K-d-Weetjes

Bont voor Dieren ging in het afgelopen jaar Nederland rond met de campagne ‘Maak het niet te Bont’ om duidelijk te maken dat er veel meer echt bont wordt verwerkt in kleding dan je denkt. Zo blijken de op het moment trendy bontkragen op jassen, waarvan de dragers dachten dat het wel om nepbont zou gaan, tot hun grote schrik vaak van echte dieren afkomstig. Het campagneteam toont de herkomst aan met een speciaal voor Bont voor Dieren ontwikkelde bontscanner:

In de Facebookgroep ‘Skeptici der Lage Landen‘ wierp een van de leden de vraag op hoe die scanner eigenlijk zou werken? Niet alleen stelt die klaarblijkelijk vast of zo’n kraag van echt of namaakbont is, maar kan die ook bepalen van welk dier het vachtje afkomstig is als het onverhoopt om een echt bontje blijkt te gaan. Tamelijk sterk. Iets met een verschil in elektrostatische lading ofzo?

Ik mailde Bont voor Dieren voor opheldering. In eerste instantie stelden ze dat ze niet konden prijsgeven hoe het apparaat werkt, wel dat het speciaal voor hen ontwikkeld was. Ook waren ze erg nieuwsgierig waarom ik het eigenlijk wilde weten. Toen ik terugmailde dat ik van Skepsis ben en een dergelijk apparaat met van die sterke claims me enigszins deed denken aan de beruchte wichelroedes waarvan de verkopers beweren dat ze allerlei stoffen op afstand kunnen detecteren (van explosieven tot virussen), kwam de aap uit de mouw: het is allemaal maar een toneelstukje. In feite stellen de vrijwilligers visueel vast of het om echt of nepbont gaat en om welk dier het gaat. Dat is ook niet erg zo lastig, er staat een checklist voor op hun site.

Op mijn vervolgvraag of ze de deelnemers aan de test achteraf vertellen dat die scanner niet echt iets doet, bleef het vervolgens stil. Ik heb geen reden om te twijfelen aan de goede bedoelingen, noch aan de expertise van de vrijwilligers die de ‘meting’ verrichten, maar ik zie toch ook een klein risico in het ‘foppen’ van het publiek op deze manier. Men zou er aan kunnen gaan twijfelen of andere tests van Bont voor Dieren wel zo betrouwbaar zijn, bijvoorbeeld het onderzoek naar de gifstoffen in de bontkraag. Mij lijkt het verstandig om toch ergens duidelijk te maken dat de scanner geen echt detectieapparaat is, maar slechts wordt gebruikt als aandachtstrekker. Maak het niet te bont, dus!

Update (10:15): ik ontving vanochtend toch nog een mail, waarin Bont voor Dieren schrijft dat ze het geen toneelstukje vinden, maar ‘een vriendelijke manier om met mensen in gesprek te komen’. En dat ze uiteraard eerlijk vertellen hoe de vork in de steel steekt als mensen vragen hoe het werkt. Tsja, dat zal wel, maar dan is het toch een beetje vreemd dat ik in eerste instantie een ontwijkend antwoord kreeg op mijn mail.