Kloptdatwel?

homeopathie

Randi over homeopathie

by 4 Comments

In een geestige lezing legt James Randi heel duidelijk uit hoe homeopathie in elkaar zit (nou ja, heel duidelijk? zie het commentaar van Jan Willem hieronder). En waar het getal 10^23 vandaan komt. En waarom homeopathie niet kan werken. En waarom hij er zo boos over is. In een tweede eveneens geestige maar al wat oudere video gaat een jongere James Randi ook in op homeopathie en het vermeende geheugen van water. Een goede aanvulling op het artikel van Jan Willem Nienhuys in het Skepsis blog van een paar dagen. Hierin stelt hij onderzoek naar homeopathie aan de kaak.

http://www.youtube.com/watch?v=BWE1tH93G9U

 

 

Homeopathie stalkaart voor koeien en geiten

by 3 Comments

Homeopathie: het verdunnen van een ingrediënt met water tot er niets meer van dat ingrediënt over is. Dat werkt natuurlijk niet (hoewel mensen soms denken dat het wel werkt, het zogenoemde placebo-effect). Je kunt er ook gerust een overdosis van innemen, er gebeurt simpelweg niets.

Nu kom ik er net achter dat er door het Louis Bolk Instituut voor zowel koeien (in 2007) als geiten (in 2006) homeopathie stalkaarten ontwikkeld zijn. Stalkaarten zijn kaarten die in de stal hangen (joh!) en daarop staat dan beschreven wat er moet gebeuren in welke situatie. Normaliter kan er dus iets dergelijks op staan als “Wanneer Clara niet wil eten moet je haar even achter de uiers krabbelen”. Dat is volkomen onzinnig, ik weet het; ik ben dan ook niet serieus.

Alleen bevatten deze  stalkaarten ook volkomen onzinnige informatie maar zijn ze wél serieus bedoeld!

Homeopathie stalkaart voor koeien en geiten 1
Een stukje uit de homeopathie stalkaart voor koeien

Het ziet er wel professioneel uit, maar als ik mijn uier-krab-techniek mooi vormgeef dan heeft het ook nog steeds geen nut. Boeren die deze stalkaarten onder ogen krijgen en gaan gebruiken kunnen zo het idee krijgen dat ze iets aan het doen zijn dat kan helpen. Maar in werkelijkheid geven ze hun zieke dieren gewoon een beetje water.

Homeopathie toepassen bij dieren zou wat mij betreft dan ook verboden moeten worden. Een persoon kan nog begrijpen wat een placebo-effect is en hoe hij hierdoor beïnvloed wordt. Een persoon kan er alsnog voor kiezen om een niet-werkzaam middel te nemen, maar een dier kan die keuzes niet maken.

Dieren kunnen onnodig lijden door ze niet-werkende middelen (water) te geven als ze ziek zijn. Er zal natuurlijk even gewacht worden om te zien of het middel aanslaat. Tel daarbij het idee van homeopaten op dat het een goed teken is wanneer een ziekte verergerd na inname van hun middelen (de zogeheten ‘beginverergering‘) en je kunt je voorstellen dat het weleens een hele tijd kan duren voordat een dier adequate zorg krijgt (lees: voordat het zo erg wordt dat het baasje het niet meer kan aanzien en naar een reguliere dierenarts gaat).

Dieren kunnen niet voor zichzelf opkomen, dat moeten wij voor ze doen. Boeren die gebruik maken van deze homeopatische stalkaarten hebben natuurlijk ook het beste met hun beesten voor, maar een discussie over de (niet-)werkzaamheid van homeopathische middelen is geen overbodige luxe. Wetenschappelijk uitgevoerde onderzoeken hebben geen effect van homeopathie laten zien, met uitzondering van placebo-effecten. Op kloptdatwel.nl staat een artikel over placebo-effect bij dieren.

Interessant is is ook de tekst bovenaan de stalkaart:

(…)
Deze kaart moet zijn effectiviteit in de praktijk nog bewijzen, en moet dus met voorzichtigheid gebruikt worden. Gezien het individuele karakter van homeopathische behandelingen geeft het succes van de ene rundveehouder met een bepaald middel geen garantie voor dezelfde resultaten op een ander bedrijf. Aarzel niet om tijdig een dierenarts te raadplegen!!
(…)

Laten we maar gewoon hopen dat er niet teveel koetjes en geitjes deze stalkaarten aan de muur zien hangen.

Met dank aan Pepijn van Erp voor het wijzen op deze stalkaarten in de comments van het artikel over het placebo effect bij dieren.

Zwitserland geeft alterneuten zes jaar vrij spel

by 2 Comments

Zwitserland gaat in de komende jaren een aantal alternatieve therapieën onderzoeken op werkzaamheid: homeopathie, holistische behandelingen, kruidentherapie, traditionele Chinese behandelwijzen (waaronder acupunctuur) en neuraaltherapie (injecties met procaïne). Dat meldde de website swissinfo.ch op 14 januari 2011. Zowel de Zwitserse reguliere artsen als de irreguliere genezers gaven aan dat ze blij waren met deze aanpak. Maar de praktijk is dat de alternatieve therapieën de komende 6 jaar vrij spel hebben – ze zijn voorlopig weer opgenomen in  de Zwitserse ziektekostenverzekering.

Een nader te bepalen internationaal erkend onderzoeksinstituut moet het oordeel vellen of een behandelwijze al dan niet werkzaam is. Dit moet op basis van bestaande gegevens, anders zou het niet lukken om voor 2018 tot conclusies te komen. De Zwitserse regering overweegt twee serieuze instituten:

‘The government is now considering which international institute to approach. It could be a state-sponsored body such as the United States’s lead agency for scientific research on complementary medicine, the National Center for Complementary and Alternative Medicine. The National Institute of Clinical Excellence in Britain has been name-checked by others’.

De website van het National Center geeft b.v. een duidelijk beeld van het ontbrekende bewijs voor werkzaamheid van homeopathie. Ook over de andere therapieën geeft de website de nodige info, en die is van goede kwaliteit.

Waarom vindt Zwitersland dan aanvullend onderzoek nodig? Waarom is een websearch bij het Amerikaanse topinstituut niet voldoende? Waarom al die moeite en kosten? Dat heeft te maken met de unieke Zwitserse vorm van democratie. In 2005 schrapte Zwitserland de alternatieve behandelwijzen uit de ziekteverzekering. Wie een niet-bewezen behandeling wilde, moest die dus zelf betalen. Maar in 2009 stemde tweederde van de Zwitsers in een referendum voor opname van de alternatieve behandelingen in de ziektekostenverzekering. Ondertussen concludeerde een nationale onderzoekscommissie in december 2010 dat er geen enkel bewijs was voor de werkzaamheid van de vijf alternatieve behandelingen. Die conclusie was niet voldoende – de feiten spreken blijkbaar in Zwitserland niet voor zichzelf.

Het compromis is dus dat de alternatieve genezerij de komende zes jaar weer in de Zwitserse ziektekostenverzekering zit. En in dit Alpenlandje gaat het dan om big business – Zwitserland heeft de meest alternatieve behandelaars per hoofd van de bevolking van alle landen ter wereld. Op dit moment zijn er ruim 17.000 geregistreerd bij de ziektekostenverzekeraars.  Ik ben benieuwd wat de Zwitsers in 2017 concluderen.

Met dank aan Arjen Rienks

De 10^23 actie + Spijkers met Koppen

by 44 Comments

In 25 landen vond vanochtend, 5 februari, precies om 10:23 een protestactie plaats tegen homeopathie. Zo ook in Amsterdam. Precies om 23 over 10 slikten 25 leden van Skepsis en de Vereniging tegen de Kwakzalverij een enorme dosis homeopathische middelen. Zelf nam ik 80 granules van Sulphur C200 en een halve liter Arsenicum Jodatum C200 hielp me met doorslikken.

Deze actie is bedoeld als protest tegen de beslissing van het Europese Parlement om homeopathische middelen te erkennen als geneesmiddel. Serieus onderzoek laat zien dat homeopathie niet werkt. Dat kan ook niet, want vaak worden de homeopatische middelen zo sterk verdund dat er zelfs niet meer één molecuul van de werkzame stof in is terug te vinden. Als een stof meer dan 10 tot de macht 23 wordt verdund, dan is er niets meer van over. Het motto van de actie 10^23 is ‘Homeopathy, there’s nothing in it’.

De actie begon om 9:00 met een actieontbijt bij één van de organisatoren, Catherine de Jong (bestuurslid van de Vereniging tegen de Kwakzalverij). Ook Martijn ter Borg (VtdK) en Gert Jan van ’t Land (Skepsis) waren aanwezig. Bij Catherine in de keuken werden nog de nodige homeopathische mengsels verdund en geschud op de door Hahnemann voorgeschreven wijze (Hahnemann is de ‘ontdekker’ van de homeopathie en is van mening dat het schudden moet gebeuren door de flesjes op een boek met een leren kaft te slaan). Na deze werkzaamheden vertrokken we met tassenvol homeopathische middelen per tram naar de Torensluis in Amsterdam. Daar kwamen we 10:00 aan. Met flinke stormwind om de oren en onder toeziend oog van het standbeeld van Multatuli bereidde een groep van circa 25 aanhangers van de Vereniging tegen de Kwakzalverij en Skepsis zich voor op het moment van 23 over 10. Multatuli, zelf lid van de Vereniging tegen de Kwakzalverij, keek tevreden toe en stond toe dat we zijn sokkel gebruikten om ons medicijnenkabinet uit te stallen.

De 10^23 actie + Spijkers met Koppen 2
Homeo-bar

Er waren inmiddels ook de nodige journalisten aanwezig, o.a. van het Parool, De Volkskrant, RTV Noord Holland en Straatnieuws. Precies op het juiste tijdstip sloegen de 25 actievoerder grote hoeveelheden homeopathische middelen naar binnen. Het was behoorlijk fris, en daarom waren sommigen blij met een flesje homeopathische middelen die in alcohol waren opgelost. Zo’n hartversterkertje ging er wel in bij die kou. Zelf nam ik 80 granules van Sulphur C200 en een halve liter Arsenicum Jodatum C200 hielp me met doorslikken. Nu ik dit artikel schrijf, een halve dag later, voel ik me nog steeds hetzelfde als toen ik vanochtend opstond (namelijk een beetje brak, ik vierde gister m’n verjaardag ;)).

De 10^23 actie + Spijkers met Koppen 3
Bottoms up!

(Een fotograaf en filmer hebben alles vastgelegd. Wat je op deze pagina ziet is slechts een voorproefje. Binnenkort kun je op kloptdatwel.nl de beelden zien.)

Het leukste van de actie zelf voor mij was dat ik eindelijk eens de homeopathische middelen kon proeven. De granules (pilletjes) smaken… naar suiker! Ik moest denken aan beschuit-met-muisjes alleen zonder het beschuit. Dit spul kan zo op je brood. Dan heb je meteen het duurste broodbeleg ooit, met 12,50 per 80 korreltjes. De homeopathische vloeistoffen zijn natuurlijk niet te onderscheiden van een slok kraanwater.

Vervolgens vertrok ik rond 11:00 naar Utrecht waar ik om 12:00 werd verwacht in de uitzending ‘Spijkers met Koppen’ van Felix Meurders en Dolf Jansen. In de uitzending (live!) kreeg ik de gelegenheid om de actie uit te leggen. Ik had wel een beetje plankenkoorts maar dat verdween toen ik aan tafel zat in de uitzending. Dolf vond de 10^23 actie erg grappig en vroeg me hoe ik me voelde, dat was natuurlijk prima. Hij vond wel dat ik er wat bleekjes uit zag, misschien had ik m’n verjaardag toch even moeten verzetten. In de uitzending was ook Liesbeth Ellinger die met mij in debat ging over homeopathie. Zij werkt als homeopathische dierenarts en schreef onlangs dit bericht getiteld ‘Goeie grap’ in reactie op onze 10^23 actie.

Door haar bericht wisten we ongeveer wat haar argumenten waren. Zoals dat een overdosis niet erg zou zijn.

Skeptici denken een mooie stunt gevonden te hebben om te bewijzen dat homeopathie niet werkt: op 5 februari  gaan ze op de Dam een LITER van een homeopathisch middel opdrinken. Met de gedachte, dat dit HEEL veel van een homeopathisch middel is. Ik moet ze teleurstellen. Ze kunnen net zo goed een klein slokje nemen. Dat heeft hetzelfde effect. Als ze WEL effect willen zien, dan zullen ze dagelijks een klein slokje moeten nemen. En dan nog werkt het alleen, als het middel ook bij die persoon past, een homeopathisch geneesmiddel wordt bij de individuele patiënt gekozen. Geef je het foute middel, dan gebeurt er niets. Helaas.

Wij weten ook wel dat een overdosis geen effect heeft. Een kleine dosis ook niet. En ook niet als het bij de persoon past. Maar waar het om gaat is dat volgens hun eigen Organon (zeg maar de bijbel van homeopaten) op paragraaf 276 staat dat het wél schadelijk is.

(…) a medicine, even though it may be homœopathically suited to the case of disease, does harm in every dose that is too large, the more harm the larger the dose, and by the magnitude of the dose and in strong doses’ it does more harm the greater its homœopathicity and the higher the potency selected (…).

Een standaard argument wat niet in haar ‘goeie grap’ stond maar wel vaak gebruikt wordt door homeopaten is dat het placebo effect bij dieren niet zou bestaan en dat een effect daarom wel een bewijs van werkzaamheid moet zijn. Het leek me handig om dat argument voor te zijn door er alvast een stukje over online te zetten.

Dat bleek een handige zet want ze begon er inderdaad over. Ze zei dat homeopathie bij dieren werkt omdat er bij dieren geen placebo-effect  is, dat klopt dus niet – bij dieren is er ook een placebo-effect. Hierdoor kon ik ook mooi noemen dat vanaf half één op Kloptdatwel een stuk staat over placebo-effect bij dieren. Dolf pakte dit op en vroeg om dit te lezen na twee uur (dan is de uitzending van Spijker met Koppen afgelopen). Ook verwees zij naar haar onderzoek bij varkens en vertelde ze dat het schudden van de stof er voor zorgt dat het water iets onthoudt. Er is echter geen enkel wetenschappelijk bewijs voor deze ideeën.

Homeopaten voeren vaak als bewijs aan dat er onderzoeken zijn die de werkzaamheid van homeopathie ondersteunen. Dat kan echter makkelijk worden verklaard door de statistiek die bij medicijnenonderzoek veelal wordt gebruikt. Veel onderzoeken werken met een betrouwbaarheidsmarge van 95%. Dat betekent dat automatisch dat 1 op de 20 onderzoeken een zgn. vals-positief resultaat oplevert. Je kunt dus beter letten op de grote hoeveelheid onderzoeken die geen enkel resultaat van homeopathische middelen laat zien!

Mevr. Ellinger gaf me nog twee onderzoeken. Ik hoop ze binnenkort eens te kunnen bespreken.

Je kan de hele uitzending hier vinden (vanaf minuut 30 ongeveer). De player hieronder speelt alleen het fragment waar ik in voorkom.

Als de player niet werkt klik dan deze link.

De 10^23 actie + Spijkers met Koppen 4
Bedankje van Spijkers met Koppen. Graag gedaan!

N.B.: ik hoef natuurlijk niet te vertellen dat het prima gaat met iedereen die vandaag aan de 10^23 actie heeft meegedaan. Ik voel me nog steeds even goed (brak… ;)).

[flickr-gallery mode=recent]

http://www.youtube.com/watch?v=XuUG5Vvz1Pc