Alternatieve schade

Michiel Haas over het 30-puntenplan tegen elektrosensitiviteit

2 July 2013 by Pepijn van Erp 34 Comments

Michiel Haas, bouwbioloog en deeltijd hoogleraar aan de TU Delft, schrijft over zichzelf: “Michiel Haas, is een van de eerste pioniers op het gebied van duurzaamheid en al meer dan 35 jaar bezig met duurzaam en gezond bouwen, wonen en werken. Van huis uit architect, was hij al snel bezig met de bouwbiologie, de wetenschap van het gezonde en milieubewuste bouwen, wonen en werken. Als oprichter van het Nederlands Instituut voor Bouwbiologie en Ecologie (NIBE) is hij ook iemand die veel invloed op het Nederlandse duurzaamheidsbeleid heeft, daarnaast is zijn rol als professor aan de Technische Universiteit Delft met de leerstoel Sustainability & Materials, een belangrijke voor een generatie ingenieurs waar duurzaamheid een basisgedachte moet zijn om vanuit te werken.” Haas schrijft ook klinkklare nonsense op zijn blog. In een bericht van 3 juni jl. presenteert hij het bizarre 30-puntenplan tegen elektrosensitiviteit van Charles Claessens uit. Zonder één woord van kritiek.

Haas heeft wat met straling, in de inmiddels beruchte Zembla-uitzending ‘Ziek van je mobieltje‘ maakte hij zijn opwachting als ‘stralingsdeskundige’, maar dat is hij dus helemaal niet. In zijn blog doet Haas, met goedvinden van Claessens, diens ideeën uit de doeken: een 30-puntenplan tegen elektrosensitiviteit. Zeer de moeite waard om kennis van te nemen, volgens Haas. Hier zijn die dertig punten, die komen na een merkwaardige uitleg over het immuunsysteem. Ik heb er af en toe wat commentaar bijgezet of een link naar wat zinniger informatie, maar als er iemand nog aanvullingen heeft, plaats ik die er graag bij.

Zorg dat je elektrosmog arm woont, in ieder geval de slaapplaats dient hieraan te voldoen. Vermijdt dirty power en dirty air.

Wat dirty power is, legt Claessens niet uit, maar het zal wel gaan om vermeend schadelijke verstoringen van die mooie sinusgolven van de wisselspanning van ons elektriciteitsnet.

2. Zorg dat je je lichaam ontgift en de zware metalen kwijtraakt. Bij dit punt wordt een ionisch voetenbad getoond. Welbekende onzin, zo’n bad kleurt bruin door roestvorming. Ook als je je voeten er niet in steekt.

3. Bioresonantie, maar dan de frequentie therapie volgens Rife/Clark. Bioresonatie is in vele versies te vinden, hier gaat het om iets dat door Raymond Royal Rife is bedacht en o.a. door Hulda Clark is opgepikt. Ook bij het beruchte Natuur Geneeskundig Centrum Energy Healing te Veldhoven werd iets dergelijks gebruikt.

4. Leverreiniging volgens Hulda Clark (kost niets en duurt 24 uur). Heel belangrijk. En een parasieten kuur volgens Hulda Clark. Clark kom je erg vaak tegen in de wereld van de kwakzalverij, in ‘Dr. Hulda Regehr Clark, de koningin der kwakzalvers‘ geeft Marie Prins een overzichtje van de processen waartoe haar praktijken zoal hebben geleid.

5. Bescherm jezelf. Klinkt leuk, maar als het moet komen van een Bioprotect kaart, slaat het totaal nergens op. Die richt zich op longitudinale radiogolven, die nooit iemand heeft kunnen aantonen.

6. Lees een aantal boeken als ‘Flow System Therapy’ van Han Stiekema, ‘Het Veld’ van Lynne McTaggart en ‘Colloïdaal Zilver’ van Marvin Lee Robey. Een boek lezen is natuurlijk niet slecht voor je, wel als je de onzin die erin kan staan voor waarheid aanneemt.

7. Gebruik Diospyros Kaki Creveld, om onverwerkte trauma’s kwijt te raken. Er zou een kaki-boom in Nagasaki redelijk ongeschonden ontkomen zijn aan de verwoestende atoombom die er op 9 augustus 1945 boven plofte. Homeopaten maken van die boom natuurlijk graag suikerpilletjes.

Blog van Haas over 30-puntenplan van Claessens (op de foto)

Koop het boekje ‘Gezichtsdiagnose’ en neem ontbrekende Schüssler zouten. Gezichtsdiagnose zegt me weinig maar Schüssler zouten zijn zouten die net zo verdund zijn als de meeste homeopathische middelen, maar dan niet geschud. Blijkbaar kun je aan het gezicht zien welke van de zouten het meest geschikt is voor iemand. Het zal niets uitmaken met die verdunningen.

9. Veel vitamine C of ascorbinezuur (zelf in capsules doen). “Om mercurius te verwijderen”, staat er zonder verdere uitleg. Zitten we vol kwik ofzo? Vast iets met die angst voor amalgaam vullingen.

10. Diverse vitamins als: D3 plus K2. vitamine B-12 evenals vitamine B-15 en AlgaeCal Plus. Iets “om te zorgen dat het Calcium op de juiste plaatsen komt”. Lijders aan elektrohypersensitiviteit zouden vaak een calciumtekort hebben.

11. Capsules maken met Cayennepeper en iedere dag een innemen. “Cayennepeper in een glas citroen thee is ook lekker.”, staat er. Wat het met elektrosensitiviteit te maken zou hebben of het immuunsysteem, wordt ons onthouden.

12. Capsules maken met Kurkuma of geelwortel of Koenjit of Turmeric, en iedere dag een innemen. Zonder uitleg.
13. Capsules maken met Koriander, en iedere dag een innemen. Ook zonder nader commentaar.

14. Bij slaapproblemen: potje ‘Ontspanning gel’ gewoon zo onder bed plaatsen. Het gaat om de ‘ClaeSlaap’ dat iets zou doen met die ongrijpbare longitudinale radiogolven (ook Tesla-golven genoemd), die niet bestaan.

15. Wanneer u het kunt verdragen, MMS1 druppels en/of MMS2 capsules. Dit slaat op ‘Miracle Mineral Supplement (of Solution)’, een berucht kwakzalversproduct dat wordt gepropageerd door de sekte-achtige beweging rond Jim Humble. Onlangs schreef ik over een dubieuze test die ze zouden hebben uitgevoerd in Uganda, waarmee zou zijn aangetoond dat MMS malaria geneest. Het Rode Kruis probeert deze succesvolle test natuurlijk te verbergen om de belangen van Big Pharma te beschermen. En meer van dat soort onzin.

16. Eet geen brood meer

17. Veel bewegen

18. Gebruik Groene Leem, bv. Vertagil. (werkt als detox.) “Groene leem is een levende, intelligente stof waarvan de werking nog nooit in het laboratorium is nagebootst” en “Volgens wetenschappelijk onderzoek zou leem de bakermat van de hogere levensvormen op aarde kunnen zijn.” Tsja.

19. Wobenzym N, 1 dragee/dag Nog nooit van gehoord, maar als klopt wat er in Wikipedia over staat, hoeven we er weinig van te verwachten.

20. Gebruik Dr. Mercola’s Immune Support. Een dokter die ook al eens door de Federal Drugs Agency op de vingers is getikt vanwege dubieuze claims.

21. Drink maximaal een maand lang uitsluitend gedestilleerd water. Niet lekker en als je teveel drinkt ook niet zo goed voor je. “Het is wel noodzakelijk om het goed aan te vullen met multivitaminen en kalk”, staat er als waarschuwing bij.

22. Gebruik acupressuur. Er wordt verwezen naar een website waar je een “Reflexology Tool Collection” kunt bestellen. Een gesponsorde inbreng?

23. Draag een Fir-Tex vest. Geeft meer energie. Meer reclame voor een onzinproduct. Van hun website: “FIR-TEX is een geprepareerde stof; het gebruikt een bewerking van FIR (Far Infrared Rays), een bewezen veilige methode van gezondheidszorg op natuurlijke wijze! Dankzij geheime formules op basis van tallen geoxideerde mineralen en zeer speciale manieren van toepassen, fungeert FIR-TEX als een in werking gestelde spiegel of zwart lichaam; deze vangt de thermische stralen op die door de lichaamswarmte wordt uitgestraald, reageert talloze heilzame en bevorderlijke gevolgen heeft op cellen en weefsels waardoor nooit eerder bereikte resultaten behaald worden. Een absolute revolutie.” Ah, het houdt je lekker warm. Zoals de meeste vesten.

24. Elektrosensitieven zijn gevoelige personen “Het is normaal dat elektrosensitieven ook enigszins ‘paranormaal’ begaafd zijn”, staat er ook. Daar hoef ik verder niets aan toe te voegen. Laat de paranormaal begaafde elektrosensitieven zich melden voor de Sysiphus prijs. Het miljoen dat ze ermee winnen, compenseert aardig de kosten die ze hebben gemaakt om al die anti-stralingsonzin aan te schaffen.

25. Vul de online vragenlijst in op http://www.hputest.nl/vragenlijst-online.htm. HPU is een bedenksel van biochemicus dr. John Kamsteeg.

26. Coherentie Onder Hardware staat er vervolgens: “Ik [Claessens, neem ik aan] heb al eens geschreven, dat je met het zwaaien van een laser, kamers kunt ‘ontstoren’. De laser bestaat uit coherent licht, en die kan wat met elektrosmog doen. Is in de bouwmarkt als ‘waterpas’ verkrijgbaar. Elektrosensitieve personen worden de werking ervan meteen gewaar.” Lijkt me een uitgelezen kans voor een skeptische proef.

27. Reiki is een gecompliceerd soort handoplegging waarbij universele levensenergie wordt doorgegeven en energetische blokkades worden opgeheven. Het doet het alleen niet beter dan nep-Reiki.

28. Zuurtegraad. Hier wordt alleen gesproken over de pH van je urine, meestal hebben ze het over die in bloed. Wat het verder met je immuunsysteem van doen heeft, wordt niet uitgelegd.

29. De ClaeSmog

30. Repareren beschadigd immuunsysteem met ClaeSmog. Ik citeer: “De werking berust op Royal Rife frequentietherapie, met gebruikmaking van *longitudinale golven*, welke Nikola Tesla al beschreef, maar door veel wetenschappers niet begrepen worden.” Het idee van die Tesla-golven heeft een aantal fanatieke aanhangers, met één van hen hadden we in de commentaren bij Skepsis en Niburu op Windesheim een stevige ‘discussie’ daarover.

De ClaeProtect beschermt je tegen de 'dirty air' die afkomt van de friteuse zonder vet — De ClaeProtect beschermt je tegen de ‘dirty air’ die afkomt van de friteuse zonder vet

Het 30-puntenplan van Claessens is ook als pdf te downloaden en in die versie staat nevenstaande foto met als bijschrift: “De Philips AirFryer, waarmee je zonder vet frietjes kunt bakken veroorzaakt nogal wat *dirty air*. Er bovenop staat nu een ClaeProtect.” Jammer dat Haas, dit voorbeeld niet even noemde in zijn blog, hadden we dat bijna gemist.

Is het alleen maar neutraal doorgeven wat Haas doet? Nee, hij besluit zijn blog met:

Ik, Michiel Haas, ben Charles Claessens dankbaar dat hij bereid was zijn enorme kennis op dit gebied via deze blog met mijn relaties te delen. Ik hoop dat veel mensen baat mogen hebben bij het volgen van het 30-punten plan.

Deze Haas is dus bijzonder hoogleraar aan een respectabele instelling als de TU Delft. Ik hoop dat zijn hooggeleerde collega’s hier eens met hem over in discussie gaan.

Zalvende Onzin – Vier redenen waarom mensen geloven in onwaarschijnlijke en onbewezen therapieën

24 June 2013 by Rik Kuiper 42 Comments

Dit artikel verscheen eerder in Quest (www.Quest.nl) en is met toestemming overgenomen. Het originele artikel zoals dat in het magazine verscheen is hier te downloaden in pdf-formaat.

Vier redenen waarom mensen geloven in onwaarschijnlijke en onbewezen therapieën

Zalvende onzin

Waterdicht bewijs dat het werkt is er niet. En toch zijn er hordes mensen (ook intelligente!) die beweren dat ze er zonder reiki, homeopathie en acupunctuur nooit bovenop waren gekomen. Hoe zit dat?

TEKST: RIK KUIPER

Niet alleen domoren trappen erin. Volgens het Centraal Bureau voor de Statistiek brengt ongeveer een op de tien Nederlanders elk jaar een bezoek aan een alternatieve genezer. Daaronder vallen homeopaten, acupuncturisten, natuurgeneeskundigen en magnetiseurs, maar ook huisartsen die er een alternatief handeltje op nahouden. Wat opvalt aan de cijfers, afkomstig uit een enquête uit 2009, is dat er veel hoogopgeleiden op bezoek gaan bij alternatieve genezers. Van de mensen die alleen basisonderwijs hebben gevolgd, bezocht dat jaar circa zes procent een alternatieve therapeut. Bij mensen met een HBO- of universitaire opleiding was dat bijna dertien procent! En dat terwijl voor het overgrote deel van de alternatieve therapieën geen overtuigend bewijs bestaat dat ze bijdragen aan de genezing. Waarom denken veel mensen dan toch dat ze baat hebben bij dergelijke behandelingen?

1. Ziektes hebben een natuurlijk verloop

Je voelt je slap, hebt hoofdpijn, rillingen, koorts. Na twee dagen besluit je je favoriete alternatieve therapeut te bezoeken, die al snel een ‘ernstige onbalans’ of een ‘energetisch tekort’ constateert. Hij raadt je aan een paar glaasjes ingestraald water te drinken. En ja hoor, na een week later ben je beter. Zie je wel dat dat water helpt! Maar dat kun je pas met zekerheid zeggen als je weet wat er gebeurd zou zijn zonder dat je water dronk. De kans is groot dat dat kwaaltje dan ook was overgegaan, want dat doen veel aandoeningen nu eenmaal. Elke ziekte heeft zijn natuurlijke verloop. Of, zoals de 18de eeuwse filosoof Voltaire het zei: ‘De kunst van de geneeskunde bestaat uit het bezighouden van de patiënt terwijl de natuur de ziekte geneest.’

Dat veel mensen toch denken dat het ingestraalde water effect heeft gehad, komt door een cognitieve illusie, een denkfout. Mensen zijn geneigd om oorzakelijke verbanden te zien waar die er niet zijn. Dat de genezing volgde op de consumptie van dat water wil immers nog niet zeggen dat de genezing veroorzaakt is door dat water. Die denkfout heet in het Latijn ‘post hoc, ergo propter hoc’, letterlijk ‘na dit, dus vanwege dit’. Het gevolg: mensen op wie de illusie vat krijgt, zullen al hun vrienden en kennissen vertellen hoeveel baat ze hebben gehad bij het ingestraalde water.

Hoe stel je dan wel vast of een therapie werkt? Dat kan eigenlijk maar op één manier: doe een uitgebreide studie waarbij je patiënten met dezelfde klachten willekeurig in groepen verdeelt. De ene groep krijgt het ingestraalde water, de andere krijgt water dat niet is ingestraald. Doe dat bovendien bij voorkeur ‘dubbelblind’: zowel de patiënten als de behandelend therapeut weten niet wie het ingestraalde water krijgt, en wie het gewone. Dat wordt door een buitenstaander bijgehouden. Zo voorkom je dat verwachtingen de uitslag van de studie beïnvloeden. Genezen de ingestraalden gemiddeld sneller, dan heeft de behandeling effect gehad. Is er geen verschil, dan heeft je lichaam de ziekte zelfstandig opgeruimd.

2. Soms geneest zelfs een ongeneeslijke vanzelf

Ja, zo’n griepje gaat vanzelf wel over na een paar dagen. Maar hoe zit het met uitbehandelde kankerpatiënten die na het bezoek aan een alternatieve therapeut nog jaren leven? Simpel, zulk wonderbaarlijk herstel komt van nature gewoon voor. Kijk bijvoorbeeld naar het onderzoek van Michael Mac Manus en zijn collega’s. Ze zochten in de database van het Peter MacCallum Cancer Center in Melbourne naar patiënten bij wie tussen 1984 en 1990 een onbehandelbare vorm van longkanker was geconstateerd. De ruim 2000 patiënten kregen alleen een beetje radiotherapie om de symptomen te verlichten. Na een half jaar was de helft van de patiënten overleden, na een jaar leefde minder dan twintig procent nog. Maar er waren ook mensen die ondanks de slechte prognose na vijf jaar nog in leven was. Het ging om ongeveer één procent van de patiënten, van wie een aantal ook na tien jaar nog leefde.

Welke factoren bij zulke onverwachte genezingen een rol spelen, was onduidelijk. Misschien zaten er een paar verkeerde diagnoses bij, opperden de onderzoekers. En misschien ook reageren sommige patiënten uitzonderlijk goed op radiotherapie. Hoe dan ook, de onderzoekers vinden het van belang om de frequentie van dit fenomeen op waarde te schatten, ‘zodat claims van een genezing door een nieuwe therapie of zelfs door een alternatieve geneeswijze of een gebedsgenezing in de juiste context worden gezien.’ Met andere woorden: als zo’n overlever in zijn wanhoop toevallig haaienkraakbeen heeft geslikt, betekent dat niet dat die alternatieve therapie de kanker heeft uitgebannen. Het is veel waarschijnlijker dat de patiënt tot die kleine groep mensen behoort bij wie de ziekte zich terugtrok door die kleine dosis radiotherapie. Maar de kans is groot dat een ander verhaal de ronde gaat doen: ‘Wonderbaarlijke genezing door haaienkraakbeen!’

3. Aandacht en warmte helpen een hoop

Een prachtig experiment was het. Samen met een paar collega’s verdeelde Ted Kaptchuk van Harvard Medical School in de VS ruim 200 patiënten met het prikkelbaredarmsyndroom in drie groepen. Groep een werd alleen op een wachtlijst geplaatst. Groep twee kwam onder behandeling van een weinig spraakzame en snel werkende therapeut, die ze behandelde met nep-acupunctuur. Daarbij maakt hij gebruik van inschuifbare naalden, waardoor de patiënten niet merkten dat ze niet werden geprikt. Ook groep drie werd geprikt met nepnaalden, maar hier nam de therapeut veel meer tijd voor de patiënt en sprak zinnen als: ‘Ik kan me voorstellen hoe vervelend een prikkelbare darm is voor u’.

Na een paar weken werd de balans opgemaakt. Gemiddeld hadden de patiënten in alle drie de groepen minder last van hun darmen. Ook zeiden ze dat hun kwaliteit van leven was toegenomen. En dat terwijl geen van de patiënten een échte behandeling had gehad! De effecten waren het sterkst bij de twee groepen die nep-acupunctuur hadden gehad, waarbij de groep met de vriendelijke therapeut de meeste verbetering toonde. Voor Kaptchuk kwam dit niet als een verrassing. De onderzoeker verdiept zich al jaren in het placebo-effect, het effect dat patiënten zich na een behandeling beter voelen, ook als de behandeling geen bewezen effect heeft. Ditzelfde placebo-effect zorgt dat veel mensen denken dat ze baat hebben gehad bij een behandeling van een alternatieve therapeut. Ze voelen zich beter! Feit is echter dat die verbetering niets te maken heeft met de zuurstoftherapie of de darmspoeling die ze hebben ondergaan, maar met de diagnose, het luisterend oor en het vreemde ritueel. En dat is kwalijk, want als patiënt moet je erop kunnen rekenen dat een therapeut eerlijk tegen je is. Je moet ervan uit kunnen gaan dat hij je alleen blootstelt aan veilige en effectieve therapieën. En niet aan handelingen die alleen drijven op het placebo-effect.

4. Als je ergens tijd in geïnvesteerd hebt, dan moet het wel goed zijn

Ze moesten over de psychologie van seks praten, de vrouwelijke studenten die onderzoekers Elliot Aronson en Judson Mills in de jaren vijftig van de vorige eeuw hadden geworven voor een experiment. Wel deden ze eerst een toegangstest. Voor de helft van de studenten was dat gênant, schrijft Aronson in zijn boek Mistakes Were Made (but not by me): ze moesten seksscènes uit romans als Lady Chatterley’s Lover hardop voorlezen. De andere helft las alleen een lijst van seksueel getinte woorden voor. Daarna hoorden alle studenten een bandopname van een uiterst trage en saaie discussie over de secundaire geslachtskenmerken van vogels. Na afloop moesten ze aangeven hoe interessant ze de opname vonden. De ‘woordenlijststudenten’ vonden de discussie waardeloos. Ook hadden ze zich gestoord aan een spreker die had toegegeven dat hij zich niet had voorbereid. De ‘seksscènesgroep’ vond de discussie wel interessant. En dat die ene student zich niet had voorbereid? Ach, dat konden ze hem best vergeven. Hij was toch eerlijk geweest?

Dezelfde opname, heel verschillende meningen. Hoe zat dat? Volgens de onderzoekers kwam het door cognitieve dissonantie: de onaangename spanning die ontstaat bij twee onverenigbare ‘cognities’ (zoals een houding, gevoel, verwachting, mening of gedrag). Een klassiek voorbeeld is de roker. Die weet dat hij twee pakjes per dag rookt, en dat dat tot longkanker kan leiden. Deze onprettige tegenstrijdigheid kan hij oplossen door te stoppen met roken. Maar vaak lukt dat niet. Dan doet hij wat anders. Hij past niet zijn gedrag aan, maar zijn mening. ‘Ach’, zal hij denken, ‘het zal wel meevallen met de gevaren van roken.’ In het experiment van Aronson en Mills trad iets vergelijkbaars op. De studenten die de seksscènes hadden voorgelezen, hadden een groter offer gebracht om de bandopname te mogen horen dan de andere groep. Daarom was het voor hen moeilijk te verkroppen dat de opname niet interessant was. Dan zou de investering immers voor niets zijn geweest. Om dat ongenoegen weg te nemen, overtuigden ze zichzelf ervan dat de opname wel interessant was.

En dat is precies het gevaar dat op de loer ligt bij mensen die alternatieve genezers bezoeken. Ze hebben er tijd en geld in geïnvesteerd. Vallen de resultaten tegen, dan ontstaat dat ongemakkelijke gevoel. En dus maken ze zichzelf onbewust wijs dat ze toch baat hebben gehad bij Bach-bloesemtherapie. ‘Echt’, zeggen ze tegen de buurvrouw. ‘Je zou ook eens moeten gaan.’ En zo blijven de dominostenen vallen.

rik.kuiper@quest.nl

Meer informatie

Bekocht of behandeld?, Simon Singh en Edzard Ernst, Arbeiderspers (2010): kritisch boek over homeopathie, chiropraxie, acupunctuur en kruidengeneeskunde.

Wetenschap of kwakzalverij?, Ben Goldacre, De Geus (2011): Britse arts veegt de vloer aan met kwakzalvers.

www.kwakzalverij.nl: het laatste nieuws over vreemde alternatieve therapieën.

K A D E R S

Hoe word je een rijke kwakzalver?

Op zoek naar een andere baan? Word kwakzalver! Edzard Ernst, hoogleraar alternatieve geneeswijzen aan de Exeter Universiteit in Groot-Brittannië, gaf onlangs wat adviezen voor startende ondernemers. Hier de belangrijkste.

1. Geef je therapie een fantastische naam

Dat klinkt simpel, maar pas op: de echt rare ideeën zijn al door anderen geclaimd. Oorkaarsen bijvoorbeeld. Urinetherapie. En auramassage.

2. Verzin een fascinerende geschiedenis

Je kunt natuurlijk niet zeggen dat je de behandeling verzonnen hebt. Bedenk dus iets met de Oude Chinezen of een goddelijke gift en zeg dat de oudste culturen op aarde zich ook bewust waren van de fundamenten van jouw therapie.

3. Voeg een vleugje pseudo-wetenschap toe

De theorie moet geloofwaardig zijn. Strooi dus met wetenschappelijk klinkende termen waarvan veel mensen toch niet weten wat ze precies betekenen. Kwantumfysica, chaostheorie en nanotechnologie scoren altijd.

4. Neem een apparaat!

Een bliepende machine met ledverlichting en digitale displays maakt indruk. Het apparaat hoeft nergens goed voor te zijn, maar geef hem wel een tongbrekende naam. Helaas: de BodiHarmoni Energy Enhancer, de BOVIS-biometer en de Vari Gamma Zapper bestaan al.

5. Claim alles te genezen

Wie alleen hamertenen en chronisch nagelbijten behandelt, wordt nooit rijk. Denk dus groot: jouw therapie moet een panacee zijn, een oplossing voor alle klachten.

6. Verzin ‘bewijs’

Sommige mensen willen bewijzen zien voor de werking van de therapie. Ai. Je hebt geen dubbelblinde, placebogecontroleerde proeven. Gelukkig is er een alternatief: laat een aantal mensen op je website vertellen hoe ontzettend veel ze aan jouw behandeling hebben gehad. Desnoods verzin je deze testimonials.

7. Zeg dat 76,5 procent geneest!

Nu je toch van alles uit je duim zuigt, verzin dan ook een succespercentage. De meeste kwakzalvers beweren dat ongeveer 70 procent van de patiënten opmerkelijke vooruitgang zag. Het advies van Ernst: ga daar iets boven zitten, op 76,5 procent, bijvoorbeeld.

8. Vraag veel geld

Wil je echt rijk worden, bied je diensten dan niet voor een prikkie aan. Richt je dus op welvarende types. Want, schrijft Ernst, hoge prijzen bieden de hoogste garantie. ‘Of heb je ooit gehoord van een oplichter die beroemd werd omdat hij zulke redelijke prijzen hanteerde?’

Bron: www.edzardernst.com

Baat het niet, dan schaadt het soms

Ach, zo’n homeopathische oplossing! Ach, kristaltherapie! Ach, een shiatsu-massage! Is het nu zo erg als mensen zich daaraan overgeven? Jazeker, met een beetje pech. Zo zijn er bepaalde kruiden die wel degelijk schade kunnen aanrichten. Simon Singh en Edzard Ernst schrijven in hun boek Bekocht of behandeld? dat bosbessen ‘een gevaarlijke daling van het bloedsuikergehalte kunnen veroorzaken of antidiabetische medicaties versterken’. En lavendel heeft ‘misselijkheid, braken, hoofdpijn en koude rillingen veroorzaakt’. En sint-janskruid? Dat bevat stoffen die de werking kunnen belemmeren van onder meer aidsremmers en medicijnen tegen kanker.

Een ander gevaar is dat sommige alternatieve therapeuten hun patiënten afraden een reguliere therapie te volgen. Een bekend voorbeeld is Sylvia Millecam, de actrice bij wie in 1999 borstkanker werd geconstateerd. Ze liet zich niet door reguliere artsen behandelen, maar door mensen uit het alternatieve circuit, die haar vertelden dat ze geen borstkanker had maar een bacteriële infectie. Met zouttherapieën, elektro-acupunctuur en magneetveldtherapieën zou ze er wel weer bovenop komen. In 2001 overleed ze, aan borstkanker.

Naalden, oplossingen en subluxaties

Acupuncturisten, homeopathen, chiropractici. Hun praktijken floreren, maar zijn hun behandelingen ook zinvol? Mwah.

Acupunctuur

Acupunctuur, waarbij naalden op bepaalde punten in het lichaam worden gestoken, is duizenden jaren geleden in China ontwikkeld. Maar werkt het ook? Helaas, er zijn nauwelijks goed opgezette onderzoeken waaruit blijkt dat acupunctuur meer bereikt dan een placebo-effect. Pech dus voor onder meer slapelozen, rokers, astmatici, mensen met elleboogpijn en zwangerschapsbrakers die zich hebben laten prikken. Alleen bij enkele soorten pijn en misselijkheid lijkt het enig effect te hebben. Toch gaan er miljoenen om in de acupunctuur.

Homeopathie

De patiënt ontvangt extreme verdunningen van stoffen die dezelfde symptomen als de te bestrijden ziekte zouden oproepen. Vaak is de verdunning zo groot dat er geen molecuul meer in het medicijn aanwezig is. Door te ‘potentiëren’, hard en methodisch te schudden, zou het middel volgens homeopaten toch de helende werking behouden. Dat is een wetenschappelijk onhoudbare bewering, en in serieuze studies is dan ook nooit aangetoond dat homeopathische middelen kunnen genezen. Er speelt hooguit een placebo-effect.

Chiropraxie

Volgens chiropactici is een slechte gezondheid te wijten aan ‘subluxaties’, lichte scheefstanden van de wervels in de ruggengraat. Om de klachten te verhelpen manipuleert de chiropractor de ruggengraat. Blijkt ook uit klinisch onderzoek dat de behandeling werkt? Tegen rugpijn wel. Maar er is een kanttekening, schrijven Simon Singh en Edzard Ernst in hun boek Bekocht of behandeld?: ‘Wervelmanipulatie kan lijders aan rugpijn helpen, maar de gebruikelijke manieren hebben nagenoeg even weinig nut’. Die reguliere behandelingen (fysiotherapie en een ontstekingsremmer) zijn echter in veel gevallen aanzienlijk goedkoper. Dat chiropractische behandelingen ook werken tegen astma, hoofdpijn, menstruatieklachten, middenoorontsteking, enzovoorts, zoals sommige chiropractici beweren, is niet overtuigend aangetoond.

Dit artikel verscheen eerder in Quest (www.Quest.nl) en is met toestemming overgenomen. Het originele artikel zoals dat in het magazine verscheen is hier te downloaden in pdf-formaat.

Met dank aan auteur & Quest redacteur Rik Kuiper (www.rikkuiper.nl) voor de toestemming om het artikel ook op deze plek te publiceren.

Mobiele telefonie sloopt homeopathie

7 June 2013 by Pepijn van Erp 125 Comments

Ze onderzoeken van alles, die homeopaten. Zelfs kikkervisjes. Het ontwikkelingsproces van kikkerdril via kikkervisjes tot kikkertjes kent u waarschijnlijk nog wel van de basisschool. Menig schoolklas vult een aquarium met het spul om te kijken hoe dat verloopt. De leukste verandering om te zien, is het groeien van de pootjes aan het kikkervisje. Nog wat later wordt het staartje geabsorbeerd. De snelheid waarmee dit alles geschied, is te beïnvloeden. De metamorfose van het larvestadium (kikkervisjes) naar dat van subadult, wordt ingezet onder invloed van het prohormoon thyroxine. Als je nu zelf dat thyroxine aan het water toevoegt, gaat het allemaal wat sneller.

Verschillende stadia van het kikkerleven (van Wikimedia commons)

Een glimlach kon ik niet onderdrukken toen ik het volgende stuk las: ‘Tadpole Research: Homeopathic Remedies Harmed by Mobile (Cell) Phones and Microwave Ovens‘. Met een homeopathische D30 verdunning van thyroxine (zo verdund dat je niet kunt verwachten iets van de oorspronkelijke stof in het middel terug te vinden) denken homeopaten het versnellingseffect van de thyroxine ongedaan te kunnen maken. Eerder onderzoek had dat al laten zien. Als je maar op de goede dagen het aantal kikkervisjes telde dat vier pootjes had ontwikkeld, dan vond je een statistisch significant verschil. Ook Willem Betz (van SKEPP) schreef al eens iets over die rare homeopathische proeven met kikkervisjes. In dat geval zou het middel zelfs werken terwijl het in een gesloten glazen ampul in het water van de kikkervisjes werd gehangen. Via elektromagnetische straling van het homeopathische middel, ofzo. Daarom is het niet zo gek om te kijken of die straling van invloed is op homeopathische middelen.
In het Oostenrijkse onderzoek waar ik om moest lachen, gingen onderzoekers kijken wat het effect van verschillende soorten straling op die homeopathische thyroxine verdunning was. Zou het middel nog wel net zo goed werken na bestraling met röntgen-, magnetron- of GSM-straling? Of het licht van een barcodescanner? Ze vonden een verrassend resultaat: na blootstelling aan magnetron en mobiele telefoons deed het middel niets meer! Je kunt het middel gelukkig wel veilig door een luchthaven detetectiepoortje loodsen of scannen op barcodes. Die magnetron was overigens van een wat ouder model dan je in onze keukens aantreft; en die zijn natuurlijk goed afgeschermd. Daar hoeven we ons dus niet zo druk over te maken. Maar die telefoonstraling was gewoonweg desastreus. Zelfs op een afstand van 25 centimeter was vijf keer gebeld worden voldoende om de heilzame effecten van de thyroxine D30 volledig teniet te doen! Een ander flesje werd direct naast een telefoon geplaatst, maar beschermd door het geheel in aluminiumfolie in te pakken. Hielp helemaal niks!

Je zou verwachten dat dit onderzoek homeopaten met blinde paniek zou hebben geslagen. Het is natuurlijk maar één onderzoek, maar als er één een keertje gunstig uitpakt, zijn ze er als de kippen bij om het als ‘definitief bewijs’ voor homeopathie te presenteren. Zien we inmiddels overal waarschuwingen op de verpakkingen van homeopathische middelen staan als ‘buiten bereik van mobiele telefoons houden‘? Hebben apothekers die het spul verkopen stralingswerende maatregelen genomen? Nee!? Waarom niet?
Misschien nemen de homeopathische vakbroeders het werk van hun collega’s niet zo serieus. Op zich terecht, want er is natuurlijk weer van alles mis mee. Zo werd er geblindeerd volgens de ‘Wageningse methode’: één flesje per groep bakken met kikkervisjes, in plaats van één flesje per bak. En er is vast nog wel meer om over te zeuren. Maar dat mogen ze zelf uitzoeken in het artikel The effect of homeopathically prepared thyroxine on highland frogs: influence of electromagnetic fields, S. Weber et al., Homeopathy, 2008 (hier als pdf te downloaden). De onderzoekers relativeren zelf het gevonden gevaar door er op te wijzen dat het hier ging om vloeistoffen en niet om de suikerbolletjes waarmee homeopathische middelen meestal worden toegediend. Die suikerbolletjes, globules, zijn misschien minder gevoelig voor straling dan watermoleculen. Tsja, dan mogen ze ook eens kijken naar het verslag van een geneesmiddelproef (pdf) waarin straling van mobiele telefoons juist direct werd overgezet op een ander vaste stof waaruit homeopathische middelen vaak bestaan, lactose. Homeopaten kunnen dus nog wel even vooruit met onderzoeken; inconstistenties genoeg om op te helderen.

Bijles homeopathie

1 June 2013 by Pepijn van Erp 118 Comments

Van de Belgische artsen vindt 73 procent dat homeopathie geen plaats verdient in het officiële gezondheidssysteem. Dat blijkt uit een onlineonderzoek van de Artsenkrant en Le Journal du Médecin bij 856 artsen. Die meerderheid lijkt enigszins geruststellend, maar hoe denkt die andere 27 procent er dan over? Dat kunnen we helaas niet halen uit de krantenberichten die er gisteren over verschenen. En het artikel in de Artsenkrant staat achter een slotje, alleen toegankelijk voor het ‘medische korps’. Nou ja, om het zekere voor het onzekere te nemen, biedt Kloptdatwel voor diegenen onder die 27 procent die nog niet zo goed wisten wat homeopathie nu eigenlijk inhoudt, een korte bijles aan. In minder dan een kwartier ben je voldoende op de hoogte. Ook interessant voor alle overige bezoekers natuurlijk!

In België speelt het debat over alternatieve gezondheidszorg en de eventuele vergoeding daarvan via de ziektekostenverzekering weer, omdat minister van Volksgezondheid Laurette Onkelinx verschillende alternatieve geneeswijzen officieel wil laten erkennen. Geneeskundestudenten, de decanen van de medische faculteiten en de Belgische vereniging van artsensyndicaten hebben zich hier al sterk tegen uitgesproken.

Grof schandaal: MMS kwakzalvers doen alsof ze malaria kunnen genezen in Oeganda

20 May 2013 by Pepijn van Erp 83 Comments

Miracle Mineral Supplement (MMS) is een oplossing van natriumchloriet in water, die wordt ‘geactiveerd’ met citroenzuur; er ontstaat dan chloordioxide. Vóór die ‘activering’ is het gewoon bleekmiddel. Er zijn gevaarlijke gekken die denken met dit MMS allerhande ziektes te kunnen genezen en niet de minste: kanker, HIV, hepatitis en vogelgriep om er maar een paar te noemen. Er is geen enkele reden om te denken dat dat mogelijk zou zijn met een middel als MMS. Er is ook geen enkel klinische test die een positief resultaat laat zien.
In ontwikkelde landen is er strakke regulering en controle op het uitvoeren van klinische tests, maar in rurale gebieden van bijvoorbeeld Afrika is het niet zo lastig om wat te ‘regelen’. In navolging van Homeopaten zonder Grenzen hebben de MMS kwakzalvers er nu ook toegeslagen. Het volgende filmpje werd onlangs op YouTube geplaatst en daarin claimen ze met MMS ook de ultieme oplossing voor malaria gevonden te hebben:

http://www.youtube.com/watch?v=5jY2yab0uLc

Ik heb er wel een idee van hoe dit zogenaamd fantastische resultaat behaald werd. Vóór de ‘behandeling’ werden de deelnemers getest op malaria met een zogenaamde ‘quick test‘; die test echter of iemand antilichamen heeft, niet of er malariaparasieten in het bloed aanwezig zijn. In tropische gebieden waar malaria normaal gesproken altijd wel voorkomt, zal een zeer groot gedeelte van de bevolking één of, veel waarschijnlijker, meerdere keren malaria doorgemaakt hebben. De kans is groot dat er (nog) antilichamen in het bloed aanwezig zijn, zeker als er onlangs een malariabesmetting is doorstaan. [correctie 24/5/2013: iemand die reageerde op mijn eigen blog wees er terecht op dat het in feite gaat om het aantonen van antigenen, die de aanmaak van antilichamen in het werk stellen. Die antigenen blijven echter tot wel een maand na de infectie in het bloed circuleren. Gezien het feit dat de lange regens in Uganda tot in November duren (meeste kans op malaria), is het niet gek dat veel van de deelnemers die antigenen in hun bloed hadden.] Zo’n quick test zal dan een positieve uitslag geven, of de persoon nu wel of niet malaria heeft op dat moment (meer info). Het is dus volstrekt niet vreemd dat een dag later bij de normaal gebruikte test, een ‘bloodslide‘, bijna niemand een aantal parasieten bleek te hebben, waarbij je gaat spreken van malariabesmetting.

Screenshot uit de YouTube video. Toont het registratieformulier voor de test: bovenaan alleen 'strip' (voor de test) , onderaan (na behandeling) 'bloodslide'. klik voor vergroting. — Screenshot (gedraaid) uit de YouTube video. Toont het registratieformulier voor de test. Is de positieve ‘quick test’ wel bevestigd door een positieve bloodslide? klik voor vergroting.

Hard maken kan ik het niet, maar in het filmpje hebben ze volgens mij maar net gedaan alsof bij de personen, die positief waren met de ‘quick test’, vervolgens een bloodslide werd afgenomen. Ik denk dat de beelden van die ‘controle’ van een dag later zijn. Zo rond 7.15 in de video zie je de registratiedocumenten van de deelnemers. De bovenste helft geeft de meting op dag 1: ‘malaria positive strip’ staat er, zonder de enige echte bevestiging van malaria door vermelding van het aantal parasieten gezien in een bloodslide. Ook zie je in het labregister van de bloodslides die afgenomen worden (rond 4.30) alleen maar resultaten als ‘No mps seen’ (mps staat vermoedelijk voor Malaria ParasiteS). In de video wordt geen enkele positieve bloodslide getoond!
Een reactie van mij onder de YouTube video, waarin ik dit suggereer, werd verbazingwekkend snel een aantal keer als ‘negatief’ aangemerkt, zodat die in eerste instantie verborgen blijft. En in een direct antwoord betichtte iemand me ervan als ‘a classic Nazi‘ te spreken. Als je dit soort dingen naar je hoofd geslingerd krijgt, zit je waarschijnlijk op het goede spoor, denk ik dan maar.

Het resultaat is volkomen nietszeggend, maar kan levensgevaarlijk zijn als het verspreid wordt als een echte behandeling tegen malaria.

Het verhaal over het tot stand komen van deze test is ook wel interessant. Uit het juichende verslag (‘Malaria Finally Defeated’) maak ik op dat ene Klaas Proesmans hierbij betrokken is, een Belg die aan het Water Reference Center is verbonden als CEO en ook in het Rode Kruis wat doet. Hij zou zelfs het onderzoek persoonlijk gefinancierd hebben. Intussen is er door een aantal skeptici her en der navraag gedaan bij onder andere het Oegandese Rode Kruis en dat Water Reference Centre. Uit de reacties onder de YouTube video blijkt dat die inmiddels hun betrokkenheid ontkennen. Er is echter ook een verslag van een Duitse Rode Kruisvrijwilliger die de betrokkenheid lijkt te bevestigen [update 11/7/2013: die blog is verwijderd, maar kan nog teruggevonden worden in Google cache]. De video is overigens gemaakt door de Nederlander Leo Koehof, een bekende uit het MMS-wereldje.

Het hele gebeuren is volstrekt onethisch en ik kan me er erg kwaad over maken. De enige geruststelling is dat de proefpersonen naar alle waarschijnlijkheid helemaal geen malaria hadden. Malaria-onderzoeker Bart Knols heeft er ook een blog over geschreven en roept op om de petitie www.fakedrugskill.org te tekenen. Daar sluit ik me graag bij aan. Niet alleen neppillen die lijken op de echte zijn gevaarlijk, maar ook deze kwakzalvers zonder ethische grenzen. In Afrika hebben ze al genoeg inheemse kwakzalvers om zich druk over te maken, zie bijvoorbeeld mijn blog over ‘Babu wa Loliondo‘ van een tijdje terug.