De voorkant ziet er vrolijk en kleurig uit en ook van binnen kom je zoals altijd weer veel mooie plaatjes tegen. Toch werd ik van de aangeprezen methodes en beschouwingen om gelukkiger te worden niet blij. Inspiratie zoekt de Happinez vooral bij oude en nieuwe religies en bij goeroes en mystici waarop wel het een en ander valt aan te merken. Wetenschap wordt in het ene artikel aangehaald ter ondersteuning van een claim en in het andere afgeserveerd als een dor verhaal waarmee je je beter niet kan inlaten. Ik heb de volgende artikelen gelezen: ‘Optimisme kun je leren’, ‘Lachen is loslaten’, ‘Vier de zomer met oude rituelen’, ‘Meister Eckhart voor beginners’ en een interview met oud-minister en soefileraar Johannes Witteveen getiteld: ‘Liefde en harmonie maken gelukkig’.
Levenslust begint met optimisme (p.30)
‘Levenslust begint met optimisme’ is de kop van het essay van Lisette Thooft waarin zij iedere maand het thema van het nummer verkent. Hoe komt het dat sommige mensen een aanstekelijke levenslust uitstralen? Is dat aangeboren of is optimisme aan te leren? Op zichzelf interesssante vragen. Alleen in het artikel vind ik er niet echt antwoorden op, het is een relaas van persoonlijke ervaringen en inzichten met een soort religieuze inslag. Lisette beschrijft dat zij leed aan het syndroom van ‘overal kritiek op hebben’, waar volgens haar veel mensen aan lijden. Op een bepaald moment in haar leven confronteerde iemand haar daarmee en komt zij tot het inzicht:
Lisette Thooft, publiciste en mythosoof: laat je humeur niet bederven door de wetenschap! (Foto: Facebook).
‘Wie voortdurend als het ware zwarte onheilspellende verf uitsmeert over de wereld om zich heen, wordt zelf van binnen ook steeds grauwer. Pas als je die voortdurende stroom van negativiteit weet te stoppen (…), als je focust op het goede het schone en het ware, fleur je van binnen op.’
En ook moet je oppassen dat je je humeur niet laat bederven door de wetenschap:
‘De wetenschap weet alleen maar het dorre verhaal te vertellen dat alles toeval is, dat we hier zomaar toevallig op aarde zijn beland en dat we bestaan uit stofjes en cellen die zomaar in de knoei kunnen raken. (…) Alle wijze mannen en vrouwen op aarde daarentegen hebben altijd verteld dat er geen mus van het dak valt zonder dat het geweten wordt door de allerhoogste scheppende intelligentie, de bron van al het bestaan.’
Al met al komt het op mij een beetje over als een soort pleidooi tegen kritisch denken. Kritisch zijn wordt gezien als een slechte eigenschap en je moet aan jezelf werken om er vanaf te komen. Slaag je hierin dan krijg je als prijs dat je in harmonie mag samenleven met de illusie van een allerhoogste scheppende intelligentie.
Vier de zomer met oude rituelen (p. 34)
Na dit gangmakende artikel volgen, in de rubriek ‘inspiratie’, tien badzijden midzomerrituelen.
Een foto uit het artikel: ‘Vier de zomer met oude rituelen’
Gezellig samen etende en drinkende jongeren in kleurige gewaden laten in deze fotoreportage zien hoe ‘het’ moet. Een van de jongens zit met een versierde boomtak in het gras meditatief voor zich uit te staren. Een paar meisjes dansen bij het vuur. Schaaltjes met fruit en noten staan uitgestald op een kleurig picknick-kleed. Een andere foto laat schaaltjes zien met wierookstokjes, gekleurde steentjes en verbrande kruiden. In kleine kolommetjes wordt wat achtergrondinformatie gegeven, zoals over de geschiedenis van de viering van de zonnewende. Korte oneliners zorgen voor verdere ‘instructies’:‘Geniet met elkaar, het liefst tot de zon weer opgaat en loop dan op je blote voeten door de magische dauw naar huis’, of: ‘Kleed je in de kleuren van de zomer en sta jezelf toe om schaamteloos gelukkig te zijn’ of: ‘Deze dag ervaar je de kracht van zuivering, van overvloed en van een nieuw begin’. Een stukje Happinez-opvoeding in woord en beeld is de indruk die ik er van krijg. Goed, het zal sommige mensen misschien inspireren, maar bij mij wekt het vooral weerzin op.
Harmonie, liefde en schoonheid maken gelukkig, een interview met Johannes Witteveen (p. 45)
Johannes Witteveen (90) was minister van financiën en hoogleraar economie en is nu spiritueel leider van de soefibeweging in Nederland. Hij vindt het buitengewoon interessant hoe wetenschap en mystiek elkaar in deze tijd beginnen te raken en doelt daarmee op het ‘kwantumvacuüm’, waar hij een bewijs voor het bestaan van God in ziet. Met dit soort biotheologische uitspraken weten sceptici al wel weer hoe laat het is. (Zie bijvoorbeeld dit Skepsis-artikel van Martin Bier).
soefi’s draaien rondjes om in contact te komen met God.
De spirituele traditie van de soefi’s is wereldwijd bijzonder populair. Ook in Nederland is er een levendige belangstelling en beoefening van het soefisme. Het soefisme is de mystieke stroming van de islam en werd ongeveer honderd jaar geleden naar het Westen gebracht door de Indiase mysticus Hazrath Inayat Khan. Volgens Khan is het geen religie maar een boodschap, een levensvisie. De kern van de boodschap is dat alle godsdiensten eigenlijk om hetzelfde draaien: liefde, harmonie en schoonheid. Hoe dit te combineren is met al het geweld waar de ‘heilige’ boeken waar religies zich door laten inspireren, vol mee staan begrijp ik niet helmaal. Maar mystici zijn dan ook per definitie onnavolgbaar.
Mystici zijn op zoek naar een eenheidservaring, een samensmelten van de ziel met God, ook wel verlichting of zelfrealisatie genoemd. Voor dit doel moeten meestal allerlei hindernissen worden overwonnen en kunnen allerhande middelen worden ingezet. In bijna alle mystieke tradities is sprake van een geestelijke training onder leiding van een leraar en vaak gaat het er niet zachtzinnig aan toe. Er moeten bijvoorbeeld allerlei vreemde opdrachten worden uitgevoerd om de persoonlijkheid af te breken, want die wordt verondersteld de verbinding met het goddelijke in de weg te zitten. Irina Tweedie beschrijft haar ervaringen in het boek De brandende afgrond, een weg naar zelfbevrijding volgens de oude yoga-traditie (Ankh Hermes, 1986). Ze schrijft: ‘de langzame vermaling van de persoonlijkheid is een pijnlijk proces’. Het lijkt mij niet gezond, maar het heeft haar blijkbaar wel wat opgeleverd want daarna is ze een belangrijk soefileraar geworden.
Lach jezelf gelukkig (p52)
Madan Kataria hier lachend op de foto (foto: dr. Kataria School of Laughter Yoga).
Het lachen vergaat je na het lezen van dit artikel over lachyoga. Lachyoga werd bedacht door de Indiase huisarts Madan Kataria en heeft veel weg van de al langer bekende lachmeditatie. Volgens de Happinez is het inmiddels een wereldwijde stroming met duizenden aanhangers en heeft het ook in Nederland een vlucht genomen. Hier wordt het in de eerste plaats ingezet om je tussen de bedrijven door eens lekker te laten gaan voor directe ontspanning. Lachen heeft een heilzame werking. Wetenschappers beamen het, je hart vaart er wel bij en je bloeddruk en hartritme komen in balans en er komen endorfinen vrij, stofjes die je een prettig gevoel geven, aldus het artikel. Ook de meeste lachyogasessies die ik op YouTube tegen kwam beginnen met vertellen hoe gezond het is. Eerst moet er wat gerekt en gestrekt worden en diep ademgehaald en dan maar lachen. De docent(e) doet het voor. Het blijft een beetje een geforceerde vertoning in de filmpjes die ik bekeken heb. Het wordt er niet beter op als Osho (ook bekend als Baghwan) en Sai Baba erbij gehaald worden als autoriteiten op het gebied van de lach (Lachen als de hoogste sport van de spirituele ladder):
‘met woorden probeert de leraar het onzegbare te benoemen. Vandaar dat goeroes en swami’s als Sai Baba, Osho en vele anderen regelmatig voor woordspelingen kiezen om de leerling aan het lachen te maken.’
Dat ze geen enkel gevoel voor humor hadden blijkt uit het lijstje met ‘sai humor’ dat in het artikel staat afgedrukt. De goeroe was zelf erg trots op zijn grapjes en zijn volgelingen blijkbaar ook want ze staan zelfs verzameld op een speciale website waarvan hieronder een voorbeeld:
‘A young man in the interview room had the shoulder-length hair fashionable at the time. After teasing him for looking like a woman, Baba advised him to get it cut. ‘Will You cut the first lock, Swami?’, asked the young man adoringly. Baba shook His head in mock horror, ‘I am Baba, not Barber!’ He said.’
Sai Baba, met op de achtergrond zijn volgelingen die in het wit gekleed dienden te gaan.
De Happinez laat zich uitsluitend positief uit over deze omstreden Indiase goeroe, dit artikel in Skepter geeft een heel ander beeld en ook in het Wikipedia-stukje over hem komen de controverses aan bod. De tevens omstreden Osho stond volgens Happinez ook bekend om zijn grappen. Dat lachen wel aan strikte voorwaarden onderworpen was kunnen we lezen in dit Skepter-artikel waaruit het volgende citaat:
‘Tijdens de lezing mocht het publiek geen opmerkingen maken of vragen stellen. Lachen mocht alleen als Rajneesh een mop vertelde of een belangrijke persoon zoals de paus of Ronald Reagan belachelijk maakte. (…) ‘.
Zo zie je maar waar lachen al niet voor kan worden ingezet.
Meister Eckhart voor beginners (p. 119)
Nog meer mystiek komen we tegen in deze bijdrage van schrijver Dirk Mulder. Hij doet een poging de middeleeuwse christelijke mysticus Meister Eckhart te doorgronden. Onbegonnen werk natuurlijk. Mulder geeft toe dat hij er niet veel van begrijpt maar wijdt dit aan zijn eigen onvermogen. Meister Eckhart werd al bewonderd door filosofen als Nietzsche, Heidegger en Derrida en is ook bij hedendaagse spirituelen en mystici niet onopgemerkt gebleven. Zijn populariteit blijkt ook uit het feit dat er bij bol.com meer dan honderd boeken over of van hem te koop zijn. Hij was een inspiratiebron voor Eckhart Tolle (Kloptdatwel schreef eerder over hem). Tolle vernoemde zichzelf naar Meister Eckhart, die met name in advaita-kringen geliefd is. Advaita is de mystieke tak van het hindoeisme (ook wel non-dualisme genoemd). Het woord zegt het al: er wordt gestreefd naar een eenheidservaring, net als in alle mystieke scholen. De stroming is erg populair en er wordt irritant gewichtig en geheimzinnig over gedaan, het heeft soms wel wat weg van de ‘onzin voor gevorderden’, zoals Johan Braeckman en Maarten Boudry (in De ongelovige Thomas heeft een punt) de postmoderne filosofie noemen. Er is een heel circuit van goeroes en leerlingen en een levendige handel in boeken met titels als: Ontwaken in de droom, Ik Weet Niet Wie Ik Ben’, of Jij Bestaat Niet.
Illustratief is wellicht het volgende korte filmpje waarin een klein jongetje van vijf jaar oud het non-dualistische jargon al aardig onder de knie blijkt te hebben. Volgens de ouders weet het jochie uiteraard niets van non-dualiteit, het is gewoon wat er in hem opkomt en ‘toevallig’ valt het naadloos samen met de duizenden jaren oude Advaita Vedanta.
Een experiment van de Université libre de Bruxelles (ULB) concludeert dat gsm-straling mieren ontregelt. Wat slecht is voor mieren, is ook slecht voor mensen denkt ULB-onderzoekster Marie-Claire Cammaerts. Luc Verschaeve van de Universiteit van Antwerpen is het niet eens met de conclusies van Cammaerts. De wetenschap staat aan zijn zijde.
De Belgische krant De Standaard waarschuwt dat telefoonstraling mieren kan doden (standaard.be).
De Belgische krant De Standaard berichtte op 12 juli 2012 onder een sappige kop ‘Experiment met gsm straling dodelijk voor mieren’ over een onderzoek van de Université libre de Bruxelles (ULB). Een diergedrag-expert van de ULB had vastgesteld dat telefoonstraling de reukzin van de mieren aantasten:
‘In hun experiment stelden onderzoekers mieren bloot aan gsm-stralen. Wanneer de mieren voedsel zochten, vonden ze de weg naar hun nest niet meer. Dat zou te wijten zijn aan een slechtere reukzin, aldus de onderzoekers. De mieren stierven uiteindelijk. Een tweede groep mieren, die niet aan de straling werd blootgesteld, gedroeg zich normaal. “Met de gsm bellen is dus gevaarlijk”, concludeert Cammaerts’.
Onderzoeker Luc Verschaeve is het hier niet mee eens:
‘Deze studie levert daarvoor helemaal geen bewijzen, zegt Luc Verschaeve, medewerker bij het Wetenschappelijk Instituut voor de Volksgezondheid. “Een studie over mieren zegt niets over mensen”. Verschaeve twijfelt ook aan het experiment van Cammaerts. Hij heeft de beschrijving van het experiment daarom door een ingenieur laten nakijken. Verschaeve: “Een van de opmerkingen die de ingenieur had, ging over de manier waarop de mieren aan de straling worden blootgesteld. Om de straling op te wekken, gebruik je een golvengenerator. Die is altijd gekoppeld aan een ventilator. De mieren zijn dus niet enkel blootgesteld aan straling, maar ook aan het lawaai van de ventilator en aan de wind. Ik zeg niet dat de mieren zich door het lawaai of de wind anders gedroegen. Maar het is niet uitgesloten”. Wat gsm-straling met insecten doet, hebben eerder ook andere onderzoekers proberen na te gaan, vertelt Verschaeve. ‘En zij vonden niets’.
Verschaeve wijst terecht op ‘publicatie-bias’: heel veel onderzoeken tonen aan dat gsm-straling niet schadelijk is. Die onderzoeken halen de pers niet. Maar een opvallend onderzoeksresultaat haalt de kranten juist wel. Zo kan makkelijk een vertekend beeld ontstaan over de werkelijke gevaren van telefoonstraling. Inderdaad werd het bericht van Cammaerts door allerlei media over de hele wereld opgepikt. Zie bijvoorbeeld dit bericht op een Spaanstalige nieuwssite of dit bericht van de Franstalige Belgische omroep RTL. En ook Nederlandse sites namen het bericht over, zoals b.v. grenswetenschap en nujij. En natuurlijk de Belgische krant De Standaard die alarm sloeg met ‘Experiment met gsm-straling dodelijk voor mieren’.
Een basisstation voor mobiele telefonie – als onderzoekster Cammaerts gelijk heeft zul je er weinig mieren aantreffen (wikimedia commons, Pierre-Yves Beaudouin)
‘Op Skepdic.com staat een aardig overzichtsartikel dat gaat over de mogelijke risico’s van electromagnetic fields (EMF) en Dirk Koppenaal schreef er in Skepter een uitgebreid artikel over: “Bang voor GSM-straling“. Samenvattend: die veronderstelde risico’s moeten laag ingeschat worden, alleen al vanwege het feit dat de straling waar het hier om gaat niet voldoende energie levert om chemische verbindingen te verbreken’.
Gezien de merkwaardige en onverwachte uitkomst van het onderzoek van de Brusselse onderzoekster is er volgens mij alle reden om het mieren-experiment snel te herhalen. De skepticus kan thuis aan de slag nu de mieren actief zijn in iedere achtertuin (en in menige keuken een ongewenste gast zijn). Je kunt in deze omstandigheden zelf makkelijk onderzoeken wat effectiever is: een oude gsm of een mierenlokdoosje. Bij Kloptdatwel besteden we graag aandacht aan de resultaten van een goed opgezet onderzoek!
Het boek De ongelovige Thomas heeft een punt: een handleiding voor kritisch denken is geschreven door Johan Braeckman en Maarten Boudry.
De titel van het boek verwijst naar een verhaal in het nieuwe testament. Het refereert aan de apostel Thomas die niet kon geloven dat Jezus uit de dood was opgestaan tenzij het bewezen werd. Hij ging pas overstag nadat hij met Jezus geconfronteerd werd en de wonden die Jezus toegebracht waren kon zien. Jezus nam hem dat kwalijk en zei ‘Zalig zijn zij die niet zien en toch geloven’. In de kerkliteratuur wordt Thomas min of meer opgevoerd als zijnde een sul. De kern van het boek is erop gericht om aan te tonen dat Thomas eigenlijk nog niet kritisch genoeg was. Uitgaande van de stelling dat buitengewone beweringen om buitengewone bewijzen vragen had Thomas verder moeten onderzoeken of hij niet toch gewoon belazerd werd, bijvoorbeeld door een Jezus-lookalike met nepwonden.
Het boek is opgebouwd uit negen hoofdstukken. ‘De ondraaglijke lichtgelovigheid van de mens’ is een inleidend hoofdstuk dat ingaat op menselijk bijgeloof en toelicht wat scepticisme en kritisch denken eigenlijk inhouden. ‘De kwetsbaarheid van het brein’ legt uit hoe we de werkelijkheid om ons heen waarnemen en hoe de dataverwerking binnen ons brein ons parten kan spelen. ‘Over samenzweringstheorieën’ gaat uiteraard over samenzweringen maar vooral over de manier van denken van mensen die dit soort theorieën aanhangen. Enkele hulpmiddelen worden aangereikt die helpen zulke theorieën te toetsen. Vormen van zelfbedrog staan centraal in ‘Over hoaxen en cryptiden’. ‘De trukendoos van het geheugen’ behandelt de onbetrouwbaarheid van herinneringen. Het hoofdstuk laat zien hoe valse herinneringen opgewekt kunnen worden en welke consequenties het kan hebben als therapeuten doordraven. ‘Zelfbedrog en cognitieve dissonantie’ houdt ons een spiegel voor en laat zien hoe we met feiten omgaan die niet in ons wereldbeeld passen. ‘Religie en het bovennatuurlijke’ gaat in op de meer religieuze thema’s zoals het leven na de dood maar ook spoken worden kritisch behandeld. ‘Wetenschap en pseudowetenschap’ gaat dieper in op wetenschapsfilosofie maar laat ook zien dat het niet altijd even makkelijk is om te bepalen wat onder wetenschap valt of onder pseudowetenschap. In ‘Onzin voor gevorderden’ wordt het postmodernisme kritisch doorgelicht met als resultaat dat men kan concluderen dat er niet veel van overblijft.
Persoonlijk vind ik dat het boek in een zeer prettige stijl geschreven is. Nadat ik er eenmaal aan begonnen was heb ik het bijna in een keer uitgelezen (aangezien ik een fulltime baan heb bedoel ik hier een paar avonden mee). Het taalgebruik is niet complex en als er ‘moeilijke’ woorden gebruikt worden, zijn deze functioneel. Een van de doelstellingen van het boek is om de lezer te helpen om helder en kritisch te leren denken en wat dat betreft is het boek een geslaagd hulpmiddel.
Als ondersteuning voor het boek is er de website, alwaar men multimediale achtergrondinformatie voor elk hoofdstuk kan vinden.
Ook vermeldenswaard is dat men bij de NRC Handelsblad Academie een CD verkoopt die het hoorcollege ‘Kritisch Denken’ van Johan Braeckman bevat. Dit hoorcollege is een afspiegeling van het hier besproken boek.
Auteurs: Johan Braeckman & Maarten Boudry
Titel: De ongelovige Thomas heeft een punt (een handleiding voor kritisch denken)
Uitgever: Houtekiet – Jaar: 2011 (5de druk in 2012) – ISBN: 9789089241887
Geïnteresseerd geraakt in het boek? Koop het via de onderstaande link bij Bol.com en steun daarmee Kloptdatwel.nl!
Het internet staat vol met interessante informatie, maar er zit ook heel veel onzin tussen. Websites als Kloptdatwel en skepsis.nl geven natuurlijk tegengas aan sites die vol staan met pseudowetenschap en kwakdenken, maar is dat het enige en meeste effectieve wat een skepticus online kan doen? Er worden hulpmiddelen ontwikkeld om het makkelijker te maken zin en onzin van elkaar te onderscheiden.
Skeptisch Internetactivisme Direct reageren op sites en blogs heeft als groot nadeel dat site beheerders controle hebben over het commentaarsysteem. En vaak zijn er niet eens mogelijkheden om commentaar achter te laten. Sommige skeptische sites raden aan om actief Wikipedia-pagina’s bij te werken en te voorzien van goede bronnen. Op zich een prijzenswaardig initiatief, maar het kost veel tijd. En ook dan ben je afhankelijk van het systeem waarbij anderen jouw wijzigingen weer heel gemakkelijk ongedaan kunnen maken.
Wat je eigenlijk zou willen hebben is een tool waarmee je makkelijk kunt verwijzen naar goede informatie tussen verschillende sites. Maar ook zou je graag gewezen worden op sites die een mogelijke weerlegging bevatten. Je kunt die misschien zelf wel vinden, maar het zou mooier zijn als je kunt profiteren van het werk van andere skeptici. Misschien is het nieuwe rbutr een interessante ontwikkeling op dit gebied. Ik ben redelijk enthousiast over de mogelijkheden en het gebruiksgemak.
Wat is rbutr?
De naam rbutr is een hippe verbastering van Rebuttal (=weerlegging) in de trant van websitenamen als Flickr en Tumblr. Het Mission Statement van rbutr geeft heel beknopt weer wat de bedoeling is van de oprichters Shane Greenup and Craig O’Shannessy:
To link every page on the internet to its most appropriate responses, so that no one is ever forced to simply accept what they are ‘told’ by any one source ever again.
Er wordt een onderscheid gemaakt tussen Direct Rebuttals en General Rebuttals. Het onderscheid is dat een direct rebuttal echt moet gaan over de beweringen in de bronpagina en die dus weerleggen. Een voorbeeldje is de rebuttal (link) van de kritiek op een cartoon van the Oatmeal over Tesla in een blog op Forbes.com. Een general rebuttal kan ook een webpagina zijn waarop in algemene zin informatie te vinden is die de beweringen op de bekritiseerde pagina tegenspreekt. Het Wikipedia-artikel over de wetten van thermodynamica zou je bijvoorbeeld kunnen gebruiken als general rebuttal voor een pagina die een perpetuum mobile probeert te verkopen.
Hoe werkt rbutr in de praktijk?
Rbutr werkt nu alleen nog als een extensie van de browser Chrome, maar versies voor Firefox en Internet Explorer zouden snel moeten volgen. Na registratie krijg je een korte tutorial. In minder dan vijf minuten heb je het door. Het komt er kortweg op neer dat je de pagina opent die je wilt ‘weerleggen’, op de knop in je browser klikt en vervolgens naar de pagina gaat waar de ‘weerlegging’ staat. Weer even op de knop drukken en heel kort uitleggen waarom het een goede rebuttal is, en klaar is Kees! Achter de schermen zal er nu wel het een en ander gecontroleerd worden, of het geen overduidelijke spam is en of de links wel kloppen, maar heel snel is je rebuttal toegevoegd aan de database.
Het rode vierkantje met ‘1’ onder de rbutr-button laat zien dat er een weerlegging aan deze website is gelinkt
Iedereen die in het vervolg op de betrokken pagina’s komt (en rbutr gebruikt natuurlijk) kan nu meteen zien aan een rood vlaggetje dat die pagina in een discussie is opgenomen en kan makkelijk tussen de pagina’s switchen. Gebruikers kunnen ook aangeven of ze een rebuttal goed of slecht vinden en zo komen de beste weerleggingen ook nog het meest prominent in beeld.
Een voorbeeldje maakt het wellicht wat duidelijker. Het artikel in de Huffington Post over de UFO-waarneming boven een luchtmachtbasis in Chili (zie UFO-video uit Chili bewijst ’t: ze hebben zes pootjes), heb ik zelf ‘gerbutrd’ met een draadje op het blog van Hoaxkiller.com waarin de UFO-video helemaal ontleed werd. Via de button in Chrome kun je makkelijk heen en weer springen tussen bron en weerlegging, maar je kunt ook op de rbutr-site zien wat de status is van de rebutttal.
Zo zag de rebuttal eruit op 6 juni 2012. Klik op afbeelding voor de huidige status.
Je kunt je ook nog abonneren op pagina’s of trefwoorden, zodat je telkens een berichtje krijgt als er een rebuttal is toegevoegd op die pagina of met zo’n trefwoord.
Gaat het wat worden? Het is altijd moeilijk om in te schatten of zo’n nieuwe tool op voldoende grote schaal gebruikt gaat worden om succesvol te zijn. Gebruikers van het eerste uur zijn waarschijnlijk voornamelijk bezig zelf rebuttals aan te dragen en zullen pas na loop van tijd profiteren; in de zin dat ze een pagina aantreffen waarvan ze niet zelf al de weerlegging kenden, maar die nu via een rood rbutr-knopje wordt aangeboden. rbutr heeft intussen wel een aantal zeer positieve besprekingen gehado.a. van skepticus Tim Farley, Research Fellow bij de James Randi Educational Foundation (zie de rbutr website voor andere links). Ook staat de site redelijk hoog in The Knight News Challenge, een initiatief van de Knight Foundation die voornamelijk journalistieke activiteiten ondersteunt.
Het is ook leuk om door de reeds aangemelde rebuttals te browsen. Op die manier kun je een idee krijgen welke onderwerpen het meest weerlegd worden en voor de meeste discussie zorgen op Internet. Niet verwonderlijk is dat Science, Health en Politics hoog scoren. Maar al snel volgen meer specifieke onderwerpen als Climate Change, Vaccination en Evolution.
Een belangrijke vraag is natuurlijk ook of ‘de tegenpartij’ niet net zo actief gaat worden op rbutr.com. Dat lijkt me eigenlijk alleen maar goed: de discussie wordt zichtbaar en de argumenten over en weer zullen te zien zijn. Een direct rebuttal van een kwakzalver zal echt wel door de mand vallen als die niet serieus ingaat op de argumenten van verstandigere schrijvers. En anders is een rebuttal daarop ook zo weer geschreven!
Het alumninetwerk van PTH Windesheim organiseerde op zaterdag 26 mei een bijeenkomst voor alumni, docenten, studenten en andere belangstellenden. De organisatoren hadden gezocht naar een aansprekend onderwerp en waren uitgekomen bij Niburu Free Energy, een werkgroep van Niburu die zich bezig houdt met projecten op het gebied van vrije energie. Op de bijeenkomst wilden zij graag een motor demonstreren die volledig op water rijdt. Om deze bijzondere claim ook aan een kritische beschouwing te onderwerpen, werd Skepsis benaderd. En zo kwam het dat ik op zaterdag naar Zwolle trok om daar een lezing te geven over watergas en ook om ter plekke iets verstandigs te zeggen op de demonstratie van Niburu.
De bijeenkomst was sowieso al bijzonder omdat Skepsis en Niburu voor het eerst in één ruimte de confrontatie zouden aangaan. Maar eigenlijk zou de demonstratie van een vrij fors aggregaat dat volledig op water zou draaien de echt belangrijke primeur moeten zijn. Helaas waren de mannen van Niburu Free Energy, Frank Collaris en Jeroen Arents, niet zo goed voorbereid. De demonstratie met het 40 kVA aggregaat kon niet plaatsvinden, omdat ze die in de dagen ervoor niet werkend hadden gekregen in hun werkplaats in Maastricht.
Het slachtoffer van de dag – het ontplofte elektrolyseapparaat van Niburu Free Energy
Daarom kwamen ze met een kleine generator waarmee ze ook op de AutoRai hadden gestaan. Eerst wilden ze echter de vlameigenschappen van hun ‘watergas’ demonstreren, maar de daarvoor benodigde lastoorts lag nog ergens in Oostzaan. Maar niet getreurd, Frank Collaris besloot te improviseren en de gasstroom, die uit het elektrolyseapparaat komt dan maar direct aan te steken bij het slangetje wat daar aan zat. Wel werd uit veiligheidsoverwegingen een eigen ontworpen tussenstuk geplaatst dat de terugslag van de vlam zou moeten voorkomen.
Net toen ik bedacht dat de werking van dat stukje pijp mij ontging, ontplofte de hele boel! Hilariteit alom natuurlijk, maar ik was blij dat ik niet op de eerste rij had plaats genomen. De demonstratie liep dus een beetje in het honderd, maar ik kon toch wel bedenken wat ze ongeveer hadden willen laten zien (voor de eigenschappen van het knalgas als brandstof om mee te lassen, kun je het eerdere blog over Caspar Pompe terugkijken).
Update 3/6/2012: er is bewegend beeld van de ontploffing!
http://www.youtube.com/watch?v=_tXQ5VpnOK4
Mijn eigen lezing ging vrij goed, vond ik zelf. Ik kon daarvoor gelukkig putten uit mijn artikelen op kloptdatwel, maar er is toch redelijk wat extra tijd in gaan zitten. Na een introductie over wat in het ‘reguliere circuit’ gedaan wordt met waterstofgas (of knalgas), probeerde ik middels drie vragen te kijken waarom dat elektrolyseren van water tot ‘watergas’ nu zo aantrekkelijk is voor hobbyisten en wat de gevestigde wetenschap en industrie dus zouden missen:
Kun je op een andere manier aan de benodigde energie voor elektrolyse komen? Dit sloot goed aan bij alle verhalen over vrije energie van Niburu. Ik moest dus het een en ander uitleggen over kwantummechanica en nulpuntenergie;
Is ‘watergas’ iets anders dan knalgas? Dit kon ik behandelen aan de hand van de rare theorieën van Santilli;
Mijn voorbereide presentatie bleek wonderwel alle aspecten van het verhaal van Niburu af te dekken. Enigszins tot mijn verbazing schakelde Frank Collaris moeiteloos van de ene theorie naar de andere theorie om aannemelijk te maken dat hun motor echt zou gaan werken. Ook hadden ze net in de auto waarmee ze waren gekomen zo’n waterstofgenerator ingebouwd om je benzine te verrijken.
Achteraf een beetje moeizame discussie met de zaal, er waren erg veel Niburu-aanhangers aanwezig (ik schat zo’n 30 van de ongeveer 90 aanwezigen). Ook Caspar Pompe van watergas.nu was aanwezig en die was duidelijk nog een beetje gepikeerd over het blog dat ik aan hem gewijd had, maar verder verliep het in goede sfeer. Het bleek lastig om Collaris, de belangrijkste man van Niburu Free Energy, te dwingen om aan te geven wat ze nu precies claimen met die auto op water. Er werd nogal van de hak op de tak gesprongen zonder al te zeer in te gaan op mijn bedenkingen. Gelukkig konden we alle complottheorieën over Tesla, Stanley Meyer, de macht van oliemaatschappijen en dergelijke, redelijk vermijden. Wel kwam nog even die magnetenmotor van Yildiz ter sprake, dankzij het artikel van Martin Bier op het Skepsis-blog was ik redelijk op de hoogte van dat apparaat.
Tijdens de discussie had ik tactisch de inhoud van de laatste Skepter op het scherm gezet 😉
Zoals gezegd was de sfeer prima, na de bijeenkomst heb ik met de organisatie en de mannen van Niburu nog gezamenlijk een biertje gedronken op een terras in het centrum van Zwolle. Als hun motor het doet, nodigen ze me uit om te komen kijken. Ze verwachten het over een week of twee in Soest voor elkaar te hebben. Ik ben benieuwd!
