Kloptdatwel?

Gezondheid

Uitdaging van Robert F. Kennedy jr. en Robert De Niro is doorzichtige flauwekul

by 12 Comments

De antivaxxers lijken met het aantreden van Donald Trump als president van de Verenigde Staten de wind in de rug te hebben. Robert F. Kennedy jr. werd naar eigen zeggen gepolst door Trump om een commissie te gaan leiden die naar de veiligheid van vaccins moet gaan kijken. De wegens fraude geschorste arts Andrew Wakefield mocht zijn opwachting maken op een van de inauguratiefeestjes van Trump en sprak hem al ergens tijdens de verkiezingscampagne.

Hoe het precies gaat uitpakken met Trump’s sympathie voor de antivaxxers is moeilijk te voorspellen. Misschien dat ze er daarom zelf veel aan doen om het idee van een wetenschappelijke controverse omtrent vaccinveiligheid levend te houden. Laatste truc: een prijs van 100.000 dollar voor diegene die een peer reviewed artikel kan vinden dat bewijst dat de hoeveelheid kwikverbindingen in vaccins volledig veilig is.

Uitdaging van Robert F. Kennedy jr. en Robert De Niro is doorzichtige flauwekul 1
RFK jr. en De Niro maakten op 15 februari hun uitdaging publiek tijdens een persconferentie in The National Press Club

Dat de focus ligt op die kwikverbindingen (ethylkwik, ook wel aangeduid met de merknamen thiomersal en thimerosal) ligt aan Kennedy. Die loopt al meer dan een decennium te roepen dat die verbindingen allerlei neurologische afwijkingen kunnen veroorzaken, waaronder autisme. Dat er een enorme berg aan bewijs is dat er geen enkel verband bestaat tussen vaccinaties en autisme (met of zonder die kwikverbindingen) deert hem niet, hij gaat gewoon alleen voor de studies die zijn idee ondersteunen. Nu lijkt hij samen met De Niro (die sinds het gedoe rondom de quackumentary Vaxxed zich ontpopt heeft als nieuw kopstuk bij de antivaxxers) hun opponenten dus een mooie kans te bieden om het ongelijk van de antivaxxers te bewijzen:

We hereby issue a challenge to American journalists (and others) who have been assuring the public about the safety of mercury in vaccines. We will pay $100,000 to the first journalist, or other individual, who can point to a peer-reviewed scientific study demonstrating that thimerosal is safe in the amounts contained in vaccines currently being administered to American children and pregnant women.

Dit lijkt sterk op de uitdaging van Stefan Lanka, die 100.000 euro zette op een bewijs voor het bestaan van het mazelenvirus. Lanka wist betaling van de prijs te voorkomen, toen David Bardens op de uitdaging inging, door ‘semantische en juridische sofisterij’. De rechter oordeelde namelijk dat Lanka zelf gaat over de precieze voorwaarden en beoordeling van zijn weddenschap. Met een serieuze poging om een zogenaamd wetenschappelijk verschil van inzicht te beslechten had het sowieso niets te maken.

Uitdaging van Robert F. Kennedy jr. en Robert De Niro is doorzichtige flauwekul 2
Plaatje van de challenge op de Facebookpagina van RFK jr’s World Mercury Project.

David Gorsky duikt op zijn blog als Orac in de kleine lettertjes van de uitdaging van RFK jr en De Niro (*). Deze is eigenlijk nog doortrapter dan die van Lanka. Ten eerste is het net als bij Lanka natuurlijk flauwekul om om één publicatie te vragen waarin het bewezen wordt. Zo werkt het gewoon niet in de wetenschap. Dit biedt RFK jr en De Niro sowieso dezelfde ontsnappingsmogelijkheid die Lanka gebruikte, als de nood aan de man komt.
Verder is de beoordeling van de inzendingen allesbehalve transparant en objectief, en kan de gemotiveerde uitdager behoorlijk op kosten jagen. Wie de uitdaging aanneemt, moet eerst 50 dollar borg betalen. Die ben je dus gewoon kwijt, want winnen kun je nooit, zoals uit het vervolg zal bijken. Het bewijs wordt in eerste instantie door niet nader genoemde judges van Kennedy en De Niro beoordeeld. Als die het afwijzen mag je in beroep. Dat beroep wordt uiteindelijk voorgelegd aan een onafhankelijk panel van wetenschappers. Klinkt mooi, maar hier zitten wat grote boa constrictors onder het gras: de wetenschappers in dat panel zijn niet bekend gemaakt en je moet voor de helft meebetalen aan een vergoeding voor de tijd die ze er insteken, 400 dollar per uur! Het zal RFK jr. en De Niro niet moeilijk vallen om een aantal ogenschijnlijk onafhankelijke wetenschappers te vinden, die maar al te graag aan dit toneelstukje willen meewerken. Orac geeft een aantal mogelijke kandidaten en durft te wedden dat we er geen enkele wetenschapper met onberispelijke staat van dienst op gebied van vaccins of epidemiologie in aan zullen treffen.
Tegelijkertijd is RFK jr. op Indiegogo een campagne gestart om geld op te halen voor een platform dat de maatschappij moet gaan waarschuwen tegen het voorkomen van ‘kwik’ in medicijnen. De uitdaging lijkt niet meer dan een promotiestunt voor die crowdfunding.

Overigens worden dat ethylkwik eigenlijk alleen nog maar gebruikt in sommige griepvaccins. Die griepvaccins worden elk jaar aangepast aan de varianten van het griepvirus waarvan met verwacht dat ze het meest zullen voorkomen. Ook al vind je dus een publicatie die voor een specifiek griepvaccin bewijst dat het ethylkwikgehalte daarin veilig is, dan is het makkelijk voor Kennedy c.s. je claim af te wijzen, omdat je daarmee nog niet het bewijs hebt geleverd voor álle griepvaccins met die kwikverbindingen.

Intussen ondervindt Wakefield tegenslag na tegenslag bij de vertoning van zijn documentaire VAXXED. In London wees een bioscoop hem de deur en in Parijs werd een geplande vertoning afgelast. Een andere vertoning was gepland in het Europarlement in samenwerking met het Franse parlementslid Michèle Rivasi. Haar fractie (De Groenen/Vrije Europese Alliantie) wees na protest van vele kanten elke steun aan de vertoning af. Die vond echter uiteindelijk nog wel buiten het parlement plaats. De antivaxxers roepen natuurlijk hard dat allerlei clubjes gesteund door Big Pharma op deze manier een onwelkome waarheid censureren.
In London werd de documentaire uiteindelijk op 14 februari toch nog vertoond op een locatie die tot enkele uren vooraf geheim was gehouden. Het Centre for Homeopathic Education had zonder te vertellen waar het om ging een ruimte gehuurd van Regent’s University, die daar achteraf niet zo blij mee was.
Wakefield haalt een andere doorzichtige truc uit om het gelijk van de antivaxxers aan te tonen. Volgens hem is het gegeven dat geen van de wetenschappers van het CDC die hij in zijn documentaire beschuldigt van fraude, hem heeft aangeklaagd voor laster, bewijs dat hij gelijk heeft:

“We have accused these scientists with the worst humanitarian crime in history. Tens of thousands of children suffer permanent neurological and immunological damage as a result. If anything we have said [in Vaxxed] is fraudulent they would have sued us to the moon and back and they have not filed a case. It is the truth. The statute of limitations on filing a lawsuit has now expired.”

Ik ben bang dat we nog lang niet af zijn van deze mafketels …

(*) De naam van De Niro is intussen van deze challenge verwijderd, nog niet duidelijk waarom. De verschillende versies zijn via archive.is  te bekijken.

Rechtbank: Jannes Koetsier is geen deskundige

by 7 Comments

Rechtbank: Jannes Koetsier is geen deskundige 3
Vaccinatie

Recent heeft de rechtbank te Breda een gastouder vrijgesproken die werd verdacht van doodslag op een baby van vier maanden. De vrouw zou het kind dusdanig hard door elkaar hebben geschud dat hersenschade ontstond waaraan het kind overleed. De rechtbank stelt dat de vrouw inderdaad het letsel heeft toegebracht, maar acht opzet niet bewezen. Daarom volgt vrijspraak. Deze zaak zou normaal gesproken niet echt interessant zijn voor dit blog, ware het niet dat de verdediging een zogenaamde deskundige naar voren schoof die gelooft dat het ‘shaken baby-syndroom’ eigenlijk vaak schade als gevolg van vaccinaties is. De rechtbank maakt in haar uitspraak duidelijk dat deze man, de gepensioneerde arts Jannes Koetsier, ter zake niet deskundig is.

Koetsier is in het verleden al eens terecht omschreven als ‘alterneutisch warhoofd’. Hij verkondigde bijvoorbeeld onzin over de Mexicaanse griepvaccinatie en liet zich lovend uit over de Italiaanse kankerkwakzalver Tullio Simoncini, die meent dat kanker een schimmel is. Ook probeerde hij met zijn Stichting Shakenbaby.nl via de rechter af te dwingen dat de Nederlandse Vereniging voor Kindergeneeskunde (NVK) in haar richtlijnen op zou nemen dat eerst de mogelijkheid van vaccinatieschade moest worden uitgesloten alvorens een melding van kindermishandeling kon worden gedaan. Koetsier verloor die zaak kansloos. Recent mocht hij nog komen opdraven in een tendentieuze uitzending van het programma Zorg.nu over het HPV-vaccin. Want ook daar meent hij verstand van te hebben, daarin ongetwijfeld bevestigd door de programmamakers.

In de zaak van de gastouder en de vier maanden oude baby stuurde Koetsier een drietal rapportages in met mogelijke alternatieve oorzaken voor het letsel is, waaronder vaccinatieschade. De moeder van het overleden kind geloofde zijn ‘analyses’: die geeft nu de farmaceutische industrie de schuld (zie ook hier). Maar de rechtbank is veel kritischer:

“De rechtbank is voorts van oordeel dat dr. Koetsier, gelet op de hiervoor genoemde door de Hoge Raad geformuleerde criteria, in het onderhavige geval evenmin als deskundige kan worden aangemerkt. Dr. Koetsier is niet ingeschreven in het deskundigenregister en naar het oordeel van de rechtbank kan hij – op basis van de thans beschikbare informatie – niet als deskundige op het hier aan de orde zijnde specifieke terrein worden aangemerkt, nu niet is gebleken dat zijn expertise als gepensioneerd huisarts zich uitstrekt tot het voorwerp van onderzoek in deze zaak, het shaken-baby-syndrome. De omstandigheid dat hij, zoals hij naar voren heeft gebracht, zich in de diagnostiek en literatuur ten aanzien van shaken-baby-syndrome heeft verdiept, is daartoe onvoldoende.”

Kortom, je kunt wel (gepensioneerd) arts zijn en zeggen de literatuur over een syndroom bij te houden, maar dat maakt je nog geen deskundige. Ook zijn collega Spendlove (hier, hier) wordt geen expertise op het gebied van het shaken baby-syndroom toegedicht. De rechtbank beoordeelt vervolgens de rapportages van de beide niet-deskundigen ‘met de nodige terughoudendheid’. Dat leidt ertoe dat alle naar voren geschoven alternatieve theorieën van tafel worden geveegd met een beroep op de rapporten van personen die wel verstand van zaken hebben. De rechtbank wijst bij het ‘vaccinaties veroorzaken shaken baby-syndroom’ verhaal op de conclusies van een inschakelde forensisch arts van het UZ Leuven:

“Daarbij wordt nog specifiek benoemd dat de vaccinatie van [slachtoffer] niet de doodsoorzaak kan zijn geweest.”

Of de gastouder terecht is vrijgesproken, weet ik niet, maar bij twijfel hoort in het Nederlandse strafrecht altijd vrijspraak te volgen. Het belang van de uitspraak ligt voor mij vooral in het gegeven dat over Koetsier expliciet wordt opgemerkt dat hij geen deskundige is op dit terrein. Dat mocht wel eens gezegd worden. In de berichtgeving over deze zaak werd namelijk helaas door een aantal media iets anders gesuggereerd, wat weer een typisch geval van ‘false balance’ opleverde. Het AD noemde Koetsier weliswaar een gepensioneerde huisarts, maar voegde daar nog de woorden “die veel onderzoek doet naar shakenbaby-syndrom” aan toe. Koetsier heeft echter geen enkele wetenschappelijke publicatie over dit onderwerp op zijn naam. Hij beperkt zich tot kreten op internet. Ook de berichtgeving van Omroep Brabant – met zinnen en tweets in de trant van “deskundigen spreken elkaar tegen” – was niet best. In het licht van het voorgaande lijkt het me zeer nuttig als de journalistiek kennis neemt van deze uitspraak van de rechtbank te Breda.

Homeopathie in het nieuws: India en Rusland

by 5 Comments

In een homeopathisch ziekenhuis in Hyderabad, India, blijken artsen al enige tijd aan personen met hiv homeopathische middelen voor te schrijven. Naar eigen zeggen zouden de homeopaten van dit Jayasurya Potti Sreeramulu Government Homoeopathic Medical College and Hospital daarmee succes hebben: acht patiënten zouden al genezen zijn van hiv. De  National AIDS Control Organization (NACO) is not amused en onderzoekt of ze juridische stappen gaat ondernemen tegen deze artsen. Deze zogenaamde klinische trial is namelijk nooit aangemeld bij het register en om de verplichte toestemming van NACO is ook nooit gevraagd. Maar liefst 10.644 patiënten zouden zo misleid zijn, maar volgens het ziekenhuis hadden ze wel het ministerie van AYUSH (Ayurveda, Yoga and Naturopathy, Unani, Siddha and Homoeopathy) op de hoogte gehouden.

Homeopathie in het nieuws: India en Rusland 4
Ratelslang (Crotalus horridus) (foto| Flickr)

Als middel gebruikten ze een homeopathische verdunning van het gif van een ratelslang, Crotalus horridus, die in de Verenigde Staten voorkomt. Dat middel werd door sommigen homeopaten ook al geopperd als iets dat tegen ebola werkzaam zou kunnen zijn. Dat het middel werkt, blijkt volgens de homeopaten uit de lagere CD4 counts. Maar 73 procent van de deelnemende patiënten staat al op een regime van antiretrovirale middelen, dus dat is geen wonder. Hoe de ‘onderzoekers’ weten dat die acht patiënten echt genezen zijn, wordt ook niet duidelijk, want er is natuurlijk nog niets gepubliceerd door deze club.
Ze zouden over de ontdekking van hun middel iets gepresenteerd hebben op de World Homoeopathy Summit in Mumbai (april 2015). In het Indian Journal of Research in Homoeopathy (juni 2015) staat  een verslag, dat hier niet meer over geeft dan:

Prof. Praveen Kumar, Head Practice of Medicine, JSPS Government. Homoeopathic Medical College, Hyderabad and Dr. S. Prathama, demonstrated the inhibition of reverse transcriptase enzyme by high dilution of snake venom Crotalus horridus, which could potentially lead to inhibition of multiplication of HIV, Hepatitis B and Ebola virus, through a paper on their in‑vitro study conducted at Indian Institute of Chemical Technology, Hyderabad.

Blijkbaar was een ogenschijnlijk succesje in wat glaswerk voor deze Indiase wetenschappers al goed genoeg om hun middeltje op grote schaal uit te gaan delen aan patiënten (zie ook dit bericht). Er staan overigens nog andere huiveringwekkende projecten in dat verslag; wat dacht u van een onderzoek (ook in India) waarbij homeopathie werd ingezet tegen acute bloedingen bij 294 hemofiliepatiënten!

Positiever is het nieuws uit Rusland: de Russische Academie der Wetenschappen heeft zich krachtig uitgesproken tegen homeopathie en noemt de pseudowetenschap een gevaar voor de gezondheid. Een commissie van de Academie die zich bezig houdt met de bestrijding van pseudowetenschappen en wetenschapsfraude stelt dit in een memorandum waarin ook richting allerlei instanties adviezen zijn opgenomen om beter om te gaan met homeopathie dan tot nu gebruikelijk was in Rusland. Onder andere een verbeterde etikettering waarbij duidelijk wordt gemaakt dat er geen wetenschappelijke bewijzen zijn voor de effectiviteit van de remedies, en het compleet stoppen met homeopathie in overheidsziekenhuizen.
Het advies haalt het uitgebreide Australische rapport uit 2015 aan, het rapport van de commissie voor wetenschap en technologie van het Britse Parlement uit 2010 en sluit ook aan bij het advies van de Federal Trade Commission in de Verenigde Staten van vorig jaar. Of er ook recent eigen (Russisch) onderzoek in het memorandum staat, kon ik er niet zo makkelijk uithalen met Google translate.

Impressie Nationale Gezondheidsbeurs 2017

by 19 Comments

Na een aantal jaren met verbazing te constateren dat een zeer groot deel van de standhouders op de nationale gezondheidsbeurs uit het alternatieve circuit komen, vonden we dat het tijd was voor een tegengeluid. Na het succes van vorig jaar, staan ook dit jaar Skepsis en de Vereniging tegen de Kwakzalverij weer op de nationale gezondheidsbeurs in Utrecht. Wij staan op standnummer D20 in Zaal 1 dus kom gerust langs om even gedag te zeggen. Hieronder een kort verslagje van de eerste beursdag:

Gisterochtend als eerste aangekomen op de stand. Gelukkig staat alles nog zoals we het gisteren na het opbouwen hebben achtergelaten (zie foto). De grote blauwe doeken met prikkelende vragen zijn heel goed zichtbaar en trekken de aandacht. We hebben voor veel horizontale ruimte gezorgd om de Skepters en Tijdschriften tegen de Kwakzalverij goed uit te kunnen stallen.

Impressie Nationale Gezondheidsbeurs 2017 5

Langzaam druppelen de standhouders binnen en zo ook mijn mede-standleden. Na een kleine briefing (wat ligt waar, hoe gaan we de gesprekken aan en wat geven we mee) begint de beurs met het binnenkomen van de eerste gasten. We hebben als lokkertje een quiz over alternatieve geneeswijzen waarmee mensen een mooi boekje met strips van Sigmund (Sigmund weet wel raad met spiritualiteit) kunnen winnen. Het allereerste gesprek is meteen motiverend. Een man (muts nog op) meldt ons dat het heel goed is dat wij er zijn. Hem was vorig jaar ook al opgevallen dat er zoveel onzin op de beurs stond. Hij overweegt zelfs om donateur te worden van een van onze organisaties.

Het tweede gesprek is met twee dames die lachend roepen ‘oh, wij zijn echte enorme alternativo’s hoor’. Ze blijken twee haptonomen te zijn. We hebben een leuk gesprek over het al dan niet bestaan van energieën (‘jij denkt te materialistisch’), de farmaceutische industrie (‘daar gebeuren pas slechte dingen’) en het placebo-effect (‘waarom gebruikt de reguliere geneeskunde dat niet meer?’). Het blijkt dat de haptonomenvereniging nog mensen zoekt die onderzoek kunnen/willen doen naar de werkzaamheid van haptonomie. Wie weet ligt hier een klusje voor ons?

Gedurende de dag heel veel gesprekken gevoerd met mensen die geïnteresseerd zijn in de onderwerpen die in onze bladen behandeld worden. Een vriendin heeft bijvoorbeeld weleens acupunctuur geprobeerd en ze zijn benieuwd wat het nou eigenlijk is. Daarnaast heb ik gesproken met schrijvers van Skepter artikelen, journalisten, diëtisten, podotherapeuten, eigenaren van een biologische winkel en pensionado’s.

Een bijzonder gesprek was met een iemand van het Antennebureau van de rijksoverheid. Het Antennebureau is het informatiebureau van de Rijksoverheid over antennes voor draadloze en mobiele communicatie. Mensen kunnen hier terecht met vragen over de gezondheidseffecten van de elektromagnetische velden van antennes, de wetgeving rond de plaatsing van antennes en de toepassingen waar antennes voor worden gebruikt. De standmedewerkster kwam ons bedanken voor de genuanceerde informatie die wij publiceren over dit onderwerp. Daarnaast gaf ze aan dit soort beurzen altijd gemeden hadden maar omdat ze vorig jaar zagen dat wij er stonden, zij het ook wel aandurfden om hier voorlichting te komen geven. Een mooi compliment en een goede reden om samen met andere organisaties door te gaan met dit soort publieke voorlichting.

Mazelenontkenner Lanka hoeft uitgeloofde prijs voor bewijs niet te betalen

by 27 Comments

Engels - UK vlag 30x24Het ‘Ravensburgse mazelenproces’ draaide om de vraag of Stefan Lanka de prijs die hij had uitgeloofd voor het bewijs dat het mazelenvirus bestaat, moest betalen aan zijn uitdager David Bardens. Bardens had namelijk zes artikelen aan Lanka gestuurd die dat bewijs zouden moeten zijn en eiste de honderduizend euro op die Lanka, die niet gelooft in het bestaan van ziekmakende virussen, er op had gezet.

Mazelenontkenner Lanka hoeft uitgeloofde prijs voor bewijs niet te betalen 6
Mazelenvirus door de elektronenmicroscoop (ingekleurd) Bron: Gelderblom, Kaulbars. Schnartendorff (Robert Koch Institut)

In eerste instantie werd de zaak uitgesteld en schakelde de rechtbank een deskundige in die uitsluitsel moest geven over het ingediende bewijs. Die kwam tot de slotsom dat de zes artikelen die Bardens had ingebracht gezamenlijk voldoende bewijs leverden en de rechtbank oordeelde daarop dat Lanka moest dokken (zie Stefan Lanka verliest Ravensburger mazelenproces, maart 2015).

Lanka ging echter in hoger beroep en won dat. Niet omdat de artikelen van Bardens onvoldoende zouden zijn, maar omdat de rechtbank van mening was dat Lanka zelf de regels van zijn prijsvraag mocht bepalen en dus ook mocht beslissen of het ingediende bewijs aan zijn eisen voldeed. Bardens op zijn beurt heeft weer getracht die uitspraak herzien te krijgen, maar dat is niet gelukt. Zie Bundesgerichtshof hält sich aus Masernstreit heraus (DAZ Online).

Lanka doet nu natuurlijk net alsof de rechterlijke uitspraak betekent dat er geen bewijs is geleverd dat het mazelenvirus bestaat, maar de eerder ingeschakelde expert (Podbielski) bestrijdt dat en legt uit dat Lanka alleen maar gewonnen heeft door ‘semantische en juridische sofisterij’.