Kloptdatwel?

Technische problemen Kloptdatwel

by 4 Comments

Vaste lezers hebben het waarschijnlijk wel gemerkt: Kloptdatwel was de afgelopen paar weken regelmatig niet bereikbaar. 

We hebben server problemen gehad, software problemen, iemand-die-dacht-dat-hij-wist-wat-hij-deed-maar-er-eigenlijk-met-zijn-vingers-vanaf-had-moeten-blijven (ondergetekende), hostingproblemen en tijdproblemen, want dat was er vaak te weinig om snel te reageren.

Bedankt voor de reacties die we hebben gekregen, en onze excuses voor het ongemak. Als ik geloofde in het afkloppen op hout dan deed ik het, maar we gaan ervan uit dat de problemen zijn opgelost en ieders favoriete blog weer helemaal toegankelijk is.

 

Misser van WRR: ‘slechts’ 25 procent van Nederlanders vond homeopathie wetenschappelijk

by 4 Comments

Dat was even schrikken. Op de website DUB, het medium van de Universiteit Utrecht, staat een stukje over hoe de samenleving aankijkt tegen het wetenschappelijk gehalte van een aantal vakgebieden. De resultaten van een steekproef zijn in een kek grafiekje samengevat, met daarin per vakgebied het percentage dat als ‘wetenschappelijk’ en ‘niet wetenschappelijk’ was aangeduid door de ondervraagden. Niet verrassend aan die cijfers is dat ‘harde’ wetenschappen Natuurkunde en Wiskunde hoog scoren met respectievelijk 94 en 90 procent voor ‘wetenschappelijk’. Dat geneeskunde de lijst aanvoert met 97 procent is al iets vreemder, maar ronduit verbazingwekkend zijn de cijfers van de hekkensluiters in de tabel. Niet omdat die onterecht onderaan staan, maar omdat ze nog zo hoog scoren. Het gaat namelijk om homeopathie en astrologie, die volgens de gegevens nog door 55 en 34 procent van de ondervraagden als wetenschappelijk gezien worden! Hoe kan dat nu weer?

Een verontrustende tabel (bron: DUB)
Een verontrustende grafiek (bron: DUB)

De gegevens komen uit onverdachte bron, het recente rapport van de Wetenschappelijk raad voor het Regeringsbeleid (WRR) onder de titel ‘Hoeveel vertrouwen hebben Nederlanders in wetenschap?‘ (pdf). Inderdaad staat daarin op pagina 14 het volgende tabelletje:

Tabel 2 uit rapport van de WRR
Tabel 2 uit rapport van de WRR

Hiermee kunnen we verder op zoek naar de bron. Die is niet al te moeilijk te vinden, het gaat om ‘Europeans, Science and Technology‘ (pdf) van Eurobarometer in opdracht van de Europese Commissie, gepubliceerd in juni 2005. Daar komt toch een wat ander beeld uit naar voren. In de enquête werd namelijk niet gevraagd om ‘wetenschappelijk’ of ‘niet wetenschappelijk’ aan te kruisen, maar om je mening te geven op een vijfpuntsschaal, lopend van ‘volstrekt niet wetenschappelijk’ tot ‘zeer wetenschappelijk’. De laagste twee categorieën werden samengevoegd tot ‘niet wetenschappelijk’ en de hoogste twee tot ‘wetenschappelijk’.
Als je dan kijkt naar de cijfers voor de EU als geheel, vind je dat 33 procent van de EU-burgers homeopathie ‘wetenschappelijk’ vindt (blz. 35). Zou Nederland dan zou veel meer vertrouwen hebben in de werking van geschud water of in de wetenschappelijke capaciteiten van de homeopathische proefjesnemers? Nou, nee. In de bijlagen staat per lidstaat de uitsplitsing, voor Nederland zien de cijfers er als volgt uit (blz 198 en 208,  bladzijdenummering van pdf):

 N 1 2 3 4 5 DK
groep A 486 20% 26% 27% 16% 10% 1%
groep B 519 17% 26% 33% 16% 7% 1%

De enquete was in tweeën gesplitst, groep A kreeg soms andere vragen dan groep B, maar niet bij homeopathie. ‘DK’ staat voor ‘Don’t know’ neem ik aan. Als je nu de cijfers netjes bij elkaar voegt kom je uit op 45 procent die homeopathie als ‘niet wetenschappelijk’ en 25 procent die het als ‘wetenschappelijk’ karakteriseert. Dat laatste cijfer is wel wat minder schokkend dan de 55 procent van de WRR. De opstellers van het WRR-rapport hebben blijkbaar de categorie ‘wetenschappelijk’ zelf opnieuw gedefinieerd als 100 procent minus ‘niet wetenschappelijk’ en daarbij de neutrale categorie (3) ook maar bij ‘wetenschappelijk’ genomen. Slordig op zijn minst.

Dat er met twee groepen gewerkt werd, maakte het mogelijk om bijvoorbeeld bij astrologie te onderzoeken of de hoge score in 1993 en 2001 misschien voor een groot deel verklaard kon worden door een verwarring met het woord astronomie (dat zou er achter kunnen zitten, denk ik tenminste , hoewel astronomie zelf ook in het lijstje staat). Groep A werd ondervraagd met ‘astrologie’ en groep B met ‘horoscopen’ en dat gaf het volgende resultaat (voor NL, blz 193 en 203 van de pdf):

1 2 3 4 5 DK
Astrologie 486 27% 15% 21% 19% 16% 2%
Horoscopen 519 65% 21% 6% 4% 3% 1%

Als je het bij elkaar neemt en weegt, kom je op 66 procent voor ‘niet wetenschappelijk’ en 21 procent voor ‘wetenschappelijk. De WRR maakte weer dezelfde blunder en geeft 34 procent voor ‘wetenschappelijk’. Natuurlijk is het nog steeds zorgelijk dat er zoveel Nederlanders homeopathie en astrologie als wetenschappelijk karakteriseren (en zelfs nog 7 procent vindt dat ook van horoscopen), maar zo erg als de WRR het voorschotelt, is het dus lang niet. En ‘we’ doen het dus zelfs wat ‘beter’ dan het Europees gemiddelde.

Update: het rapport is overigens in samenwerking met het Rathenau Instituut geschreven, dus misschien gaat het iets te ver om van een ‘WRR-rapport’ te spreken

Homeopathie – opleiding en ‘Zwitsers bewijs’

by 15 Comments

Als vervolg op een eerder filmpje over homeopathie, waarin uitgelegd hoe de theorie erachter luidt en waarom dat allemaal onzin is, presenteren we nu een nieuwe productie van dezelfde makers. In deze aflevering wordt verteld hoe de opleiding tot homeopaat in elkaar steekt. Het betreft weliswaar de situatie in het Verenigd Koninkrijk, maar die in Nederland verschilt niet veel. Daarnaast ruime aandacht voor de hardnekkige mythe die aanhangers van homeopathie verspreiden, nl. dat de Zwitserse overheid in een baanbrekend rapport homeopathie erkend zou hebben als een effectieve geneeswijze (vanaf 07:00). Homeopathisch verdunde waarheid.

Meer over de duur van de opleiding tot klassiek homeopaat in Nederland kun je bijvoorbeeld vinden op de site van de Homeopathie Academie Nederland*. Deze opleiding is zogenaamd op HBO-niveau, maar geen echte HBO-opleiding, want niet erkend door de Nederlands-Vlaamse Accreditatieorganisatie (NVAO). Het gebruik van de misleidende term ‘HBO-niveau’ is helaas nog steeds niet gereguleerd. En kijk zelf maar eens naar hoeveel tijd de opleiding in beslag neemt. De vijfjarige opleiding bestaat uit vijf maal 22 vrijdagen per jaar en dan nog maximaal 10 dagen praktijk in het vierde en vijfde jaar. In totaal nog geen 1.000 uur onderwijs.
In de opleidingsbrochure staat doodleuk dat ziektes als gonorroe en syfilis goed te behandelen zijn met homeopathie (en behandeling van “die ziektes vraagt meer tijd wanneer er al sprake is geweest van onderdrukking (antibiotica)”, blz 14.). Hoe dit te rijmen is met aandacht voor de “pluis of niet pluis situatie” (om patiénten op tijd door te sturen naar de reguliere zorg, blz 17.), begrijp ik niet. De grote verzekeraars in Nederland moeten maar uitleggen waarom ze er vertrouwen in hebben dat dit ‘pluis-niet-pluis’-programma op verantwoorde wijze uitgevoerd kan worden door homeopaten met zo’n korte opleiding, waarin ze deze gevaarlijke gedachten al bij de eerste kennismaking aangeleerd krijgen.

Over het ‘Zwitsterse rapport’ zijn op diverse skeptische sites goede stukken te vinden. In het Nederlands op het Skepsis-blog door Jan Willem Nienhuys: Homeopaten juichen over ‘Zwitserse’ rommel en op de site van de Vereniging tegen de Kwakzalverij: Gelovige homeopaten vallen in Zwitsers mes. In het Engels: The Swiss Report on Homeopathy en That ‘neutral’ Swiss homeopathy report. En hier wordt in de Swiss Medical Weekly weergegeven hoe de vork in de steel zit met dat rapport door een vertegenwoordiger van het Zwitserse bureau voor de volksgezondheid (dat artikel wordt ook in het filmpje aangehaald): The report “Homeopathy in healthcare: effectiveness, appropriateness, safety, costs” is not a “Swiss report”.

* er zijn meerdere opleidingen tot klassiek homeopaat, die zo op het oog allemaal vergelijkbaar zijn. De websites geven vaak minder informatie dan die van de Homeopathie Academie Nederland.

‘Goeroe Herman Wijffels’ zegt spijt te hebben van slecht gedrag

by 40 Comments

De omstreden goeroe Andrew Cohen, spiritueel leraar en oprichter van de wereldwijde religieuze beweging EnlightenNext liet onlangs weten  zich voor onbepaalde tijd terug te trekken en bood hierbij tevens zijn verontschuldigingen aan. Hij zegt spijt te hebben omdat hij het leven van zijn naasten onnodig moeilijk heeft gemaakt.

Cohen die zichzelf verlicht noemt ziet zich als een van de leidende figuren die de taak hebben de mensheid te verheffen naar een nieuwe evolutionaire fase. Het is een al oud concept stammend uit de new-age beweging dat er van uit gaat dat er na de volgens hen inmiddels afgeronde fase van de organische evolutie, het nu tijd is voor de evolutie van de geest. De ‘best aangepasten’ begrijpen deze realiteit al, terwijl de ‘slechtst aangepasten’, degenen die  vastzitten in oude structuren, nog veel hebben te leren.

De evolutionaire beweging ziet zichzelf dus graag als een voorhoede, een richtinggevende elite die uitblinkt in persoonlijke en collectieve bewustzijnsontwikkeling. Op de website van EnlightenNext staat het mooi geformuleerd en het is dan ook niet verwonderlijk dat velen zich hiertoe aangetrokken voelen :

‘Als we een nieuwe cultuur willen creëren, dan moeten we vrij zijn van het oude. Maar hoe doen we dat? Hoe laten we los wat ons tegenhoudt en hoe omarmen we een verlichte, evolutionaire relatie tot het leven? Met zijn innovatieve leer evolutionaire verlichting, geeft Andrew Cohen antwoord op de specifieke spirituele behoeften van onze tijd. Het stelt individuen op een unieke wijze in staat te transformeren, om samen met anderen te ontwikkelen en een uitdrukking te worden van een nieuwe en werkelijk verlichte cultuur.’

andrew-cohen-fav-img
Andrew Cohen (foto: Wikimedia Commons)

Ook Herman Wijffels, tegenwoordig deeltijd hoogleraar duurzame ontwikkeling en maatschappelijke verandering aan de universiteit van Utrecht voelt zich thuis bij dit gedachtegoed. Over zijn spirituele inspiratiebronnen schreef Rob Nanninga in 2006 het artikel ‘Evolutionair leiderschap, de goeroes van  Herman Wijffels’ waarin veel informatie over de werkwijze van Cohen te vinden is.

Voor zijn eigen persoonlijke ontwikkeling ging Cohen in de jaren 80 in de leer bij de Indiase goeroe Poonja. Al na enkele gesprekken verklaarde deze hem voor verlicht en zond hem uit naar het westen om daar de leer van het overwinnen van het ego te prediken. Voortvarend pakte Cohen dit op en richtte in de VS de organisatie EnlightenNext op die al snel vestigingen kreeg in diverse landen. De charismatische  Cohen reisde de wereld rond om lezingen te geven, richtte het tijdschrift What is Enlightenment? op en stichtte een spirituele leefgemeenschap  voor volgelingen die zich serieus op de zaak wilden toeleggen. Zijn eigen moeder was één van de toegewijden, maar hield het al snel weer voor gezien. Haar zoon was sinds zijn verlichting veranderd in een onuitstaanbare dwingeland concludeerde ze.  Over haar ervaringen in de spirituele leefgemeenschap schreef ze een boek met de spottende titel The Mother of God.

Ex Cohen aanhanger Andre van der Braak schreef het boek Enlightenment Blues.
Ex Cohen aanhanger Andre van der Braak schreef het boek Enlightenment Blues.

Ze was bepaald niet de enige met kritiek, in de loop van de tijd groeide de lijst met verhalen van ex- aanhangers, een daarvan is de Nederlandse  Hoogleraar boeddhistische filosofie in dialoog met andere levensbeschouwelijke tradities André van der Braak. Hij leefde 11 jaar in de commune van Cohen en beschreef zijn ervaringen in het boek Enlightenment Blues. En dan is er nog de kritische organisatie van ex-aanhangers What Enlightenment??!  De nieuwe ontwikkelingen bracht woordvoerder Hal Blacker ertoe om een overzicht te publiceren getiteld the ‘A’ list of Andrew Cohen- A catalogue of trauma and abuse , waarin alle aanklachten van geestelijke en lichamelijke mishandeling eens op een rijtje werden gezet. Blacker spreekt ironisch de hoop uit dat het Cohen stof moge bieden voor zijn komende contemplaties. Ook de Nederlandse tak van EnlightenNext heeft weinig vertrouwen in verbetering, zij distantiëren zich van Cohen en hebben besloten zich op te heffen. Ex-bestuurslid Arjan Kindermans laat weten dat hij er niet meer achter kan staan om verder te gaan. ‘Datgene waar we mee bezig waren moet geleefd worden in vrijheid. Toen dat niet meer klopte heb ik conclusies getrokken’. Op andere locaties in de wereld wordt een pauze genomen.

Gelukkig zijn er volgelingen die hun conclusies trekken als dergelijke misstanden zich voordoen, maar dat zal lang niet gelden voor iedereen, velen negeren dergelijk wangedrag of zijn geneigd de daden van hun goeroe op de een of andere manier goed te praten. Hoe dat kan gaan lezen we bijvoorbeeld in de column van Tijn Touber, die er in het nieuwste nummer van Happinez over schreef. Hij vergelijkt daarin zijn eigen gedrag t.o.v. intieme vrienden met dat van Cohen. Hoewel hij iedere keer weer getroffen werd door Cohens arrogante en botte gedrag en zelfs een keer de zaal uitliep concludeert hij tenslotte dat het hebben van een schaduwkant onlosmakelijk is verbonden met het verspreiden van licht. En de schaduw komt nu een keer vaak terecht bij degenen die het dichtst bij de zon staan… Ook weet hij uit eigen ervaring hoe lastig het is om integer om te gaan met mensen die jou willen zien als hun leraar. In navolging van Cohen wil hij zijn naaste dierbaren dan ook vanuit de grond van zijn hart bedanken dat ze de rol willen spelen van beschikbaar te zijn voor de schaduwzijde. Ook noemt Touber het moedig dat Cohen deze stap nu zet. Het geeft aan dat hij de tijdgeest goed aanvoelt en beseft dat het archetype van de goeroe (…) die ons wel even zal redden van het kwaad aan vervanging toe is. Een principiële afwijzing van de geestelijke en lichamelijke mishandelingen van Cohen zou op zijn plaats zijn, maar daar horen we Touber niet over. Het lijkt erop dat hij de lessen van de goeroe liever verplaatst ziet naar de privésfeer, waar iedereen zijn eigen en elkaars goeroe is. En tja, ‘de schaduwkant’, die hoort er nu een keer ook bij.
Deze neiging tot het bagatelliseren van geweld en wangedrag wordt breed gedragen onder de doorgaans zo vredelievend overkomende aanhangers van de conscious evolution. Aan de invloedrijke spiritueel filosoof en geestverwant Ken Wilber werd eens gevraagd wat hij vond van de misdragingen van Cohen. Zijn reactie was (Wikipedia): ‘Ik heb vaak horen zeggen dat Andrew lastig is, en ik denk ‘God zij dank!’ Eigenlijk is elke kritiek op Andrew die ik ooit heb gehoord een variatie op ‘Hij is erg grof, vindt u niet?’ En ik glimlach de breedste glimlach die je ooit hebt gezien. Zonder de onbehouwen kerels en hatelijke meiden der godverwerkelijking zou de geest in deze vreemde wereld een zeldzame bezoeker zijn.’

Dit soort uitlatingen van prominenten in de beweging laten zien dat aan geweld en misdragingen een niet onbelangrijke functie wordt toegekend. Deze ‘inspanningen’ van de leraar om mensen te schofferen (of  erger) zie je steeds weer geduid worden als zouden ze een bijzondere methode zijn, ingezet om het ego van de leerling een lesje te leren of ‘van oude patronen los te weken’ of zoiets.

Dit is één van de vage boeken waarvoor Wijffels een voorwoord schreef.
Dit is één van de vage boeken waarvoor Wijffels een voorwoord schreef.

Voor zover ik weet heeft ook Wijffels zich nog nooit uitgesproken over de duidelijk niet in de haak zijnde methodes van Cohen en de aanmoedigingen hiertoe van Wilber. En dat terwijl in zijn woorden (Wijffels ziet een overgang naar een duurzame economie als een volgende stap in de beschaving) wel steeds de ideeën van deze leraren doorklinken en hij zelfs een tijd als mentor verbonden was aan de masteropleiding Conscious Evolution die in samenwerking met het tijdschrift van Cohen werd aangeboden. Ook schrijft hij de een na de andere aanbeveling in vreemde boeken die de realiteit ontegenzeggelijk uit het oog verloren hebben, zoals voor Coen Vermeerens Ufo’s bestaan gewoon, waarin extreme complottheorieën als feiten gepresenteerd worden (bespreking in Skepter 25-2).
In Vrij Nederland van 14 september konden we lezen over hoogleraar Eric André de la Porte, die in 1992 werd ontslagen omdat hij niet meer voldeed aan de wetenschappelijke norm. Hij was meer geïnteresseerd in spiritualiteit dan in zijn juridisch wetenschappelijke werk. Hij kwam er zelfs achter dat zijn huis als paleis in gebruik was door de voor normale mensen onzichtbare kobolden, maar dat was later.

Voor een hoogleraar duurzaamheid en maatschappelijke verandering is het blijkbaar geen probleem, of misschien wel juist een pre om spiritueel te zijn. Voor Wijffels vormt het duidelijk een belangrijke motivatie om duurzaamheid en maatschappelijke verandering na te streven. Dat hij inspiratie put uit het ideeëngoed van wel zeer omstreden goeroes en profeten wordt vreemd genoeg nog steeds door geen enkele journalist aan de orde gesteld. Ik ben het tenminste nog niet tegengekomen.

Update: 18 september is bekend geworden dat  Wijffels is genomineerd voor de Meester Kackadorisprijs 2013 , de prijs bestemd voor ‘instellingen, personen of ondernemingen die in belangrijke mate hebben bijgedragen aan de verspreiding in daad, woord of geschrift van de kwakzalverij in Nederland’.

GodParticle4U, alleen voor de alleronnozelsten

by 37 Comments

Een onderhoudsteam dat werkzaamheden verrichtte aan de Large Hadron Collider van CERN, ontdekte iets frappants na de experimenten die het bestaan van het Higgsdeeltje bevestigden. De mensen die bij de experimenten betrokken waren, hadden een duidelijk vergroot gevoel van helderheid, balans, rust en waren ongewoon vitaal. Natuurlijk zul je denken dat dit kwam door de euforie van de ontdekking, maar de veranderingen hielden aan. Het effect bleek het sterkst te zijn bij de technische staf, die het meest in direct contact met de metalen delen van de versneller was gekomen. De enorme energieën die vrijkwamen bij de botsingen van deeltjes in de versneller, had een bijzonder, blijvend, effect op deze onderdelen gehad.
Toen er wat vervangen moest worden, sloegen een aantal technici hun slag en drukten de vervangen onderdelen, vooral lagers, achterover. In eerste instantie stelden ze die ter beschikking aan familie en vrienden, maar nu bieden ze deze helende objecten voor iedereen aan via de website GodParticle4U.com. Voor wie deze onzin gelooft en er voor wil betalen. 

Het leest als een parodie op de talloze sites die bijzondere hangers aanbieden met vermeende geneeskrachtige werking (kent u de Biostabil 200o nog?). Of producten die aan de man gebracht worden met verdraaide verhaaltjes over kwantummechanica, nanodeeltjes of vortices. In dit geval is het verhaal zo sterk, dat het bijna niet is voor te stellen dat iemand er in zou trappen. Als het al een grap is, dan houden de makers van de website GodParticle4U die echter aardig lang vol.

Een team onderhoudsmedewerkers van CERN druk onderdelen van de LHC achterover die blootgesteld zijn aan de straling die vrijkwam bij de ontdekking van het Higgs-deeltje. Als je het gelooft, tenminste.
Een team onderhoudsmedewerkers van CERN drukt onderdelen van de LHC achterover die blootgesteld zijn aan de straling die vrijkwam bij de ontdekking van het Higgs-deeltje. Als je het gelooft, tenminste.

Ze beweren dat er serieus onderzoek naar gedaan wordt op universiteiten en onderzoeksinstituten van naam. En natuurlijk zijn de tot sierraad omgewerkte objecten goed voor van alles en nog wat:

Naturally to a place as teeming with scientists as CERN, researchers from a wide variety of scientific backgrounds decided to try and figure it out.
The employees who were most exposed to the particle energy were required to undertake an extensive series of tests.
Samples from the parts exposed to the surge of energy which showed substantial evidence of having the God Particle were sent to the leading universities and research centers in the world.
According to preliminary evidence found thus far by researches in the medical field, the energy of the God Particle has some amazing effects on migraine prevention, on treating different kinds of skin conditions, up to a surprising improvement among those who ailing from sexual dysfunction disorders. All those among a long list of other medical conditions.
The effects of the God Particle is also tested in the field of mental health and in this field the patients are also getting some surprising improvements in a wide range of medical cases, for example treating phobias and depressions of different kinds.

Voor producten met dergelijke kwaliteiten mag natuurlijk wel een flinke prijs gevraagd worden:

Je vraagt je af wie er zo gek zou zijn om deze bedragen te betalen voor wat ijzerwerk?
Je vraagt je af wie er zo gek zou zijn om deze bedragen te betalen voor wat ijzerwerk?

Skeptisch blogger ‘Skeptical Bear’ maakte zich ook al druk om deze onzin en besloot een bericht te sturen aan de website met de vraag of ze commentaar hadden op zijn blog. GodParticle4U stuurde een reactie die ‘Skeptical Bear’ integraal op zijn website heeft gezet (op verzoek van GodParticle4U, overigens). Een citaatje daaruit:

Every new or unexplained phenomenon will attract skeptical people like yourself, it has been like that throughout the whole human history and we don’t see a reason for it to suddenly change right now. The good news are that we are not forcing anyone into buying our products. The choice weather to believe and try them or not, remains in your hands.

Op diverse forums wordt door zogenaamd tevreden klanten verwezen naar de GodParticle4U-website (voorbeeld). In antwoord op vragen van een andere skeptische blogger meldde de site dat ze daar echt zelf niet achter zitten. Zelfs voor grappenmakers, die van zwarte humor houden, gaat het schrijven van dergelijke testimonials op forums waar kankerpatiënten informatie zoeken, wel erg ver. Ik houd het op gewetenloze oplichterij.