Kloptdatwel?

Geheugentraining helpt niet

by Leave a Comment

image

Veel mensen proberen slimmer te worden door hun werkgeheugen te trainen op websites zoals Lumosity. Afgelopen zaterdag schreef de krant NRC in een lang artikel (achter een pay-wall) dat je je geld en tijd beter anders kunt besteden. ‘Men is het er nu wel over eens dat je met werkgeheugentraining niet zomaar je IQ omhoog kunt trainen’ aldus psychologe Heleen Slagter van de Universiteit van Amsterdam. Slagter: ’Ik vind de claims die veel bedrijven op hun website zetten erg kwalijk. Voor veel beloften die ze doen is geen goede wetenschappelijke ondersteuning dat het werkt. Je kunt zeggen: wat maakt dat uit? Maar mensen investeren een heleboel tijd en geld in het volgen van breintrainingen’. GJvtL.

Psychic Awareness Month

by 35 Comments

De Good Thinking Society uit het Verenigd Koninkrijk heeft oktober uitgeroepen tot ‘Psychic Awareness Month‘. Deze maand zullen vrijwilligers van diverse skeptische organisaties een flyer uitdelen aan de bezoekers van shows van bekende mediums als Sally Morgan, Derek Acorah en Colin Fry. De flyer is gericht op de mensen die misschien naar die shows gaan, omdat ze echt denken dat deze mediums met hun overleden familieleden in contact kunnen treden. Een paar handige tips helpen om kritischer te kijken of je tijdens de show getuige bent van een wonderbaarlijk fenomeen of dat er ook andere meer aardse verklaringen te geven zijn voor de prestaties van een medium.

De flyer (klik voor grote versie)
De flyer (klik voor grote versie)

Het idee van de flyer komt van Mark Tilbrook, die in maart van dit jaar voor het eerst bij een show van Sally Morgan een eerdere versie van de flyer uitdeelde. The Guardian bericht over de achergrond van Tilbrooks acties en de reacties die hij ontving. Zijn motivatie:

Personally, I am doubtful about some of the claims that “psychics” and “mediums” make, and I have never seen any reliable evidence that anyone can contact the deceased. Clearly, others do not share my view, because audiences are still flocking to see big-name mediums – some looking for entertainment and others in the hope of reconnecting with a lost loved one.

With this in mind I designed a simple leaflet pointing out the clues that might distinguish between someone with supernatural powers and someone who just appears to have them. Does the stage psychic make entirely correct statements about the dead, or is it a series of hits and misses? Does the stage psychic pass on accurate messages that are specific and extraordinary, or are they very general and likely to apply to many in the audience?

Hoewel Tilbrook geen enkel vervelende reactie kreeg van de bezoekers aan de show (sterker nog, sommigen kwamen na de show bij hem terug voor meer flyers om aan bekenden uit te delen), was de reactie van de entourage van Sally Morgan ronduit vijandig. Bij de derde keer bleken ze hem te hebben nagetrokken en gingen de bedreigingen zelfs zo ver dat hem werd toegevoegd dat hij gevolgd zou worden en hij niet verrast moest zijn als hij plotseling zou ‘verdwijnen’ [zie update onderaan dit bericht]. Sally Morgan hakte wel vaker met dit bijltje. Toen Myles Power getuige was van een show, waarin ze hopeloos de fout in ging, probeerde ze zijn videoblog hierover van YouTube verwijderd te krijgen. En ze was eerder ook al door de mand gevallen.

Uiteindelijk was het meest concrete van de acties van Morgan en co. een brief van hun advocaat waarin gedreigd werd Tilbrook voor smaad aan te klagen en een schadevergoeding werd geëist vanwege lasterlijke uitspraken in zijn flyer over Sally Morgan. Dat leek Tilbrook een goed moment om contact op te nemen met Simon Singh die zelf ruime ervaring heeft met zo’n aanklacht vanwege ‘libel’. De Good Thinking Society die mede is opgezet door Singh, heeft besloten Tilbrook te ondersteunen in zijn mogelijke aanstaande juridische gevecht met Morgan en organiseert nu dus ook deze ‘Psychic Awareness Month’ om extra aandacht te vragen voor deze zaak.

Update 10 oktober 2014

Tilbrook heeft de confrontatie met de entourage van Sally Morgan blijkbaar ook weten vast te leggen op video:

Mecurius is in retrograde!

by Leave a Comment

Astrologen waarschuwen voor de planeet Mercurius. ‘De magische cirkel’ vertelt dat we ‘last hebben van spraakverwarringen, miscommunicatie of van onverwachte en emotionele uitbarstingen’. Zelfs ‘telefoon, internet, de post lopen vertraging op’. De reden: vanaf de aarde gezien beweegt de planeet Mercurius sinds 4 oktober tijdelijk de andere kant op als normaal (dit heet retrograde beweging). The Debrief neemt het Mercurius-bijgeloof op de hak. Auteur Stevie Martin maakt een paar nare dingen mee. Pas aan het einde van haar artikel onthult ze dat Mercurius toch niet de schuld kan krijgen: de retrograde moet nog beginnen (het artikel is van voor 4 oktober): ‘See how convincing, and wrong, our minds can be?’ Alle ellende ‘is just down to a little something called ‘life’. GJvtL. 

Het rapport van ZonMw: citaat fout, probleem blijft

by Leave a Comment

image

Ik schreef afgelopen zaterdag dat het rapport waarvoor prof. Pauline Meurs van ZonMw de mr. Kackadorisprijs kreeg nader onderzoek zou bepleiten naar homeopathie. Dat klopt niet. Dat is de mening van Hans Jeekel, die wel als adviseur betrokken was bij het ZonMw rapport. Het probleem is dat ZonMw niet onomwonden afstand neemt van behandelwijzen waarvan het effect nooit is aangetoond. In plaats daarvan bepleit ZonMw onderzoek om “inzicht te krijgen in de evidence voor complementaire zorg” zoals ’natuurlijke producten’ als vitaminepreparaten en voedingssupplementen, muziektherapie, meditatie, acupunctuur, yoga, chiropraxie en massage. Van sommige van deze behandelmethoden is de werkzaamheid al vaak onderzocht en nooit aangetoond. Zijn de andere behandelingen ons belastinggeld waard? Een uitgebreide bespreking van het rapport is te vinden op Kloptdatwel. GJvtL. Dank aan PvE.

Universiteit Wageningen: geen aanwijzingen dat Wi-Fi schadelijk is voor bomen

by 66 Comments

‘Straling draadloos internet slecht voor bomen en planten‘ luidde het al weer vier jaar geleden op diverse websites. De Universiteit Wageningen (WUR) zou dat hebben laten zien in een experiment. TNO en TU Delft, die er ook bij betrokken zouden zijn, voelden zich genoodzaakt om zich te distantiëren van dit onderzoek en ook de WUR liet later weten dat het allemaal nog veel te prematuur was om conclusies te trekken. Er werd een vervolgonderzoek ingesteld dat uitgebreider en beter opgezet was.
Het heeft even geduurd, maar nu lijkt er een wetenschappelijk artikel aan te komen met de definitieve resultaten van het onderzoek. De uitkomst is geruststellend: er is geen enkele aanwijzing gevonden die er op wijst dat de bastknobbels in Alphen aan den Rijn iets te maken hebben met Wi-Fi.

Bastknobbels
Bastknobbels

Niek van ‘t Wout, beleidsmedewerker groen, ziet al jaren zieke bomen in zijn gemeente Alphen aan den Rijn. De bomen zijn onder andere aangetast door bastknobbels. En nadat hij alle(?) andere mogelijke oorzaken heeft uitgesloten, bedenkt hij dat het wel eens aan stralingsbronnen als Wi-Fi-routers zou kunnen liggen. De gemeente geeft opdracht aan de WUR om die mogelijkheid te onderzoeken. Het resultaat van dat eerste onderzoek veroorzaakte in 2010 dus behoorlijk wat commotie op Internet. Mogelijke schadelijke effecten van onzichtbare straling zijn goed voor lichte paniek. Dergelijke ophef zagen we in nog wat heviger mate bij het Deense scholierenexperiment met tuinkers. Van ‘t Wout was trouwens één van de buitenlandse ‘experts’ die zo enthousiast waren over dat onderzoekje.

Een verslag van de nieuwe onderzoeken van de WUR-onderzoekers staat nu op de website van de gemeente Alphen aan den Rijn [NB die is inmiddels enigszins aangepast, zie update]. Het belangrijkste onderzoek is eigenlijk een herhaling van het onderzoek uit 2010: in klimaatkamers met en zonder stralingsbronnen werden boompjes gekweekt en op tal van uiterlijke kenmerken vergeleken. Er is nu over een langere tijd gemeten en er is beter opgelet dat andere invloeden dan de straling een goede vergelijking niet onmogelijk zouden maken. De opsomming van de resultaten in de samenvatting van de Rapportage “Effect EM Velden op bomen” (dr. André van Lammeren, nov. 2013) begint met:

Er zijn in de experimenten binnen de onderzoeksperiode van 5-8 maanden geen aantastingen zoals bastknobbels, bastscheuren en bastnecrose op essen aangetroffen in de klimaatcellen al of niet voorzien van EM-velden.

Dat is op zich geruststellend, maar aan de andere kant weten we nu nog steeds niet wat de oorzaak is van die problemen met de bomen in Alphen aan den Rijn. Maar goed, de vraag of er überhaupt verschillen te zien zijn bij bomen die met en zonder stralingsbronnen groeien, blijft interessant. In weergave van de rest van de resultaten springt echter het ene ‘geen statistisch significant effect gevonden’ na het andere je tegemoet. De conclusie van de onderzoekers is:

Samenvattend concluderen wij dat er onder de gegeven proefomstandigheden geen effect van EM-velden op getoetste bomen is vastgesteld op het niveau van lengtegroei, stamdiktegroei, het aantal bladeren, bladmorfologie en het bladchlorophyllgehalte (uitgezonderd een afwijkende waarde in nov 2012). De aspecten bladkrulling, metaalglans, exudaatvorming en epidermisnecrose vragen om verdere aandacht vanwege het beperkt aantal herhalingen. De constatering dat er verschillen zijn gevonden is indicatief om vervolgonderzoek te doen.

Er is in dit onderzoek geen oorzakelijk verband gevonden tussen EM-straling en aantastingen zoals die worden geobserveerd in de stedelijke omgeving zoals bastknobbels, bastscheuren, bastnecrose en bastbloeding.

Gezien het belang van het onderzoek is het goed hier op te merken dat de bovengenoemde verschijnselen metaalglans, epidermisnecrose en exudaatvorming niet zijn opgemerkt bij essen buiten de klimaatcellen.

In de proefopstellingen werd overigens niet alleen naar elektromagnetisch velden afkomsting van Wi-Fi-routers gekeken, maar ook naar UMTS- en DVB-T-zenders. In het rapport worden wel een paar verschillen als significant betiteld, maar er is niet gecorrigeerd voor het grote aantal uitkomsten dat bekeken is. Als je dat wel netjes doet, blijft er volgens mij niets over dat je significant zou mogen noemen. Waarom er reden zou zijn om verder onderzoek naar die bladkrulling, metaalglans, exudaatvorming en epidermisnecrose ontgaat me een beetje. De onderzoeksmachine in Wageningen moet natuurlijk ook blijven draaien, maar oprechte wetenschappelijke nieuwsgierigheid moeten we niet bij voorbaat uitsluiten.

Je zou denken dat ze in Alphen aan den Rijn wel blij zouden zijn met deze resultaten. De bastknobbels en andere boomaantastingen die aanleiding waren voor de onderzoeken treden niet op en alle andere resultaten laten eigenlijk ook maar weinig twijfel over of er überhaupt invloeden zijn van Wi-Fi op bomen die zich uiten in zichtbare afwijkingen. Niet dat daarmee een oplossing voor de bastknobbels is gevonden, maar Wi-Fi kan eigenlijk wel van het lijstje van mogelijke veroorzakers af. De aanjager van het onderzoek, Van ‘t Wout ziet het echter wat anders, blijkens tweets van het door hem* bijgehouden Twitteraccount:

https://twitter.com/Boomaantasting/status/516647801087098880

[NB: het Twitteraccount staat inmiddels achter een ‘slotje’ – kopie van deze tweet]

Misschien moet Van ‘t Wout wat die kokervisie betreft eens in de spiegel kijken. Het lijkt hem intussen helemaal niet meer te gaan om een oorzaak en oplossing te vinden voor de boombastknobbels, maar om erkenning van het idee dat elektromagnetische straling wel degelijk schadelijke invloed kan hebben op mens, dier en plant, ondanks dat dat wetenschappelijk gezien niet plausibel is. Op de website van de gemeente legt hij in ieder geval weer net de nadruk op die zogenaamd significante verschillen. GemeenteAlphenadRijnZo brengt de gemeente Alphen aan den Rijn een duidelijk persoonlijke opvatting van één van haar ambtenaren naar voren, die juist wordt weersproken door het wetenschappelijke onderzoek dat door de gemeente zelf betaald is. Een vreemde zaak, vind ik.

Er staan overigens nóg twee rapporten op de website. Eén gaat over een oriënterende proef van de WUR (Praktijkonderzoek Plant & Omgeving) met boompjes op twee locaties buiten een laboratoriumsetting, waarbij één groep werd blootgesteld aan de straling van Wi-Fi-routers. De onderzoekers benadrukken dat je eigenlijk niet zoveel kunt concluderen op grond van deze opzet, omdat er niet echt moeite is gedaan om alle condities (o.a bodemgesteldheid en lichtval) precies gelijk te houden. Het lijkt meer te zijn gegaan om het registreren zelf. Overigens bleek hier ook geen significant verschil tussen de bestraalde en de controlegroep op te treden. Zeker als je niet vergeet te corrigeren voor meervoudig toetsen, wat de onderzoekers ook hier weer doen in het verslag.

Het andere verslag gaat over bio-potentiaalmetingen aan boompjes. Het is op het eerste gezicht niet zo duidelijk wat de status is van dit onderzoek. Het is weliswaar gelijktijdig in dezelfde klimaatkamers uitgevoerd als het onderzoek van de WUR, maar als enige betrokkenen worden Van ‘t Wout en ene H. Luik genoemd. Van Lammeren bevestigde mij desgevraagd dat de WUR geen verantwoordelijkheid draagt voor dit onderzoek.
Die bio-potentiaalmetingen zijn gebaseerd op de ideeën van Andrew Goldsworthy, bekend van bangmaakverhaaltjes over straling en eigenlijk maar moeilijk serieus te nemen als je eerder wetenschappelijk werk van hem ziet (o.a met magnetisch ‘bestraald’ water). Als je het onderzoekje heel welwillend bekijkt, laat het zien dat je door te kijken naar een verschil in spanning tussen twee in de boom geprikte elektroden kunt zien of er een stralingsbron in de buurt aan of uit heeft gestaan. Maar of dat ook maar enige (nadelige) uitwerking heeft op die boom kan je er niet uit opmaken.

* als je de geschiedenis van het account bekijkt, lijkt mij deze conclusie vrijwel onontkoombaar. Ik heb Van ‘t Wout vorige week per mail om bevestiging gevraagd, maar daar (nog) geen reactie op ontvangen. 

Update 29-10-2014: de website van de gemeente Alphen aan den Rijn is recent aangepast. Zoek de verschillen tussen de versies die op 30 september en 29 oktober gearchiveerd werden. Kan goed te maken hebben met de dreiging met juridische stappen waar het twitteraccount @boomaantastingen het over had op 11 oktober (account zit nu achter een slotje).