Kloptdatwel?

Algemeen

Het Denkgelag – Debat over “de grenzen van de wetenschap”

by 56 Comments

denkgelag-logoOnze skeptische zuiderburen organiseren in vervolg op de succesvol verlopen reeks denkgelagen in 2012 wederom een ‘ongedwongen gespreksavond over sceptische en wetenschappelijke onderwerpen, bij pot en pint, met een schare boeiende sprekers en het publiek als centrale gast.’ Ditmaal met zeker niet de minste sprekers! 

17 oktober 2013 te Gent:

Debat over “de grenzen van de wetenschap”

Kan de wetenschap alles verklaren? Kan wetenschap zonder filosofie? Is wetenschap de enige bron om kennis te vergaren? Wat is het nut van filosofie in de wetenschap? Maar we gaan onderwerpen zoals het bestaan van de vrije wil of het bewustzijn ook niet uit de weg.

Sprekers:

daniel_dennett_1

Daniel Dennett:

Daniel Dennett (°1942) kan beschouwd worden als de bekendste hedendaagse filosoof. Hij houdt zich bezig met vraagstukken betreffende het bewustzijn, de filosofie van de geest en kunstmatige intelligentie. Hij doceert aan de Tufts University nabij Boston en heeft sinds de uitzending van de VPRO-serie Een Schitterend Ongeluk ook in Nederland en Vlaanderen bekendheid gekregen. Daniel Dennett stond tot vier maal toe op TED. Zijn laatste boek “Intuition Pumps and Other Tools for Thinking” kreeg tal van lovende recensies in oa. De NY Times, The Guardian en de Nederlandse vertaling van het boek verschijnt op 6 oktober 2013.
krauss2

Lawrence Krauss:

Lawrence Maxwell Krauss (°1954) is een internationaal befaamd natuurkundige en bestsellerauteur. Hij is professor natuurkunde en directeur van het Origins project aan de Arizona State University. In zijn boeken tracht hij prikkelende, onthullende antwoorden te geven op de meest fundamentele vragen. Waar komt ons heelal vandaan? Waarom is er iets in plaats van niets? En hoe zal het allemaal aflopen? Hij wordt alom geprezen voor zijn bevattelijke en aanstekelijke manier van communiceren. Binnenkort verschijnt een grootsopgezette documentaire waarin Lawrence Krauss en Richard Dawkins gevolgd worden terwijl ze de wereld rond trekken om te praten over wetenschap en rede. De première is gepland op het Hot Docs International Film Festival in Toronto in april 2013. Een aantal beroemdheden waaronder Woody Allen, Cameron Diaz, Ricky Gervais, Ian McEwan en Stephen Hawking. Lawrence Krauss is er ten stelligste van overtuigd dat wetenschap (nagenoeg) alles kan verklaren en dat niets buiten haar blikveld valt, ook niet de moraliteit, vrije wil of andere filosofische vragen.
Pigliucci

Massimo Pigliucci:

Massimo Pigliucci (°1954) is professor filosofie aan de City University of New York en auteur van een tiental boeken over evolutie, scepticisme en ecologie. Pigliucci is een doorgewinterde scepticus en uitgesproken criticus van pseudowetenschap en religie, maar hij waarschuwt voor de gevaren van “sciëntisme”, de opvatting dat wetenschap alles kan verklaren en de enige vorm van kennis uitmaakt. Hij stoort zich aan de neerbuigende houding van sommige wetenschappers tegenover filosofische problemen, en houdt vol dat wetenschap en filosofie elkaar nodig hebben.

 

Meer informatie op de website van het Denkgelag of op de Facebook-pagina of meteen naar de ticket-verkoop.

Tips voor skeptische Internetactivisten

by 5 Comments

Veilig linken naar dubieuze sites

Het schrijven van een kritisch artikel over een website van een kwakzalver of over het zoveelste gerucht over schadelijke effecten van straling of genetisch gemodifceerd voedsel, kan nauwelijks zonder een link naar die sites. Zo’n link heeft wel een belangrijk nadeel: zoekmachines als Google tellen die linkjes mee in het bepalen van de volgorde van  gepresenteerde zoekresultaten. Ook een link vanaf een blog met vernietigend commentaar draagt zo bij aan de vindbaarheid van de weerlegde onzin. Dat wil je eigenlijk niet. Er zijn gelukkig wel manieren om dat te voorkomen.

In je html-code kan je met rel=”nofollow” voorkomen dat Google je link meetelt en dat gebruik ik ook zoveel mogelijk op Kloptdatwel. Maar het wordt steeds onduidelijker of dat soort afspraken ook gevolgd worden door Facebook en hoe dat werkt met ‘Likes’, en links op Twitter. Met donotlink.com houd je het in meer in eigen hand. Donotlink werkt als een URL-verkorter (zoals bit.ly bijvoorbeeld), maar  zorgt dat de ‘webcrawlers’ en ‘spiders‘ van de zoekmachines die link echt niet kunnen volgen naar de ‘foute’ website. Het werkt erg eenvoudig: kopieer de link van de bewuste website en plak die in de regel op donotlink.com. Knoppie drukken en als resultaat krijg je drie mogelijkheden om veilig naar die site te verwijzen. Als je bijvoorbeeld ‘niburu.nl’ invoert, krijg je het volgende resultaat:

Linken naar vage sites zonder bij te dragen aan hun Googleranking
Linken naar vage sites zonder bij te dragen aan hun Googleranking

De link http://www.donotlink.com/Ia verwijst nu naar de site van niburu maar draagt niet bij aan hun pagerank. Alleen de naam van deze service is misschien een beetje ongelukkig gekozen, het leest ook een beetje als ‘niet op klikken’.

Zie ook Do Not Link allows you to ethically criticize bad content op de site van Tim Farley.

Vernieuwingen in rbutr

Om de kritische stukken, die je zelf schrijft of ergens aantreft, onder de aandacht van mede-Internetgebruikers te brengen, kun je onder andere rbutr.com gebruiken. Ruim een jaar geleden schreef ik daar al eens over en af en toe heb ik er in andere blogs naar rebuttals in het systeem van rbutr verwezen. Heel in het kort is het een database waarin twee webadressen met elkaar verbonden kunnen worden, de ene website bedoeld als weerlegging (‘rebuttal’, of hip kort ‘rbutr’) van de andere. De bedoeling van de makers van rbutr is om de beste argumenten in een bepaalde discussie vindbaar te maken voor Internetgebruikers. Het achterlaten van een link in een commentaar onder een (dubieuze) website of onder een YouTube video heeft als groot nadeel, dat die makkelijk verwijderd kunnen worden door de persoon die het oorspronkelijke stuk of video geplaatst heeft. Een kort filmpje van rbutr legt het idee uit:

Vorig jaar was het nut voor de rbutr-gebruiker nog niet zo groot. Je kon zelf wel links aanbrengen, maar de kans dat de rbutr-plugin (in Chrome) je op een rebuttal wees, die je nog niet was tegengekomen, was niet zo groot. Heel af en toe overkomt het me nu wel. De links zijn vooral handig om anderen op de bestaande (beste?) weerleggingen te wijzen als iemand weer eens een vage website op Facebook of Twitter deelt.
Intussen is het aanmaken van rebuttals een stuk makkelijker geworden. Zo kun je nu in één keer een pagina gebruiken om een heel stel andere pagina’s te ‘rebutten’. Voor de Twitter gebruikers biedt rbutr sinds kort ook een mooie uitbreiding van de mogelijkheden: als je nu op een rbutr-link kijkt, zie je meteen wie er de laatste tijd de weerlegde site heeft gedeeld en met één druk op de knop kun je via Twitter die persoon wijzen op de weerlegging(en). De nieuwe mogelijkheden komen ook aan de orde in het volgende filmpje dat het gebruik demonstreert:

Ik heb het zelf al behoorlijk wat ervaring met rbutr in combinatie met Twitter. Het is wel aan te raden om eerst even goed te kijken naar wie je zo’n tweet stuurt. Het heeft mijns inziens niet zoveel zin om een verstokte homeopaat te wijzen op de wikipedia-pagina over homeopathie (tenzij je zo iemand een beetje wil stangen, natuurlijk). Zo gauw je echter denkt dat er enig kritisch denkvermogen bij de twitteraar aanwezig is, kan het wel nut hebben. Omdat de tweets in de rbutr widget gesorteerd zijn op aantal twittervolgers kun je zien wie het meest heeft bijgedragen (al dan niet bewust) aan het verspreiden van de onzin. Met een beetje mazzel kun je zo ook in één keer een groot aantal personen bereiken als degene die je op de rebuttal wijst, jouw tweet weer retweet (voorbeeldje).

 

 

Gili – Iedereen Paranormaal

by 3 Comments

Een van die boeken die al te lang op de stapel nog te lezen boeken lag, is het boek van Gili getiteld Iedereen paranormaal – het zesde zintuig ontmaskerd. Deze vakantie ben ik er eindelijk aan toe gekomen om het te lezen. Als ik probeer het boek in een enkele zin te omschrijven dan zou ik zeggen dat het een mengsel is van autobiografie en doe-het-zelf voor mentalisten.  Een andere opmerking die ik over dit boek zou willen maken is dat het gemakkelijk en vlot leest.

gili-iedereen-paranormaalGili is de artiestennaam van Lieven Gheysen, een goochelaar die een show heeft opgebouwd waarin hij optreedt onder het pseudoniem “Tony Chakra”. Tony Chakra demonstreert de ongekende mogelijkheden van de menselijke geest. Gedachtenlezen, telepathie, telekinese, de toekomst voorspellen, Tony laat zien dat hij al deze paranormale gaven beheerst. Alleen… Tony is er ook eerlijk over dat het geen paranormale gaven zijn en dat hij alleen maar gebruik maakt van goocheltrucs. Ook hij heeft mogen meemaken dat, ondanks dat hij deze onthulling doet, er na de show nog steeds mensen zijn die ervan overtuigd zijn dat hij paranormale gaven heeft. Sommige mensen willen nu eenmaal per se geloven.

Een deel van het boek behandelt de ervaringen die Gili heeft opgedaan tijdens zijn carrière en hoe hij zich ontwikkeld heeft. Het boek is verdeeld in drie delen die elk een deel van het mentalistenspectrum behandelen. Het eerste deel gaat over misleiding en geleiding van zintuigen. Je zou zeggen dat dat typisch voor goochelaars is. Gili laat zien dat het ook toepasbaar is op onderwerpen zoals Hypnose, Telepathie, Telekinese, Pendelen en Wichelroedelopen en Healing. Het tweede deel focust op ‘cold reading’ technieken waarbij ook aandacht besteed wordt aan Tarotkaarten, astrologie en horoscopen en contact opnemen met geesten. Het derde een laatste deel gaat over geheugentrucs, hoe kun je leren moeilijke dingen te onthouden. Al met al komen nog meer onderwerpen aan bod maar men kan gerust stellen dat elke zogenaamd paranormale gave besproken en weerlegd wordt. Soms op zeer vermakelijke wijze.

Wat het boek extra leuk maakt is dat nagenoeg elk hoofdstuk een of meerdere pagina’s bevat met (duidelijke) instructies hoe je het zelf ook kunt doen. Vooral “cold reading” en de geheugentrucjes worden uitgebreid behandeld.

Ook bevat het boek twee interviews met de bekende skeptici Willem Betz en Johan Braeckman. De moeite waard om even door te lezen.

Zit je midden in een mid-life-crisis en overweeg je om met een nieuwe carrière te beginnen dan kan dit boek een uitstekend startpunt zijn voor een carrière als Mentalist. Wil je alleen maar scoren op een verjaardagsfeestje of in de kroeg dan kan dit boek je ook helpen. Het is dan wel zo handig de alcoholinname enigszins te beperken aangezien sommige trucs toch een bepaalde mate van vingervlugheid benodigen.

Dit boek is al eens eerder vermeld op “Kloptdatwel?”, die bijdrage was echter erg beknopt. Ik vond het de moeite waard dit boek iets uitgebreider te bespreken.

Wat mij betreft is dit boek een aanrader.
(Het boek is ook als e-book verkrijgbaar)

Chemtrail hoax

by 35 Comments

Vandaag maken over de hele wereld clubjes mensen een wandelingetje in het kader van de “Global March Against Chemtrails and Geoengineering“. Ook in Nederland (in Den Haag en Groningen) zijn ze als het goed is van de partij. En ook bij onze zuiderburen in Brussel, hoewel het daar een stationair gebeuren wordt. Een mars mocht niet van de politie. gmacag-smallEen feestelijk gebeuren dus, voor mensen die geloven dat overheden wereldwijd ons besproeien met enge chemicaliën en op andere wijze het klimaat en de omgeving beïnvloeden. Gelukkig is de weersvoorspelling voor zondag  in ieder geval voor Nederland zodanig (bewolkt), dat de deelnemers dan weinig last zullen hebben van intimiderende streepjes in de lucht.

Zo’n mars is natuurlijk het betere protestwerk en zal de Nederlandse regering vast veel meer onder druk zetten dan zo’n knullig WOB-verzoek van een tijdje terug, of niet soms? Dat het allemaal onzin is die ideeën over chemtrails en geo-engineering is na te lezen in de uitgebreide artikelen van Dirk Koppenaal op de Skepsis-site: ‘Valse vliegtuigsporen, Contrails, chemtrails en complotten‘ en ‘Weermakerij, Kunnen we het klimaat beheersen?‘ Je moet wel erg graag in complotten willen geloven om te denken dat het logistiek mogelijk zou zijn om overal op vliegvelden die stoffen aan boord van vliegtuigen te krijgen, zonder dat de piloten en ander grondpersoneel er van afweten. En zonder dat de duizenden mensen die er wél vanaf moeten weten uit de school klappen. Nu gebeurde dat laatste onlangs misschien toch  …

Een bekende chemtrailgelovige, Max Bliss, publiceerde op 4 augustus jl. een enorm uitgebreide blog op zijn site, waarin hij precies uiteenzet hoe het allemaal in zijn werk gaat. Belangrijke informatiebron is een klokkenluider van wie Bliss een aantal onthullende e-mails kreeg. Laten we daar maar even een stukje van lezen, dan weten we het snelst hoe het zit:

Fragment van de e-mail van de klokkenluider (onderstrepingen door PvE)
Fragment van de e-mail van de klokkenluider aan Max Bliss (onderstrepingen door PvE)

Naast zijn blog, maakte hij ook nog een aantal YouTube video’s, waarin hij de autoriteiten met deze bevindingen confronteert. Misschien had Bliss er verstandig aan gedaan om wat beter naar de teksten te kijken. De eerste letters van de e-mails bevatten namelijk een niet mis te verstane boodschap. In het hier opgenomen fragment staat “This is a fraud”. De complete tekst in alle mails samen luidt: “This is a fraud. You are so gullible. This message is a con. There are no chemtrails. How easy it is to fool you, naive, gullible, credulous, unskeptical.” Degene die deze hoax creëerde doet een dag later zijn verhaal op de site Metabunk.com.
De blog van Bliss en zijn video zijn inmiddels overgenomen door een flink aantal andere sites die aan chemtrails gewijd zijn en ook via social media worden die veel gedeeld. Slechts een enkele site heeft het inmiddels door en merkt daar iets over op, ondanks de opmerkingen in de commentaren die er vaak op wijzen. Misschien is het ook iets te veel gevraagd om van complotdenkers te verwachten dat ze echte nepinformatie van neppe nepinformatie kunnen onderscheiden. Of dat het ze wat uitmaakt.

Slaapverwekkende armband van Philip Stein

by 48 Comments

Engels - UK vlag 30x24Een bezoeker van Kloptdatwel trof ‘m aan in de catalogus van de KLM Sky High Collection: de Sleeping Bracelet van Philip Stein. De armband is “zo afgestemd dat die de natuurlijke frequenties oppikt, waarvan aangenomen wordt dat die de kwaliteit van de slaap bevorderen.” Dat zou dan moeten werken middels de door het bedrijf ontwikkelde Natural Frequency Technology. Er is zelfs  objectief bewijsmateriaal dat het werkt, volgens de fabrikant. Zijn het meer dan loze beweringen waarmee dit bandje aan de man gebracht wordt door Philip Stein, naast de protserige horloges en andere juwelen in het assortiment ?

Wat schrijft Philip Stein over de werking van het bandje, dat je nu met korting voor het luttele bedrag van 235 euro op de kop kunt tikken als KLM-klant?

Ook te koop in de KLM Sky High collection
Ook te koop in de KLM Sky High collection

Our research provides some objective measure that Philip Stein’s Natural Frequency Technology is interacting with the human body in a way that is consistent with relaxation and sleep. These studies are helping build scientific support for what we subjectively experience and believe, which is that there is a holistic benefit to wearing a Philip Stein. We still have much work to do before we conclusively know that our technology promotes relaxation and sleep, but this research is a major step in that direction.

Welke studies het betreft, staat er niet bij. Ook niet op een andere pagina, die gezien de titel  meer belooft te vertellen over de technologie:

Based on initial feedback from Philip Stein wearers, we commissioned in 2009 a clinical trial to study the effects of the Natural Frequency Technology on relaxation and sleep. Although the study was preliminary and statistically inconclusive, some of the findings were very promising. We are committed to understanding the complete and further benefits of the Natural Frequency Technology and as a result, additional studies are underway to analyze how the Natural Frequency Technology may affect relaxation, sleep and overall well-being.

Die pagina werkt trouwens op het moment niet meer (net nadat ik er vragen via e-mail over stelde, toeval?) Er staat nu wel wat vaags over de technology bij hun FAQ. Blijkbaar stond er op een oudere versie wel iets meer informatie, werd de bewuste studie genoemd en de resultaten samengevat. Op de Engelse website van Philips Stein staat het nog wel [update 20/3/2014: ook niet meer, maar we hebben de Wayback Machine]. Is natuurlijk ook wel ingewikkeld om de informatie op al die verschillende websites een beetje consistent te houden.
De studie, die Philip Stein bedoelt, heeft als titel A Randomized, Double Blind, Placebo Controlled, Crossover Evaluation of Natural Frequency Technology™ and Sleep Natural Frequency Technology on Sleep in Normal Subjects with Unrefreshing Sleep. Een lachwekkend artikel in een blad dat er niet bijster wetenschappelijk uitziet. Maar liefst 28 vrijwilligers kregen zo’n bandje of een placeboversie om en werden op een heel stel variabelen bevraagd na een nachtje slapen (twee nachten achter elkaar). Daarna kwamen ze nog een keer terug voor hetzelfde programma, maar dan met placebo- en echte bandje omgewisseld. En dan nog een keer met hetzelfde programma als het eerste bezoek. Zo werd er natuurlijk een fijne bak data verzameld. Wat er dubbelblind aan deze studie was, begrijp ik echter niet. Er staat zelfs expliciet dat degene die de bandjes uitdeelde ‘un-blinded’ was en dus wist wat wat was. Maar wat maakt het uit, de conclusie luidt:

While the current overall results are not statistically significant, a substantial number of subjects demonstrated improvements in the measured individual sleep parameters. Feeling more refreshed after sleep was the primary outcome measure that most clearly separated from placebo.

Zo'n plaatje zit in de producten van Philip Stein en zou verschillende frequenties 'bevatten'.
Zo’n plaatje zit in de producten van Philip Stein en zou verschillende frequenties ‘bevatten’.

Er werden heel wat dingen gemeten bij de deelnemers, sommige zaken wat concreter (hartslag, bloeddruk, stofjes in de urine), andere van wat discutabeler gehalte (zoals hartritmevariabiliteit, besproken in de laatste Skepter en ook hier op Kloptdatwel). Maar als dan blijkt dat er alleen maar subjectieve resultaten zijn opgesomd, zegt dat eigenlijk al genoeg. Maar voor de volledigheid geeft ik het lijstje met de resultaten die tot stand kwamen onder invloed van de Natural Frequencies Technology in de Sleeping Bracelet:

• 64 % reported waking up more refreshed
• 61 % reported having more pleasant dreams
• 43 % reported falling asleep faster
• 43 % reported sleeping longer
• 18 % reported lying awake less at night

Allemaal waarden die je kunt verwachten als er geen verschil tussen de groepen zat, maar dan net zo opgeschreven alsof het nog wel wat lijkt. Mogen we bijvoorbeeld ook concluderen dat 39 procent minder prettige dromen had? Of hadden die deelnemers exact even prettige dromen als altijd?  Ook raar dat ze bijvoorbeeld opschrijven dat 43 procent meldde langer te slapen, zonder erbij te vermelden of dat werkelijk het geval was. Ze sliepen immers in het slaaplab, dan zou je toch mogen veronderstellen dat het ook nog even objectief was vastgesteld.
Philip Stein zal wel blij geweest zijn te kunnen melden dat maar liefst 96 procent van de deelnemers tenminste op één van de gemeten zaken positief scoorde en dat zal dan wel slaan op het ‘some of the findings were very promising’ uit het tweede citaat (anders zou ik het ook niet weten, want ik kreeg geen reactie op mijn e-mail aan de firma). Het bandje doet natuurlijk helemaal niets, ondanks de mooie praatjes over Schumannresonanties. Het hele idee erachter met helende frequenties die op een metalen plaatje zouden zijn gezet, is dermate lachwekkend dat je je afvraagt wat voor onderzoekers het zijn, dat ze het serieus nemen. Harriet Hall schreef er ook al eens over op Science-Based Medicine.

Op de site van een Nederlandse leverancier staat een verwijzing naar ander onderzoek naar de effecten van de technologie (ging niet om slaap) dat Philip Stein liet uitvoeren. Uitgevoerd door een zekere dokter Philippe A. Souvestre van een Canadees bedrijf met de mooie naam NeuroKinetics Health Service en maar liefst op het Exploration Park in het Kennedy Space Center in Florida, VS. Tsja, deze dokter, die ook als acupuncturist is opgeleid, heeft wel het een en ander gedaan met medisch onderzoek op ruimtevaartgebied en zal  de weg wel weten op dat bedrijventerrein. Een serieus verslag van zijn onderzoek vond ik niet, maar de vage link met ruimtevaarttechnologie is alvast mooi meegenomen voor Philip Stein. Sites die over dure klokjes schrijven, nemen het allemaal klakkeloos over. Intussen is Souvestre zelf bezig met zijn ‘BioRegulateur Externe‘, iets met biofotonen: “These nano-vibrations are generated through biophotonic filtering of small levels of electromagnetic radiation naturally emitted from the body through the skin.”

Philip Stein heeft nog wel meer fantastische producten in zijn catalogus (gehad), zoals de Wine Wand, een staafje dat je in je glas wijn plaatst om het ‘ademen’ van de wijn te versnellen. En O, The Oprah Magazine maakte in 2006 nog reclame voor hun Teslar Watch, die behalve betere slaap ook een verhoogde concentratie en hoger energieniveau beloofde. Een bespreking in The Journal of Alternative and Complementary Medicine had zelfs laten zien dat de gebruike technologie de aanmaak van  immuuncellen bevordert. En een medewerkster van het magazine was opeens van haar kniepijn af nadat zij een dergelijk klokje was gaan dragen. Indrukwekkend. Maar waarom doet het bedrijf het nu dan met een totaal andere technologie: “Philip Stein no longer utilizes Teslar chips in new watches but instead uses a proprietary Natural Frequency Technology which is not related to Teslar.”? Sommige mensen zijn zelfs verontwaardigd dat Philip Stein nu niet meer the real thing verkoopt. Nou ja, Oprah blijft een fan, want in 2010 deelde ze in haar beruchte ‘Favorite Things‘-show nogmaals een hele berg uurwerkjes van Philip Stein uit. Ze heeft natuurlijk ook meer verstand van tassen dan van onzintechnologie. En KLM van vliegen, hopen we dan maar.

Zie ook Natural Frequency Technology Schumann en TESLAR HORLOGE in de Rare Apparaten database bij Skepp.