Kloptdatwel?

straling

Mieren wringen zich in bochten onder Wi-Fi straling

by 48 Comments

Een paar maanden terug heb ik het onderzoek van Marie-Claire Cammaerts naar de invloed van GSM-straling op het leervermogen van mieren kritisch besproken in Mieren gestoord door GSM? Dat onderzoek kwam ter sprake naar aanleiding van een NOS op 3 rapportage over het bedrijfje Brainport Biotech Solutions. Dat claimt een beschermingsfolie te ontwikkelen om je te beschermen tegen de vermeende schadelijke effecten van draadloze technologie. Het blijkt niet het enige bedrijf te zijn dat graag gebruik maakt van de bijzondere onderzoeksmethoden van deze onderzoeker van de Université libre de Bruxelles. In het volgende filmpje laat zij zien dat de CMO technologie van COMOSYSTEMS de vervelende invloed van Wi-Fi straling op mieren ongedaan maakt. Die zijn zonder die bescherming helemaal van slag, lopen minder snel en draaien veel minder meer, beweert zij.

  • video niet meer beschikbaar

Het onderzoek kun je in detail nalezen in Effet du rayonnement d’un routeur Wi-Fi sur le comportement des fourmis et évaluation, d’une biotechnologie de compensation (pdf op website van comosystems). Het bolletje dat de bescherming biedt, is in woorden van de firma in het commentaar bij de YouTube video:

not a “sphere” but a magnetic compensation oscillator immersed in a saline solution emiting a light signal in order to counter-effect the biological disorder caused by the exposure to EMF. The technology is patented and you will find all scientific files available on the site COMOSYTEMS

'not a "sphere" but a magnetic compensation oscillator immersed in a saline solution' volgens de leverancier
‘not a “sphere” but a magnetic compensation oscillator immersed in a saline solution’ volgens de leverancier

Dit specifieke model zag ik nog niet in de catalogus van de firma staan, maar de andere apparaten daarin geven wel een indicatie van de prijzen die voor deze onzin gevraagd wordt. Want onzin is het. Het onderzoek van Cammaerts is weer van een treurig niveau, niet geblindeerd en de mieren die ‘gemeten’ worden, worden waarschijnlijk ook niet echt willekeurig gekozen. Kijk maar eens goed in de video hoe selectief ze de mieren aanwijst waarvan het gedrag op dat moment  haar betoog ondersteunt. Terwijl er in hetzelfde shot mieren rondlopen die precies voor het tegengestelde standpunt zouden kunnen worden opgevoerd.
Om het ‘overtrekken’ van de mierenloopjes er iets wetenschappelijker te laten uitzien, heeft ze een computerprogrammaatje geschreven (pdf). Dat helpt misschien een beetje om de getekende paden objectiever in getallen om te zetten, maar als het met het uitzoeken van de mieren en de blindering al mis gaat, helpt dat allemaal niets. Tsja, en dezelfde mevrouw Cammaerts wil nu ook dat experiment met tuinkers overdoen. *Zucht*

 

 

Mobiele telefonie sloopt homeopathie

by 125 Comments

Ze onderzoeken van alles, die homeopaten. Zelfs kikkervisjes. Het ontwikkelingsproces van kikkerdril via kikkervisjes tot kikkertjes kent u waarschijnlijk nog wel van de basisschool. Menig schoolklas vult een aquarium met het spul om te kijken hoe dat verloopt. De leukste verandering om te zien, is het groeien van de pootjes aan het kikkervisje. Nog wat later wordt het staartje geabsorbeerd. De snelheid waarmee dit alles geschied, is te beïnvloeden. De metamorfose van het larvestadium (kikkervisjes) naar dat van subadult, wordt ingezet onder invloed van het prohormoon thyroxine. Als je nu zelf dat thyroxine aan het water toevoegt, gaat het allemaal wat sneller. 

Verschillende stadia van het kikkerleven (van Wikimedia commons)
Verschillende stadia van het kikkerleven (van Wikimedia commons)

Een glimlach kon ik niet onderdrukken toen ik het volgende stuk las: ‘Tadpole Research: Homeopathic Remedies Harmed by Mobile (Cell) Phones and Microwave Ovens‘. Met een homeopathische D30 verdunning van thyroxine  (zo verdund dat je niet kunt verwachten iets van de oorspronkelijke stof in het middel terug te vinden) denken homeopaten het versnellingseffect van de thyroxine ongedaan te kunnen maken. Eerder onderzoek had dat al laten zien. Als je maar op de goede dagen het aantal kikkervisjes telde dat vier pootjes had ontwikkeld, dan vond je een statistisch significant verschil. Ook Willem Betz (van SKEPP) schreef al eens iets over die rare homeopathische proeven met kikkervisjes. In dat geval zou het middel zelfs werken terwijl het in een gesloten glazen ampul in het water van de kikkervisjes werd gehangen. Via elektromagnetische straling van het homeopathische middel, ofzo. Daarom is het niet zo gek om te kijken of die straling van invloed is op homeopathische middelen.
In het Oostenrijkse onderzoek waar ik om moest lachen, gingen onderzoekers kijken wat het effect van verschillende soorten straling op die homeopathische thyroxine verdunning was. Zou het middel nog wel net zo goed werken na bestraling met röntgen-, magnetron- of GSM-straling? Of het licht van een barcodescanner?  Ze vonden een verrassend resultaat: na blootstelling aan magnetron en mobiele telefoons deed het middel niets meer! Je kunt het middel gelukkig wel veilig door een luchthaven detetectiepoortje loodsen of scannen op barcodes. Die magnetron was overigens van een wat ouder model dan je in onze keukens aantreft; en die zijn natuurlijk goed afgeschermd. Daar hoeven we ons dus niet zo druk over te maken. Maar die telefoonstraling was gewoonweg desastreus. Zelfs op een afstand van 25 centimeter was vijf keer gebeld worden voldoende om de heilzame effecten van de thyroxine D30 volledig teniet te doen! Een ander flesje werd direct naast een telefoon geplaatst, maar beschermd door het geheel in aluminiumfolie in te pakken. Hielp helemaal niks!

Je zou verwachten dat dit onderzoek homeopaten met blinde paniek  zou hebben geslagen. Het is natuurlijk maar één onderzoek, maar als er één een keertje gunstig uitpakt, zijn ze er als de kippen bij om het als ‘definitief bewijs’ voor homeopathie te presenteren. Zien we inmiddels overal waarschuwingen op de verpakkingen van homeopathische middelen staan als ‘buiten bereik van mobiele telefoons houden‘? Hebben apothekers die het spul verkopen stralingswerende maatregelen genomen? Nee!? Waarom niet?
Misschien nemen de homeopathische vakbroeders het werk van hun collega’s niet zo serieus. Op zich terecht, want er is natuurlijk weer van alles mis mee. Zo werd er geblindeerd volgens de ‘Wageningse methode’: één flesje per groep bakken met kikkervisjes, in plaats van één flesje per bak. En er is vast nog wel meer om over te zeuren. Maar dat mogen ze zelf uitzoeken in het artikel The effect of homeopathically prepared thyroxine on highland frogs: influence of electromagnetic fields, S. Weber et al., Homeopathy, 2008 (hier als pdf te downloaden). De onderzoekers relativeren zelf het gevonden gevaar door er op te wijzen dat het hier ging om vloeistoffen en niet om de suikerbolletjes waarmee homeopathische middelen meestal worden toegediend. Die suikerbolletjes, globules, zijn misschien minder gevoelig voor straling dan watermoleculen. Tsja, dan mogen ze ook eens kijken naar het  verslag van een geneesmiddelproef (pdf) waarin straling van mobiele telefoons juist direct werd overgezet op een ander vaste stof waaruit homeopathische  middelen vaak  bestaan, lactose. Homeopaten kunnen dus nog wel even vooruit met onderzoeken; inconstistenties genoeg om op te helderen.

homeopathie-kikkervisjes-fav-img

 

 

Stralingsangst: RSG Enkhuizen gooit duizenden euro’s overboord voor onzinnig advies

by 27 Comments

Een bizar bericht uit het Noordhollands Dagblad van 28 maart 2013: ‘ENKHUIZEN – Stickers met daarop ‘Avé Maria’, flesjes water met zilver en platina, ‘harmonizers’ en ‘nulpuntspoelen’. Een alternatief onderzoek naar de gezondheidseffecten van straling op de Regionale Scholen Gemeenschap in Enkhuizen heeft het personeel van de school in twee kampen verdeeld. Het 7500 euro kostende onderzoek is uitgevoerd in de voorjaarsvakantie en richtte zich vooral op de straling van mobiele telefoons en andere draadloze apparaten. Toen docenten en leerlingen na de vakantie weer op school kwamen, werden zij op veel plekken geconfronteerd met diverse alternatieve ‘oplossingen’ om het stralingsniveau te verminderen. Lang heeft dit niet geduurd.’ 

Op meer scholen speelt de angst voor schadelijke gezondheidseffecten van straling op. Eerder op Kloptdatwel schreef ik over de hogeschool Windesheim waar een docent actie voert tegen allerlei stralingsbronnen (Wi-Fi, GSM). Daar lijkt het bestuur zich niet gek te laten maken door de anti-stralingsactivisten. Maar op deze school in Enkhuizen is er iets grondig misgegaan. Natuurlijk met de beste bedoelingen (verbeteren van het werk-  en leefmilieu) wilde de RSG Enkhuizen wat doen aan het mogelijke gevaar. Dat risico wordt door wetenschappers als zeer laag ingeschat, alleen al vanwege het feit dat de straling waar het hier om gaat niet voldoende energie levert om chemische verbindingen te verbreken (zie “Bang voor GSM-straling“ op de Skepsis-site). Uit de berichtgeving maak ik echter op dat er ook allerlei ‘reguliere’ leveranciers zijn die stralingsabsorberende materialen leveren aan scholen. Dat is op zich al iets om je zorgen over te maken. Maar de directie van RSG besloot het in wat minder conventionele hoek te zoeken.

Luc van der Lee
Luc van der Lee

Ene Luc van der Lee werd ingehuurd. Die ging met een pendel door het schoolgebouw en bracht op de plekken waar de straling gevaarlijk zou zijn, stralingswerende materialen aan. En wat voor materialen! Er wordt gesproken van stickers met de tekst ‘Avé Maria’, flesjes water met zilver en platina en ook met nulpuntspoelen. De school kwam via de site nulpuntenergie.net in contact met Van der Lee. Die site staat vol met onzin over onderzoek naar vrije energie. Veel van die onderwerpen zijn al eens op Kloptdatwel of het Skepsis-blog aan de orde gekomen.

Verontrustend vind ik dat rector Bram Sluis van de RSG Enkhuizen nog steeds achter het onderzoek lijkt te staan. Hij heeft wel spijt van de wijze waarop dit is uitgevoerd. “We waren enthousiast geworden door positieve resultaten op scholen in Amsterdam en Den Haag. Daar was zelfs sprake van verbeterde leerprestaties en beter gedrag van lastige leerlingen.” Er zijn dus waarschijnlijk meer scholen die in de praatjes van Luc van der Lee zijn getrapt. Om een indruk te krijgen van die praatjes kun je het interview bekijken dat mede-zwever Willem de Ridder met hem had. Teveel onzin om er een zinnige samenvatting van te maken, spoel vooruit naar 33 minuten als je wat wil horen over hoe hij op scholen te werk gaat:

http://vimeo.com/24295808

Uiteindelijk lijken de Ave Maria-stickers net de druppel te zijn geweest. Die horen natuurlijk niet op een openbare school thuis, dat ziet zelfs de rector nu in. En alle spullen hingen in het zicht. Dat was natuurlijk ook niet de bedoeling, want veel docenten begonnen te vragen waar die eigenlijk goed voor waren. Hoewel de directie van RSG Van der Lee nog steeds ‘aboluut integer’ noemt, gaat ze de rekening nog maar even niet betalen. Ze hebben alles weggehaald en hopen dat Van der Lee zijn spulletjes terugneemt en de kosten daarvan van de rekening aftrekt.

Je zou willen dat het allemaal een 1 april grap blijkt te zijn.

Zie Noordhollands Dagblad, online versie van het bericht: Docenten RSG Enkhuizen verdeeld over ‘stralingsonderzoek’

 

– FLOWW – kwak met aanpak

by 38 Comments

Hoogspanningskabels, radio- en televisiezenders, computers en mobiele telefoons … Allemaal geven ze zogenaamde niet-ioniserende straling af. Het gaat hier om straling met golflengten van meer dan een millimeter. In onderzoek na onderzoek blijkt dat de doses waaraan we dagelijks blootstaan niet schadelijk zijn. Er is ook geen biofysisch mechanisme bekend dat zulke schade aannemelijk zou maken. Toch is angst en wanbegrip nog wijdverbreid. Een bezoekje aan www.floww.com leert dat er geld te verdienen valt aan angst en wanbegrip.

Het gaat met www.floww.com om een zeer professioneel opgezette website. Men kan naar believen in het Engels, in het Duits of in het Nederlands bediend worden. Er worden namen en adressen gegeven van zo’n 40 Nederlandse stralingsdeskundige “artsen en therapeuten” die gereed staan om de “stralingsbelaste” patiënt te helpen. Waar het uiteindelijk om draait zijn de producten die, zo is de claim, “schadelijke straling” omzetten in een “lichaamsvriendelijk veld.” “Straling niet Bestrijden, maar Gebruiken voor Vitaliteit” staat er met vetgedrukte letters bijna bovenaan de homepagina. Er worden experts aangehaald en we zien grafieken. De indruk wordt gewekt alsof het hier om geavanceerde, bonafide wetenschap zou gaan.

- FLOWW - kwak met aanpak 1
De bezemstelen van Floww, opgesteld rondom een proeftuin. Op de Floww website lezen we dat ook de gewassen er beter van gaan groeien.

Wat zijn precies de remedies die Floww.com aanbiedt? En hoe gaan we die schadelijke straling omzetten in lichaamsvriendelijke straling? De eerste stap, zo blijkt, is een zogenaamde “Stralingsanalyse Personen.” Met een wattenstaafje dient men een wangslijmmonster te nemen en dit moet worden opgestuurd, samen met 30 euro uiteraard, naar een adres in Den Bosch. Met Google Earth is eenvoudig na te gaan dat het met dit adres niet om een laboratorium gaat, maar om een gewoon rijtjeshuis. Op dit adres is een heus bedrijf geregistreerd, “De 7evensprong.” Het is een bedrijf in de alternatieve genezing met slechts één enkele werknemer. Aan de hand van het wangslijmmonster wordt de vermeende stralingsbelasting “radiësthetisch” vastgesteld “met een testset die bestaat uit 25 ampullen.” Dat “radiësthetisch” heb ik moeten opzoeken. Wikipedia schrijft: “Radiesthesia is the claimed paranormal or parapsychological ability to detect ‘radiation’ within the human body.” De aanhalingstekens om dat ‘radiation’ zijn van Wikipedia. Vooral wichelroedelopers blijken erg veel te schermen met het begrip “radiësthesia.” Het is in ieder geval handig dat de parapsychologie al zodanig ver gevorderd is dat een wangslijmmonster volstaat en dat je niet zelf naar Den Bosch hoeft af te reizen om te weten te komen hoeveel straling er in je lichaam zit.

Microgolven en radiogolven laten geen sporen achter in biologisch materiaal. Dat is omdat ze geen ionisering of chemische reacties bewerkstelligen. Het is onmogelijk om te meten aan hoeveel niet-ioniserende straling een biologisch monster heeft bloot gestaan. Het is wellicht daarom dat Floww in z’n lab gebruik maakt van de paranormale, “radiësthetische” methoden.

Een paar dagen na het insturen van het wangslijmmonster krijg je een email en een telefoontje met persoonlijk advies. “Na de Floww Stralingsanalyse Personen kan de juiste behandeling worden ingezet,” zo lezen we. Die behandeling begint met druppeltjes: Floww Drops om het lichaam van straling te reinigen. Over de samenstelling van de Floww Drops krijgen we de volgende informatie aangeboden “Natuurwetenschappelijk gezien bestaan Floww® drops uit: (bron)water (ruim 99%) en ethanol/alcohol (minder dan 1%). Hieraan is een compositie van frequenties toegevoegd.” En even verder: “De Floww® drops zijn bioresonantie druppels die op zuiver energetische, niet homeopathische basis zijn samengesteld in de vorm van multibioresonante equivalenties. Bioresonante equivalenties zijn positieve frequenties op het niveau van de pathogene oorzaak.” Dat het hier dus blijkbaar niet om homeopathie gaat, dat is bemoedigend. Maar een fysicus kan zichzelf bij dit alles slechts onthutst op het hoofd krabben en zich afvragen hoe je frequenties aan een vloeistof kunt toevoegen, wat “multibioresonante equivalenties” zijn en of er dan werkelijk ook negatieve frequenties bestaan. Voor 30 ml water met 1% alcohol en dus die toegevoegde “compositie van frequenties” moet € 24.95 neergeteld worden.

- FLOWW - kwak met aanpak 2
Drie staafjes en twee bezemstelen voor de prijs van € 2082,50. Met de “analyses,” de installatiekosten en de voorrijkosten erbij kom je uit op zo’n 2500 euro. Het is fysisch onmogelijk dat deze snuisterijen de niet-ioniserende straling in de omgeving kunnen beïnvloeden. De claim dat ze schadelijke straling “lichaamsvriendelijk” maken is ronduit frauduleus.

Maar die druppeltjes blijken slechts een bescheiden begin van een heuse financiële aderlating.

Na die druppeltjeskuur word je geacht allerlei snuisterijen te gaan aanschaffen om jezelf tegen straling te gaan beschermen in woning en kantoor. De Stralingsanalyse van een woning kost € 240. Voor € 1250,00 kun je vervolgens je woning beschermen met de “homeFloww set.” De set voor op kantoor kost € 2082,50. De installatie van deze ongein kost € 95 plus voorrijkosten (€ 0,19 per kilometer heen en terug). En de Stralingsanalyse Personen waarmee alles dus begon dient na drie maanden “kuur” nog een keer herhaald te worden à € 30.

- FLOWW - kwak met aanpak 3
Het alu-hoedje, effectiever en goedkoper dan de producten van Floww. (foto: Rory112233 | Wikimedia Commons)

 

De homeFloww set en de officeFloww set bestaan alletwee uit drie kleine staafjes en 2 bezemstelen. De bezemstelen dient men op strategische posities in woning of kantoor te plaatsen. De staafjes kan men gewoon in de broekzak bij zich dragen. Er zitten elektronische circuits in die staafjes en bezemstelen, maar er hoeft blijkbaar geen batterij in?!? De website staat vol met pseudowetenschappelijke vaagheden over hoe deze apparaten werken. “Met het Floww Veld willen we de vaak hoekige of geblokte straling compenseren door vloeiende golven.” En zoals vaak in de alternatieve sector is ook hier veel sprake van natuurlijke frequenties. “De Floww®-producten gaan met de straling meetrillen, mee resoneren en de straling wordt omgevormd. Hierdoor creëren de Floww®-producten een subtiel, eigen veld dat ‘gevoed’ wordt door stralingsbronnen. Dit veld noemen wij een ‘Floww® Veld’. Een veld van levensvriendelijke, natuurlijke frequenties. De biofysische geneeskunde bevestigt dat als een mens zijn of haar natuurlijke frequenties krijgt aangeboden hij hierop zal reageren, resoneren, zodat de verstorende frequenties minder of geen impact zullen hebben.” Het is weinig zinvol om serieus in te gaan op al deze betekenisloze wartaal. Ik weet zeker dat je in een door een homeFloww set beschermde woning nog gewoon zult kunnen radio luisteren, televisie kijken, draadloos internetten en mobiel telefoneren. En dat is toch echt het keiharde en onweerlegbare bewijs dat die staafjes en bezemstelen geen enkel effect hebben!

Het is in principe mogelijk om al die niet-ioniserende straling van GSMs, zendmasten, etcetera, buiten je lichaam te houden. Daartoe moet je jezelf omhullen met elektrisch geleidend materiaal. Je creëert dan een zogenaamde Kooi van Faraday. Wie dus echt bang is zou voor zichzelf een boerka van aluminiumfolie kunnen vervaardigen. Dat werkt gegarandeerd veel beter dan de staafjes en de bezemstelen van Floww en het is ook een stuk goedkoper.

EU looft € 6 miljoen uit voor onderzoek naar elektromagnetische straling

by 56 Comments

De Europese Unie trekt € 6 miljoen uit voor een onderzoek naar de effecten van elektromagnetische straling. Voor dit bedrag kan één onderzoeksvoorstel worden gehonoreerd. Een breed samenwerkingsverband van universiteiten en onderzoeksinstellingen kan een voorstel indienen uiterlijk op 16 oktober 2012. Het beste voorstel krijgt het uitgeloofde bedrag en kan het onderzoeksvoorstel uitvoeren. Dit maakte de Europese Unie op 9 juli 2012 bekend.

EU looft € 6 miljoen uit voor onderzoek naar elektromagnetische straling 4
Op het research en innovation portal kondigt de EU aan dat zij € 6 miljoen uittrekt voor een onderzoek naar de effecten van elektromagnetische straling op de geestelijke en lichamelijke gezondheid.

In een oproep voor het indienen van subsidieaanvragen (zie p. 45 van dit document) maakte de EU vorige week bekend dat zij op zoek is naar een onderzoeksvoorstel gericht op het ‘wegnemen van de kennislacunes en het terugdringen van de blootstelling aan elektromagnetische straling’. De aanleiding voor het voorstel is volgens de EU dat ‘eerdere onderzoeken naar de gezondheidseffecten van EM-straling niet tot voldoende duidelijkheid hebben geleid’. De Unie is op zoek naar een onderzoek met een vernieuwende aanpak naar de mogelijke (gezondheids-)effecten van EM-straling. Het onderzoek moet bestaan uit een een breed bevolkingsonderzoek naar de effecten van EM-straling op o.a. ‘kanker, neurologische degeneratieve ziektes, voortplantingsproblemen, gedragsproblemen en veroudering’. Het onderzoek moet bijdragen aan een beter fundament voor EU-beleid op het gebied van EM-straling en gezondheid.

EU looft € 6 miljoen uit voor onderzoek naar elektromagnetische straling 5
Veel mensen maken zich zorgen over elektromagnetische straling, bijvoorbeeld afkomstig van hoogspanningsleidingen. Tot nu hebben onderzoeken geen gezondheidseffecten aangetoond. Veel mensen blijven echter bezorgd (foto: wikimedia commons, Steve F).

Het is interessant dat de Europese Unie zo veel geld uittrekt voor onderzoek waarvoor eigenlijk weinig aanleiding lijkt te bestaan. Dat besprak Kloptdatwel in het stuk dat we gisteren hadden over mieren die te lijden zouden hebben onder telefoonstraling:

Zoals Pepijn van Erp op 24 februari 2012 schreef op Kloptdatwel, is er veel onderzoek gedaan naar mogelijke schade door telefoonstraling. Die vonden geen aanwijzingen voor een schadelijk effect van mobieltjes: ‘Op Skepdic.com staat een aardig overzichtsartikel dat gaat over de mogelijke risico’s van electromagnetic fields (EMF) en Dirk Koppenaal schreef er in Skepter een uitgebreid artikel over: “Bang voor GSM-straling“. Samenvattend: die veronderstelde risico’s moeten laag ingeschat worden, alleen al vanwege het feit dat de straling waar het hier om gaat niet voldoende energie levert om chemische verbindingen te verbreken’.

Vaak komen onderzoeksvoorstellen van de EU tot stand na raadpleging van universiteiten, onderzoeksinstellingen en belangengroepen. De geraadpleegde partijen zijn daardoor goed voorbereid om een kansrijk onderzoeksvoorstel in te dienen. Laten we hopen dat het enorme bedrag aan onderzoeksgeld (€ 6 miljoen!) gaat naar een groep onderzoekers die de kwestie open en onafhankelijk benadert. De toon van de oproep doet het ergste vrezen.

 

 

Hieronder vind je de oorspronkelijk tekst van de ‘call for research proposals’:

ENV.2013.6.4-2 Closing gaps of knowledge and reducing exposure to electromagnetic fields (EMF) – FP7-ENV-2013-two-stage. As previous studies have been inconclusive as regards possible health effects of exposure to EMFs, further research should be carried out to better understand the possible mechanisms generating biological effects through the use of novel approaches, as well as to collect and improve exposure and health risk assessment of EMFs, and also to underpin policy development. A large-scale prospective population study – that could reach beyond the EU – could be envisaged to investigate, inter alia, the role of radiofrequency (RF) exposures in cancer risk, neurodegenerative diseases, reproductive problems, behaviour and ageing, and exposure and health effects from intermediate frequency (IF) fields. More data on cumulative personal exposures from various sources should be collected. The research should also propose non technological means to reduce exposure. 

Funding scheme: Collaborative Project, The requested EU contribution per project shall not exceed EUR 6 000 000. Up to one proposal can be selected. 

Expected impact: Support to EU and national regulatory bodies and policies by improving reliability of research data on potential effects of EMF exposures. Contribution to EU risk assessment and management activities through an improved evaluation of cumulative and integrated personal exposure. Application of novel approaches (e.g. systems biology) to EMF health research. Underpinning of non-technological means to reduce exposures.