Kloptdatwel?

internet

Tips voor skeptische Internetactivisten

by 5 Comments

Veilig linken naar dubieuze sites

Het schrijven van een kritisch artikel over een website van een kwakzalver of over het zoveelste gerucht over schadelijke effecten van straling of genetisch gemodifceerd voedsel, kan nauwelijks zonder een link naar die sites. Zo’n link heeft wel een belangrijk nadeel: zoekmachines als Google tellen die linkjes mee in het bepalen van de volgorde van  gepresenteerde zoekresultaten. Ook een link vanaf een blog met vernietigend commentaar draagt zo bij aan de vindbaarheid van de weerlegde onzin. Dat wil je eigenlijk niet. Er zijn gelukkig wel manieren om dat te voorkomen.

In je html-code kan je met rel=”nofollow” voorkomen dat Google je link meetelt en dat gebruik ik ook zoveel mogelijk op Kloptdatwel. Maar het wordt steeds onduidelijker of dat soort afspraken ook gevolgd worden door Facebook en hoe dat werkt met ‘Likes’, en links op Twitter. Met donotlink.com houd je het in meer in eigen hand. Donotlink werkt als een URL-verkorter (zoals bit.ly bijvoorbeeld), maar  zorgt dat de ‘webcrawlers’ en ‘spiders‘ van de zoekmachines die link echt niet kunnen volgen naar de ‘foute’ website. Het werkt erg eenvoudig: kopieer de link van de bewuste website en plak die in de regel op donotlink.com. Knoppie drukken en als resultaat krijg je drie mogelijkheden om veilig naar die site te verwijzen. Als je bijvoorbeeld ‘niburu.nl’ invoert, krijg je het volgende resultaat:

Linken naar vage sites zonder bij te dragen aan hun Googleranking
Linken naar vage sites zonder bij te dragen aan hun Googleranking

De link http://www.donotlink.com/Ia verwijst nu naar de site van niburu maar draagt niet bij aan hun pagerank. Alleen de naam van deze service is misschien een beetje ongelukkig gekozen, het leest ook een beetje als ‘niet op klikken’.

Zie ook Do Not Link allows you to ethically criticize bad content op de site van Tim Farley.

Vernieuwingen in rbutr

Om de kritische stukken, die je zelf schrijft of ergens aantreft, onder de aandacht van mede-Internetgebruikers te brengen, kun je onder andere rbutr.com gebruiken. Ruim een jaar geleden schreef ik daar al eens over en af en toe heb ik er in andere blogs naar rebuttals in het systeem van rbutr verwezen. Heel in het kort is het een database waarin twee webadressen met elkaar verbonden kunnen worden, de ene website bedoeld als weerlegging (‘rebuttal’, of hip kort ‘rbutr’) van de andere. De bedoeling van de makers van rbutr is om de beste argumenten in een bepaalde discussie vindbaar te maken voor Internetgebruikers. Het achterlaten van een link in een commentaar onder een (dubieuze) website of onder een YouTube video heeft als groot nadeel, dat die makkelijk verwijderd kunnen worden door de persoon die het oorspronkelijke stuk of video geplaatst heeft. Een kort filmpje van rbutr legt het idee uit:

Vorig jaar was het nut voor de rbutr-gebruiker nog niet zo groot. Je kon zelf wel links aanbrengen, maar de kans dat de rbutr-plugin (in Chrome) je op een rebuttal wees, die je nog niet was tegengekomen, was niet zo groot. Heel af en toe overkomt het me nu wel. De links zijn vooral handig om anderen op de bestaande (beste?) weerleggingen te wijzen als iemand weer eens een vage website op Facebook of Twitter deelt.
Intussen is het aanmaken van rebuttals een stuk makkelijker geworden. Zo kun je nu in één keer een pagina gebruiken om een heel stel andere pagina’s te ‘rebutten’. Voor de Twitter gebruikers biedt rbutr sinds kort ook een mooie uitbreiding van de mogelijkheden: als je nu op een rbutr-link kijkt, zie je meteen wie er de laatste tijd de weerlegde site heeft gedeeld en met één druk op de knop kun je via Twitter die persoon wijzen op de weerlegging(en). De nieuwe mogelijkheden komen ook aan de orde in het volgende filmpje dat het gebruik demonstreert:

Ik heb het zelf al behoorlijk wat ervaring met rbutr in combinatie met Twitter. Het is wel aan te raden om eerst even goed te kijken naar wie je zo’n tweet stuurt. Het heeft mijns inziens niet zoveel zin om een verstokte homeopaat te wijzen op de wikipedia-pagina over homeopathie (tenzij je zo iemand een beetje wil stangen, natuurlijk). Zo gauw je echter denkt dat er enig kritisch denkvermogen bij de twitteraar aanwezig is, kan het wel nut hebben. Omdat de tweets in de rbutr widget gesorteerd zijn op aantal twittervolgers kun je zien wie het meest heeft bijgedragen (al dan niet bewust) aan het verspreiden van de onzin. Met een beetje mazzel kun je zo ook in één keer een groot aantal personen bereiken als degene die je op de rebuttal wijst, jouw tweet weer retweet (voorbeeldje).

 

 

Skeptisch gereedschap: rbutr

by 507 Comments

Skeptisch gereedschap: rbutr 1
Herkenbaar? (‘Duty Calls’ – xkcd.com)

Het internet staat vol met interessante informatie, maar er zit ook heel veel onzin tussen. Websites als Kloptdatwel en skepsis.nl geven natuurlijk tegengas aan sites die vol staan met pseudowetenschap en kwakdenken, maar is dat het enige en meeste effectieve wat een skepticus online kan doen? Er worden hulpmiddelen ontwikkeld om het makkelijker te maken zin en onzin van elkaar te onderscheiden. 

Skeptisch Internetactivisme
Direct reageren op sites en blogs heeft als groot nadeel dat site beheerders controle hebben over het commentaarsysteem. En vaak zijn er niet eens mogelijkheden om commentaar achter te laten. Sommige skeptische sites raden aan om actief Wikipedia-pagina’s bij te werken en te voorzien van goede bronnen. Op zich een prijzenswaardig initiatief, maar het kost veel tijd. En ook dan ben je afhankelijk van het systeem waarbij anderen jouw wijzigingen weer heel gemakkelijk ongedaan kunnen maken.

Wat je eigenlijk zou willen hebben is een tool waarmee je makkelijk kunt verwijzen naar goede informatie tussen verschillende sites. Maar ook zou je graag gewezen worden op sites die een mogelijke weerlegging bevatten. Je kunt die misschien zelf wel vinden, maar het zou mooier zijn als je kunt profiteren van het werk van andere skeptici. Misschien is het nieuwe rbutr een interessante ontwikkeling op dit gebied. Ik ben redelijk enthousiast over de mogelijkheden en het gebruiksgemak.


Skeptisch gereedschap: rbutr 2Wat is rbutr?

De naam rbutr is een hippe verbastering van Rebuttal (=weerlegging) in de trant van websitenamen als Flickr en Tumblr. Het Mission Statement van rbutr geeft heel beknopt weer wat de bedoeling is van de oprichters Shane Greenup and Craig O’Shannessy:

To link every page on the internet to its most appropriate responses, so that no one is ever forced to simply accept what they are ‘told’ by any one source ever again.

Er wordt een onderscheid gemaakt tussen Direct Rebuttals en General Rebuttals. Het onderscheid is dat een direct rebuttal echt moet gaan over de beweringen in de bronpagina en die dus weerleggen. Een voorbeeldje is de rebuttal (link) van de kritiek op een cartoon van the Oatmeal over Tesla in een blog op Forbes.com. Een general rebuttal kan ook een webpagina zijn waarop in algemene zin informatie te vinden is die de beweringen op de bekritiseerde pagina tegenspreekt. Het Wikipedia-artikel over de wetten van thermodynamica zou je bijvoorbeeld  kunnen gebruiken als general rebuttal voor een pagina die een perpetuum mobile probeert te verkopen.

Hoe werkt rbutr in de praktijk?

Rbutr werkt nu alleen nog als een extensie van de browser Chrome, maar versies voor Firefox en Internet Explorer zouden snel moeten volgen. Na registratie krijg je een korte tutorial. In minder dan vijf minuten heb je het door. Het komt er kortweg op neer dat je de pagina opent die je wilt ‘weerleggen’, op de knop in je browser klikt en vervolgens naar de pagina gaat waar de ‘weerlegging’ staat. Weer even op de knop drukken en heel kort uitleggen waarom het een goede rebuttal is, en klaar is Kees! Achter de schermen zal er nu wel het een en ander gecontroleerd worden, of het geen overduidelijke spam is en of de links wel kloppen, maar heel snel is je rebuttal toegevoegd aan de database.

Skeptisch gereedschap: rbutr 3
Het rode vierkantje met ‘1’ onder de rbutr-button laat zien dat er een weerlegging aan deze website is gelinkt

Iedereen die in het vervolg op de betrokken pagina’s komt (en rbutr gebruikt natuurlijk) kan nu meteen zien aan een rood vlaggetje dat die pagina in een discussie is opgenomen en kan makkelijk tussen de pagina’s switchen. Gebruikers kunnen ook aangeven of ze een rebuttal goed of slecht vinden en zo komen de beste weerleggingen ook nog het meest prominent in beeld.

Een voorbeeldje maakt het wellicht wat duidelijker. Het artikel in de Huffington Post over de UFO-waarneming boven een luchtmachtbasis in Chili (zie UFO-video uit Chili bewijst ’t: ze hebben zes pootjes), heb ik zelf ‘gerbutrd’ met een draadje op het blog van Hoaxkiller.com waarin de UFO-video helemaal ontleed werd. Via de button in Chrome kun je makkelijk heen en weer springen tussen bron en weerlegging, maar je kunt ook op de rbutr-site zien wat de status is van de rebutttal.

 

Skeptisch gereedschap: rbutr 4
Zo zag de rebuttal eruit op 6 juni 2012. Klik op afbeelding voor de huidige status.

Je kunt je ook nog abonneren op pagina’s of trefwoorden, zodat je telkens een berichtje krijgt als er een rebuttal is toegevoegd op die pagina of met zo’n trefwoord.

Gaat het wat worden?
Het is altijd moeilijk om in te schatten of zo’n nieuwe tool op voldoende grote schaal gebruikt gaat worden om succesvol te zijn. Gebruikers van het eerste uur zijn waarschijnlijk voornamelijk bezig zelf rebuttals aan te dragen en zullen pas na loop van tijd profiteren; in de zin dat ze een pagina aantreffen waarvan ze niet zelf al de weerlegging kenden, maar die nu via een rood rbutr-knopje wordt aangeboden. rbutr heeft intussen wel een aantal zeer positieve besprekingen gehad o.a. van skepticus Tim Farley, Research Fellow bij de James Randi Educational Foundation (zie de rbutr website voor andere links). Ook staat de site redelijk hoog in The Knight News Challenge, een initiatief van de Knight Foundation die voornamelijk journalistieke activiteiten ondersteunt.

Het is ook leuk om door de reeds aangemelde rebuttals te browsen. Op die manier kun je een idee krijgen welke onderwerpen het meest weerlegd worden en voor de meeste discussie zorgen op Internet. Niet verwonderlijk is dat Science, Health en Politics hoog scoren. Maar al snel volgen meer specifieke onderwerpen als Climate Change, Vaccination en Evolution.
Een belangrijke vraag is natuurlijk ook of ‘de tegenpartij’ niet net zo actief gaat worden op rbutr.com. Dat lijkt me eigenlijk alleen maar goed: de discussie wordt zichtbaar en de argumenten over en weer zullen te zien zijn. Een direct rebuttal van een kwakzalver zal echt wel door de mand vallen als die niet serieus ingaat op de argumenten van verstandigere schrijvers. En anders is een rebuttal daarop ook zo weer geschreven!

Bepaalt Google onze zoekresultaten?

by 15 Comments

De leden van één van de Skepsis-werkgroepen hebben een testje gedaan om te onderzoeken of de internetzoekmachine Google zich erg laat beïnvloeden door eerder zoekgedrag. Hierover was onlangs behoorlijk wat persaandacht. Het is een onderwerp dat ook voor sceptici van belang is: creëert Google voor iedereen een eigen werkelijkheid? Ons onderzoek laat daar nog niet veel van zien. Is de media aandacht terecht?

Bepaalt Google onze zoekresultaten? 5
Bepaalt Google de zoekresultaten die we te zien krijgen? (bron plaatje: http://infoturtle.ie/juice/)

Alweer een maand geleden verscheen er in de krant NRC Next, in de Next check om precies te zijn, een artikel over de zoekresultaten van Google. De specifieke vraag was of onze persoonlijke zoekresultaten allemaal gelijk zijn. Ofwel: krijgen wij ‘gepersonifieerde’ zoekresultaten of niet. De vraag kwam voort uit een eerder artikel in de NRC, naar aanleiding van de boek ‘The Filter Bubble: What the Internet is hiding from you’ van Eli Pariser.

Het boek gaat over hoe onze activiteiten op het internet in combinatie met het gebruik van verschillende social media ons ‘internetleven’ zouden beperken, doordat alles wat we doen op het internet steeds meer beïnvloedt welke informatie we te zien krijgen. In ons onderzoek hebben we de social media links laten liggen. We hebben ons geconcentreerd op de vraag: ‘Beïnvloedt Google onze persoonlijke zoekresultaten?’

Bij de Next check werden lezers opgeroepen een zoekslag te doen in Google op het woord ‘Egypt’. De uitslag was dat 22% van de uitslagen afwijkend was. Binnen de één van skeptische werkgroepen, was eind vorig jaar dezelfde vraag gerezen (ook op basis van het boek van Pariser). Dit was voor ons aanleiding om binnen de werkgroep zelf een experiment(je) op te zetten.

Het experiment is tweemaal uitgevoerd, de eerste keer met de volgende woordcombinatie: ‘ZOUT ZWANGERSCHAP BLOEDDRUK’. De tweede keer een zoekopdracht met gecombineerde woorden: ‘BIJBEL APPEL KLIMAAT’ en ‘ASFALT MELK KLEDING’. Het doel was om dit tevens uit te voeren vanuit verschillende browsers (Internet explorer, Firefox, Google Chrome etc.), maar daarbij is geen specifieke verdeling gemaakt. Het deelnemersaantal varieerde van 8-10.

Het experiment moest aan een aantal randvoorwaarden voldoen:

  • De zoekopdracht moest op een vooraf bepaalde tijd worden uitgevoerd. Dit betekent niet dat we allemaal op de seconde nauwkeurig de zoekopdracht uitvoerden, maar het tijdsverschil werd zo wel beperkt tot zo’n 10 minuten.
  • De zoekopdracht moest worden uitgevoerd thuis en/of op het werk
  • Geen van de deelnemers was ingelogd tijdens de zoekopdracht
  • Iedereen maakt een print van de eerste twee pagina’s

De uitslag van beide experimenten was éénduidig: er was géén groot verschil tussen de zoekresultaten. De enige verschillen die we onderkenden, waren kleine afwijkingen in de volgorde van de zoekresultaten en de ‘reclame’. Dit resultaat was in lijn met een (groter) onderzoek van de omroep BBC die in een interview met Eli Pariser eenzelfde soort onderzoek liet uitvoeren. Van over de hele wereld kregen men een ‘screendump’ van de zoekresultaten. Toen Pariser werd geconfronteerd met de uitslag was hij niet overtuigd. Hij zei:

‘Google handles different queries quite differently from each other and there are some queries that mostly seem to return similar types of results and others that you’ll see different results depending on different people’.

Inderdaad is met ons onderzoek en dat van de BBC de hypothese van Pariser niet per se ontkracht. Zelfs de BBC nuanceert wat dat betreft de waarde van de uitkomsten:

‘Of course our survey is far from scientific; the sample size is relatively small and is only based on one search term. It does not refute Eli Pariser’s hypothesis’.

Ons onderzoek was uiteraard nog vele malen kleiner en we gebruikten Nederlandse zoekwoorden. Dat laatste is natuurlijk ook een limiterende factor, aangezien Nederlands niet één van de top 10 talen is waarin websites zijn gemaakt. Het is goed dat er kritisch wordt gekeken in welke mate internetbedrijven zoals Google, invloed (zouden) kunnen uitoefenen op ons browsegedrag. Maar het is een behoorlijke claim die Pariser maakt, één waarvan men toch enige effecten zou verwachten te zien bij een dergelijke test. Misschien zal Google ooit onze wereld overnemen, maar vandaag maak ik me daar nog niet veel zorgen over.

Internet wakkert complotdenken aan

by 2 Comments

Internet wakkert complotdenken aan 6
De website van de kritische prikkers

Vroeger, voor de zegetocht van Internet, werd informatie gefilterd door deskundigen en autoriteiten. De mainstream media, zoals in Nederland de kwaliteitskranten en het NOS Journaal, gingen (en gaan nog steeds) vaak te rade bij deskundigen. Maar steeds meer mensen zoeken hun informatie op het internet. Steeds  meer mensen vertrouwen op de resultaten van een google zoekopdracht. Ze komen dan snel bij onzin sites. En die zien er vaak gelikt en betrouwbaar uit. Kijk zelf eens op deze twee sites en beoordeel of het uiterlijk van de sites iets zegt over hun betrouwbaarheid: de website van de vereniging kritisch prikken (die vaccinaties wil ontmoedigen) en de website van KWF Kankerbestrijding. Beide kwamen naar boven bij een google search naar het vaccinatie programma tegen HPV bij meisjes.

Internet wakkert complotdenken aan 7
De website van kwf

Internet draagt ook bij aan versnippering in de samenleving. Tegenwoordig zijn er in veel mindere mate dan vroeger centrale bronnen meer waar iedereen naar toe gaat voor informatie. Iedereen heeft in no-time een gelikte website in de lucht en bedient zijn eigen achterban. ‘Kloptdatwel’ is een voorbeeld. Maar ook dubieuze claims worden op die manier goed verspreid. Kijk eens naar de website van de kritische prikkers (opgericht door homeopathen) en trek je eigen conclusie. Iedereen heeft zijn eigen website en zijn eigen gelijk. Dat verklaart mede het succes van websites die gevaarlijke onzin verkopen.

Internet geeft op die manier ruim baan aan de verspreiding van complottheorieën. Herinner je je nog de golf van complotdenken die over Nederland spoelde in het kader van de vaccinaties tegen de varkensgriep? De overheid zou ons willen inenenten met nano-chips. Ook de succesvolle campagne van de vereniging kritisch prikken tegen inenting van meisjes tegen het HPV virus deed regelmatig een beroep op complotdenken. Voor meer informatie over inentingen en complotdenken: zie dit NOS artikel en dit artikel uit Skepter.

In de NRC werd enkele maanden geleden uitgelegd dat internet de sociale controle heeft uitgeschakeld die vroeger tegenging dat onzin zich snel kon verspreiden. Als iemand in de dorpskroeg onzin orakelde werd de betreffende persoon gevraagd of het niet eens tijd was om naar huis te gaan. En daarmee was het afgelopen. Nu wacht thuis het weblog.

Het zou goed zijn als op school zou worden uitgelegd hoe je bij betrouwbare informatie kunt komen en hoe je onzin kunt herkennen. We benaderen deze uitdaging alsof internet niet bestaat. We hebben nog veel te weinig in de gaten hoe belangrijk het is dat we internet weerbaarheid leren. Kennis en betrouwbare informatie zijn immers de fundamenten van onze samenleving.

Ook zou het goed zijn als instanties die betrouwbare informatie verspreiden zich meer zouden verdiepen in de spelregels van de internetsamenleving. Dat zou een  mislukking zoals die van de HPV-vaccinatiecampagne in 2009 kunnen voorkomen. Toen raakten veel meiden en ouders aan het twijfelen over de veiligheid van de HPV-inenting en besloten om die niet op te halen. Wij denken: dat kan beter.

Sociale media – creëer je eigen feiten

by Leave a Comment

De Amerikaanse mid-term verkiezingen zijn net voorbij. De resultaten zijn enorm beïnvloed door de handige manier waarop met name de Republikeinse Partij (en dan met name de Tea Partiers) sociale media en internet gebruikt hebben om verdachtmakingen te presenteren als feiten. Zo droeg internet er aan bij dat twijfel is ontstaan of Obama wel een echte Amerikaan is. Dit artikel van Michael Hirschorn in het toonaangevende tijdschrift The Atlantic gaat er over.

Hirschorn: “What is unique, and uniquely concerning, about digital media is the speed with which properly packaged (dis)information can spread and how hard it is for fact and reason to catch up. Sarah Palin quickly adopted Twitter perhaps because it enabled her to blast forth dramatic proclamations that, given the 140-character limit, she couldn’t be expected to explain or defend. Henceforth, election-changing controversies will be ginned up with simple, misleading phrases such as death panels or Ground Zero Mosque“.

Nu gaat dit blog niet over politiek en we doen dus ook geen uitspraak over wat we vinden van stembuskandidaten. Maar de campagne van de afgelopen maanden in de VS is wel een perfecte praktijkcase van de macht van internet. Hierover schrijven we morgen een blogpost op kloptdatwel (“internet wakkert complotdenken aan“).

In de video hieronder een discussie met Michael Hirschorn. Wie het scherm niet ziet kan hier klikken.

Met dank aan videovolt.blogspot.com.