Merckelbach (haraldmerckelbach.nl)

Merckelbach legt uit dat in de afgelopen vijftig jaar veel onderzoek is gedaan naar de vermeende vaardigheden van paragnosten. Dat heeft niets opgeleverd:

‘Neem het werk van Martin Rieser, de eerste politiepsycholoog in de Verenigde Staten. Rieser ging in 1968 aan de slag bij de Los Angeles Police Department. Daar raakte hij geïnteresseerd in police psychics. Dit zijn paragnosten die de politie graag een handje willen helpen. Als de politie ten einde raad is, neemt ze zo’n uitnodiging wel eens aan. Maar heb je iets aan zulke paragnosten? Of stichten ze alleen maar verwarring? Reiser wilde het weten. Hij bedacht een simpel experiment. Hij gaf paragnosten en studenten sporen die op een heuse plaats delict waren veilig gesteld. Het kon gaan om een wapen, kleding of een stuk papier. Alleen de politie kende de details van het misdrijf. Met de sporen in de hand moesten de proefpersonen van Reiser het misdrijf zien te reconstrueren. De paragnosten ratelden er zelfverzekerd op los. Ze vertelden zes keer zoveel als de studenten. Maar ze kwamen nooit met meer correcte informatie op de proppen. Per saldo creëerden de paragnosten dus mist. Vandaar de conclusie van Reiser; niet doen, die para’s.’

Volgens Merckelbach staan deze resultaten (en die van andere onderzoeken die ook niets opleverden) in schril contrast met de aandacht in de media voor paragnosten, niet alleen in de de Verenigde Staten, maar ook in Nederland. Hollywood-series zoals Psychic Detectives vormden in Nederland inspiratie voor het tv-programma Het Zesde Zintuig.

Helderzienden hebben geen bijzondere kennis 2
Robert ten Brink presenteerde in de jaren tachtig ‘cijfers en letters’. Met dit programma droeg Ten Brink nog bij aan ons denkvermogen. Nu hij betrokken is bij Het Zesde Zintuig is daarvan helaas veel minder sprake (foto: Wikipedia).

Volgens Merckelbach laten de paragnosten onder leiding van Robert ten Brink (tegenwoordig: Lieke van Lexmond) goed zien waarop hun succes berust: ze ‘retrofitten’ hun uitspraken totdat die voldoende lijken op de werkelijkheid. Een paragnost ‘krijgt een puntdak door’. Geconfronteerd met de werkelijkheid wordt het puntdak uiteindelijk ‘een friettent’. Zo kun je elke voorspelling achteraf terugredeneren (‘retrofitten’) naar de werkelijkheid. Van serieuze toetsing van voorspellingen is geen sprake. Volgens Merckelbach voedt de dankbaarheid van onzekere klanten de zelfverzekerdheid van de paragnosten. En Robert ten Brink helpt ze om hun onbewezen kunsten maatschappelijk aanvaardbaar te houden.

In het verleden heeft Skepsis contact opgenomen met de redacties van paranormale tv-programma’s en omroepbesturen. De reactie daar was onveranderlijk ‘waar maken jullie je dik om, dit is toch maar amusement’. De redacties en de omroepen weten natuurlijk wel beter. Het gaat om geld verdienen met de lichtgelovigheid van anderen.

 

 

Wie meer wil weten over helderziendheid en paragnosten kan de volgende artikelen op de website van Skepsis lezen:

 

 

Illustratie voorpagina: aaarghcartoons.blogspot.nl

Helderziende foutjes

by 17 Comments

het Fail Blog heeft een verzameling grappige missers van helderzienden. Hier zijn er een paar. Veel plezier!

Een helderziende vergist zich tijdens haar show. Ze gaat in gesprek over een foto alsof die van een man is. Dit gaat op de bekende manier die Derek Ogilvie ook gebruikt: een raadspelletje waarbij de helderziende uit de reacties van de ondervraagde razendsnel afleidt of ze op het juiste spoor zit en daarop doorvraagt. Dit wordt ‘cold reading’ genoemd. Dan komt de helderziende er achter dat ze echt op het verkeerde spoor zit – de foto is helemaal niet van een man maar van een vrouw: de nan (=oma) van de ondervraagde (ik dacht eerst dat ‘nan’ kinderjuf betekent, zie de reactie van Jenny Jo). Ze doet dan het enige wat je kunt doen als je betrapt wordt op een fout. Direct je excuses aanbieden.

Wie hieronder geen videovenster ziet, kan hier klikken.

Ook grappig is deze ‘onvoorziene’ afzegging van een helderziende happening:

Helderzienden hebben geen bijzondere kennis 3

 

En in deze video wordt een helderziende tekening gemaakt. De helderziende geeft duidelijk aan dat ze niet weet wat ze tekent – uit de tekening zal blijken welke boodschap doorgegeven wordt. Inderdaad lijkt de helderziende zich niet bewust van haar eigen gedachten. Zou ze zich misschien te sterk hebben geconcentreerd op haar mannelijke gast?

Wie hieronder geen videovenster ziet, kan hier klikken.

Foto voorzijde: uit besproken blog

Helderziende vindt geen ‘Texas Massacre’ maar vuilnisbelt

by 33 Comments

Helderzienden hebben geen bijzondere kennis 4

Afgelopen woensdag. Een helderziende tipt de politie dat ze een massagraf heeft gezien/gevonden. De tip wordt wereldnieuws. De politie gaat op onderzoek uit en vindt geen graf maar een berg vuilnis. Binnen een paar uur moeten de media hun alarmerende berichten weer intrekken. CNN en Reuters bleken hun bronnen niet gecheckt te hebben, ze vonden het horror-scenario blijkbaar onweerstaanbaar. Natuurlijk hadden de journalisten hun bronnen moeten checken. Er had een alarmbelletje moeten afgaan bij het bericht dat een helderziende zo’n opmerkelijke vondst doet. Blijkbaar spreken helderzienden nog steeds tot de verbeelding hoewel er geen enkele aanwijzing is dat helderziendheid echt bestaat. Via de website van Skepsis vind je veel artikelen, onder andere een boek over helderziendheid dat je gratis kunt downloaden.

Nos.nl bracht het bericht alsvolgt: ‘Texas Massacre blijkt bescheiden vuilnisbelt’:

“Paniek in de Amerikaanse staat Texas. Er zouden heel wat lijken rond een woonhuis liggen. Maar het leek uiteindelijk wat anders te liggen. […] 00:21 uur – Schokkend nieuws uit de Amerikaanse staat Texas. Om 17:21 plaatselijke tijd vindt de politie daar na een tip 25 tot 30 lijken, sommige zonder ledematen. […] 03:16 uur – Bijna drie uur na het eerste persalarm komt het verlossende woord: “Er is geen plaats delict”. De tip die de politie kreeg van de helderziende blijkt vals: er is geen kinderlijkje te vinden. Laat staan 30. […] En die lijkgeur dan? Die stank is niet afkomstig van een massagraf, maar van een berg rottend afval in de tuin”.

De Engelse krant The Guardian zet mooi op de rij hoe de media uit de bocht konden vliegen. CNN en het persbureau Reuters zijn de eersten die het bericht de wereld in slingeren. Hun bronnen: ‘local media’, ‘just saying’ een het twitteraccount ‘@breakingnews’. Aldus The Guardian:

“CNN tweeted the grisly discovery as an uncontested fact, perhaps relying on @BreakingNews, which aggregates flashes from around the Twitterverse and told its 2.6 million followers: “Dozens of bodies found buried in Texas – KPRC.” And KPRC? That is a Houston TV station, which moments earlier had tweeted: “Dozens of bodies have been found in Liberty County. Join us for KPRC at 5pm for the latest information.” The source there, evidently, was “just sayin'”.

De krant de Houston Chronicle heeft inmiddels de helderziende vrouw (‘Angel’) geïnterviewd. Zij zegt dat ze een visioen kreeg dat drie kinderen in de penarie zouden kunnen zitten. Toen belde ze de politie en the rest is history. Maar Angel is nog steeds bezorgd over de kinderen:

“Hunkered down in her trailer in the Texas Panhandle, a grandmother who had a vision that sparked a media circus and police search for alleged mass graves in Liberty County said she is being wronged and fears for children who may never be found. […] The 48-year-old woman, who asked to only be identified by her nickname of Angel, said she never wanted any attention and fears the worldwide interest in the case will destroy her life if her identity is known publicly. […] Angel said she has had visions her entire life. […] They did not act on what I told them,” she said. “My biggest concern is definitely the children,” she added. “I think they are hungry and thirsty. They are still alive.”

 

De politie vertelt de verzamelde media dat er niets aan de hand is:

 

Helderzienden welkom bij Google

by 2 Comments

Afgelopen vrijdag liet Google weten dat ze op zoek zijn naar auto-completers: mensen die razendsnel kunnen typen en jouw zoekterm aanvullen terwijl je nog aan je eerste woord bezig bent.

In de video zie je Michael Taylor die bij Google gestart is als een spellingscontroleur. Iedere keer wanneer je een zoekopdracht voltooide en er kwam te staan “Bedoelde u…” dan was hij dat. Tegenwoordig vult hij als auto-completer zoekwoorden al aan terwijl mensen hun eerste zoekterm nog aan het typen zijn.

Michael geeft aan dat veel mensen denken dat je een of andere “PhD, computer science, techno-, math magician” moet zijn om bij Google te werken. Maar dat is niet altijd het geval, soms hebben ze ook gewoon mensen nodig die echt heel snel kunnen typen. En helderziend zijn.

Hieronder nog even de eisen:

  • Excellent knowledge of English and at least one other language.
  • Excellent knowledge of grammatical rules (e.g. parts of speech, parsing).
  • Understanding of the search engine space.
  • Proven web search experience.
  • Good typing skills (at least 32,000 WPM).
  • Willingness to travel (in order to provide local autocompletions) or relocate to obscure places like Nauru and Tuvalu to develop knowledge of local news and trends.
  • Certificate in psychic reading strongly preferred: palm, tarot, hypnosis, astrology, numerology, runes and/or auras.

Jammer dat het een 1-aprilgrap betrof. Ik had de door Google op te zetten testen om te zien of iemand echt helderziend is wel willen meemaken.