Kloptdatwel?

Pseudowetenschap

Gelezen: Philosophy of Pseudoscience

by 21 Comments

Karl Popper (1902-1994)
Karl Popper (1902-1994)

Het demarcatieprobleem is iets waar skeptici al dan niet bewust voortdurend mee bezig zijn: het scheiden van wetenschappelijke kennis en alles wat niet wetenschappelijk onderbouwd is of als pseudowetenschap gezien moet worden. De naam van Karl Popper is er nauw mee verbonden sinds hij falsifieerbaarheid als demarcatiecriterium voorstelde: een wetenschappelijk theorie moet toetsbaar zijn en op grond van het falen van een toets worden verworpen. Dit idee leeft nog steeds, maar kreeg al snel kritiek.Thomas Kuhn liet zien dat er ook allerlei sociale en psychologische aspecten een grote rol spelen in het wetenschapsbedrijf.  Veel van wat we als wetenschap beschouwen is niet toetsbaar en wetenschappers blijken in praktijk niet te werken volgens het ideaal van Popper, met het eerst opstellen van hypothesen en die onderuit proberen te halen met zo scherp mogelijke tests.
Larry Laudan verklaarde in 1983 het demarcatieprobleem min of meer dood. Het falsificatieprincipe van Popper was niet afdoende gebleken en andere criteria waren ook niet te bedenken om het onderscheid verantwoord te maken. Veel filosofen delen dit inzicht en het demarcatieprobleem verdween onder in de la. Ten onrechte volgens Massimo Pigliucci en Maarten Boudry. Zij stelden daarom een stevige essaybundel samen onder de titel Philosophy of Pseudoscience – Reconsidering the Demarcation Problem met stukken van 26 verschillende auteurs, die wel wat te zeggen hebben over pseudowetenschap.

Eigenlijk valt het met die doodverklaring van het demarcatieprobleem door Laudan wel mee. Hij stelt dat de term pseudowetenschap niet zinnig te gebruiken is om hele takken van sport weg te zetten, maar dat critici (of skeptici) zich zouden moeten beperken tot het weerleggen van concrete uitspraken of artikelen. Dus niet ‘frenologie is een pseudowetenschap en het is daarom idioot er nog tijd en energie aan te verspillen’ maar eerder ‘in artikel X beweert auteur Y dat deze typische vorm van de schedel wijst op gedrag  Z, maar dat klopt niet vanwege A-B-C’. Dit laat ook meteen zien wat het nadeel is van die aanpak: ook al hak je één kop van de pseudowetenschappelijke Hydra af, het belet niet dat er meteen een soortgelijke uitspraak zijn kop opsteekt. Er is duidelijk behoeft aan een grondigere aanpak van pseudowetenschappen, want sommige vormen een gevaar voor individuen of kunnen andere vervelende effecten in onze samenlevingen hebben.
Een probleem met een strikte opvatting van falsifieerbaarheid is dat sommige pseudowetenschappen er gewoon door heen fietsen. Astrologie doet bijvoorbeeld niet veel anders dan toetsbare uitspraken, alleen scoren die niet beter dan wanneer je naar willekeurig gekozen uitspraken zou kijken. Toetsbaar ja, maar doorstaan van serieuze tests ho maar. Anderzijds kun je afvragen of je iets als snaartheorie ooit wel tot toetsbare uitspraken zal leiden. Zou je het daarom vooralsnog niet als pseudowetenschap moeten kwalificeren? Of wat minder denigrerend, als ‘protowetenschap’? Er komt dus wat meer bij kijken dan alleen die falsifieerbaarheid en wetenschappers zullen als je ze er naar vraagt vaak elementen noemen van een lijstje als: interne consistentie, overeenstemming met aangrenzende vakgebieden, reproduceerbaarheid van data,  betrouwbaarheid van methoden, hoe gaat men om met kritiek, enzovoort.

Een afbeelding die Pigliucci gebruikt om
Een afbeelding die Pigliucci gebruikt om

Zo’n multidimensionale aanpak zien de schrijvers van het eerste deel (waaronder Pigliucci en Boudry zelf) als uitweg. Als voorbeeld geeft Pigliucci een indeling van een aantal (pseudo)wetenschappen op twee assen, waarmee je min of meer een onderscheid kunt maken, die niet mogelijk was met het criterium van Popper (zie hiernaast). Anderzijds stelt hij wel vast dat het trekken van een scherpe grens nog steeds niet zo makkelijk is. Het indelen van de onderwerpen op meer assen geeft echter weer andere inzichten. En door een aantal van die verschillende manieren om er naar te kijken te combineren zul je onder wetenschappers toch redelijk snel consensus bereiken of iets serieus te nemen wetenschap is of niet.

Wat ook naar voren komt is dat pseudowetenschap vaak een temporeel aspect heeft. Iets wat als wetenschap start, kan in de loop van de tijd in pseudowetenschap ontaarden (bijvoorbeeld koude kernfusie). Pseudowetenschappers houden hardnekkig vast aan hun idee ondanks al het tegenbewijs. Het is logisch dat de lat voor het ogenschijnlijk wel serieuze ‘bewijs’ dat deze onderzoekers nog wel eens aanleveren, steeds hoger wordt gelegd. Na voortdurend falen bij tests, wordt zo’n idee moeilijker te aanvaarden en hoe buitengewoner de beweringen hoe buitengewoner het bewijs ervoor moet zijn.
Andersom kan het echter ook. Iets dat door wetenschappers eerst als pseudowetenschap weggezet wordt, kan na steeds beter ondersteunend bewijs geaccepteerd worden als serieuze wetenschap, zoals de geschiedenis van de evolutietheorie laat zien. In het boek beschrijft Michael Ruse die ontwikkeling in From Pseudoscience to Popular Science, from Popular Science to Professional Science.
De strijd tussen de evolutietheorie en creationisme wordt overigens vaak aangehaald door verschillende auteurs. Dat is niet zo verwonderlijk, gezien de verhitte strijd die daarover in de Verenigde Staten tot aan het Hooggerechtshof is gevoerd. Een meer Europese tegenhanger ontbreekt, maar misschien is er ook niet zo eenvoudig een kwestie te noemen waarover aan onze kant van de Atlantische oceaan recent nog vergelijkbaar fel gedebatteerd is. Een paar stukken vond ik minder sterk of sprongen er qua onderwerp wat vreemd uit. Toevallig of niet, allemaal in het deel dat True believers and their tactics heet. Een stuk van Jean Paul van Bendegem over hoe discussies met pseudowetenschappers kunnen verlopen en wat voor soort argumentatie je in de strijd zou kunnen werpen, is aardig, maar niet erg specifiek voor pseudowetenschap.
Een ander artikel dat wat te formeel aandoet, gaat over klinische trials en waarom die al dan niet ingezet kunnen worden voor de evaluatie van alternatieve behandelwijzen. Het is een formele inkadering van een (dubbelblind) onderzoek, die op zich klopt, maar aan de belangrijkste praktische problemen mijns inziens te makkelijk voorbij gaat.  De schrijver van het stuk, Jesper Jerkert, probeert aan te tonen dat de bezwaren vanuit sommige alternatieve behandelwijzen tegen die trials niet opgaan, maar vergeet dat een RCT bij normaal medicijnonderzoek maar het laatste stukje van bewijs van een groter geheel is, dat begint met het aannemelijk maken dat een behandeling überhaupt zou kunnen werken. De belangrijkste alternatieve behandelwijzen komen juist graag met bewijs in de vorm van RCTs aanzetten, omdat je daar met een beetje geluk  (en eventueel wat gemanipuleer) aan significant positieve resultaten kunt komen. Een beetje moeilijk door te komen (vooral het begin) vond ik The case of Freud’s Sexual Etiology of the Neurose een stuk waarin Frank Cioffi (overleden in 2012) stevig afrekent met de wetenschappelijk  pretenties van de ideeën van Freud. Misschien moet je er ook gewoon wat meer in thuis zijn dan ik.

Philosophy of PseudoScienceNaast de filosofische stukken die het demarcatieprobleem theoretisch aanpakken, heb ik vooral de historische en sociologische stukken met veel plezier gelezen. Thomas Nickels geeft in The Problem of Demarcation een mooi overzicht van de geschiedenis van de problematiek en zet de ideeën van Popper, Imre Lakatos, Kuhn en Laudan op een rijtje (uiteraard komen Aristoteles en Wittgenstein ook even langs). Ook de bijdrage van Michael Shermer is lezenswaardig en biedt meer dan de andere stukken praktische handvatten om pseudowetenschap te herkennen.
Intussen zou je misschien denken dat Boudry en Pigliucci alleen mannelijke auteurs wisten te strikken, maar er staan ook paar zeer interessante stukken van vrouwen in. Noretta Koertge schrijft over het (meestal) ontbreken van een kritische gemeenschap bij de pseudowetenschappers in tegenstelling tot de echte wetenschappen waar kritiek georganiseerd is. Weer zo’n as waarop je de (pseudo)wetenschappen zou kunnen indelen in een multidimensionale aanpak. En Barbara Forrest tast aan de hand van Hume de grenzen tussen wetenschap en religieuze pseudowetenschap af.

Ik vergeet dan nog wat auteurs ( m/v) te noemen, maar het is lastig om in een korte bespreking dit boek volledig recht te doen. Daarvoor is het te rijk aan ideeën. Er is ook nog aandacht voor niet experimentele wetenschap en de cognitieve wortels voor pseudowetenschap (hoe komt het eigenlijk dat dat soort ideeën bij mensen opkomen en beklijven?). Het onderscheid tussen pseudowetenschap en echte wetenschap blijft een lastige kwestie. Dit boek probeert, in mijn ogen terecht, een gedegen analyse van het probleem hoger op de agenda te plaatsen. Het idee dat wetenschappers zo ook wel ‘zien’ wat echte wetenschap is en wat niet, is geen bevredigende oplossing. Het is niet zo dat dat oordeel nergens op gebaseerd is en dat er vaak vergissingen gemaakt worden, maar de impliciete uitgangspunten en redenaties die leiden tot dat oordeel mogen wel wat helderder verwoord worden. Er komen dan vast inzichten naar boven die in andere gevallen ook goed van pas komen. De gereedschapskist met instrumenten om pseudowetenschap te bestrijden kan best aangevuld worden met wat nieuwe ‘heavy duty tools’.

Het is geen makkelijk boek, maar voor iedereen die wat serieuzer wil nadenken over waar hij als skepticus mee bezig is, durf ik het toch aan te raden. Waar haal je immers de arrogantie vandaan het beter te weten dan al die zwevers om ons heen? 😉 De inleiding van het Engelstalige boek is overigens hier te lezen, dan kun je zelf nog een beter idee krijgen of het wat voor je is. Ten slotte nog een tip: in een podcast van Rationally Speaking spreekt Boudry over het boek, geïnterviewd door Julia Galef en … Pigliucci. Dat wordt gelukkig toch niet saai, omdat Pigliucci en Boudry het ook niet op alle punten met elkaar eens zijn. 

Theorie over Jezus als Romeins propagandamiddel rammelt aan alle kanten

by 113 Comments

Een zelfbenoemde bijbeldeskundige met een opgewarmde en bijgekruide complottheorie en een tweet van Richard Dawkins die dat interessant lijkt te vinden. In het kort heb je daar de essentie te pakken van  wat rumoer op Internet over nieuwe inzichten over de herkomst van het Nieuwe Testament en Jezus Christus zelf.

Dawkins kwam een uurtje later al met een tweet waarin hij stelt dat we niet automatisch moeten denken dat hij die theorie wel ziet zitten (I’m not qualified to judge Atwill’s thesis.) maar dat hij het wel de moeite waard vond om naar te kijken. Atwill had zijn publiciteit daarmee al binnen. Als Dawkins zoiets rondstrooit, bereik je gemakkelijk honderdduizenden personen op Twitter, Facebook en andere kanalen. En publiciteit kan Atwill goed gebruiken.  Wat Dawkins verspreidde was niet meer dan PR materiaal voor Atwills boek en zijn symposium komende week in Londen. Daar zal hij zijn vergezochte ideeën nogmaals uit de doeken doen. Nogmaals, want er is nauwelijks iets nieuws: Atwill kwam in 2005 al met hetzelfde verhaal.

Wat is het idee van Atwill?

Titus Flavius Josephus (afb: Wikimedia Commons)
Titus Flavius Josephus (afb: Wikimedia Commons)

Volgens Atwill is het Nieuwe Testament (NT) met de vredelievende persoon Jezus Christus een verzinsel van de Romeinse elite, in het bijzonder de Flavische kliek die caesars als Vespanianus en Titus voortbracht. In de eerste eeuw van onze jaartelling hadden ze nogal wat te stellen met opstandige Joden in Palestina. De nieuw verzonnen religie zou bedoeld zijn om die radicale Joodse groeperingen te verleiden met meer pacifistische ideeën en ze zo inschikkelijker te maken ten opzichte van het Romeinse gezag. Jezus als propagandamiddel.
Natuurlijk zoekt Atwill naar bewijs voor dit idee en die vindt hij in overeenkomsten tussen de evangeliën van het NT en een ander beroemd geschrift uit die periode, De Joodse Oorlog van Josephus. De schrijver daarvan was zelf aan het begin van de Joodse opstanden één van de leiders, maar werd krijgsgevangen genomen en liep uiteindelijk over naar de Romeinen. Zijn voorspelling aan Vespanianus dat hij later caesar zou worden zou hem zo in de gratie gebracht hebben bij de Flavii, dat hij door hen vrijgelaten werd en dus hun naam mocht dragen: Titus Flavius Josephus.
Atwill ziet allerlei letterlijke overeenkomsten tussen de teksten van De Joodse Oorlog en het NT, maar ook in de gebeurtenissen die met Titus te maken hebben en het beschreven leven van Jezus. De teksten zouden zelfs verborgen spot over de Joden bevatten, die voor de Romeinse elite er duidelijk uit zou springen.

En waarom slaat het nergens op?

Historicus Richard Carrier doet er in zijn blog weinig moeite voor om zijn ergernis over de ideeën van Atwill en de  aandacht ervoor te verbloemen:

So I have to waste time (oh by the gods, so much time) explaining how I am not arguing anything like their theories or using anything like their terrible methods, and unlike them I actually know what I am talking about, and have an actual Ph.D. in a relevant subject from a real university.

Tijdverspilling misschien, maar het levert wel een zeer interessant verhaal op voor degenen die wel eens willen weten hoe serieuze onderzoekers naar de materie kijken. Als eerste schrijft Carrier dat de theorie erg onwaarschijnlijk is door te wijzen op de zeer lage voorafkansen (priors) voor onderdelen van de theorie (Carrier schreef een boek onder de titel Proving History: Bayes’s Theorem and the Quest for the Historical Jesus, dus hij heeft wel iets met statistiek):

  1. De Romeinse elite was lang niet zo uitgekookt als noodzakelijk voor Atwills idee. Ze hadden te weinig kennis van de Joodse geschriften en theologie om het verzinsel overtuigend te kunnen maken;
  2. Er zijn veertig evangeliën bekend, maar vier zijn er in het NT terechtgekomen en op die keuze had die Romeinse aristocratie geen invloed;
  3. Er zijn veel te veel tegenstrijdigheden in de evangeliën om ze toe te kunnen schrijven aan één bron die er een specifiek doel mee had;
  4. Er zijn ook veel te veel stijlverschillen tussen de verschillende teksten in het NT om aan één bron te denken;
  5. De pacifistische ideeën in het NT zijn waarschijnlijk inderdaad een reactie op de meer militaristische stromingen binnen Jodendom, maar het ligt meer voor de hand die te zoeken bij teleurgestelde Joden dan bij de Romeinen;
  6. Als middel om Joden te pacificeren is het NT niet erg geschikt voor de Romeinen, omdat het een veel te grote breuk betekende met de Joodse wetten. Het is niet vreemd dat het christendom vooral buiten Palestina succesvol was;
  7. Als het echt een propagandamiddel was gericht op Joden, dan is het vreemd dat de Romeinen voor een Griekse tekst gekozen hebben;
  8. De Romeinen staan niet echt bekend om subtiel gebruik van sociale hervormingen om hun rijk bij elkaar te houden. Hun gebruik van geweld was ook tamelijk succesvol: de Joodse Opstand was in een jaar of vier neergeslagen.

Met deze beschouwing vooraf (waar je op punten misschien best wel wat kunt afdingen), wordt de lat voor een complottheorie als die van Atwill terecht hoog gelegd. En wat die dan aanvoert als bewijs, overtuigt bepaald niet. Voor een groot deel berust dat op letterlijke overeenkomsten in de tekst van Josephus en het NT, alleen lijkt het er sterk op dat Atwill die overeenkomsten baseert op Engelse vertalingen van die teksten en niet op de originelen in het Grieks. Dat is misschien wel het grootste probleem dat Carrier heeft met Atwill, dat hij niet thuis is in de talen waarin de oorspronkelijk teksten geschreven zijn. Als voorbeeld haalt hij de overeenkomst aan die Atwill ziet in de woorden Coracin, een soort vis genoemd in De Joodse Oorlog en Chorazin, een stadje genoemd in het NT (Matth. 11:21). Dit zou zo’n verborgen spottende opmerking zijn, het noemen van de vis een verwijzing naar de profetie die Jezus uitsprak. Probleem is alleen dat de oorspronkelijke Griekse woorden helemaal niet zo op elkaar lijken en ook in betekenis is er geen verband: κορακιν (KAPPA-omicron-rho-alpha-KAPPA-iota-nu) en Χοραζιν (CHI-omicron-rho-alpha-ZETA-iota-nu). En dit is dan volgens Carrier een voorbeeld dat Atwill zelf, als één van de besten die hij had, aan hem voorlegde.

Illustratie uit Bible Pictures and What They Teach Us: Containing 400 Illustrations from the Old and New Testaments: With brief descriptions by Charles Foster, 1897( via Wikimedia Commons)
Bloed aan de deurpost. Illustratie uit Bible Pictures and What They Teach Us: Containing 400 Illustrations from the Old and New Testaments: With brief descriptions by Charles Foster, 1897 (via Wikimedia Commons)

En als Atwill dan ergens toch een aardige observatie doet in De Joodse Oorlog, is dat eerder een bewijs dat zijn ongelijk aantoont. Dat handelt om een verhaal dat Josephus vertelt om te laten zien dat de Joodse rebellie de samenleving volkomen op zijn kop had gezet. Hij vertelt (en merkt zelf op dat het een mythe is) dat de rebellen het Pesach gebruik om een lam te offeren en het bloed te gebruiken om deurposten mee te besmeuren omdraaiden. In Exodus staat beschreven dat God dan zou weten welke huizen hij moest overslaan, bezig alle eerstgeborenen in Egypte om zeep te helpen, de tiende plaag. De rebellen offerden nu niet een dier in plaats van een mens, maar ene Maria zou haar eigen zoon opgegeten hebben. Maar die naam ‘Maria’ is dan ook het enige dat een connectie is met de beschrijvingen van Jezus’ leven in het NT. Als die baby nou nog als Jezus was aangeduid, of dat de Maria bij Josephus op een of andere manier in verband kon worden gebracht met de Maria uit het NT, ja dan was er een opvallend gegeven. Maar zo’n beetje één op de vier Joodse vrouwen heette toen Maria. En hoe de analyse als ondersteuning zou moeten dienen voor de stelling ‘Titus = Jezus’ is ook niet duidelijk. Carrier laat zien dat het veel waarschijnlijker is dat Josephus juist het Oude Testament heeft gebruikt als bron voor de constructie van zijn verhaal.

Ten slotte geeft Carrier een gedeelte van de omvangrijke e-mailcorrespondentie die hij in 2005 had met Atwill naar aanleiding van zijn boek Caesar’s Messiah – The Roman Conspiracy to Invent Jesus. Dat deel is al behoorlijk lang en er blijkt duidelijk uit dat Atwill niet erg bereid is zijn vergezochte theorie goed te verdedigen tegen gedegen kritiek. De verzuchting van Carrier aan het begin is daarom goed te begrijpen.

Het lijkt allemaal ook wel een beetje op de theorie van Francesco Carotta, die beweert dat Jezus gemodelleerd zou zijn op Julius Caesar, maar dan nu dus met Titus in de rol van Julius Caesar. Anton van Hooff schreef in Skepter (2002-4) over de pseudowetenschap van Carotta en zijn fans in Nederland: Was Jezus Caesar? Het enthousiasme waarmee de tweet van Dawkins weer werd verder getweet, geeft wel aan dat veel weldenkende mensen toch erg gevoelig zijn voor dit soort pseudowetenschappelijke geschiedschrijving.

Links naar blogs met kritiek op Atwill

 

Kwakzalverij in sterrenkeuken?

by 15 Comments

Chefkok Moshik Roth, in bezit van twee Michelinsterren, en ondernemer Salem Samhoud openen eind deze maand een innovatief restaurant in Amsterdam onder de naam &Samhoud Foodlab. Ze gaan onder andere ‘genboosters’ serveren, voedsel dat verrijkt is met ‘natuurlijk DNA extract’. Een wereldprimeur! Die boosters zouden allerlei processen in het menselijk lichaam moeten gaan verbeteren. In een interview aan Horeca Entree vertelt Roth er iets meer over. De DNA extracten worden geleverd door het Centre for Enhanced Food uit Wageningen, diepgevroren in vloeibaar stikstof en pas op het laatst vermengd met de rest van de ingrediënten. Het is allemaal uiterst geheim, Roth wil zelfs niet loslaten of het om menselijk DNA gaat of wat anders. Genetisch gemodificeerd is het natuurlijk niet, dat moet ons geruststellen.

genboosters
Kader bij het interview in Horeca Entree

 

Klinkt dat niet fascinerend en wetenschappelijk verantwoord? RNA interference kende ik al wel; dat is een proces waarbij je RNA moleculen gebruikt om bepaalde genen uit te schakelen, een belangrijke ontwikkeling die in 2006 met een Nobelprijs beloond werd. DNA interference vind je echter ook wel als term voor processen die hier op voortborduren. De vooruitzichten van dit soort gentechnologie wordt meestal gezocht in de behandeling van kanker en andere ernstige aandoeningen. Zou het ook wat kunnen doen voor de probleempjes die het foodlab ons voorschotelt? Welk gen zou er platgelegd moeten worden om een hoger energieniveau te krijgen of een optimaal concentratievermogen? Dat ze dat weten, en dat dat zo universeel is dat het bij iedere klant hetzelfde werkt. Goh, wat mooi. En dat je het gewoon met gastronomische hoogstandjes tot je kunt nemen. Dat die DNA fragmentjes via je spijsvertering heelhuids je bloedbaan weten te bereiken en zo naar de juiste cellen zwemmen om daar hun nuttige werk te doen. Knap hoor, wat kunnen ze toch veel tegenwoordig …

Dat het Centre for Enhanced Food (CFEF) in Wageningen zit, schept wellicht de verwachting dat het iets met de Universiteit Wageningen van doen zou hebben (in een artikel op foodinspiration staat zelfs een linkje in de tekst naar de WUR). Op de contactpagina van CFEF staat geen adres, maar wel een postbusnummer, waarvan niet zo ingewikkeld is na te gaan, dat dit gedeeld wordt met andere bedrijven, die gevestigd zijn in een bedrijvenpand in Wageningen.
Ik stuurde CFEF een mailtje via het contactformulier. Of ze mij misschien konden wijzen op wetenschappelijk onderzoek dat aannemelijk zou maken dat die DNA-extracten zo ongeschonden het spijsverteringstraject kunnen doorstaan dat er nog een ietsie van DNA interference sprake zou kunnen zijn. Bijna direct kreeg ik antwoord: een ‘out of office reply’ van een Public Relations Expert van Typhoon Hospitality, een bedrijf dat zich specialiseert in PR en marketing voor de hospitality industry. &Samhoud Foodlab staat als één van de projecten op hun homepage. Marketinggrapje.

Update 31-10-2013
Goed ingeschat dat het een hoax was, maar ik ben toch verrast dat het een samenwerkingsverband blijkt te zijn met het Netherlands Genomics Initiative. In een filmpje op Food for Thought wordt het iets uitgelegd.

 

Nekkraken en maanstanden

by 45 Comments

De Inspectie voor de Gezondheidszorg (IGZ) vindt nekkraken niet verantwoord. In 2012 waren er drie meldingen binnengekomen van calamiteiten. Drie patiënten kregen na nekkraken (hoog in de wervelkolom) door een manueeltherapeut een beroerte. In 2009 had zich zoiets ook al voorgedaan, met dodelijke afloop. Deze complicatie, voorheen als uiterst zeldzaam ingeschat, komt blijkbaar vaker voor dan tot nu toe werd aangenomen en wordt nu dus ernstig afgeraden. Het bestuur van de Nederlandse Vereniging voor Manuele Therapie (NVMT) trekt zich dit advies aan en raadt haar leden daarom af nog langer nekken te kraken bij de behandeling van hoofdpijnklachten en nekpijn. Op 18 november wordt een advies over dit ‘hoog cervicaal manipuleren’  op de algemene ledenvergadering in stemming gebracht.  Op het FysioForum leidde deze kwestie tot een discussie met een opmerkelijke bijdrage van chiropractor advocaat mr. Job van Broekhuijze:

Opmerkelijk commentaar van Mr. J. van Broekhuijze. Een verband tussen maanstanden en complicaties bij nekkraken?
Opmerkelijk commentaar van mr. J. van Broekhuijze. Een verband tussen maanstanden en complicaties bij nekkraken?

Is het nodig om uit te leggen dat dit volstrekte kolder is? Is het een originele poging om twee dwaalleren als astrologie en chiropraxie met elkaar te verbinden? Cees Renckens, ere-voorzitter van de Vereniging tegen de Kwakzalverij en columnist hier op Kloptdatwel, vroeg zich in een reactie af of iemand hier Van Broekhuijze niet een poets probeerde te bakken door deze bizarre reactie aan hem toe te schrijven. Maar de redactie van FysioForum bevestigde dat het een origineel ‘Van Broekkuijze’-tje is. Deze advocaat is nauw verbonden aan drie (kleinere) organisaties van chiropractors in Nederland en verdedigde chiropractor Molina uit Assen in de rechtzaak wegens titelfraude. Molina werd hierin veroordeeld voor het zich onterecht betitelen als ‘Dr.’, iets wat alleen mag in Nederland als je gepromoveerd bent.

Dat gemanipuleer van nekken is zeker niet zonder risico’s en zelfs als je welwillend aankijkt tegen de (tijdelijke) positieve effecten die sommigen zien, dan moet je concluderen dat het niet beter werkt dan behandelingen met minder risico. Gewoon niet doen dus. Die gevaren werden onlangs weer eens al te concreet: in Australië brak een chiropractor de nek van een vier maanden oude baby en dat was bijna fataal afgelopen. Een klacht daarover bij de  Chiropractic Board of Australia, leidde er slechts toe dat de chiropractor in kwestie extra onderricht moet krijgen van een ‘expert op het gebied van kinderchiropraxie’.* Er gaan inmiddels stemmen op om een minimum leeftijd in te stellen waarop iemand aan chiropraxie mag worden blootgesteld. In Zweden is die er al voor alle alternatieve zorg en staat op acht jaar (zie symposium van de VtdK).

* Update 2-10-2013
Het laatste woord over die Australische casus is waarschijnlijk nog niet gesproken: volgens de Chiropractors’ Association of Australia zou het duidelijk zijn dat het kind een zogenaamde Hangman’s fracture zou hebben gehad (niet veroorzaakt door die chiropractor).

GodParticle4U, alleen voor de alleronnozelsten

by 37 Comments

Een onderhoudsteam dat werkzaamheden verrichtte aan de Large Hadron Collider van CERN, ontdekte iets frappants na de experimenten die het bestaan van het Higgsdeeltje bevestigden. De mensen die bij de experimenten betrokken waren, hadden een duidelijk vergroot gevoel van helderheid, balans, rust en waren ongewoon vitaal. Natuurlijk zul je denken dat dit kwam door de euforie van de ontdekking, maar de veranderingen hielden aan. Het effect bleek het sterkst te zijn bij de technische staf, die het meest in direct contact met de metalen delen van de versneller was gekomen. De enorme energieën die vrijkwamen bij de botsingen van deeltjes in de versneller, had een bijzonder, blijvend, effect op deze onderdelen gehad.
Toen er wat vervangen moest worden, sloegen een aantal technici hun slag en drukten de vervangen onderdelen, vooral lagers, achterover. In eerste instantie stelden ze die ter beschikking aan familie en vrienden, maar nu bieden ze deze helende objecten voor iedereen aan via de website GodParticle4U.com. Voor wie deze onzin gelooft en er voor wil betalen. 

Het leest als een parodie op de talloze sites die bijzondere hangers aanbieden met vermeende geneeskrachtige werking (kent u de Biostabil 200o nog?). Of producten die aan de man gebracht worden met verdraaide verhaaltjes over kwantummechanica, nanodeeltjes of vortices. In dit geval is het verhaal zo sterk, dat het bijna niet is voor te stellen dat iemand er in zou trappen. Als het al een grap is, dan houden de makers van de website GodParticle4U die echter aardig lang vol.

Een team onderhoudsmedewerkers van CERN druk onderdelen van de LHC achterover die blootgesteld zijn aan de straling die vrijkwam bij de ontdekking van het Higgs-deeltje. Als je het gelooft, tenminste.
Een team onderhoudsmedewerkers van CERN drukt onderdelen van de LHC achterover die blootgesteld zijn aan de straling die vrijkwam bij de ontdekking van het Higgs-deeltje. Als je het gelooft, tenminste.

Ze beweren dat er serieus onderzoek naar gedaan wordt op universiteiten en onderzoeksinstituten van naam. En natuurlijk zijn de tot sierraad omgewerkte objecten goed voor van alles en nog wat:

Naturally to a place as teeming with scientists as CERN, researchers from a wide variety of scientific backgrounds decided to try and figure it out.
The employees who were most exposed to the particle energy were required to undertake an extensive series of tests.
Samples from the parts exposed to the surge of energy which showed substantial evidence of having the God Particle were sent to the leading universities and research centers in the world.
According to preliminary evidence found thus far by researches in the medical field, the energy of the God Particle has some amazing effects on migraine prevention, on treating different kinds of skin conditions, up to a surprising improvement among those who ailing from sexual dysfunction disorders. All those among a long list of other medical conditions.
The effects of the God Particle is also tested in the field of mental health and in this field the patients are also getting some surprising improvements in a wide range of medical cases, for example treating phobias and depressions of different kinds.

Voor producten met dergelijke kwaliteiten mag natuurlijk wel een flinke prijs gevraagd worden:

Je vraagt je af wie er zo gek zou zijn om deze bedragen te betalen voor wat ijzerwerk?
Je vraagt je af wie er zo gek zou zijn om deze bedragen te betalen voor wat ijzerwerk?

Skeptisch blogger ‘Skeptical Bear’ maakte zich ook al druk om deze onzin en besloot een bericht te sturen aan de website met de vraag of ze commentaar hadden op zijn blog. GodParticle4U stuurde een reactie die ‘Skeptical Bear’ integraal op zijn website heeft gezet (op verzoek van GodParticle4U, overigens). Een citaatje daaruit:

Every new or unexplained phenomenon will attract skeptical people like yourself, it has been like that throughout the whole human history and we don’t see a reason for it to suddenly change right now. The good news are that we are not forcing anyone into buying our products. The choice weather to believe and try them or not, remains in your hands.

Op diverse forums wordt door zogenaamd tevreden klanten verwezen naar de GodParticle4U-website (voorbeeld). In antwoord op vragen van een andere skeptische blogger meldde de site dat ze daar echt zelf niet achter zitten. Zelfs voor grappenmakers, die van zwarte humor houden, gaat het schrijven van dergelijke testimonials op forums waar kankerpatiënten informatie zoeken, wel erg ver. Ik houd het op gewetenloze oplichterij.