Kloptdatwel?

Skepticisme

Hoe overleef ik de Nationale Gezondheidsbeurs?

by 13 Comments

Vrijdag 24 januari gaat het weer los: de Nationale Gezondheidsbeurs in de Jaarbeurs te Utrecht. Drie dagen lang hebben tal van organisaties en bedrijven die iets met gezondheid zeggen te doen de gelegenheid om hun verhaal aan de bezoekers te vertellen. Naast serieuze organisaties als patiëntenverenigingensurvivalguide640x250,  valt toch vooral het enorme aanbod aan onzinverkopers op. Die hebben geen positieve invloed op uw gezondheid, maar mogelijk wel een zeer negatieve invloed op uw portemonnee. Daarom een handige checklist met wat zinnig tegengas voor ‘een gezond dagje uit!’

De exposanten op de beurs zijn ingedeeld in vijf ‘zones’: Eten & Drinken, Medisch & Zorg, Body & Mind, Sport & Avontuur en Beauty & Verzorging. In bijna al deze zones zijn wel aanbieders van dubieuze producten of therapieën te vinden. Eerst een kleine selectie, onderaan staat een lijst met meer bedenkelijke zaken op de beurs met verwijzingen naar informatie die duidelijk maakt waarom je de verkooppraatjes niet zomaar moet geloven.

ortho-instituut-logoEr staan nogal wat bedrijven die de orthomoleculaire geneeskunde propageren op de beurs, zo ook het Ortho Institute van dr. Gert Schuitemaker. De term ‘orthomoleculair’ is afkomstig van tweevoudig Nobelprijswinnaar Linus Pauling, maar die kreeg die onderscheidingen niet voor zijn medisch inzicht. De orthomoleculairen gaan heel wat verder dan de vitamine C van Pauling en hebben schappen vol vitaminepillen en andere supplementen. Allemaal overbodig als je maar een beetje gevarieerd eet; hoofdzakelijk schadelijk voor de portemonnee.

kvhn-logoDe homeopaten van de Koninlijke Homeopathie Vereniging Nederland zijn er ook. Wedden dat zij u zullen vertellen dat de o zo neutrale Zwitserse overheid heel positief is over homeopathie? Dat is één van de mythes die ze de laatste jaren verspreiden. Klopt niets van, de Zwitserse overheid wil er juist van af. Maar hoe vaak je dat homeopaten ook uitlegt, een volgende keer komen ze er gewoon weer mee aanzetten. Hun eigen geheugen werkt blijkbaar net zo min als het  ‘geheugen’ van hun hoogverdunde watertjes en suikerbolletjes. Misschien dat u ze nog kunt vragen of ze toch een keer aan testje mee willen doen?

spininversion-logoEr zijn ook een paar bedrijven die u bang willen maken voor elektromagnetische velden, van Wi-Fi en mobiele telefoons vooral. Spininversion.nl is er zo één (een andere is Floww). Aan het logo kunt u zien waartegen hun producten allemaal wel niet werken. Tip: probeer eens te bellen met uw mobiele telefoon als u in de buurt staat van één van die piramides of fallusvormige objecten, die verkocht worden ter bescherming. Als u bereik hebt, dan werkt het dus niet! Het ‘wegzuigen’ van straling is onzin. Meer daarover in: ‘Onzin over spininversie en elektrosmog‘ En laat u ook niet inpakken door de mooie certificaten!

kangenwater-logoAan water worden talloze bijzondere eigenschappen toegeschreven. Je kunt ook wat gaan rommelen aan de mineralen in je kraanwater. Doe dat met een duur apparaat en een wetenschappelijk klinkend verhaal en je krijgt zoiets als Kangenwater: “het drinken van Kangen Water is te vergelijken met detoxen: het zorgt ervoor dat zure afvalstoffen uit het lichaam verwijderd worden. Het water dringt tot diep in de cellen door, waardoor het ontgiften gemakkelijk en op een diep niveau gebeurt.” Klinkt mooi, maar het lichaam regelt dat allemaal zelf wel; het drinken van dit dure water helpt daar niet beter bij dan gewoon kraanwater. Zie ‘Kangen Water‘ op de Skepsis-site.

survivalguide600x169
Hieronder de beursdeelnemers die een verhaal vertellen waar een luchtje aan zit, met verwijzingen naar websites waar u de nodige kritiek kunt vinden. De lijst is vast niet uitputtend, maar bevat toch al een kwart van de exposanten. Twijfelt u aan het verhaal van een bedrijf dat er niet bij staat, zoek dan eens met een Skeptische zoekmachine. Dan blijft u gevrijwaard van alle onkritische (vaak door die bedrijven zelfgeschreven) juichverhalen.


NGB 2014: Zone Eten & Drinken Show

NGB 2014: Zone Medisch & Zorg Show

NGB 2014: Zone Body & Mind Show

NGB 2014: Zone Sport & Avontuur Show

NGB 2014: Zone Beauty & Verzorging Show

Voor wie dat handig vindt, is de lijst ook als pdf te downloaden.

Scepticus Maarten Koller: “Vroeger geloofde ik alles”

by 106 Comments

Tegenover de wereld van helderzienden en mediums die de meest wonderlijke dingen beloven, staat de wereld van de sceptici. Zij zijn vaak wetenschappelijk geschoold en verkondigen een ietwat grimmigere boodschap: eigenlijk alle paranormale beweringen zijn onzin. Dit gebeurt natuurlijk niet zonder enig protest en roept bij velen de vraag op waarom sceptici deze (vaak wonderbaarlijke) beweringen aan kritisch onderzoek onderwerpen. Ik sprak met Maarten Koller, bestuurslid bij Stichting Skepsis en auteur bij kritisch blog Kloptdatwel.nl.

maarten-koller-11

Ik moet bekennen dat ik eigenlijk een ander beeld had van sceptici. Het idee dat het allemaal norse, oude mannen zijn met grote snorren waarachter een eeuwige frons verborgen zit, heeft Maarten Koller voor mij weerlegd. Tegenover mij zat een (relatief jonge) man, breed glimlachend en enthousiast vertellend over zijn ervaring met het scepticisme. Naast zijn werk bij Skepsis en Kloptdatwel zit hij ook in de Utrechtse Skepsis werkgroep, die verschillende paranormale beweringen wetenschappelijk toetst. Een geboren scepticus zou je hem echter niet kunnen noemen. Hoewel hij al van jongs af aan een fascinatie voor bovennatuurlijke beweringen heeft, is hij niet altijd even kritisch geweest op wat hem verteld werd. “Ik was in mijn jongensjaren heel erg into wicca (een soort moderne hekserij – red), dat vond ik helemaal fantastisch. Ik las er veel over en heb op een gegeven moment zelfs rituelen uitgevoerd, van die riedeltjes die je dan op moet zeggen. Eigenlijk was ik wat de hele wereld betreft heel goedgelovig. Ik geloofde alles, je kon me de gekste dingen wijsmaken. Ik had een grote interesse voor het paranormale, maar ik luisterde naar zowel de gelovige als de wetenschapper die dit weerlegde. Wanneer iemand met aanneembare argumenten kwam, nam ik het meteen aan.”

Toch heeft zijn naïviteit langzaam een keerpunt gevonden en is hij kritischer naar de wereld gaan kijken. “Op een gegeven moment had ik bijvoorbeeld een ritueel voor financieel geluk, toen bedacht ik me: nu doe ik iets dat mij ergens in de toekomst financieel geluk op zou moeten leveren. Maar ja, wat is financieel geluk? Als mijn moeder had gezegd: kijk, hier heb je een tientje, die zat nog in je broekzak, was dat dan ook financieel geluk geweest? Je kunt het eigenlijk altijd naar je eigen idee invullen.” Later, tijdens zijn studie psychologie, is Maarten pas echt ‘overgehaald’ naar de sceptische kant. Hij leerde hoe goed wetenschappelijk onderzoek in elkaar zit en kwam erachter dat er veel onderzoek naar bepaalde paranormale zaken gedaan is. “Uit die onderzoeken komt keer op keer geen resultaat. Dat is voor mij toch echt de doorslaggevende factor dat er niks is, ook al is het heel jammer. Vooral omdat ik alles geloofde.”

Tegenwoordig is hij behoorlijk actief in de Nederlandse sceptische kringen. Op Kloptdatwel.nl heeft hij al een paar honderd artikelen geschreven over een grote hoeveelheid onderwerpen, van homeopathie tot complottheorieën en van mentalisten tot zombies. Voor iemand die er vroeger in geloofde, is hij zeer gedreven in het weerleggen van allerlei bovennatuurlijke zaken. Lachend beantwoordt hij mijn vraag of hij ook echt wíl dat het onzin is. “Ik zou het fantastisch vinden als de beweringen die ik onderzoek waar blijken te zijn. Ik bedoel, ik geniet enorm van Harry Potter, als dat waar blijkt te zijn … dat zou ik heel vet vinden!” Toch ziet Maarten gevaren in het werk van paranormaal begaafden. Hoewel mensen natuurlijk zelf mogen uitmaken of ze er in willen geloven of niet, zijn er volgens hem ook veel schrijnende gevallen.

“Bijvoorbeeld gevallen van mensen die te horen krijgen dat ze opgegeven zijn door de huidige medische wetenschap. Als ze dan iemand tegenkomen die met een alternatieve behandelwijze zegt het wel op  te kunnen lossen, geeft dat ze weer hoop. Dit kost vaak heel erg veel geld en het werkt gewoon niet. Ook kunnen ze dingen te horen krijgen als: ‘je familie geeft je negatieve energie, je moet even geen contact meer met ze opnemen. Dat is zuur, maar daar moet je even doorheen bijten.’ Zo zijn er zeer schrijnende gevallen van mensen die het laatste jaar van hun leven geen contact meer met hun familie hebben. Het gros van de mensen wordt voorgelogen en heeft er misschien geen problemen van, maar ook geen baat bij. Er zijn echter ook een heleboel mensen waarbij het tot schrijnende situaties leidt. Daarnaast zijn er geen cijfers over deze gevallen bekend, want de mensen bij wie het slecht gaat, overlijden op een gegeven moment. Die zullen dus niet meer klagen dat de behandeling niet hielp. De mensen bij wie het goed gaat worden door de alternatieve behandelaars aangehaald als succesverhaal en vaak zullen die mensen zelf ook mond-tot-mondreclame maken: ze denken immers goed te zijn geholpen.”

Uiteindelijk is Maarten zeer stellig in zijn uitspraken. “Nog nooit heeft wetenschappelijk onderzoek bewezen dat een paranormale bewering waar was. Dit betekent dus dat het allemaal niet waar is, paranormaal zijn bestaat niet. Ik realiseer me eigenlijk steeds meer dat de  wereld, gewoon zoals hij is, net zo verwonderlijk is als de alternatieve wereld. Het instralen van iemand met reikistralingen bijvoorbeeld,  dat zou natuurlijk fantastisch zijn. Het zouden een soort superpowers zijn. Maar als ik lees hoe een cel werkt, hoe wonderbaarlijk dat is, dat is in mijn opzicht nog stoerder dan wanneer je een of andere vage straling hebt.” Met deze uitspraak belicht hij de discussie rondom het paranormale van een nieuwe kant. Een kant die de meeste mensen zich misschien niet lijken te realiseren: waarom zouden we wél willen aantonen dat paranormale beweringen waar zijn,  is onze wereld van zichzelf niet al bijzonder genoeg?

Skeptische Podcasts: Een Kritische Review

by 6 Comments

Voor het maken van een podcast zijn eigenlijk maar twee dingen nodig: een microfoon en een mening. Aangezien skeptici over het algemeen bol staan van de meningen mag het ons niet verbazen dat er behoorlijk wat podcasts te vinden zijn waar je het label ‘skeptisch’ op kan plakken. Als podcast-fanaat en Skepsis-‘lid’ wil ik jullie daarom graag wat voorbeelden laten zien van (naar mijn mening) goede podcasts. De onderstaande lijst is een selectie persoonlijke favorieten; voor uitgebreidere lijsten van podcasts zijn er genoeg andere lijstjes te vinden.

Een definitie van een ‘skeptische podcast’ is nog niet zo makkelijk, want ze bestaan in vele geuren en kleuren. Een overkoepelend thema van mijn selectie is dat er met een kritische geest, en uiteraard gewapend met wetenschappelijk denkvermogen, interessante onderwerpen worden uitgeplozen. Hieronder vallen voor mij onder andere de ‘traditionele’ skeptische onderwerpen (UFOs, kwakzalverij), discussies over wetenschappelijk nieuws, een kritische blik op religie, en leerzame verhandelingen over kritisch & wetenschappelijk denken. Een paar podcasts in mijn lijst hebben een meer atheïstisch karakter, en deze  worden niet standaard in het skeptische hoekje geplaatst. Ik probeer hiermee een breed beeld te geven van wat er aan interessants te vinden. Hoewel er zeker wel wat overlap is, heb ik besloten puur wetenschappelijke podcasts buiten beschouwing te laten.

Hieronder dan dus, in willekeurige volgorde, mijn favoriete podcasts (klik op de plaatjes om naar de website te gaan). Onderaan deze post staat ook een tabel met details en links. Mocht je een van de podcasts eens willen proberen, dan raad ik je aan in de archieven van de desbetreffende podcast interessante onderwerpen te zoeken. Schroom niet je eigen favoriete podcast in de commentaren te delen!

podcast cover - kritisch denken

Kritisch Denken (“De Vlaamse Held”) is een langlopende en populaire podcast van Jozef van Giel. Deze Vlaming vertelt op rustige toon over uiteenlopende onderwerpen en vermijdt daarbij geen ‘politieke’ onderwerpen zoals de opwarming van de aarde of GMOs. Daarnaast richt Jozef van Giel zich ook op leerzame ontwerpen zoals een korte cursus “Wat is Kritisch Denken?”. Een deel van de podcast bestaat uit vertalingen van Engelse publicaties of lezingen van bekende figuren. Kritisch Denken is de enige Nederlandstalige skeptische podcast waar ik me van bewust ben, maar is gelukkig wel van hoge kwaliteit!

Als bonus heeft Jozef van Giel ook de eenmalige podcast ‘Lopen met Darwin’ geproduceerd, alwaar hij een oude Vlaamse vertaling van de “Origin of Species” voorleest, in de vorm gegoten van een hardloop trainprogramma.

podcast cover - SGUThe Skeptics’ Guide to the Universe (“The Famous Five”) is zonder twijfel internationaal de bekendste in deze lijst. Gastheer Steven Novella (ook bekend van Neurologica en Science-Based Medicine) bespreekt in een talkshow format met de vier overige “Skeptical Rogues” zowel wetenschap als pseudowetenschap in het nieuws. Er zijn ook regelmatig interviews of gastoptredens van mensen uit wetenschappelijke en skeptische kringen. Een bekend segment waarmee je kritische denkvermogen wordt getest is “Science or Fiction?” met een aantal nieuwsitems waarvan er één fictief is (uiteraard moet je raden welke dat is).

podcast cover - skeptics with a KSkeptics with a K (“The English Lads”) is een productie van de Merseyside Skeptics Society (omgeving Liverpool), onder andere bekend van de 10:23 campagne en de conferentie QED. De podcast behandelt recente nieuwsitems rondom skepticisme en pseudowetenschap. Een lievelingsonderwerp van een van de presentatoren is bad PR, over de ongelofelijke onzin die kranten soms letterlijk van persberichten overnemen. Om van deze podcast te kunnen genieten moet je zowel tegen schunnig taalgebruik als slechte woordgrappen kunnen!

podcast cover - reality checkThe Reality Check (“The Funny Canadians”) is een al behoorlijk langlopende podcast uit Canada. Over het algemeen worden er drie segmenten gepresenteerd, elk over een onderwerp waar een van de presentatoren zich in verdiept heeft. Dus geen behandeling van recent nieuws, maar vooral degelijke staaltjes onderzoeksjournalistiek. Hoewel de onderwerpen niet altijd even serieus zijn (“Has Batman ever killed?“) worden de onderwerpen zonder uitzondering goed onderzocht en helder uitgelegd.

podcast cover - cognitive dissonanceCognitive Dissonance (“The Rude Americans”) are “not for the faint of heart or the easily offended”. Deze baldadige Amerikanen pakken iedereen aan die in hun weg zit en zijn daarbij op z’n zachts gezegd oneerbiedig te noemen. Hoewel ze zeker ook wel de ‘traditionele’ skeptische onderwerpen aanpakken, bespreken ze vaak bizarre verhalen over Amerikaans religieus rechts, fundamentalistische Islam en vergelijkbare negatieve zaken als gevolg van overontwikkelde geloofsovertuigingen. Ze zijn er helder in dat hun podcast zeker niet bedoeld is om mensen te overtuigen van hun gelijk, maar om met een dosis humor en sarcasme voor gelijkgestemden het (vaak slechte) nieuws te bespreken.

podcast cover - reasonable doubtsReasonable Doubts (“The Atheist Professors”) is zonder twijfel de beste podcast als het gaat om gedegen theologische discussies met een skeptische oogpunt (“Your skeptical guide to religion”). De podcast begint meestal met een aantal nieuwsitems, waarna er een bepaald onderwerp wordt uitgediept. Hoewel de nadruk op het Christendom ligt, worden veel discussies in een bredere context gevoerd. In de sectie ‘polyatheism’ behandelt men elke aflevering mooie verhalen uit verschillende mythologieën met meestal als conclusie: “Another God not worth believing in”. De kwaliteit van deze podcast is hoog door de diepgaande kennis van de presentatoren, die de zware onderwerpen ook nog eens op een luchtige manier weten te brengen.

podcast cover - exposing pseudoastronomyExposing Pseudoastronomy (“The Diligent Astronomer”) wordt geproduceerd door de astronoom Stuart Robins en is gericht op mensen die het niet erg vinden af en toe de diepte in te duiken. De naam van de podcast spreekt voor zich: reken op onderwerpen als de platte aarde, holle aarde, groeiende aarde, planeet X, en ga zo maar door. Word je helemaal wild van een diepgaande deconstructie van Erich von Däniken en zijn onzinnige Ancient Aliens dan is dit helemaal je ding! Het mooie van deze podcast is dat je ook veel leert over echte astronomie. Als gediplomeerd astronoom zal Dr. Robins je, alvorens de theorie van de platte aarde verfijnd de grond in te boren, eerst haarfijn uitleggen hoe we weten dat de aarde rond is.

podcast cover - bereasonableBe Reasonable (“The Reasonable Superheroes”) is de tweede podcast van de Merseyside Skeptics Society op deze lijst. Met een waar soort supertalent gaan deze dappere mensen het gesprek aan met ‘pseudo’ beoefenaars, zoals mediums, astrologen, en UFO onderzoekers. Het format is zowel mooi als frustrerend: ze laten hun gasten uitgebreid aan het woord om hun ideeën uit te leggen. Hoewel er zeker kritische vragen gesteld worden (op redelijke toon natuurlijk) is het vooral de bedoeling om te horen hoe de gasten zelf hun overtuigingen onderbouwen. Het frustrerende hieraan is dat je uiteraard om de paar minuten “maar dat klopt niet!” wilt roepen. Desalniettemin is het vanwege deze opzet een extreem leerzame podcast!

podcast cover - point of inquiryPoint of Inquiry (“The Famous Guests Show”) is de officiële podcast van het Center for Inquiry. Deze podcast is het ondertussen wel gewend om skeptische en wetenschappelijke beroemdheden op bezoek te hebben. De podcast bestaat voornamelijk uit een diepte-interview met interessante personages uit veel verschillende disciplines. Zowel de geïnterviewden als de presentatoren  hebben altijd een indrukwekkende kennis van zaken en dit levert vrijwel altijd boeiende gesprekken op. Op Wikipedia is een handig lijstje te vinden met de meest populaire gasten die eerder op de podcast verschenen.

podcast cover - skeptoidSkeptoid (“I am Brian Dunning, from skeptoid.com”) van Brian Dunning is al lang bekend door zijn korte maar krachtige afleveringen met skeptische onderwerpen binnen wat hij zelf ‘pop culture’ noemt. Het is een one-man show waarin per aflevering een onderwerp wat Dunning heeft onderzocht aan bod komt. Al bijna 400 afleveringen lang komen er veel van de traditioneel skeptische onderwerpen langs zoals Bigfoot, UFOs en paranormale zaken. Skeptoid behandelt daarnaast vaak verhalen uit recente of oude folklore, waarbij je veel nieuwe dingen zult leren waarvan je nog niet wist dat mensen erin geloofden (zoals de Mongolian Death Worm!).

Podcast cover - Inquiing mindsInquiring Minds (“The New/Old kids on the Block”) is een veelbelovende nieuwe podcast met bekende namen als presentatoren. Chris Mooney en Indre Viskontas waren namenlijk al eerder actief op de Point of Inquiry podcast, en Mooney is ook bekend van een aantal boeken van zijn hand. Hun nieuwe show “Inquiring Minds” bestaat uit een paar nieuwsitems met daarna een lang interview met specialisten uit verschillende velden, met een nadruk op klimaatwetenschap. De Podcast wordt gesponsord door “The Climate Desk“, een journalistieke samenwerking van onder andere the Guardian, Wired, Slate, en Mother Jones.

podcast cover - thomas and the bibleThomas and the Bible (“Doubting Thomas”) is een van mijn persoonlijke favorieten, maar wel eentje voor de liefhebber. Het concept is simpel: Thomas leest, ongehinderd door enige voorkennis, de hele bijbel voor en maakt daarbij wat vage opmerkingen en grappen. Aangezien de bijbel op sommige plekken enigszins *ahem* eentonig kan zijn, gaat dit met veel pijn, moeite, en gegeeuw. Het is zeker een droog soort humor waar je van moet houden. Hij is overigens ondertussen pas bij het boek van Ezra, dus hij heeft nog even te gaan.

Overzicht van alle podcasts met links:

Name (link)DuurVerschijntSindsNr.
Kritisch Denken15-45 minutenOnregelmatigFebruari 2009177
The Skeptics' Guide to the Universe60-75 minutenElk weekendMei 2005441
Skeptics with a K60-75 minutenTweewekelijksAugustus 2011112
The Reality Check30-60 minutenElk weekendAugsuts 2008277
Cognitive Dissonance60-90 minutenElk weekendApril 2011131
Reasonable Doubts60-90 minutenOnregelmatigOktober 2007123
Exposing Pseudoastronomy30-60 minutenTweemaandelijksAugustus 201197
Be Reasonable30-60 minutenOnregelmatigJanuari 201311
Point of Inquiry30-60 minutenWekelijksDecember 2005397
Skeptoid10-15 minutenWekelijksOktober 2006395
Inquiring Minds45-60 minutenWekelijksSeptember 201314
Thomas and the Bible30-60 minutenOnregelmatigMei 2010107

 

Skepter-abonnee onderzoekt “stemmen”

by 2 Comments

In het kader van de Belgische 1 miljoen euro Sisyphus-prijs werd Stichting Skepsis gevraagd een vooronderzoek te doen toen een Nederlander zich voor deze prijs opgaf. De claim van deze zelfverklaarde paranormale was dat hij zichzelf hoorbaar kon maken zonder zijn eigen stem daarbij te gebruiken. Een in de regio woonachtige abonnee van Skepter, het blad van Skepsis, werd benaderd en ging op onderzoek uit. Dit is zijn verslag.

————————————————————————————————————-

Eerder dit jaar werd ik benaderd door Jan Willem Nienhuys, secretaris van Skepsis, of ik geïnteresseerd zou zijn om een skeptische proef te doen. Nienhuys stond namelijk sinds enige tijd in contact met iemand die beweerde zijn eigen stem hoorbaar te kunnen maken, zonder zijn stembanden te gebruiken. Dit wilde hij graag laten onderzoeken. De jongen, genaamd Peter*, was woonachtig in Twente wat niet echt in de buurt lag voor Nienhuys. Hij raadpleegde daarop het lezersbestand van het tijdschrift Skepter, op zoek naar lezers uit de regio en kwam zo bij mij uit.

Ik ben al jaren abonnee van Skepter en vind skepticisme een leuke liefhebberij, maar had me nooit actief voor de goede zaak van het gezond verstand ingezet. De spontane actie van Nienhuys om mij als lezer te betrekken bij een onderzoek naar een paranormaal fenomeen vond ik bijzonder aardig en ik voelde mij vereerd. Ik nam de uitnodiging dan ook gretig aan. Hoewel ik geen moment geloofde in de gave van de jongeman, hoopte ik wel stiekem een ontmoeting te gaan hebben met een talentvolle illusionist die mij zo voor de gek zou houden, dat ik hem door zou moeten verwijzen naar gespecialiseerde debunkers.

Terras
Skeptisch onderzoek mogelijk ook bij uw terras!

Met Peter sprak ik af om elkaar op het terras van een café te ontmoeten en daar wat testjes te doen. Als groentje in het skeptisch onderzoek kon ik slechts beschikken over een smartphone om mee te filmen en een flinke dosis nuchterheid. Na wat koetjes en kalfjes vroeg ik hem wat meer te vertellen over zijn gave.

Het bleek dat hij vaak vreemde dingen meemaakte: buren die zijn stem hoorden, wanneer hijzelf niet thuis was dan wel sliep. Mensen die zaken over hem wisten, terwijl hij die nooit met hen gedeeld had. Het was alsof zijn geest soms aan hem ontsnapte en bij andere mensen op bezoek ging. Ook gaf hij aan dat hij dingen die hij in gedachten las, hoorbaar kon maken.

Het klonk erg merkwaardig allemaal en ik kreeg naarmate het gesprek vorderde de indruk, dat Peter er zelf ook niet goed raad mee wist en op zoek was naar antwoorden. Het was tijd om een testje te doen.

Ik vroeg hem om een stukje voor te lezen uit een column van Max Pam van de Volkskrant van die dag, zonder het (met gebruik van zijn mond) op te lezen. Ik luisterde aandachtig, maar kon helaas niks horen. Peter reageerde verbaasd en enigszins ongelovig. Hierop stelde ik voor om nog een test te doen, die ik zou filmen met mijn smartphone. Ik wees naar een aantal zaken op de terrastafel en vroeg hem deze te benoemen (peper, glas bier, glas water). In de opname is mijn stem wel te horen (ik stel de vragen), maar de antwoorden van Peter zijn niet geregistreerd, terwijl hij zelf wel steeds in beeld was. Peter heeft de opname teruggezien en ook geconstateerd dat het niet terug te horen was. Hij toonde zich opnieuw oprecht verbaasd en verrast.

En zo eindigt mijn korte avontuur in de wereld van het skepticisme. Ik zou het geweldig gevonden hebben als ik aan de basis zou hebben gestaan van de ontmaskering van de Twentse Uri Geller, maar de werkelijkheid was helaas een stuk prozaïscher. Ik heb Peter uitgelegd dat ik vermoedde dat de dingen die hij ervaart neurologisch van aard zijn en dat het raadzaam was om het antwoord te zoeken bij een medisch specialist (neuroloog). Hierop namen we afscheid van elkaar.

Helaas geen spectaculair resultaat, maar als langjarig Skepter-abonnee had ik natuurlijk ook niet anders mogen verwachten.

Naschrift redactie: Na de eerste aanmelding in mei vond het bovenstaande verhaal plaats begin augustus. Niet afgeschrikt door het resultaat van de test heeft Peter zich eind augustus opnieuw aangemeld voor de prijs. Sinds oktober 2013 staat de prijs weer op zijn gebruikelijke 10.000 euro. Wie nu nog een miljoen wil verdienen met zijn claim van paranormale kunsten of werkzaamheid van alternatieve geneeswijzen moet zich melden bij James Randi’s Educational Foundation. Dat zijn echter wel dollars.

 

* Het betreft een gefingeerde naam. Echte naam bij redactie bekend.

Gouden Bord voor de Kop 2013 voor Homeopaten Zonder Grenzen

by 387 Comments

De Weense afdeling van GWUP, Die Gesellschaft für Kritisches Denken, reikte op 29 november jl. voor de derde keer hun prijs voor de grootste onzinverkoper in het Duitse taalgebied uit. Die prijs, Das Goldene Brett vorm Kopf,  ging dit keer naar Homöopathen ohne Grenzen (HoG). 

Gouden Bord voor de Kop 2013 voor Homeopaten Zonder Grenzen 1
Das Goldene Brett vorm Kopf

De organisatie kreeg de prijs omdat ze het gebruik van de onwerkzame suikerbolletjes uit de homeopathie probeert te verspreiden in ontwikkelingslanden, zelfs in gebieden die te kampen hebben met crisissituaties , veroorzaakt door natuurgeweld of oorlogshandelingen. En dat allemaal onder een naam die nogal doorzichtig meelift op de goede reputatie van Artsen Zonder Grenzen. In de woorden van de uitreikers van het ‘Gouden Bord’:

Die Homöopathen ohne Schamgrenzen nutzten die hohe Reputation der bekannten ‘Ärzte ohne Grenzen’, um Krisengebiete in Afrika, Asien, Südamerika und Südosteuropa mit Globuli zu missionieren, und schreckten dabei nicht einmal davor zurück, eine Wirksamkeit von Homöopathie gegen Malaria und AIDS zu suggerieren.

In Nederland kennen we de soortgelijke organisatie Homeopaten Zonder Grenzen (HzG). De steun die zij in 2008 van de Triodos Stichting kregen, was een belangrijke reden voor het toekennen van de Mr. Kackadorisprijs aan de Triodos Bank in 2010. In een recent stuk haalde epidemioloog Luc Bonneux nogmaals uit naar HzG: ‘Kwakzalvers zonder grenzen‘. Meer informatie over soortgelijke organisaties op skeptische sites is gemakkelijk te vinden door te zoeken op ‘homeopaten zonder grenzen’ (of ‘homeopaths without borders’) in een skeptische zoekmachine.  Een ander goed stuk over de onethische kant van deze homeopathische ‘ontwikkelingshulp’ verscheen dit jaar in de British Medical Journal van de hand van dr. David Shaw: Homeopaths Without Borders practice exploitation not humanitarianism (helaas achter een paywall, maar de discussie is ook wel ‘interessant’).

De prijs maakte dit jaar redelijk wat los. Een bericht erover op de Oostenrijkse nieuwssite derStandard.at leidde tot maar liefst 3.000 reacties: Schmähpreis für “die Hybris der Homöopathie”. De HoG lieten intussen op hun website weten dat ze ‘wederom een prijs‘ gewonnen hebben, maar merken daar fijntjes bij op dat zij weten dat verschillende journalisten die bij GWUP aangesloten ein Zusatzsalär aus der Pharmaindustrie krijgen. En natuurlijk is de prijs alleen maar uitgereikt omdat de regulieren jaloers zijn op het enorme succes van de homeopaten.

De andere genomineerden waren dit jaar supermarktketen SPAR (vanwege het verkopen van Grander-water) en de arts en politicus Marcus Franz, die onder vuur ligt vanwege zijn bewering dat homoseksualiteit een genetische anomalie is en bovendien amoreel immoreel. De Gouden Bord ‘oeuvreprijs’ ging naar Rüdiger Dahlke.

Verder lezen via: Das “Goldene Brett” 2013 für Rüdiger Dahlke und die Homöopathen ohne Grenzen. In 2012 ging de prijs naar de Europa-Universität Viadrina in Frankfurt an der Oder.