Kloptdatwel?

skepticisme

Richard Dawkins over zijn nieuwe boek

by 3 Comments

In het filmpje hieronder (3 minuten) vertelt Richard Dawkins over zijn nieuwe boek, ‘The Magic of Reality’. Het komt uit op 15 september in hard back en, zo kondigt de uitgever aan, als ‘a stunning iPad App’.

In het filmpje vertelt Dawkins over de structuur van zijn nieuwe boek en de vragen die hij in het boek beantwoordt. Wat is een regenboog eigenlijk, welke mythes zijn er overal in de wereld ontstaan over de regenboog – en wat is het werkelijke wonder van de natuur dat we regenboog noemen, wat is de wetenschappelijke verklaring voor dit verschijnsel. Op dezelfde manier behandelt Dawkins een hele batterij onderwerpen: dag en nacht, ‘why do bad things happen’, wat is een aardbeving, hoe is alles begonnen, wat is een wonder, etc. En natuurlijk gaat hij ook in op de vele wonderen die in de Bijbel worden beschreven. Dawkins laat in het filmpje de prachtige illustraties zien die in het boek zijn opgenomen. Hij sluit af met de moraal van het boek – ‘is de werkelijkheid niet veel mooier dan al die wonderlijke verklaringen die mensen hebben gegeven voor dingen die ze vroeger niet begrepen?’

Met dank aan whyevolutionistrue. Illustratie voorzijde: uit besproken video. Je kunt het boek bestellen via bol.com hieronder. Dan steun je Kloptdatwel. De iPad App is (zo is aangekondigd) verkrijgbaar vanaf 15/9 in de App Store.

Toegepaste kinesiologie gedebunkt

by 3 Comments

Toegepaste kinesiologie gedebunkt 1
George Goodheart (1918-2008), de bedenker van de Toegepaste Kinesiologie. Goodheart ontwikkelde zijn idee in 1964 (bron: kwakzalverij.nl).

De Australische skeptici hebben een interessante podcast, The Skeptic Zone. Hieronder een van hun video-podcasts waarin ze overtuigend laten zien dat ‘toegepaste kinesiologie‘ berust op een trucje. ‘Toegepaste kinesiologie’ is een alternatieve behandelwijze die berust op zogenaamde spiertests. De encyclopedie ‘Tussen Waarheid en Waanzin’ op de website van de Vereniging tegen de Kwakzalverij vertelt er het volgende over:

‘[Applied Kinesiology (AK)] … is een vorm van *reflextheorie. De spiertest …  gaat als volgt. Een van de ledematen (het hoofd, een arm, een been) wordt in een voorgeschreven stand gebracht en dan wordt er in een bepaalde richting tegen geduwd door de diagnosticus. Als de onderzochte persoon dan meegeeft is de zo onderzochte spier ‘zwak’, en als gemakkelijk tegendruk gegeven kan worden is de onderzochte spier ‘sterk’. … Volgens de AK kunnen vele kwalen en geestelijke aandoeningen met behulp van deze spiertests worden vastgesteld. Uiteraard kan de spiertest ook als een soort *leugendetector werken, want elke bewering waar de patiënt het niet mee eens is zal een spierverzwakking teweegbrengen. Medicamenten en voedselallergieën kunnen ook onderzocht worden door de patiënt het spul in een flesje ter hand te stellen en dan een spiertest uit te voeren, en het vaststellen van *hypoglykemie is eveneens een koud kunstje. De AK is in 1964 ontwikkeld door de Amerikaanse chiropractor (*chiropraxie) George J. Goodheart jr (1918-2008)’.

De Nederlandse wikipedia heeft terecht een kritisch artikel over Toegepaste Kinesiologie waarin de volgende kernconclusie wordt gepresenteerd:

‘De Natural Standard heeft in samenwerking met het National Center for Complementary and Alternative Medicine en de medische faculteit van Harvard een onderzoek gepubliceerd waarin staat dat “toegepaste kinesiologie niet aangetoond heeft effectief te zijn voor het stellen van een diagnose of het behandelen van ziektes”.

Tot mijn stomme verbazing staat boven het artikel dat de neutraliteit van het artikel wordt betwist, de lezer wordt opgeroepen om naar de overlegpagina te gaan. Het Engelse wikipedia artikel is iets minder uitgesproken dan het Nederlandse, maar toch ook vrij duidelijk. Daar ontbreekt de waarschuwing over gebrek aan neutraliteit gelukkig wel. Tijd voor een bijdrage aan de discussiepagina zou ik zeggen!

Bekijk de uitstekende video van de Australische skeptici hieronder en trek je eigen conclusie:

 

Foto voorpagina: still uit besproken video

De boeken top-5 van Richard Wiseman

by 4 Comments

De boeken top-5 van Richard Wiseman 2
Wiseman is zijn werkzame leven begonnen als goochelaar, daarna volgde hij een opleiding als psycholoog en op dit moment werkt hij bij de Universiteit van Hertfordshire als onderzoeker van onder andere paranormale claims. Zijn meest recente boek is 'Paranormality, Why We See What Isn't There'. Hij is regelmatig te zien op de Engelse TV. (richardwiseman.com)

Op thebrowser.com stond een paar dagen geleden een interessant interview met de skepticus Richard Wiseman. Het ging over zijn boeken top-5. Het hoeft niet te verbazen dat hij 5 klassieke skeptische boeken heeft uitgekozen.

In het begin van het interview vertelt Wiseman over zijn motivatie: ‘I think it’s enormously important to be sceptical, particularly in psychology because we’re very good at leading ourselves astray’. De relevantie van skepticisme is nog steeds groot. Wiseman wil met zijn onderzoek en boeken oproepen om eerst na te denken voordat je paranormale overtuigingen omarmt:

‘” … at least give it [kritisch denken] a try before you decide this stuff definitely exists.” I think that’s really important, because certainly when it comes to psychics and mediums people allow them to have a massive influence over their lives’. 

De interviewer vraagt of het geloof in het paranormale afneemt in ‘the era of modern science’. Wiseman:

‘It would be nice if that were the case. If anything it looks the opposite way round. As science and technology grow, so too does belief in the paranormal. At the moment in the UK around 50% of people believe in some sort of paranormal phenomenon. In the US it’s about 80 or 90%. So it’s a massive industry. And unfortunately, science isn’t getting rid of it’.

Zo weten we waar we staan.

En nu zijn boeken top-5. In het interview wordt uitvoerig stilgestaan bij ieder boek, hier de highlights.

De boeken top-5 van Richard Wiseman 3Flim-flam van James Randi. Wiseman:

Flim-Flam! had a huge impact on me when I first came across it, because it was the first time I’d seen a whole volume which wasn’t taking any nonsense, which wasn’t saying “maybe this stuff is true”. It’s a hardline approach that looks at a whole range of issues. … What impressed me was that he got out into the field, he did the research, and it wasn’t a “maybe some of this stuff is true” approach. He was simply saying, “None of it is true and here’s what’s really going on.”

 

De boeken top-5 van Richard Wiseman 4

The Psychology of Superstition van Gustav Jahoda. Wiseman:

‘It’s a great book. It’s fairly old now, but a readable introduction to a psychological take on the whole of the paranormal. … Jahoda looks at our own everyday psychology. Why is it that we touch wood and cross our fingers? Why are we superstitious thinkers? It’s a very early but very important treatise on that topic’.

 

 

De boeken top-5 van Richard Wiseman 5

The Psychology of the Psychic van David Marks. Wiseman:

‘The Psychology of the Psychic, along with Flim-Flam! was one of the first sceptical books that I came across. David is a very good psychologist and his is a more detailed approach, focusing on parapsychological research – laboratory based research into ESP – and really dismantling some of those experiments. He said, this is what you’ll read in the journals and newspapers but this is what’s actually going on’. 

 

 
De boeken top-5 van Richard Wiseman 6

Why People Believe Weird Things van Michael Shermer. Wiseman:

‘This is a more recent book. He takes a wider perspective on the paranormal, looking at UFOs and conspiracies. His argument is that we’re very good at finding patterns – that’s one of the reasons why science has been so successful – but sometimes that mechanism goes into overdrive. If you take something like finding a face in the environment, the brain would rather see a few faces that aren’t there than not see one that is. So you can look into the darkness of the bushes and see a face that isn’t there, and convince yourself that it’s a spirit or ghost’.


De boeken top-5 van Richard Wiseman 7Spook van Mary Roach. Wiseman:

‘I like Mary Roach as an author, she makes me laugh. What I like about Spook is that it’s a rather fun, light-hearted tour through all the weirdness that researchers have tried to examine. She talks about near-death experiences, seances, experiments where they weighed dying animals in order to weigh the soul as it left the body. All these strange experiences are the kind of quirky psychology which I love. The psychology of the field is quirky too. It is a deeply weird field populated by deeply weird people’.

 

Deze boeken zijn deels verkrijgbaar via bol.com (zie hieronder). In het aangehaalde artikel vind je ook links naar bestelmogelijkheden. Koop je via de links hieronder, dan steun je Kloptdatwel.

De foto op de voorzijde: foto van Antje M. Pohsegger via richardwiseman.com.

Wetenschap heeft geen ‘auto-correct knop’

by 11 Comments

Skeptici roemen vaak het zelfreinigend vermogen van de wetenschap. Zelfcorrectie onderscheidt de wetenschap van de astrologie en andere pseudowetenschappelijke nepperij. Maar corrigeert de wetenschap wel altijd zijn eigen missers? Over die vraag stond een paar dagen geleden (25 juni)  een interessant artikel in de New York Times. Een korte samenvatting.

Wetenschap heeft geen 'auto-correct knop' 8
Carl Sagan: vertrouwen in zelfcorrigerend vermogen van wetenschap (wikipedia)

Het artikel begint met een optimistisch citaat van Carl Sagan:

“There are many hypotheses in science which are wrong. That’s perfectly all right: it’s the aperture to finding out what’s right. Science is a self-correcting process.”

Om direct daarna vast te stellen dat de werkelijkheid niet zo simpel in elkaar zit. Wetenschap heeft geen ‘auto-correct’-knop. De wetenschap repareert niet altijd (met gemak) zijn fouten:

‘Science runs forward better than it does backward. Why? One simple answer is that it takes a lot of time to look back over other scientists’ work and replicate their experiments’.

Het tijdschrift Science publiceerde in mei acht kritische commentaren naar aanleiding van een controversieel artikel over bacteriën die arsenicum in hun DNA zouden kunnen inbouwen (in plaats van fosfor). Maar het betwiste onderzoek werd door geen van de critici herhaald. Dat zou een team namelijk maanden werk hebben gekost. Veel wetenschappers besteden niet graag zoveel energie als de kans op een negatief resultaat groot is. Ze werken liever aan onderzoek dat nieuwe inzichten oplevert. Een van de criticasters (Rosie Redfield van de Universiteit van British Columbia): “Scientifically I think trying to replicate the claimed results is a waste of time.” Daardoor zijn er onvoldoende argumenten om de controversiële paper in te trekken. De conclusies van het oorspronkelijke artikel blijven dus overeind.

Wetenschap heeft geen 'auto-correct knop' 9
De vreemde resultaten van Daryl Bem blijven overeind (CSI)

Soms nemen wetenschappers wel de moeite om een onderzoek te herhalen. Dan lopen ze wel het risico dat hun resultaten niet worden gepubliceerd. En dat is slecht voor je wetenschappelijke carrière. Daryl Bem, een psycholoog aan de Cornell Universiteit, schokte zijn collega’s met een zeer merkwaardig onderzoeksresultaat dat hij publiceerde in The Journal of Personality and Social Psychology. Mensen zouden meetbaar beïnvloed worden door toekomstige gebeurtenissen. Drie onderzoeksteams herhaalden het onderzoek van Bem – zonder resultaat. Een van de teams schreef een artikel. Maar dat werd afgewezen door het tijdschrift. Niet omdat het herhaalde onderzoek niet zou deugen, maar ‘omdat we nooit herhalingsstudies publiceren’ zo lichtte de hoofdredacteur toe. Amerikaanse skeptici verwierpen de onderzoeksresultaten van Bem. Maar een ‘debunk’-artikel in de Skeptical Enquirer heeft natuurlijk niet de status van een officiële retraction. De conclusies van het oorspronkelijke artikel blijven dus overeind.

En zelf als herhaald onderzoek wél wordt gepubliceerd leidt dit er niet altijd toe dat een controverse wordt beslecht. Dat overkwam de onderzoekers die het XMRV virus niet konden vinden in patiënten met het chronische vermoeidheidssyndroom. In 2009 publiceerde Judy Mikovits in Science dat lijders aan dit syndroom dit virus bij zich droegen. Toen andere onderzoekers het virus niet konden vinden en Mikovits vroegen om haar artikel in te trekken, reageerde ze dat ze dat ‘prematuur zou vinden’. Science publiceerde wel een ‘expression of concern’. De conclusies van het oorspronkelijke artikel blijven dus overeind.

Toch zit er beweging in het XMRV-onderzoek. Samen met viroloog Ian Lipkin herhaalt Judy Mikovits haar onderzoek op verzoek van het Amerikaanse Institutes of Health. Jammer  genoeg is dit soort onderzoek de uitzondering en niet de regel.

Bob’s humbug detection kit

by 5 Comments

We zijn er allemaal weleens geweest: het moment in de discussie waar je je klem gezet voelt en toch vrij zeker bent dat je gelijk hebt. Vooral in discussies met mensen over het meer tussen hemel en aarde is me dat al meerdere malen overkomen. Ergens deugt er iets niet, maar wat?

Volgende keer kom ik beter beslagen ten ijs met Bob’s humbug detection kit. In simpele termen legt Bob de basics uit van skepticisme, de wetenschappelijke methode, Occam’s razor en diverse drogredenen. Voor de liefhebbers is er ook nog Bob’s psychic humbug detection kit en voor de echte diehards is er de Hunting Humbug 101 podcast cursus met maar liefst 36 afleveringen. Knappe zweefneef die me nu nog tegen de vlakte kletst.

Bob's humbug detection kit 10
Robert Lewis, de auteur van de humbug detection kit

De auteur van de website, Bob Lewis, laat op zijn blog weten dat hij goochelaar en schrijver is.  Hij beschrijft zijn missie als volgt:

‘Humbug is all around us. It comes from the media, politicians, businessmen, frauds and quacks, and people just like you and me. Anyone with an agenda or a desire to make a quick buck may be tempted to use humbug to further their own goals. Others may be honestly mistaken or self deluded. […] To some extent, you can rely on people like myself, Penn & Teller, James Randi, Richard Dawkins, and many others […]. However, there’s just too much of it. There’s no way you’re ever going to be able to completely rely on any such source or sources to give you all the information on all the humbug that’s out there […] . So it’s important that you’re able to detect humbug for yourself’.

In Bob we trust. Enjoy!