Kloptdatwel?

Wetenschap

TNO distantieert zich van vermeend onderzoek.

by 7 Comments

In een vandaag uitbracht nieuwsbericht op nu.nl stond het volgende:

AMSTERDAM – De elektromagnetische straling van draadloos internet en mogelijk ook de straling van mobiele telefoons, hebben een negatief effect op planten en bomen.

Dat blijkt uit onderzoek van de Universiteit Wageningen, de TU Delft, TNO en de gemeente Alphen aan den Rijn waarover verschillende media berichten.
(…)
Of de straling ook oorzaak is van deze verschijnselen is uit het onderzoek niet eenduidig gebleken.

Als laatste eindigen ze met de twee elkaar tegensprekende zinnen:

In het onderzoek wordt de mogelijkheid dat ultrafijnstof de oorzaak is van de verschijnselen ook opengehouden. Zeker is in ieder geval wel dat bladsterfte en de beperking van groei worden veroorzaakt door straling, aldus de onderzoekers.

Dat het gerenommeerde en onafhankelijke onderzoeksinstituut laat zich de conclusies van bovenstaand onderzoek niet zomaar in de schoenen laat schuiven werd al snel duidelijk:

TNO distantieert zich van conclusies causaal verband WiFi en plantgezondheid

In berichten gisteren en vandaag wordt ten onrechte gesuggereerd dat TNO de conclusie ondersteunt dat elektromagnetische straling van draadloos internet een negatieve invloed heeft op planten en bomen.

Dit is onjuist. Een TNO-medewerker heeft gedurende het traject een aantal keren deelgenomen aan discussies en feedback gegeven op meetopstellingen en meetresultaten. Juist de conclusies over het gesuggereerde oorzakelijk verband zijn expliciet nooit ondersteund door TNO.

TNO distantieert zich nadrukkelijk van de conclusies over een oorzakelijk verband tussen WiFi en plantgezondheid en laat die geheel voor rekening van de Universiteit Wageningen.

Update 16:49, 19-11-10: inmiddels heeft nu.nl het bericht van TNO ook over genomen. Zij verwijzen naar een artikel van Webwereld dat wat meer informatie bevat. Maar nog steeds geen namen van de onderzoekers.

Makeup: kijk mij, ik ben jong, gezond, vruchtbaar en heb interesse in jou!

by 3 Comments

De cosmetica industrie doet regelmatig claims over de werkzaamheid van producten in de trant van ‘verjongt de huid’, ‘vermindert de rimpel-diepte met 43%’ en ‘geeft u een gezonde uitstraling’. Om wat (door mij verzonnen) voorbeelden te noemen.  Of de claims nu waar zijn of niet, consumenten geloven er steeds minder van.

De reclame-waakhond in Engeland, de Advertising Standards Agency (ASA), heeft vorig jaar Bio-Oil op de vingers getikt, omdat ze meningen van gebruikers als objectief bewijsmateriaal aandragen. Een ander argument dat ze aandroegen in hun daarop volgende verdediging is dat ze zeggen ze het best verkochte middel tegen littekens te zijn in 21 verschillende landen, waaronder Engeland, en dat ze niet zo succesvol zouden zijn als het product niet effectief was. Interessant is dat cosmetisch chemicus Johann Wiechers de mening van personen soms wel toelaatbaar vindt, zijn onderbouwing lijkt echter te zijn dat het mag omdat in Amerika zeer vaak middels vragenlijsten ‘bewijs’ voor effectiviteit van producten wordt verkregen…

Een grote tak van de cosmetica industrie is natuurlijk de makeup, en Christie Wilcox, die op scienceblogs.com blogt onder de titel “Observations of a nerd”, beschreef afgelopen 4 november kort hoe het nou zit met de wetenschappelijke stand van zaken. Vooral het hoe en waarom het werkt. Ze laat zien dat het eigenlijk allemaal te maken heeft met het aantrekkelijk maken van jezelf: ‘kijk mij, ik ben jong, gezond, vruchtbaar en heb interesse in jou!’.

Makeup: kijk mij, ik ben jong, gezond, vruchtbaar en heb interesse in jou! 1
Photoshop: wanneer makeup gewoon niet genoeg is.

Onderzoek heeft aangetoond dat een vrouwen gezicht tijdens de vruchtbare periode van haar menstruatiecyclus. Makeup werkt omdat het de tekenen van vruchtbaarheid overdrijft of nabootst.
(…)
Een op de vijf mannen zeggen dat hun partner teveel makeup draagt en zelfs een op de tien zegt dat ze liever zien dat vrouwen helemaal geen makeup dragen. Leuk, maar keer op keer laat onderzoek zien dat mannen foto’s van vrouwen mét makeup als aantrekkelijker, zekerder, gezonder en intelligenter zien. Ze krijgen er zelfs het idee door dat ze waarschijnlijk meer verdienen en prestigieuzere banen hebben dan de foto’s van vrouwen zonder makeup.
(…)
En makeup is eigenlijk alleen te begrijpen in het licht van de evolutie.

Lees het hele artikel op scienceblogs.com: The Science of Makeup

Enkele celebreties met en zonder makeup

Makeup: kijk mij, ik ben jong, gezond, vruchtbaar en heb interesse in jou! 2
Manson: enger mét of juist zonder makeup?

UPDATE 17-11-2010:  Naar aanleiding van enkele opmerkingen over wat aan dit artikel nu skeptisch zou zijn heb ik een inleiding geschreven. Mijn insteek ‘werkt makeup nu eigenlijk?’ was blijkbaar niet bepaald duidelijk.

Zure regen

by Leave a Comment

Het klimaat verandert, maar in hoeverre is de mens daar nou precies de oorzaak van? Daar zijn de meningen nog steeds over verdeeld. Maar een aantal jaar geleden had men het wel over een ander klimaat probleem: zure regen (wikipedia).

Gisteren plaatste het NRC een artikel waarin de zure regen werd besproken. De onderzoekers van het Planbureau voor de leefomgeving geven daarin uitleg over de studie Zure regen.

In 4 vragen krijgen we uitleg over wat zure regen ook alweer was en waarom we er niks meer over horen tegenwoordig. Dat zure regen echt geen mythe was en dat de zure regen nu zeer sterk verminderd is wegens de genomen maatregelen.

Als we er nu eindelijk eens uitkomen wat betreft het klimaat, dan schept dit artikel toch moed. Mogelijk zijn we in staat net zo adequaat dat probleem dan aan te pakken als we met de zure regen hebben gedaan.

Lees het volledige artikel hier

Heeft Marc Hauser gefraudeerd?

by Leave a Comment

In 2007 startte een fraude-onderzoek tegen Marc Hauser. Hauser, werkzaam aan Harvard, had in de jaren daarvoor pijlsnel wetenschappelijke carrière gemaakt. Hij deed baanbrekend onderzoek naar moraliteit bij primaten. We schreven hierover eerder in dit blog naar aanleiding van een artikel van Frans de Waal in de New York Times (klik hier).

Op de top van zijn roem ontstond tegen Hauser de verdenking dat hij onderzoeksresultaten had gemanipuleerd. Opkomst en val van Hauser worden mooi beschreven in dit artikel van het universiteitsblad van Harvard. Ook de wikipedia heeft een goed overzicht van de affaire Hauser. Op 20 augustus 2010 velde Harvard het oordeel ‘schuldig aan wetenschappelijk wangedrag’.  De zaak wordt nu verder onderzocht door de Office of Research Integrity, een orgaan van de Amerikaanse overheid.

Maar is er wel sprake van fraude? In september en oktober zijn verschillende collega’s voor Hauser in de bres gesprongen. De controverse rond de resultaten van Hauser kan volgens hen ook goed worden verklaard door verschillen in interpretatie van onderzoeksresultaten of door slordigheid. Een recent artikel in de New York Times (inloggen is misschien nodig) laat zien hoe ingewikkeld het is om de fraude vast te stellen of te ontkrachten.  Volgens de New York Times:

“There seemed little doubt of the seriousness of the case when Harvard announced on Aug. 20 that he had been found solely responsible for eight counts of scientific misconduct. But last month two former colleagues, Bert Vaux and Jeffrey Watumull, both now at the University of Cambridge in England, wrote in the Harvard Crimson of Dr. Hauser’s “unimpeachable scientific integrity” and charged that his critics were “scholars known to be virulently opposed to his research program.” Also last month his principal accuser outside of Harvard, Gerry Altmann, allowed that he may have spoken too hastily. Dr. Altmann is the editor of Cognition, a psychology journal in which Dr. Hauser published an article said by Harvard to show scientific misconduct. When first shown evidence by Harvard for this conclusion, Dr. Altmann publicly accused Dr. Hauser of fabricating data. But he now says an innocent explanation, based on laboratory error, not fraud, is possible. People should step back, he writes, and “allow due process to conclude.”

Hauser houdt zijn onschuld vol en hij blijft aan het werk. Maar hij verkeert wel in een soort niemandsland. Op de website van Harvard is zijn cv ‘under construction’ (klik hier). Hauser was vorig jaar te gast bij de Universiteit Leiden voor de Tinbergen lezing. Op de website van de universiteit wordt op geen enkele manier melding gemaakt van de situatie van Hauser.  Het lijkt er op dat het moeilijk is een keuze te maken, voor of tegen Hauser.

Frans de Waal: menselijke moraliteit is aangeboren

by 2 Comments

Frans de Waal: menselijke moraliteit is aangeboren 3
Frans de Waal

De Nederlands primatoloog Frans de Waal legt in een artikel in de New York Times op 17 oktober 2010 uit dat moraliteit vermoedelijk in onze genen zit. De mens deelt moreel gedrag met andere primaten. Het is niet nodig om te veronderstellen dat dit onderdeel van het menselijke gedrag  bepaald wordt door een hogere macht. Het artikel van Frans de Waal is te vinden via deze link, wellicht is inloggen nodig.

De Waal zegt in het artikel dat hij zich altijd wat ongemakkelijk voelt als mensen zeggen dat hun geloof of overtuiging hun moraliteit bepaalt. De Waal legt de vraag op tafel of iemand serieus kan denken dat onze vroege voorouders niet over moraliteit beschikten voordat ze met het geloof in contact kwamen. Creationisten en aanhangers van intelligent design veronderstellen dat de menselijke moraliteit tot onze ‘ontwerp blauwdruk’ behoort en ons uniek maakt. Ze zijn volgens De Waal vaak op zoek naar argumenten om wetenschappelijk onderzoek te ontkrachten dat een andere kant op wijst. Zo voeren ze de recent ontdekte wetenschappelijke fraude van de Harvard primatoloog Hauser op als bewijs dat wetenschappelijke verklaringen voor moraliteit bij apen niet deugen. De Waal vindt dit een achterhoedegevecht, volgens hem heeft elk veld van de wetenschap te maken met fraude, primatologie is niet bijzonder in dat opzicht. Net zoals fraude bij natuurkundigen niet leidt tot een einde van de natuurkunde, zal dit bij primatologie en diergedragkunde ook niet gebeuren, vertelt De Waal in de New York Times.

De Waal haalt uit zijn onderzoek naar apengedrag veel voorbeelden aan van altruïstisch gedrag onder apen. Apen helpen en steunen elkaar op allerlei manieren. De Waal vertelt over  een oude aap die hulp krijgt van andere apen bij water halen. Het plaatje op de voorpagina laat een aap zien die het met een uitgestoken hand goed wil maken na een ruzie. Ook laten apen zien dat ze over rechtvaardigheidsgevoel beschikken. Ze doen graag hun best om een stukje komkommer te bemachtigen. Maar als ze zien dat een andere aap een lekker stuk fruit krijgt, dan worden ze boos, ze houden op met hun best te doen om de komkommer te pakken te krijgen, ze gaan in werkstaking. Heel begrijpelijk gedrag dat een mens zich goed kan voorstellen. Hier vind je meer over dit onderzoek (een artikel van De Waal in de New Scientist).

De Waal concludeert dat apen, mensen en ook andere dieren moraliteit nodig hebben om samen te kunnen leven. Daarvoor zijn spelregels nodig die mensen en dieren van binnen uit voelen (‘bottom up’ zoals De Waal het noemt). Dit alles ontkent volgens mij niet dat het geloof voor veel mensen een inspiratiebron biedt voor het versterken van hun moraliteit. De Waal breekt geen lans voor atheïsme, wel verzet hij zich volgens mij met succes tegen een onderdeel van de theorie van intelligent design. Hij laat zien dat moraliteit via evolutie aan de mens is doorgegeven.

Hieronder zie je een discussie tussen De Waal en de journalist Robert Wright. Als je geen scherm ziet, klik dan hier.