Kloptdatwel?

Pepijn van Erp

‘A Year of Skeptic Win’ – Jamy Ian Swiss op TAM 2014

by 4 Comments

Je successen mag je best vieren. Jamy Ian Swiss deed dat op de afgelopen editie van The Amazing Meeting (TAM). In zijn presentatie ‘A Year of Skeptic Win’ komt een aantal geruchtmakende zaken aan de orde waar skeptici zich in het afgelopen jaar mee bezighielden of waarin na jarenlang aandacht vragen eindelijk een (positieve) doorbraak kwam. TAM is de jaarlijks conferentie van de James Randi Educational Foundation en vindt plaats in Las Vegas. Swiss sprak er al vaker.

Swiss haalt de volgende zaken aan:

  • Het medium Rose Marks, die werd veroordeeld tot tien jaar vanwege fraude. Zij was de spil van een ‘familiebedrijf’ dat zich bezig hield met voorspellingen waarmee ze enorme bedragen binnensleepte;
  • Psychic Sally (vanaf 11:25). Dit medium ging nogal overduidelijk mist in tijdens een optreden door met de geest te communiceren van een vrouw die helemaal nog niet overleden was en gewoon in het publiek zat. Myles Power, waarover ik op Kloptdatwel al eens schreef, was daar van getuige en schreef er een smakelijke blog over;
  • Ook tien jaar cel voor James McCormick (vanaf 14:40), die verkocht de ADE651 aan landen als Irak en Afghanistan als bomdetector, terwijl het feitelijk ging om een onzinnig wichelroedeapparaatje dat oorspronkelijk als gadget werd verkocht om golfballen op de golfbaan terug te vinden. De ADE651 en soortgelijke GT200 worden echter nog steeds gebruikt door legers in landen als Thailand en Mexico. Ook de rol die de ingenieurs van het Britse leger in de affaire hebben gespeeld, is nog niet tot op de bodem uitgezocht;
  • Jenny McCarthy (vanaf 17:27): voormalig Playboymodel dat gevaarlijke anti-vaccinatiepropaganda rondbazuint, werd één van de twee vaste presentatoren van een dagelijkse talkshow (‘The View’) waartegen veel protest kwam van skeptici. Binnen een jaar is ze dus (gelukkig) alweer ontslagen;
  • Het optreden van dr. Oz bij de senaatscommissie dat wat anders uitpakte dan hij van te voren verwacht zal hebben (vanaf 19:53);
  • De succesvolle serie Cosmos, nu gepresenteerd door Neil deGrasse Tyson (vanaf 24:45). Maar liefst 145 miljoen kijkers zagen minstens een gedeelte. Vooral voor creationisten niet zo’n leuke serie om naar te kijken 😉 ;
  • De suffe uitdaging van Deepak Chopra  aan de skeptici komt ook nog langs (vanaf 25:33).

“Skepticism is a dirty job, but somebody has to do it”

 

 

Chembusters en andere onzin op oertijdmarkt

by 64 Comments

Op vakantie loop je nog eens tegen onverwachte dingen aan. Zo bezocht ik op 3 augustus jl. het Hunebedcentrum in Borger. Op elke andere dag al een bezoekje waard, maar nu was er een extra attractie: een ‘oertijdmarkt op het gebied van archeologie, mineralen en fossielen’. Het was een gezellige drukte met inderdaad veel kraampjes die informatie gaven over archeologie in Drenthe, fossielen en halfedelstenen. De markt bleek echter ook door diverse aanbieders van pseudowetenschappelijke nonsens en regelrechte kwakzalverij geïnfiltreerd te zijn!

Chembusters tegen chemtrails en voor 'gewoon ouderwetse Nederlandse luchten'
Chembusters tegen chemtrails en voor ‘gewoon ouderwetse Nederlandse luchten’

Chembusters

Natuurlijk had ik wel wat zweveritis verwacht, er is nu eenmaal een hoop kwakzalverij waarin halfedelstenen en mineralen gebruikt worden. Maar wat ik aantrof, ging toch wel een stukje verder. Zo hadden complotdenkers een plekje gekregen om hun producten tegen chemtrails te promoten. Deze Chembusters van ene Monique Calis zouden inwerken op het droppen van chemische stoffen door vliegtuigen. Nu moet je al behoorlijk veel fantasie hebben om in het wereldwijde complot rond chemtrails te geloven, maar nog net een beetje meer om te denken dat deze ‘kunstwerkjes’ de strepen in de lucht veel sneller doen verdwijnen en ‘weer gewoon ouderwetse Nederlandse luchten’ laten verschijnen.
Het is geïnspireerd op de Cloudbusters van Wilhelm Reich, die ook de term orgone energie bedacht. De parallelle buizen zouden de (slechte) orgone energie aan de lucht onttrekken en in een absorberend medium kunnen opslaan. Bij Reich was dat nog water, maar zijn navolgers doen het met ‘orgonite’, een mengsel van kunsthars, mineralen, wat halfedelstenen en wat je er nog meer in kwijt wilt (doe-het-zelf beschrijving).

Magnetische armbanden en andere kwakzalverij

Een eindje verderop stond een dame magnetische armbanden van Energetix aan te prijzen met (medische) claims die volstrekt absurd zijn. Ik was de firma al tegengekomen toen ik de ‘Survival Guide‘ voor de Nationale Gezondheidsbeurs samenstelde. Zo zou de armband het bloed sneller laten stromen. Zeker vanwege het ijzer in rode bloedlichaampjes waarvan ze mooie microscopische afbeeldingen in haar kraampje had liggen. Ze reageerde niet echt enthousiast toen ik me liet ontvallen dat dat volkomen onzin is, terwijl ze net een armband rond de pols van een potentiële klant had geschoven.
Dan was er nog een meneer die een apparaat voor alkalisch water aan de man probeerde te brengen met een A4-tje waarop een hele lijst van medische problemen stond, die er mee opgelost zouden kunnen worden. Die kon mijn commentaar ook al niet zo waarderen. Zijn standje oogde echter zo provisorisch en amateuristisch, dat ik me niet goed kan voorstellen dat hij ook maar iets verkocht kreeg die middag. Een stuk professioneler zag de kraam van VitaJuwel eruit. Rare glazen ampullen met halfedelsteentjes erin die iets ‘goeds’ zouden moeten doen met je water. Er zat natuurlijk ook een vleugje dr. Masaru Emoto bij.

VitaJuwel, roerstaafjes van zo'n 100 euro per stuk
VitaJuwel, roerstaafjes van zo’n 100 euro per stuk

Misschien het meest kwalijke was een standje – de precieze naam is me ontgaan, maar de vormgeving was overduidelijk antroposofisch – dat onder andere reclame maakte voor een lezing over ‘vaccinatieschade’ door Jannes Koetsier. Niet iets wat op een gezellige oertijdmarkt thuishoort, toch?

Infiltratie

Bij terugkomst op de camping maakte ik toch maar even gebruik van een Wi-Fi verbinding om een mailtje naar het Hunebedcentrum te sturen om opheldering te vragen over het toelatingsbeleid voor deze oertijdmarkt. De  genoemde kramen (en mijn opsomming was waarschijnlijk niet eens compleet) hebben natuurlijk erg weinig te maken met ‘archeologie, mineralen en fossielen’. De volgende ochtend had ik al een antwoord van de adjunct-directeur binnen. Die was het gelukkig volkomen met me eens. Het was hun ook al opgevallen dat er behoorlijk wat ‘vreemde’ standhouders waren tussengeslopen, die helemaal niet passen in de opzet van de markt. “Het lijkt wel alsof het een groep is die elkaar goed kent en zich in bestaande evenementen drukt”, meldde hij. Anders kon hij ook niet verklaren waarom er ineens zoveel waren. Volgend jaar gaan ze er beter op toezien dat aan de oorspronkelijke opzet wordt voldaan; kunt u er ook weer veilig heen 😉

Deepak Chopra slaat terug! … en mist

by 205 Comments

Deepak Chopra leeft in moeilijke tijden, iedereen met een beetje gezond verstand prikt zijn vage geklets snel door. De meesten halen hun schouders erover op, maar er zijn er ook bij die hem openlijk te kakken zetten: “We’re confronted with a strange mixture of bedfellows: an aging stage magician, an Oxford professor on the rampage against “the God delusion,” an astrophysicist, and a biology professor at the University of Chicago who sees himself as a gadfly against pseudoscience. Behind them marches a ragged band of atheists, scientists, blogosphere pests, mischievous troublemakers, and sincere doubters.” Geen wonder dat Chopra nu keihard terugslaat met een uitdaging.

Hij voelde blijkbaar de behoefte om het nog wat simpeler uit te leggen dan in zijn twee eerdere video’s (1,2). Dat is fijn, want die waren wel erg warrig. Misschien scheelt het ook al dat hij zich ditmaal extra netjes heeft aangekleed. Wie daagt hij nu precies uit? “Dear Randi, dear Dawkins, dear Daniel Dennett and everybody else in that tribe” spreekt hij de uitgedaagden aan. Die ‘tribe’ bestaat als we afgaan op de eerdere video’s uit ‘Randi and all his colleagues, his so called militant atheists friends and professional debunkers’. Blijkbaar veegt Chopra nogal wat mensen en in het bijzonder zijn critici, op één hoop van vervelende materialistische atheïstische denkers, die elk spiritueel gedachtegoed per definitie afwijzen. Beetje raar, want James Randi staat nu niet echt bekend om atheïstisch activisme en Daniel Dennett werd wel één van de ‘four horsemen of the non-apocalypse‘ genoemd, samen met Richard Dawkins, maar heeft een heel wat genuanceerdere pen dan die laatste (Chopra blijkt sowieso weinig van Dennett te begrijpen). Het is vooral Dawkins aan wie Chopra de grootste hekel lijkt te hebben, maar je moet natuurlijk wat meer mensen schofferen, anders is je aandachttrekkerij bij voorbaat kansloos.

Op zich is de vraag die hij voorlegt natuurlijk interessant, maar is er iemand die beweert daar het antwoord op te hebben? En leent het zich voor zo’n uitdaging? De vergelijking met de One Million Dollar Paranormal Challenge van de James Randi Educational Foundation gaat niet op. Die daagt mensen uit om een concrete paranormale claim onder gecontroleerde omstandigheden te demonstreren (ook mis ik een reglement dat duidelijk maakt wanneer een ingediend stuk nu voldoet aan zijn uitdaging en natuurlijk een garantie dat het geld ook uitbetaald wordt, maar vooruit, je kunt niet op elke slak zout leggen).

Dat soort reacties kwam natuurlijk meteen uit vele kanten op Chopra’s videootjes, maar blijkens een stuk van hem op The Huffington Post(*) ziet hij de verschillen niet zo.

Since Randi’s reward has never been handed out, the overall effect seems unquestionable: Nothing beyond the grasp of the scientific, rational mind is real. The toxic side effect, however, has been to tar spirituality and hoaxes with the same brush. The educated public buys into this conclusion, and as a result, being on the side of the truth means that you dismiss faith, healing, alternative medicine, unexplained phenomena, and ancient wisdom while priding yourself that none of it needs examining, since science is the one true way. As a society for the suppression of curiosity, the skeptic movement has no qualms about attacking anyone they please with contempt and ridicule.

Heeft ie een punt? Volgens mij niet en gebruikt hij de JREF Challenge als een stroman. Die skeptische uitdaging gaat om concrete beweringen die waarneembare effecten hebben. Chopra gooit geloof en spiritualiteit zonder dat soort claims op één hoop met alternatieve gezondheidszorg, paranormale claims enzovoort, niet de JREF. Het is Chopra zelf die hier de teerkwast hanteert. En wat heeft zijn uitdaging in vredesnaam te maken met zijn onvrede over de houding van skeptici?

Let’s leave aside the whole question of God, faith, miracles, and the so-called supernatural. These things have been incendiary for a long time and arouse stubborn resistance on both sides. The real issue is exactly what my offer focuses on: What is consciousness, how does it create reality, and how far does this reality extend?
Compared to this issue, what the skeptics do, for good or ill, is not very significant. Who opposes the exposure of hoaxes? It’s sad that thousands of dedicated researchers and farseeing thinkers earn almost no public attention while noisy skeptics grab the limelight.

Tsja, dat komt er dus op neer dat als iemand zegt dat hij geen sluitende verklaring heeft voor het verschijnsel bewustzijn of een antwoord geeft, dat Chopra niet goed genoeg vindt, dat zo iemand niet mag roepen Chopra allerlei aantoonbare nonsens verkoopt. Oh, wacht, dat mag misschien nog wel, maar het mag dan niet teveel aandacht krijgen (‘noisy skeptics’ en ‘the limelight’). De aanhangers van Chopra zouden er misschien per ongeluk kennis van kunnen nemen en in verwarring gebracht kunnen worden. Nou ja, misschien wordt het wat duidelijker in het vervolg dat Chopra aankondigt, over waarom zijn uitdaging in feite gaat om het ter discussie stellen van het materialisme (*).

(*) Update
Ik had ‘t stuk in eerste instantie uit The San Francisco Chronicle, maar het is veel eerder op The Huffington Post verschenen. Daar blijkt inmiddels ook het vervolg te staan.

When I made a video offering a million dollars to anyone who could explain how the brain produces the appearance of the three-dimensional world, I didn’t have a publicity stunt in mind. I wanted to draw attention to consciousness research, which has been burgeoning. The public isn’t aware of how big a turn-around this represents. For a long time consciousness was taboo in the scientific community. The reason isn’t hard to fathom. To explore consciousness means delving into subjectivity, the personal inner world. Science deals in objectivity, data, and hard facts instead.

Chopra maakt het er niet beter op en doet nu net alsof er niet continu aandacht is voor het bewustzijn, zowel vanuit filosofische hoek, als vanuit de kant van de neurowetenschap. Nog steeds volstrekt onduidelijk waarom hij nu zijn skeptische belagers van zijn eigen onzin hiermee denkt te kunnen weerspreken.

The hard problem lies at the basis of my million dollar challenge to skeptics. That it is met with contemptuous ridicule by professional skeptics means very little — they do what they do, scurrilous and dishonest as it winds up being. The Amazing Randi’s million dollar paranormal challenge, suspended after ten years in 2010, is trumpeted as proof that the paranormal is a fraud. In fact, the conditions of the prize set up multiple hurdles and catches to insure that the money couldn’t be won. I insist that the whole project is a red herring, a distraction from the issues posed by consciousness.

Wederom is het verwijt van Chopra aan de JREF challenge (‘red herring’) eerder van toepassing op zijn eigen verhaal.

Andere besprekingen van Chopra’s uitdaging door: Steven Novella, ‘Orac’, Jerry Coyne

 

Britse scholier fotografeert geest van Schotse soldaat op Duits oorlogskerkhof

by 29 Comments

Mitch Glover, een veertienjarige Britse scholier, bezocht op schoolreis het oorlogskerkhof Neuville-St Vaast, waar ruim 40.000 Duitse soldaten liggen die in de Eerste Wereldoorlog zijn gesneuveld. Hij maakte er een aantal foto’s met zijn smartphone. Thuisgekomen bleek op één van die plaatjes een geest te zien! Volgens Mitch in de dracht van een Schots regiment. Die is dan vast even komen aanlopen van het nabijgelegen Nine Elms Military Cemetery, waar gesneuvelden van het Gemenebest liggen.

GhostSoldier1

Mitch Glover toont een uitvergroting van zijn foto
Mitch Glover toont een uitvergroting van zijn foto

Een goed verhaal moet je niet doodchecken en dus neem je het als zelfrespecterend medium klakkeloos over. Die Mitch kijkt er toch ook heel serieus bij. Niet een jochie dat de boel zou belazeren, toch?
Het zou natuurlijk pareidolie kunnen zijn of vrij eenvoudig met Photoshop voor elkaar te krijgen zijn. Maar aangezien de foto van een smartphone afkomstig is, zijn er wat andere mogelijkheden waar je aan moet denken.

Iemand vond de afbeelding die vermoedelijk gebruikt was met wat zoeken op het Internet. Weblog The Skeptic’s Boot vond vervolgens dat die afbeelding in een SpaansPortugeestalige  iPhone app zit: Ghost Effects. Dat maakt het allemaal wel heel erg simpel. Mitch Glover is een boefje.

 GhostApp

 

Chileens UFO-bureau toont weer z’n onkunde

by 34 Comments

In Chili pakken ze het UFO-onderzoek serieus aan. Ze hebben er een heus bureau voor opgericht, CEFAA, waar UFO-meldingen onderzocht worden door analisten en ook serieuze wetenschappers worden ingeschakeld om uitsluitsel te geven in twijfelgevallen. Leslie Kean, schrijfster van een bestseller over UFO’s, is nogal weg van die aanpak en publiceerde op The Huffington Post de laatste ‘indrukwekkende’ analyses van beeldmateriaal uit Chili. Het is weer tenenkrommend onbenullig.

Twee jaar terug kwam Kean enthousiast vertellen over foto’s gemaakt tijdens een militaire luchtshow, waarop UFO’s te zien waren. Die werden vrij snel overtuigend geïdentificeerd als insecten. Niet door CEFAA, maar door wat skeptischer ingestelde foto- en video-analisten op Internet. Onlangs schitterde Kean nog in een weinig kritische aflevering van KRO Brandpunt over UFO’s. Maar nu heeft ze dus weer een nieuw verhaaltje uit Chili.
CEFAA plaatste een tweetal foto’s op zijn website die gemaakt zijn bij een vrij afgelegen kopermijn in het noorden van het land. Vier technici zouden daar een object hebben waargenomen, dat meer dan een uur lang voor hun ogen bewegingen in de lucht uitvoerde. Zij werden ervan overtuigd dat het hier om een intelligent bestuurd voorwerp moest gaan. Eigenlijk wilden ze hun ervaring liever stil houden, maar via de hoofdingenieur van de mijn kwamen hun foto’s uiteindelijk toch bij CEFAA terecht. Dat zocht eerst uit dat het niet om een vliegtuig, drone, weerballon, vogel, wolk of ander bekend verschijnsel in de lucht zou kunnen gaan.

vier anonieme technici namen dit 'object'gedurende een uur waar en namen ... twee foto's
vier anonieme technici namen dit ‘object’ gedurende een uur waar en namen … twee foto’s

Nadat zo alle conventionele verklaringen waren uitgesloten, schrijft Kean, achtte CEFAA de foto’s interessant genoeg voor nadere analyse. Blijkbaar wordt een hoax niet als conventionele verklaring gezien; toch vreemd als al zoveel UFO-foto’s als zodanig ontmaskerd zijn. Je zou dan denken dat die mogelijkheid wel nadrukkelijk wordt opengehouden bij die nadere analyse. Maar die analyse stelt niets voor. Het officiële rapport is niet meer dan een powerpointpresentatie met daarin wat details van de foto’s die door een paar photoshopfilters zijn gehaald.

Retired General Ricardo Bermudez, director of the CEFAA, says “We recognize that this is the determination of only one CEFFA analyst among several. So we still must be cautious.” He has called a meeting of the CEFFA scientific committee, composed of high level specialists from laboratories and universities, for next week. Although they are not expert visual photo-video analysts, the opinion of this distinguished group, which supports the work of the CEFAA and assists with investigations when needed, could shed further light on the case.

Het lijkt me toch slimmer dat CEFAA eerst eens mensen met verstand van fotografie naar het beeldmateriaal laat kijken voor het allerlei rare dingen gaat lopen vertellen. Die ene analist denkt blijkbaar dat je aan de helderheid van wat pixels kunt zien dat iets een hoge temperatuur heeft. Heel knap, want het simpele fototoestelletje kan natuurlijk geen infrarood licht vastleggen.

(detail van bovenstaande foto) Volgens de CEFAA- analyst is te zien dat het obejct een hoge temperatuur heeft. Ja, ja.
(detail van bovenstaande foto) Volgens de CEFAA- analyst is te zien dat het object een hoge temperatuur heeft. Knap hoor, met zo’n cameraatje.

Blijkbaar vindt ook Kean dat niet vreemd. Bij dat verhaal van twee jaar terug, nam ze echter ook zo over dat je op basis van een dergelijk gefilterde uitvergroting zou kunnen afleiden dat een object ‘[is] emitting some form of energy which is visible in photo analysis’. Knullig. Net zo knullig is dat CEFAA het verhaal van de vier ooggetuigen voor zoete koek slikt. Die gaven (via de hoofdingenieur die ook anoniem wil blijven) aan dat het ding vijf tot tien meter in doorsnede was en zo’n 600 meter boven de grond vloog. Op grond van de twee foto’s is dat natuurlijk helemaal niet vast te stellen, de objecten hebben alleen de blauwe lucht als achtergrond en dat geeft geen aanknopingspunten voor het bepalen van de afmetingen.
Dat de getuigen anoniem willen blijven, zegt ook niet veel goeds. Kean merkt op dat het om ‘professionals specializing in electricity, electronics, and fluid control’ gaat. Niet zo indrukwekkend als piloten of militairen natuurlijk, maar ze moet het er maar mee doen. En deze technici zagen het object dus voor meer dan een uur en maakten slechts twee foto’s!? Even een filmpje schieten kwam blijkbaar niet bij ze op, het simpele cameraatje kán het wel. CEFAA weet ook niet in welke volgorde de ze gemaakt zijn, dus ze hebben vermoedelijk niet eens de originele (onbewerkte) foto’s.

Despite the strength of this analysis, the CEFAA staff recognize the limitations of the Collahuasi case. “The witnesses were not willing to cooperate,” Jose Lay told me. “We tried to contact them, and we got no reply. So we treated the material just as we have treated several others of the same or similar nature: we file them for future reference or comparison purposes. That’s all we can do in this case.”

Tsja, “That’s all we can do in this case.” En daarom sein je natuurlijk vriendin Leslie Kean in, die er maar al te graag een stukkie over tikt voor The Huffington Post. Gaat het gegarandeerd het Internet over. Waarom wachten op commentaar van de wetenschappers die je zegt in te schakelen, als de kans groot is dat die zeggen dat je helemaal niets kunt met deze foto’s? Zou je alleen maar een leuk mediamomentje mee mis kunnen lopen.