• Skip to primary navigation
  • Skip to main content
  • Skip to primary sidebar

Kloptdatwel?

  • Home
  • Onderwerpen
    • (Bij)Geloof
    • Columns
    • Complottheorieën
    • Factchecking
    • Gezondheid
    • Hoax
    • Humor
    • K-d-Weetjes
    • New Age
    • Paranormaal
    • Pseudowetenschap
    • Reclame Code Commissie
    • Skepticisme
    • Skeptics in the Pub
    • Skeptische TV
    • UFO
    • Wetenschap
    • Overig
  • Skeptisch Chatten
  • Werkstuk?
  • Contact
  • Over Kloptdatwel.nl
    • Activiteiten agenda
    • Colofon – (copyright info)
    • Gedragsregels van Kloptdatwel
    • Kloptdatwel in de media
    • Interessante Links
    • Over het Bol.com Partnerprogramma en andere affiliate programma’s.
    • Social media & Twitter
    • Nieuwsbrief
    • Privacybeleid
    • Skeptisch Chatten
      • Skeptisch Chatten (archief 1)
      • Skeptisch Chatten (archief 2)
      • Skeptisch Chatten (archief 3)
      • Skeptisch Chatten (archief 4)

Agnes Tieben

‘Religious and Alternative Healing in the Modern World’ – een congresverslag

30 November 2016 by Agnes Tieben 27 Comments

Van 22-24 september vond in Amsterdam de 12e Internationale Conferentie van Société Internationale d´Ethnologie et de Folklore (SIEF) plaats. De leden bestuderen alternatieve geneeswijzen als cultureel fenomeen. Hieronder een indruk van wat er zoal besproken werd.

Complementary Alternative Medicine (CAM) heeft meer gemeen met religie dan met geneeskunde, maar dat is niet hoe het wordt gecommuniceerd, vertelt Candy Brown, hoogleraar godsdienstwetenschappen aan de Universiteit van Indiana, als we na afloop van het congres met sprekers en belangstellenden door een van de smalle straatjes van Amsterdam lopen op weg naar een café voor de afsluitende borrel. Brown die als keynote speaker het congres opende begrijpt waarom ik teleurgesteld afhaakte bij de studie natuurgeneeskunde, CAM heeft zichzelf culturele legitimiteit verschaft omdat het zich voordoet als wetenschap. In de VS zie je veel CAM praktijken in ziekenhuizen, maar dat is niet omdat medici dit graag willen, ziekenhuizen zijn er meer als hier commerciële instellingen die met het aanbieden van CAM een bredere groep patiënten wil aantrekken. Daarnaast hebben skeptici het moeilijker vanwege het Amerikaanse rechtssysteem. Volgens Brown is hun invloed in Nederland veel groter.

Key-note spreker Candy Brown (foto: SIEF newsletter)
Keynote speaker Candy Brown (foto: SIEF newsletter)

Ze schreef het boek The Healing Gods: Complementary and Alternative Medicine in Christian America waarin ze de vraag opwerpt of we CAM als een seculiere dan wel religieuze therapievorm moeten opvatten (en welke ethische consequenties dat met zich meebrengt.) Want als praktijken zoals yoga, acupunctuur en Reiki inherent religieus zijn, is de huidige manier waarop ze worden aangeboden, nl. als seculiere methoden, in strijd met ethische regels. Vooral de integratie van CAM in medische centra kan mensen op het verkeerde been zetten als er niet bij wordt verteld dat het veronderstelde werkingsmechanisme is gebaseerd op metafysische aannames zoals een universele levenskracht. Brown benadrukt het belang van instemming: Patiënten en consumenten hebben recht op correcte informatie op basis waarvan zij al dan niet kunnen instemmen met een behandeling. En hoewel Brown vooral gericht is op het spanningsveld christelijke versus niet-christelijke religies onderschrijf ik haar pleidooi wat betreft de ethiek van het geven van juiste informatie.

Bij de overige deelnemers kwam de ethische kwestie niet echt aanbod, wel veel aandacht was er voor de verschuivende plaats die spirituele en alternatieve healing praktijken maatschappelijk gezien innemen. Al sinds de jaren 1960 is sprake van een opmars, en zijn langzamerhand steeds meer alternatieve praktijken onderdeel gaan uitmaken van de mainstream cultuur. Behalve het aantal onconventionele therapieën is ook het aantal mensen dat er gebruik van maakt enorm gestegen waardoor het een relevant sociaal fenomeen is geworden aldus de congresfolder. In de lezingen komt een brede waaier aan internationale praktijken voorbij, van Nederlandse health bloggers tot een Braziliaanse faith healer en van IJslandse verpleegsters die CAM voorstaan tot een Katholieke kathedraal in het Poolse Kraków dat sinds de ontdekking van de daar gelegen ‘’aard chakra’’ steeds meer bezoekers trekt.

sief2016-aankondigingOrganisator van het Congres prof. Peter Jan Margry (tevens spreker op het Skepsis-congres 2016) opent op donderdagochtend de conferentie. In het zaaltje van het Allard Pierson museum zitten zo’n 30 geïnteresseerden van wie er 23 ook spreker zijn. Margry heeft het over de domestication of alternative medicine in Nederland. In vogelvlucht komen voorbij de Greet Hofmans affaire uit de jaren vijftig die bijna tot een politieke crisis leidde, Jomanda die in de jaren tachtig en negentig met haar healingshows duizenden bezoekers trok tot zij in 2000 door de zaak Millecam in discrediet werd gebracht. Daarna had je genezeres Lenie de Boer uit Ridderkerk die ook haar zalen vol kreeg, maar onder de radar van de media bleef. Zij putte inspiratie uit de Italiaanse healer Padre Pio en liet bij haar dood in 2013 een geldsom na aan het Meertens Instituut dat de financiële middelen verschafte voor dit congres.
Tegenwoordig zijn alternatieve praktijken minder apart dan vroeger en sommigen zijn zelfs gewoon geworden zoals yoga en supplementengebruik. Daarnaast heb je ook nog steeds minder aangepaste vormen zoals de ‘’underground spiritualiteit’’ van de in Italië ontstane Damanhur community. Zij geloven dat ze een methode hebben om kanker te genezen.

Margry hield een enquête onder 1400 deelnemers waaruit bleek dat de helft van hen opgeeft alternatieve behandelingen te ondergaan, van hen blijkt 84 procent hoger opgeleid. Alternatieve therapievormen mogen dan niet werken maar ze helpen wel en dat is de reden dat ze geaccepteerd zouden moeten worden, zegt Margry. En als voorbeeld noemt hij hoe het gegaan is met mindfulness. Ik begreep eerlijk gezegd niet zo goed wat hij hiermee wilde zeggen, want maatschappelijke acceptatie is er toch al?

De volgende lezing van de Griekse aan de Universidade Nova de Lisboa verbonden post doc Eugenia Roussou ging over spiritualiteit en healing in Griekenland en Portugal. Nog niet zo lang geleden stond de bevolking vooral aarzelend tegenover niet reguliere religie en geneeskunde. De new age-beweging creëerde ruimte waardoor holistische methoden op meer acceptatie konden rekenen. Door multiculturalisme, globalisatie en de huidige sociaal economische crisis zijn beide landen door een proces van transformatie gegaan. In de context hiervan zijn allerlei spirituele praktijken van yoga en traditionele Chinese geneeskunde tot sjamanistische healing en Tarot meer en meer populair geworden.

Dan volgen enkele bijdragen die gaan over Braziliaanse spiritualiteit. Hoogleraar in de antropologie aan de Universidade Nova de Lisboa Clara Saraiva vertelt hoe Portugal fungeert als een soort ingang voor Afro-Braziliaanse religies. Vooral na 1974 kwamen er veel Afrikaanse en Braziliaanse immigranten. Een centraal idee is dat goden zich wenden tot mensen in een ritueel, ze doen dit met hun energie, ze praten niet. Belangrijk is ook het concept balans uit de Afro-Braziliaanse syncretische religie Umbanda: wie spiritueel uit balans is loopt het risico ziek te worden, een ritueel kan bescherming bieden of de balans herstellen. Brazilië kent vrijheid van religie, maar in de praktijk geldt je als aanhanger van een Afro-Braziliaanse religie als activistisch.

Erin P. More, hoogleraar antropologie aan de Univerity of Southern California, en ass. prof. Cristina Rocha, verbonden aan  de Western Sydney University in Australië, deden studie naar de internationaal bekende Braziliaanse faith healer John of God.
In Brazilië is het een populair gebruik om spirituele healers te bezoeken. Artsen genezen alleen het lichaam is het idee, maar dat is niet genoeg, een zieke geest blijft het lichaam infecteren. John of God sluit aan bij deze traditie en kent ook spiritistische invloeden. En er is sprake  van persoonsverheerlijking.

John of God
John of God (foto via Wikimedia Commons)

John of God (João Teixeira de Faria) werd geboren op 24 juni 1942 in Cachoeira da Fuaca, Goiás in Brazilië. Hij begon zijn carrière als arme kleermaker, later werd hij healer en succesvol zakenman, zo’n tien jaar geleden brak hij internationaal door als genezer. Hij zou analfabeet zijn maar de sprekers geloven dit niet, het is onwaarschijnlijk voor iemand met een succesvol bedrijf en kinderen met goede banen als tandarts en advocaat. Hij ziet zichzelf als een onbewust medium, hij weet van niets maar raakt in trance en wordt dan als medium gebruikt door veel verschillende spirits.
Tijdens sessies in zijn Casa die hij een spiritueel ziekenhuis noemt draagt hij een lange witte jas, ook de andere aanwezigen moeten in het wit. De dag begint met testimoniums, aan de muren hangen afbeeldingen van John of God en Jezus naast elkaar. De Britse auteur Cash Peters beschreef de Casa als een themapark voor gelovigen, bij binnenkomst mag je drie wensen doen. Verder bestaat de dag uit veel wachten, soms tot wel 3 uur lang, dit leidt niet tot gemopper maar heeft juist een hypnotisch effect, de verwachting groeit. Als je eindelijk aan de beurt bent krijg je een recept, hij schrijft iedereen dezelfde pillen voor namelijk passiebloem, maar toch zijn ze persoonlijk, je neemt geen pil van iemand anders.

Dan is het tijd voor Physical surgery. Het is geen nepoperatie zoals bij de Filipijnse faith healers, er wordt echt gesneden en pijn voelen wordt gezien als falen. Het zijn vooral mannen die graag de fysieke operatie ondergaan, het is een beetje een macho ding. (Er is ook een zachtere variant). Na de operatie ga je naar de recovery room. Hoe zit het juridisch met deze operaties, zijn er geen aanklachten? Vraagt iemand uit het publiek. Wonderlijk genoeg houden veel mensen er niets aan over, toch zijn er wel rechtszaken en er gebeuren soms ongelukken, maar John of God heeft goede advocaten en komt er mee weg.

Wat vinden de onderzoekers er zelf van? Beiden zijn sceptisch over de methode maar konden dit tijdens het veldonderzoek niet laten blijken, Rocha vraagt zich af of ze nog welkom is in de Casa als haar boek gepubliceerd is. Ze concludeert dat mensen graag iets willen geloven, dat is waardoor ze zich beter voelen.

Ook enkele andere sprekers deden casestudies naar meer of minder bekende opmerkelijke personen. Zo sprak prof. Leonard Norman (Cabrini University, Radnor, Pensylvania, USA) over de in China tot regulier arts opgeleide Chan, die als emigrant in de VS stopt met reguliere geneeskunde, christelijk wordt en gaat werken als massagetherapeut en acupuncturist. Hij beschouwt zichzelf niet als een traditionele acupuncturist, maar als een christelijke healer, Gods genezende krachten komen tot de mensen via acupunctuur.

Marko Uibi, PhD (University of Tartu Estonia), vertelt over enkele Estlandse genezers: Kaika Laine, een kruidenvrouwtje en Luule Viilma die oorspronkelijk was opgeleid als gynaecoloog. Zelfs al in de jaren tachtig waren zij enorm populair terwijl de overheid toen erg tegen was. Volksgeloof heeft het Sovjet-regime beter overleefd dan de kerk: 16-18 procent van de bevolking gelooft in God, terwijl 50-54 procent in geesten en spirituele genezing gelooft. 77 procent denkt dat sommige mensen genezende krachten hebben.

Caroline van der Stiggele, PhD religie studies KU Leuven, deed een casestudie naar Eric Gomes, een Vlaamse pionier op het gebied van Yoga. In 1962 was hij de eerste yogaleraar in Gent en in 1970 promoveerde hij aan de Rijksuniversiteit te Gent op een proefschrift over de biomechanica van de hatha-yoga. Rama Polderman was een van zijn docenten, verder was hij beïnvloed door Randolph Stone, de ontwikkelaar van de polariteitstherapie, een energetische alternatieve geneeswijze die werkt met handoplegging. Gomes integreerde de therapie in zijn yogalessen waarbij hij de oorspronkelijke lichamelijke focus veranderde. Huilen en schreeuwen tijdens sessies werd aangemoedigd om zo spanningen los te laten, na afloop omhelsde men elkaar. Volgens een psycholoog was de methode onverantwoord omdat mensen er psychotisch van kunnen worden. Toch is er nooit echt iets gebeurd, er werden altijd opvolgsessies gegeven, niemand ging in geagiteerde toestand naar huis. Voor zover de spreekster weet is de methode Gomes uniek.

Prof. Daniel Wojcik (Englisch and Folklore studies, university of Oregon) spreekt over George King en het door hem gestichte Aetherius genootschap in Los Angeles, een van de oudste en bekendste ufo religies. Al sinds 1955 waarschuwen zij voor de Apocalyps, die ze door bidden en rituelen proberen af te wenden.
King die opgroeide in een theosofisch gezin in Engeland beweert dat hij in 1954 telepathisch werd benaderd door een buitenaardse intelligentie, hij ontving van hen boodschappen die van belang zijn voor het voortbestaan van de aarde. Vernietiging kan voorkomen worden als de gevaren van atoomwapens en andere destructieve neigingen van de mensheid worden onderkend. Om de ziel van de wereld te helen, moeten mensen bidden en deelnemen aan specifieke techno-spirituele rituelen, daarnaast is er veel aandacht voor persoonlijke healing. De Aetherians claimen dat door hun inspanningen de koude oorlog ophield en veel rampen zoals aardbevingen, terroristische aanslagen en invasies van vijandelijke ruimtewezens werden voorkomen.

Wojcik vindt de beweging interessant omdat hun praktijken ons inzicht geven in de zorgen, angsten en verwachtingen van deze tijd. Existentiële vraagstukken worden geadresseerd door een alternatieve vorm van spiritualiteit aan te bieden die beoogt de wereld te helen.

Gepland in het onderdeel ‘Integrative’ Healing Practices spreken prof. dr. Dorothea Luddeckens (religiestudies) en PhD student Barbara Zeugin beiden verbonden aan de universiteit van Zurich. Ze deden onderzoek naar alternatieve healing methoden als middel voor zelf empowerment.
De PowerPointpresentatie toont een foto van een rek met folders die alternatieve healing methodes aanprijzen op de afdeling radiologie van een ziekenhuis in Zurich. Ze zijn daar uitgestald omdat er behoefte is aan betekenis en zingeving, vooral bij ongeneeslijke en terminale zieken. De universiteit van Zurich doet met steun van het Nationales Forschungs Programm onderzoek naar het aanbieden van CAM bij terminale patiënten. De therapie werd niet voorgeschreven, de patiënten mochten zelf een alternatieve therapie uitkiezen.

Patiënten willen geen slachtoffer zijn van betekenisloosheid, maar actief deelnemen in een proces. De alternatieve methoden hebben de capaciteit om betekenis te geven en als curatieve interventies geen optie meer zijn waarom zou je dan geen CAM aanbieden? Is de concluderende redenering van de onderzoekers.

Ook gepland in dit onderdeel spreekt medisch antropoloog Sweinn Gudmundsson, hij deed onderzoek onder verpleegkundigen en artsen in IJsland die CAM willen integreren in hun werk. De verpleegkundigen zijn niet gelukkig met de allopathische geneeskunde. Zij zouden graag CAM toepassen en doen dat ook wel eens, maar echt geaccepteerd bij collega’s is het niet. Iets als handoplegging moet je toch een beetje uit het zicht doen, verklaarde een van de verpleegsters. Onder artsen is het nog meer taboe, zij spreken van ‘’the evidence hell’’ en van ‘’the iron cage of rationality’’. Ze worden gezien als excentriekelingen of ‘‘hooligans’’. Conclusie: er is een conflict.

Tot zover mijn samenvattingen van enkele lezingen. Ik vond het een fascinerend congres en heb veel interessante verhalen gehoord. Wel miste ik af en toe de skeptische invalshoek. Antropologen bestuderen uiteraard niet de werkzaamheid van alternatieve geneeswijzen, maar daar werd dan ook geen enkele aandacht aan besteed en soms leek het wel of sprekers die voor waar aannamen. Ook de misleidende wijze waarop  alternatieve geneeswijzen zich presenteren was nauwelijks een aandachtspunt, (alleen bij Candy Brown kwam het heel even aan bod). Evenmin maakte niemand echt duidelijk wat nu precies het verschil was tussen alternatief en regulier, ik kreeg de inruk dat sommige sprekers dat zelf ook niet zo goed wisten.

Dit is een uitgebreide versie van het verslag dat in de komende Skepter verschijnt.

Filed Under: Algemeen, Gezondheid Tagged With: Aetherius society, cam, Candy Brown, John of God, Peter Jan Margry, SIEF

De Allesgelover: theater voor skeptici

5 February 2016 by Agnes Tieben 3 Comments

Iedereen kent ze wel, mensen die in onwaarschijnlijke complotten geloven. Wie weleens heeft geprobeerd daarover van gedachten te wisselen moet vaak concluderen dat dit uitloopt op een frustrerende en akelige ervaring, vertelt Willem de Vlam van theatergroep Opium voor het Volk in een interview op radio Haarlem. Om sceptici een hart onder de riem te steken schreef hij de theatervoorstelling De Allesgelover die vrijdag 29 januari in première ging.

allesgelover

Het stuk gaat over Albrecht, complotdenker en eigenaar van een noodlijdende provinciebioscoop. De mensen blijven weg en Albrecht ziet daar duistere redenen voor: hij is ervan overtuigd dat hem het zwijgen wordt opgelegd ‘omdat hij te veel weet’. Zijn verstandige dochter Leia zoekt, in een poging hun filmhuis te redden, contact met Antoinette,vertegenwoordiger van Cinemaster, een bioscoopconcern dat door Albrecht verdacht wordt van nefaste praktijken. Leia weet echter niet dat Antoinette een oude vlam is van Albrecht, die zo haar eigen redenen heeft om contact te zoeken.

Onlangs bezochten we met een aantal skeptici de try-out in Haarlem. Het bleek een voorstelling vol humor en onverwachte wendingen, waarin enerzijds de absurditeit van complottheorieën werd benadrukt en anderzijds de romantische aantrekkingskracht ervan zoals die tot uiting komt in films, series en populaire romans. De rol van complotdenker Albrecht werd op voortreffelijke wijze vertolkt door Bart Kleber en ook het tegenspel van dochter Leia (Markoesa Hamer), oude vlam Antoinette (Trudi Klever)en bioscoopmedewerker Mike (Mitchell Havelaar) was briljant. Een echte aanrader om te gaan kijken!

Voor meer info en de speellijst zie: http://viarudolphi.nl/productie/de-allesgelover/

Filed Under: Complottheorieën Tagged With: allesgelover, complotdenken, Theater, toneelstuk

‘Goeroe Herman Wijffels’ zegt spijt te hebben van slecht gedrag

20 September 2013 by Agnes Tieben 40 Comments

De omstreden goeroe Andrew Cohen, spiritueel leraar en oprichter van de wereldwijde religieuze beweging EnlightenNext liet onlangs weten  zich voor onbepaalde tijd terug te trekken en bood hierbij tevens zijn verontschuldigingen aan. Hij zegt spijt te hebben omdat hij het leven van zijn naasten onnodig moeilijk heeft gemaakt.

Cohen die zichzelf verlicht noemt ziet zich als een van de leidende figuren die de taak hebben de mensheid te verheffen naar een nieuwe evolutionaire fase. Het is een al oud concept stammend uit de new-age beweging dat er van uit gaat dat er na de volgens hen inmiddels afgeronde fase van de organische evolutie, het nu tijd is voor de evolutie van de geest. De ‘best aangepasten’ begrijpen deze realiteit al, terwijl de ‘slechtst aangepasten’, degenen die  vastzitten in oude structuren, nog veel hebben te leren.

De evolutionaire beweging ziet zichzelf dus graag als een voorhoede, een richtinggevende elite die uitblinkt in persoonlijke en collectieve bewustzijnsontwikkeling. Op de website van EnlightenNext staat het mooi geformuleerd en het is dan ook niet verwonderlijk dat velen zich hiertoe aangetrokken voelen :

‘Als we een nieuwe cultuur willen creëren, dan moeten we vrij zijn van het oude. Maar hoe doen we dat? Hoe laten we los wat ons tegenhoudt en hoe omarmen we een verlichte, evolutionaire relatie tot het leven? Met zijn innovatieve leer evolutionaire verlichting, geeft Andrew Cohen antwoord op de specifieke spirituele behoeften van onze tijd. Het stelt individuen op een unieke wijze in staat te transformeren, om samen met anderen te ontwikkelen en een uitdrukking te worden van een nieuwe en werkelijk verlichte cultuur.’

andrew-cohen-fav-img
Andrew Cohen (foto: Wikimedia Commons)

Ook Herman Wijffels, tegenwoordig deeltijd hoogleraar duurzame ontwikkeling en maatschappelijke verandering aan de universiteit van Utrecht voelt zich thuis bij dit gedachtegoed. Over zijn spirituele inspiratiebronnen schreef Rob Nanninga in 2006 het artikel ‘Evolutionair leiderschap, de goeroes van  Herman Wijffels’ waarin veel informatie over de werkwijze van Cohen te vinden is.

Voor zijn eigen persoonlijke ontwikkeling ging Cohen in de jaren 80 in de leer bij de Indiase goeroe Poonja. Al na enkele gesprekken verklaarde deze hem voor verlicht en zond hem uit naar het westen om daar de leer van het overwinnen van het ego te prediken. Voortvarend pakte Cohen dit op en richtte in de VS de organisatie EnlightenNext op die al snel vestigingen kreeg in diverse landen. De charismatische  Cohen reisde de wereld rond om lezingen te geven, richtte het tijdschrift What is Enlightenment? op en stichtte een spirituele leefgemeenschap  voor volgelingen die zich serieus op de zaak wilden toeleggen. Zijn eigen moeder was één van de toegewijden, maar hield het al snel weer voor gezien. Haar zoon was sinds zijn verlichting veranderd in een onuitstaanbare dwingeland concludeerde ze.  Over haar ervaringen in de spirituele leefgemeenschap schreef ze een boek met de spottende titel The Mother of God.

Ex Cohen aanhanger Andre van der Braak schreef het boek Enlightenment Blues.
Ex Cohen aanhanger Andre van der Braak schreef het boek Enlightenment Blues.

Ze was bepaald niet de enige met kritiek, in de loop van de tijd groeide de lijst met verhalen van ex- aanhangers, een daarvan is de Nederlandse  Hoogleraar boeddhistische filosofie in dialoog met andere levensbeschouwelijke tradities André van der Braak. Hij leefde 11 jaar in de commune van Cohen en beschreef zijn ervaringen in het boek Enlightenment Blues. En dan is er nog de kritische organisatie van ex-aanhangers What Enlightenment??!  De nieuwe ontwikkelingen bracht woordvoerder Hal Blacker ertoe om een overzicht te publiceren getiteld the ‘A’ list of Andrew Cohen- A catalogue of trauma and abuse , waarin alle aanklachten van geestelijke en lichamelijke mishandeling eens op een rijtje werden gezet. Blacker spreekt ironisch de hoop uit dat het Cohen stof moge bieden voor zijn komende contemplaties. Ook de Nederlandse tak van EnlightenNext heeft weinig vertrouwen in verbetering, zij distantiëren zich van Cohen en hebben besloten zich op te heffen. Ex-bestuurslid Arjan Kindermans laat weten dat hij er niet meer achter kan staan om verder te gaan. ‘Datgene waar we mee bezig waren moet geleefd worden in vrijheid. Toen dat niet meer klopte heb ik conclusies getrokken’. Op andere locaties in de wereld wordt een pauze genomen.

Gelukkig zijn er volgelingen die hun conclusies trekken als dergelijke misstanden zich voordoen, maar dat zal lang niet gelden voor iedereen, velen negeren dergelijk wangedrag of zijn geneigd de daden van hun goeroe op de een of andere manier goed te praten. Hoe dat kan gaan lezen we bijvoorbeeld in de column van Tijn Touber, die er in het nieuwste nummer van Happinez over schreef. Hij vergelijkt daarin zijn eigen gedrag t.o.v. intieme vrienden met dat van Cohen. Hoewel hij iedere keer weer getroffen werd door Cohens arrogante en botte gedrag en zelfs een keer de zaal uitliep concludeert hij tenslotte dat het hebben van een schaduwkant onlosmakelijk is verbonden met het verspreiden van licht. En de schaduw komt nu een keer vaak terecht bij degenen die het dichtst bij de zon staan… Ook weet hij uit eigen ervaring hoe lastig het is om integer om te gaan met mensen die jou willen zien als hun leraar. In navolging van Cohen wil hij zijn naaste dierbaren dan ook vanuit de grond van zijn hart bedanken dat ze de rol willen spelen van beschikbaar te zijn voor de schaduwzijde. Ook noemt Touber het moedig dat Cohen deze stap nu zet. Het geeft aan dat hij de tijdgeest goed aanvoelt en beseft dat het archetype van de goeroe (…) die ons wel even zal redden van het kwaad aan vervanging toe is. Een principiële afwijzing van de geestelijke en lichamelijke mishandelingen van Cohen zou op zijn plaats zijn, maar daar horen we Touber niet over. Het lijkt erop dat hij de lessen van de goeroe liever verplaatst ziet naar de privésfeer, waar iedereen zijn eigen en elkaars goeroe is. En tja, ‘de schaduwkant’, die hoort er nu een keer ook bij.
Deze neiging tot het bagatelliseren van geweld en wangedrag wordt breed gedragen onder de doorgaans zo vredelievend overkomende aanhangers van de conscious evolution. Aan de invloedrijke spiritueel filosoof en geestverwant Ken Wilber werd eens gevraagd wat hij vond van de misdragingen van Cohen. Zijn reactie was (Wikipedia): ‘Ik heb vaak horen zeggen dat Andrew lastig is, en ik denk ‘God zij dank!’ Eigenlijk is elke kritiek op Andrew die ik ooit heb gehoord een variatie op ‘Hij is erg grof, vindt u niet?’ En ik glimlach de breedste glimlach die je ooit hebt gezien. Zonder de onbehouwen kerels en hatelijke meiden der godverwerkelijking zou de geest in deze vreemde wereld een zeldzame bezoeker zijn.’

Dit soort uitlatingen van prominenten in de beweging laten zien dat aan geweld en misdragingen een niet onbelangrijke functie wordt toegekend. Deze ‘inspanningen’ van de leraar om mensen te schofferen (of  erger) zie je steeds weer geduid worden als zouden ze een bijzondere methode zijn, ingezet om het ego van de leerling een lesje te leren of ‘van oude patronen los te weken’ of zoiets.

Dit is één van de vage boeken waarvoor Wijffels een voorwoord schreef.
Dit is één van de vage boeken waarvoor Wijffels een voorwoord schreef.

Voor zover ik weet heeft ook Wijffels zich nog nooit uitgesproken over de duidelijk niet in de haak zijnde methodes van Cohen en de aanmoedigingen hiertoe van Wilber. En dat terwijl in zijn woorden (Wijffels ziet een overgang naar een duurzame economie als een volgende stap in de beschaving) wel steeds de ideeën van deze leraren doorklinken en hij zelfs een tijd als mentor verbonden was aan de masteropleiding Conscious Evolution die in samenwerking met het tijdschrift van Cohen werd aangeboden. Ook schrijft hij de een na de andere aanbeveling in vreemde boeken die de realiteit ontegenzeggelijk uit het oog verloren hebben, zoals voor Coen Vermeerens Ufo’s bestaan gewoon, waarin extreme complottheorieën als feiten gepresenteerd worden (bespreking in Skepter 25-2).
In Vrij Nederland van 14 september konden we lezen over hoogleraar Eric André de la Porte, die in 1992 werd ontslagen omdat hij niet meer voldeed aan de wetenschappelijke norm. Hij was meer geïnteresseerd in spiritualiteit dan in zijn juridisch wetenschappelijke werk. Hij kwam er zelfs achter dat zijn huis als paleis in gebruik was door de voor normale mensen onzichtbare kobolden, maar dat was later.

Voor een hoogleraar duurzaamheid en maatschappelijke verandering is het blijkbaar geen probleem, of misschien wel juist een pre om spiritueel te zijn. Voor Wijffels vormt het duidelijk een belangrijke motivatie om duurzaamheid en maatschappelijke verandering na te streven. Dat hij inspiratie put uit het ideeëngoed van wel zeer omstreden goeroes en profeten wordt vreemd genoeg nog steeds door geen enkele journalist aan de orde gesteld. Ik ben het tenminste nog niet tegengekomen.

Update: 18 september is bekend geworden dat  Wijffels is genomineerd voor de Meester Kackadorisprijs 2013 , de prijs bestemd voor ‘instellingen, personen of ondernemingen die in belangrijke mate hebben bijgedragen aan de verspreiding in daad, woord of geschrift van de kwakzalverij in Nederland’.

Filed Under: Algemeen, New Age Tagged With: Andrew Cohen, enlightennext, eric andré de la porte, goeroe, herman wijffels, ken wilber, spiritualiteit

Boek: ‘Zwarte zalf, genezing van borst- en huidkanker in de 21e eeuw’ bij vrijwel iedere boekhandel te koop

13 August 2013 by Agnes Tieben 80 Comments

Zwarte zalf was weer in het nieuws deze week (donderdag 1 augustus). Op de radio hoorde ik het bericht dat HP/DeTijd een ironische situatie had opgemerkt. Woensdagmorgen schreef De Telegraaf dat een Nederlandse man op Facebook reclame had gemaakt voor een door justitie verboden zalf die borst- en huidkanker zou genezen. Woordvoerder Wilbert Ganz van het IGZ meldde woensdag aan het dagblad: “We onderzoeken of het hier gaat om reclame voor een niet toegestaan geneesmiddel, of er sprake is van handel in de zalf of dat er sprake is van een onterechte medische claim bij een niet toegestaan medicijn.”1001004011745414
Echter, de krant bleek zelf ook reclame te maken voor deze zalf. Het boek Zwarte Zalf, genezing van borst- en huidkanker in de 21e eeuw was namelijk te koop in de webshop van de Telegraaf (het is inmiddels verwijderd). De zalf zelf mag dan verboden zijn, maar dat geldt blijkbaar niet voor het boek. Het is bij vrijwel iedere (internet)boekhandel te koop. Het smeersel, dat een deel van de huid wegvreet, wordt daar in de begeleidende tekst onder meer aangeprezen als alternatief diagnosemiddel:

Sommige mensen zijn bang voor een diagnose en willen niet naar de dokter gaan. Doe de Zwarte Zalf op de vermeende Kankerplek. Vormt zich nu naar [sic] enkele dagen een korst, die binnen ca. 2 weken afvalt, dan weet u dat u een kankergezwel had die [sic] nu op een elegante manier verwijderd werd. De zalf kan ook als “second opinion” gebruikt worden. Heeft u van de arts de diagnose huidkanker gekregen en bent u hier niet zeker van, dan kunt u met de zwarte zalf testen of het inderdaad kanker is. Valt na 2 weken het gezwel uit de huid, dan weet u dat het kanker was, waarover u zich nu geen zorgen meer hoeft te maken.

Dit is natuurlijk grote onzin en nog gevaarlijk ook. Wat er precies allemaal mis is met het middel is te lezen in het artikel ‘Zwarte kwakzalf tegen kanker’ dat Jan Willem Nienhuys schreef naar aanleiding van de uitzending van Tros Radar van 3 september 2012 waarin een kwakzalfster, die de zwarte zalf verkocht, werd gearresteerd.

Ik vind het wel een merkwaardige situatie eigenlijk, dat een boek waarin een zalf die verboden is vanwege de schadelijke werking, op zo grote schaal verkrijgbaar is en gepromoot wordt door vrijwel alle bekende boekhandels. Ik vraag me af of de betreffende boekhandels wel weten wat voor boek zij in hun assortiment hebben opgenomen.

Filed Under: Alternatieve schade, Gezondheid, Kort, Uit het nieuws

Happinez 1, 2 en 3 – 2013

27 June 2013 by Agnes Tieben 47 Comments

Mijn laatste Happinez-recensie ging over nummer 8 van 2012. Hoogste tijd dus voor een nieuwe aflevering. Omdat het inmiddels juni is zijn er al weer vier nummers verschenen dit jaar, waarvan ik er drie gelezen heb. Hieronder een selectie uit de nummers 1, 2 en 3.

In Happinez 1 gaat het over verbeelding, het blad stond vol met stukken die allemaal goed bij het thema pasten, maar vooral het artikel over mediumschap vond ik wel interessant. Zo leerde ik dat er al prestigieuze opleidingen voor mediumschap bestaan en werd ik op de hoogte gebracht van enkele nieuwe ontwikkelingen in deze sector.

Het Arthur Findley college
Het Arthur Findley college

Marisa Bottenheft richtte drie jaar geleden het mediumcollege op geïnspireerd door het Harry Potter-achtige Arthur Findley College in Engeland, waar ze nog minimaal twee keer per jaar naar toe gaat om bijscholing te krijgen van de wereldtop. Er is zoveel belangstelling voor de opleiding dat er binnenkort gaat worden uitgebreid, lees ik op de website. Alle aangeboden cursussen en hun docenten zijn erkend door de stichting Enigma (die overigens door Marisa Bottenheft zelf is opgericht).
De stichting werd in het leven geroepen om de beroepsgroep te vrijwaren van oplichters en om de krachten van paragnosten en mediums te bundelen. Wie lid wil worden, zal zich moeten onderwerpen aan een strenge test: mediums die aan cold reading doen bijvoorbeeld, komen er niet doorheen.

‘Zo’n pseudomedium doet vage uitspraken, noemt bijvoorbeeld geen namen maar alleen beginletters, en wacht steeds op aanwijzingen die je bewust of onbewust geeft, voordat hij verder gaat. Dat is geen mediumschap, dat is oplichterij’, aldus Marisa Bottenheft.

Ook zit het de stichting dwars dat aanwijzingen van paragnosten en mediums op het gebied van vermiste personen of voorspellingen van nationaal belang niet of onvoldoende serieus genomen worden door de maatschappij. Daar moet verandering in komen. Enigma gaat diensten aanbieden voor particuliere opdrachtgevers evenals voor nog op te lossen zaken voor politie en justitie. Een intern onderzoeksteam verzamelt en toetst de aanwijzingen van de aangesloten mediums en paragnosten om zo een oplossende dan wel helpende hand te bieden bij het opsporen van vermiste kinderen en andere zaken. Dat klinkt, als je niet beter weet, misschien best redelijk en hoopvol, maar is het natuurlijk niet. Het lijkt wel alsof ze volkomen onbekend zijn met het feit dat jarenlang parapsychologisch onderzoek niets buitengewoons heeft opgeleverd of met het gegeven dat de politie helemaal niets heeft aan tips van paragnosten. Bij de ontvoering van Gerrit Jan Heijn bijvoorbeeld bleek geen van de 1.200 tips bruikbaar. Bovendien is het onethisch om op deze manier de families van de vermisten valse hoop te geven. Op Kloptdatwel besteedde Pepijn van Erp er niet zo lang geleden nog aandacht aan in een aantal artikelen (1 en 2).

In nummer 2 is het thema eenvoud. In de rubriek gezondheid stond een artikel over de eenvoudige genezingsmethode, Jin Shin Jyutsu, waarmee je volgens de bedenker (een Japanse zijderupskweker die circa 100 jaar geleden leefde) heilzame energie door je heen kunt laten stromen. Toen hij ernstig ziek was en zich had teruggetrokken in een hutje in de bergen, omdat artsen niets meer voor hemdownload (1) konden doen, kreeg hij visioenen van engelen en boeddha’s die hem ongewone lichaamshoudingen lieten zien. Hij ging ze nadoen en werd beter. Omdat hij er van overtuigd was dat dit door de houdingen kwam, keerde hij terug naar de bewoonde wereld met een missie: de filosofie van wat hij noemde Jin Shin Jyutsu verder ontwikkelen en verspreiden. En dat is vrij goed gelukt, gezien het aantal treffers dat het oplevert als je het googelt. Behalve achtergrondinformatie voorziet het artikel in enkele met foto’s geïllustreerde adviezen. Bijvoorbeeld deze, waarbij in het inleidende stukje gesproken wordt van ‘het natuurlijk antibioticum’ en ‘het immuunsysteem versterken’ :’Heb je een infectie? Druk de duim van je vrije hand eerst op de wijsvingernagel van diezelfde hand, dan op de nagel van de middelvinger en vervolgens op die van de pink. Dit bevordert de genezing.’ Een onschuldige oefening natuurlijk, maar toch zijn er altijd enkelen die aangespoord door dit soort verhalen besluiten om niet naar de dokter te gaan of om hun antibiotica te laten staan.

In Happinez nummer 3 met als thema ‘aandacht’ valt me vooral de religieuze inslag van een aantal artikelen op. Eerst is er een elf pagina’s tellende fotoserie over ‘Het nieuwe bidden’ met af en toe een klein stukje tekst erbij. (Een vrouw in steeds weer andere kleurige kledij zie je onder meer mediteren, bidden voor het eten en de kralen van een rozenkrans tellen.)

In een volgend artikel geeft een Nederlandse zenmonnik adviezen op het gebied van time-management. De monnik is Paul Loomans, die vroeger acteur was en nu workshops geeft in tijdsurfen; hij schreef er onlangs een boek over Ik heb de tijd, handleiding in tijdsurfen. Hieronder een voorbeeld van zijn werkwijze: een cursist had last van een hoop zand in de tuin die maar bleef liggen. De hoop zand kostte veel energie omdat ze er steeds aan dacht. Loomans noemt dit een plaaggeest, ‘plaaggeesten kosten veel tijd en energie omdat gedachten eraan verzet oproepen’. Wat te doen? Ik zou zeggen, bedenk een oplossing, maar dat is helemaal fout, volgens Loomans moet je zoiets heel anders aanpakken. Met open vizier moet gekeken worden naar de plaaggeest, de handeling waar je tegenop ziet komt dan tot leven in je onderbewuste en die zoekt uit zichzelf een oplossing. De cursist dient zich af te vragen waarom ze spanning voelt. Het zand kon niet weg, want de band van de kruiwagen was lek. De hindernis bleek dus deels te zitten in niet-kunnen. En waar moest dat zand naar toe? Het niet-weten speelde ook een rol. Door via haar volle aandacht een neutrale relatie aan te gaan met de plagende gedachte kwam er rust. Een week later diende zich vanzelf en zonder forceren een oplossing aan: een tuinierende kennis gaf de handige tip het zand in de tuin zelf te gebruiken. Voor mij is het duidelijk: time-management van Paul Loomans is pure tijdverspilling.

Tot slot een artikel over Advaita Vedanta, een religieuze filosofie die zich naar het lijkt in een steeds groter wordende populariteit mag verheugen en zelfs wordt ingezet voor personeelstrainingen. Andere benamingen waaronder de filosofie bekend is zijn non-dualiteit of non-dualisme. Ik schreef er al eerder over in het kader van een Happinez bespreking. Advaita vedanta is een mystieke tak van het hindoeïsme, zoals soefisme dat bij de islam is en de gnostici dat zijn t.o.v. het christendom.

Paul Smit geeft trainingen met als uitgangspunt de filosofie van non-dualiteit
Paul Smit geeft trainingen met als uitgangspunt de filosofie van non-dualiteit

Van oudsher claimen mystici de methode in handen te hebben om de mens te verlossen van ellende of zijn zij zoekende naar een manier die leidt naar eenheidservaring of verlichting. Het blijkt altijd te gaan om ‘het ego’ wat in de weg zou zitten. En terwijl de een beweert, dat je daar enorme hindernissen voor moet overwinnen, is het volgens de ander gewoon een kwestie van een ‘knopje’ omzetten. De laatste categorie lijkt tegenwoordig vooral populair. Er is een heel netwerk van mensen die al verlicht zijn en die nu leven van het geven van workshops, lezingen en het schrijven van boeken. Eckhart Tolle is wel de meest bekende van dit gezelschap (we schreven eerder over hem), maar ook in ons eigen land zijn er veel vertegenwoordigers. Een van hen is de cabaretier Paul Smit die trainingen verzorgt voor bedrijven en in zijn shows deze denkwijze uitdraagt. In het artikel wordt hij geïnterviewd door een journalist van Happinez. Volgens Smit kun je het leven maar beter beschouwen als een film, want dat maakt alles stukken lichter en fijner.

‘We hebben zelf geen invloed op de rol die we spelen, het script staat al vast, want alles in het universum wordt bestuurd door slechts één allesomvattend bewustzijn. Als er een keuze wordt gemaakt, fluistert het ego je in: ik kies, terwijl de keuze niet door jou wordt gemaakt maar in jou ontstaat. Want kies jij ervoor om honger en dorst te hebben? Kies jij ervoor wanneer je slaap hebt? Mensen hebben steeds het idee dat ze zelf keuzes moeten maken, maar dat is een illusie. Ze komen daardoor juist in de problemen want zo ontstaat bijvoorbeeld angst om het verkeerde te kiezen. De kunst is overgave, accepteren dat je geen enkele invloed hebt op je rol en dat het daarom ook helemaal niets uitmaakt wat je doet’, aldus Smit.

‘Dus een inbreker die een bank besteelt kan daar niets aan doen…’, oppert de interviewster. Inderdaad is ook dat volgens Smit de wil van het super-bewustzijn, maar natuurlijk volgt wel op elke actie een reactie, want dat is dan weer de wet van karma. Dat zijn filosofie weerstand oproept, is Smit wel gewend. Zoals veel onzinverkopers reageert hij hierop door zich met Galilei te vergelijken. Zijn boodschap zet ons wereldbeeld op z’n kop, maar op een dag zal iedereen inzien dat hij gelijk had. Natuurlijk maakt hij ook de standaardfout van het vertellen hoe schokkend het wel niet was voor 17e-eeuwers om te vernemen dat de aarde niet plat was maar rond. (Het conflict dat Galilei had met de kerk draaide om heliocentrisch versus geocentrisch, dat de aarde rond was wist men in de oudheid al.) Smit denkt ook dat zijn visie door modern neurowetenschappelijk onderzoek wordt ondersteund. Een misinterpretatie die ook wel een beetje in de hand wordt gewerkt door sommige download (3)neurologen zelf, bijvoorbeeld neuroloog Victor Lamme die zijn boek de titel gaf: De vrije wil bestaat niet. Het lijkt mij een kwestie van begripsverwarring. Om hieruit te raken stelde filosofe Griet Vandermassen van Skepp voor om in plaats van over ‘de vrije wil’ te spreken over ‘keuzemogelijkheid‘.
Het klopt dat wij meestal niet bewust kiezen wat we denken. Onze hersenen zijn voortdurend bezig met het verwerken en afwegen van informatie en dat gaat grotendeels onbewust. De manier waarop ze dat doen en de beslissingen die daaruit voortkomen, worden door een onherleidbare hoeveelheid factoren bepaald, waaronder onze genen, onze levensgeschiedenis en onze doelstellingen.Om greep te krijgen op dit complexe proces wordt onderscheid gemaakt in twee soorten denken: systeem 1, snel, intuïtief en automatisch denken en systeem 2, langzaam, bewust en rationeel denken. Systeem 2 komt in actie zodra er meer nodig is dan de ‘automatische piloot’ bijvoorbeeld als er moet worden uitgerekend hoeveel 35 x 24 is of als je informatie wilt ordenen en wegen. Systeem 2 kan ook worden ingezet om rationalisaties achteraf te maken, de zogenaamde confirmation bias is hier een voorbeeld van. Confirmation bias hoeft niet per se negatief te zijn, zo kunnen inwoners van Nederland zichzelf bijvoorbeeld wijsmaken dat zij in het fijnste land ter wereld wonen wat ze een goed gevoel oplevert. Maar om jezelf wijs te maken dat je geen keuzes meer hoeft te maken omdat toch alles al van te voren is bepaald lijkt mij niet zo’n gunstige vorm van confirmation bias. Ik zou in elk geval als ik een bedrijf had gebruik maken van de keuzemogelijkheid om mijn werknemers geen trainingen te laten volgen bij Paul Smit.

Filed Under: Algemeen, New Age, Paranormaal Tagged With: Advaita Vedanta, Arthur Findley College, Enigma, happinez, Jin Shin Jyutsu, Marisa Bottenheft, Paul Loomans, Paul Smit, vrije wil

  • Page 1
  • Page 2
  • Page 3
  • Interim pages omitted …
  • Page 8
  • Go to Next Page »

Primary Sidebar

Steun ons via:
Een aankoopbol.com Partner (meer info)
Of een donatie

Schrijf je in voor de nieuwsbrief!

Skeptic RSS feed

  • Skepsis
  • Error
  • SBM
Inschrijvingen Skepsiscongres 2025 geopend: Was vroeger alles beter?
9 May 2025 - Ward van Beek
Inschrijvingen Skepsiscongres 2025 geopend: Was vroeger alles beter?

.Het vorige congres ligt nog vers in ons geheugen, maar omdat ontwikkelingen steeds sneller gaan zijn wij alweer druk bezig met het Skepsiscongres 2025, op zaterdag 1 november a.s.  De maatschappij bekeken met een skeptische bril Je hoort het vaak:…Lees meer Inschrijvingen Skepsiscongres 2025 geopend: Was vroeger alles beter? › [...]

Graancirkels op European Skeptics Congress 2024
7 May 2025 - SkepsisSiteBeheerder
Graancirkels op European Skeptics Congress 2024

Voordracht van Francesco Grassi op ESC2024 in Lyon.Lees meer Graancirkels op European Skeptics Congress 2024 › [...]

SKEPP wordt 35… en dat vieren ze!
27 April 2025 - SkepsisSiteBeheerder
SKEPP wordt 35… en dat vieren ze!

Onze Belgische zusterorganisatie SKEPP bestaat dit jaar 35 jaar. Op zaterdag 10 mei vieren ze dat met een mooi programma. Hoofdgast is de bekende skepticus en emeritus hoogleraar psychologie Chris French die onlangs ook tot erelid van SKEPP werd benoemd.…Lees meer SKEPP wordt 35… en dat vieren ze! › [...]

RSS Error: A feed could not be found at `https://skepp.be/feed`; the status code is `404` and content-type is `text/html; charset=UTF-8`

Rethinking Medications: Truth, Power, and the Drugs You Take
28 May 2025 - David Weinberg

A critical appraisal of the state of the prescription medications in the United States The post Rethinking Medications: Truth, Power, and the Drugs You Take first appeared on Science-Based Medicine. [...]

A Checkered History in Vaccine Court: Mark Geier at the VICP 1988-2003
27 May 2025 - Kathleen Seidel

A not so expert "expert" The post A Checkered History in Vaccine Court: Mark Geier at the VICP 1988-2003 first appeared on Science-Based Medicine. [...]

The MAHA Report: The Good, The Bad, and The Ugly (mostly the bad and ugly)
26 May 2025 - David Gorski

President Donald Trump and HHS Secretary's MAHA report has landed. It's a mix of the good (a little), but mostly the bad and the ugly (a lot). The post The MAHA Report: The Good, The Bad, and The Ugly (mostly the bad and ugly) first appeared on Science-Based Medicine. [...]

Recente reacties

  • Renate1 on De linke weekendbijlage (21-2025)Hoera, Forum voor Democratie stapt uit de parlementaire commissie die het coronabeleid onderzoekt. https://nos.nl/artikel/2568982-forum-voor
  • Hans1263 on De linke weekendbijlage (20-2025)@Renate Domme worm want er waren al nooit hersenen.
  • Renate1 on De linke weekendbijlage (20-2025)Ach, van iemand die in zwaar vervuild water gaat zwemmen met een paar kinderen kan je volgens mij alles verwachten.
  • Renate1 on De linke weekendbijlage (20-2025)Hoe vapes op de markt zijn gekomen is mij ook een raadsel. Het zal de lobby van de tabaksindustrie wel
  • Hans1263 on De linke weekendbijlage (20-2025)Als Kennedy ooit ernstig ziek wordt, lijkt het me een prima idee hem uitsluitend te "behandelen" met homeopathie. Misschien dat

Archief Kloptdatwel.nl

Copyright © 2025 · Metro Pro on Genesis Framework · WordPress · Log in