Kloptdatwel?

Gert Jan van 't Land

Skepsis congres 3 november 2018: tussen hemel en aarde

by 36 Comments

‘Er is meer tussen hemel en aarde dan wij vermoeden, Horatio, of kunnen dromen’ verzucht Hamlet tegen zijn vriend Horatio in het in 1589 door William Shakespeare geschreven toneelstuk. In de 400 jaar daarna heeft de wetenschap veel duidelijkheid gebracht. Niet iedereen erkent echter de resultaten daarvan. Dat probleem stellen we aan de orde tijdens het Skepsis congres op zaterdag 3 november 2018. Het congres is in Amersfoort bij De Eenhoorn.

Skepsis congres 3 november 2018: tussen hemel en aarde 1
In Utrecht kun je gemakkelijk een UFO waarnemen: deze is geland op het hoofdkantoor van ProRail (De Inktpot) naast Utrecht CS. (foto: Cumulus | Wikimedia Commons)

De sprekers gaan in op de platte aarde, ufo’s en het vreemde gebruik van wetenschappelijke termen om onwetenschappelijke uitingen te voorzien van een vernislaagje van geloofwaardigheid. De dagleiding is in handen van wetenschapsfilosoof Herman de Regt (Tilburg), auteur van boeken over denken en redeneren en wat daarbij kan misgaan. Herman was eerder al dagvoorzitter van het jubileumcongres van Skepsis op 21 oktober 2017 dat als thema ‘Alternatieve Feiten’ had.

Prof Dan Batcheldor, Head of the Department of Physics and Space Sciences at Florida Institute of Technology is vertrouwd met platte aarde theoretici. Hij bezoekt hun bijeenkomsten om te leren hoe ze denken. In een interview in ‘The Friendly Atheist’ legt hij uit waarom.

De Belgische skepticus Johan Braeckman schept helderheid in een aantal niet door de wetenschap ondersteunde gedachten over zaken als UFO’s en vermeende bezoeken aan de aarde door buitenaardse beschavingen.

Wetenschapsjournalist George van Hal laat zien dat het van alle tijden is om na te denken of er meer is tussen hemel en aarde dan wij kunnen bevroeden. Dat betekent niet direct dat we vervallen in onzin. Het heeft ons bijvoorbeeld het mooie Star Trek universum opgeleverd.

Julia Cramer werkt bij QuTech, hét quantuminstituut van de TU Delft. Gedurende haar promotietraject onderzocht zij ‘de bizarre wetten van de quantummechanica en hoe deze kunnen worden ingezet om de technologie van de toekomst te creëren’. Zij schept orde in de vreemde manier waarop termen als quantum worden gebruikt om vreemde ideeën te promoten. Wat bedoelt Deepak Chopra bijvoorbeeld als hij het heeft over ‘quantum healing’?

De dag begint natuurlijk met het jaaroverzicht van Skepsis. Voor de Stichting Skepsis was 2017-2018 een jaar waarin veel gebeurde.

Binnenkort zal Skepsis informatie verspreiden over de inschrijving voor deelname aan het congres. Noteer nu alvast de datum: 3 november 2018.

Onderzoeksjournalistiek doet het slecht in Japan

by Leave a Comment

Het artikel in de Columbia Journalism Review
Het artikel in de Columbia Journalism Review

Dit interessante stuk in de Columbia Journalism Review geeft een inkijkje in de merkwaardige wereld van de journalistiek in Japan. Het artikel beschrijft de mislukking van de onderzoeksjournalistiek bij een belangrijke nationale krant, de Asahi Shimbun. Aanvankelijk lijkt de onderzoeksjournalistiek van de krant een groot succes: Asahi Shimbun heeft indrukwekkende ‘scoops’ (onder andere over Fukushima) en krijgt hiervoor de ene na de andere prijs. Maar de krant stelt de Japanse cultuur van kameraadschappelijke omgang tussen de overheid en de vrije pers te zwaar op de proef. De onderzoeksjournalisten van Asahi Shimbun mogen dan wel prijzen in ontvangst nemen, het management en de andere reporters van de krant krijgen te maken met forse tegenwerking – en dat stellen ze niet op prijs. De onderzoeksjournalistiek werd ten grave gedragen. Een onderzoekscommissie die de krant had ingesteld concludeert dat de onderzoeksjournalisten te fanatiek waren geweest bij het volgen van autoriteiten. De commissie vindt dat de journalisten zich schuldig hadden gemaakt aan ‘an excessive sense of mission that they ‘must monitor authority.’

Kiezen de Amerikanen vandaag een samenzweringstheoreticus?

by 200 Comments

Donald Trump is geen samenzweringsdenker, wel een kampioen desinformatie. Dat betoogt ‘Bloomberg Businessweek’.

Echte samenzweringsdenkers kenmerken zich doordat ze allerlei feiten verzamelen die hun idee ondersteunen. Feiten die niet passen in hun kijk op de wereld negeren ze of ze bedenken uitvoerige verklaringen waarom die feiten niet juist kunnen zijn. Samenzweringstheorieën bouwen is dus een intensieve en tijdrovende bezigheid: veel onderzoek en voetnoten. Aldus Bloomberg Businessweek: ‘Fired up by a sense that they are exposing hidden truths about a secretive government, conspiracy theorists contribute significant amounts of work, thought, and even expertise to the cause, and the results have the complexity and heft of scholarship. (Conspiracy theorists love footnotes.) Among the proponents of the idea that the American moon landing was a hoax, Melley points out, were engineers and scientists who scrutinized the way shadows in official photographs did and didn’t line up’.

Donald Trump houdt zich echter vooral bezig met het verspreiden van onjuiste informatie, ofwel desinformatie. De Nederlandse Wikipedia geeft een goede definitie van desinformatie: ‘Desinformatie is voorafgaand aan of na afloop van een nieuwsfeit of gebeurtenis opzettelijk misleidende informatie verspreiden. Deze wordt publiekelijk bekendgemaakt of uitgelekt door een overheid, onderneming of andere entiteit om te voorkomen dat een doelgroep juiste conclusies kan trekken of correcte meningen kan vormen. Desinformatie wordt geproduceerd door mensen die doelbewust hun publiek willen bedriegen, zodat die iets anders gaan geloven dan de waarheid. Ze is psychologisch gezien dermate krachtig, dat wanneer desinformatie succesvol verspreid wordt, ze door het publiek geaccepteerd wordt als feit’.

Verder hanteert Trump de techniek van de toespeling, in het Amerikaans ‘inuendo’. Door suggestieve vragen zet hij zijn gehoor op het verkeerde been. Volgens Bloomberg Businessweek is Donald Trump een non-stop geruchtenmachine: “Trump is just saying shit,” said Mark Fenster, a University of Florida law professor and author of Conspiracy Theories: Secrecy and Power in American Culture. Rather than investigating suspicious circumstances or trying to fill in the gaps in the official account, Trump just tweets out suggestive, pregnant questions—citing “extremely credible” sources or just “many people”—and leaves them to smolder. “It’s not really like he’s elaborately investigating some of these things and trying to develop a reasoned case for them,” Melley said. “It’s just kind of rumor-mongering. He’s just pushing rumors out there, and he’s weaponizing them.”

Donald Trump is dus niet een samenzweringstheoreticus. Hij verspreidt propaganda. Dat is de conclusie van Bloomberg Businessweek. Wel handig om te weten als hij morgen de nieuwe president van de VS blijkt te zijn.

Congresorganisatie accepteert flauwekulstuk – geschreven door iOS

by Leave a Comment

De goedgekeurde paper
De goedgekeurde paper

Op 20 oktober 2016 kreeg Christoph Bartneck van de Universiteit van Canterbury in Nieuw Zeeland het verzoek om een paper in te dienen voor een conferentie over kernfysica. Bartneck schrijft op zijn blog dat hij weinig tot geen kennis heeft over kernfysica. Hij had dus geen zin om hierover een paper te schrijven. Maar hij had wel zin om de congresorganisatie te testen. Hij liet de autocomplete functie van iOS een paper schrijven (in zijn blogpost over zijn paper legt hij uit hoe dat in z’n werk gaat). iOS leverde, zoals mag worden verwacht, een nonsensikale tekst. De eerste zinnen van zijn paper met de titel ‘Atomic Energy will have been made available to a single source’ luiden:

‘Atomic Physics and I shall not have the same problem with a separate section for a very long long way. Nuclear weapons will not have to come out the same day after a long time of the year he added the two sides will have the two leaders to take the same way to bring up to their long ways of the same as they will have been a good place for a good time at home the united front and she is a great place for a good time. The atoms of a better universe will have the right for the same as you are the way we shall have to be a great place for a great time to enjoy the day you are a wonderful person to your great time to take the fun and take a great time and enjoy the great day you will be a wonderful time for your parents and kids’.

Bartneck deed er een plaatje uit de Wikipedia bij en stuurde zijn paper in. Die werd een paar uur later geaccepteerd. Bizar.

De congresorganisatie, Omics, is volgens de Wikipedia een organisator van ‘predatory meetings’. ‘Predatory conferences or predatory meetings are meetings set up to appear like legitimate scientific conferences but which are exploitative as they do not provide proper editorial control over presentations and advertising includes claims of involvement of prominent academics who are, in fact, uninvolved, aldus de Wikipedia. Omics doet volgens de Wikipedia ook aan ‘predatory open access publishing’. Ook in Nederland vind je Omics-congressen. Een voorbeeld is dit congres over alternatieve geneeswijzen in Schiphol.

 

Een zondagsoverweging: maakt religie gelukkiger dan wetenschap?

by 6 Comments

Een recent artikel in het blad ‘Personality and Individual Differences’ concludeert dat ‘geloof in technisch-wetenschappelijke vooruitgang’ vaker gelukkig/tevreden maakt dan religie. Samengevat: ‘The results showed that belief in scientific–technological progress is a stronger predictor of life satisfaction than religious beliefs in a nationally representative sample of the Dutch population … and across 69 out of 72 countries’.  In slechts in 28 van de 72 onderzochte landen was een positieve samenhang te vinden tussen religieuze overtuigingen en ‘life satisfaction’.

In Nederland vonden de onderzoekers dat zowel religie als geloof in technisch-wetenschappelijke vooruitgang samenhangen met ‘life satisfaction’. Volgens de website van de Universiteit van Californië in Berkeley: ‘The researchers first surveyed individuals in the Netherlands about this belief and about their Western religious faith, measured by how often they attended religious services, and whether they identified as religious and believed in God. They found that people who more strongly believed in scientific-technological progress or religion were more satisfied with their lives—but the link was significantly stronger among those who had faith [in] the former’.

Wat zit daar achter? ‘Additional analyses highlighted the role of personal control beliefs as the mechanism driving this effect: a strong belief in scientific–technological progress was associated with an enhanced sense of personal control, which in turn contributed to higher life satisfaction’ aldus de onderzoekers.

Is geloof in wetenschap nu beter dan religie? Interessant genoeg kunnen beide goed samengaan vonden de onderzoekers. Religie kan op andere manieren bijdragen aan tevredenheid, dat wordt in het stukje op de website van Berkeley uitgelegd. Ook is opvallend dat je omgeving een rol lijkt te spelen: de bijdrage van één van de twee overtuigingen was het grootst in een omgeving waar veel anderen die overtuiging delen.