Late night Christian shows: over de was doen ‘in the glory of God’, iets met een woord dat een ding is wat een woord is maar je niet kan zien maar wel horen… of zoiets, en natuurlijk het bekende vragen om geld. Veeeeel geld: please prayerfully consider a gift of 1200 dollars. En laten we het mensen omver duwen niet vergeten!
Enkele dagen geleden werd onderstaande video genoemd in twee reacties (1 en 2) op artikelen op deze website over homeopathie (wat overigens niet werkt, maar dat even ter zijde). De video zou, volgens de titel ervan, het bewijs leveren dat water een geheugen heeft. Laten we daar even bij stil staan… water… met een geheugen…
Juist, als er daadwerkelijk water bestaat met een geheugen dan wil ik daar wel goed bewijs van. Laten we even kijken of de video nu zo’n goed bewijs geeft:
Wat misschien als eerste opvalt is dat de naam van de onderzoeker niet wordt genoemd. Dat bemoeilijkt e.e.a. nogal als je wilt achterhalen hoe het onderzoek met het water was uitgevoerd. Wel werd een instituut in Duitsland genoemd. Het ‘Aerospace Institute Stuttgart‘ wordt wel genoemd en als we dat googelen krijgen we als eerste link: http://www.uni-stuttgart.de/itlr/index.php?lang=en. Zelf noemen ze zich ‘Institute of Aerospace Thermodynamics’.
Op hun site ben ik wat gaan zoeken naar ‘wasser speicher’ en ‘water memory’. Maar mijn Duits is niet fantastisch en de Engelse hits leverden niets op. Misschien dat iemand die wel Duits kent nog een poging kan wagen. Een dood spoor voor mij in elk geval.
Wat vertelt de video ons nu eigenlijk wel? Wat er aangetoond lijkt te worden is dat wanneer je verschillende mensen hetzelfde water geeft en ze allemaal dat water laat druppelen en daar beelden van maakt, dat je dan per persoon verschillende soorten beelden krijgt. Onderling is er verschil, maar voor de persoon zelf zijn de beelden constant hetzelfde. Dat wordt ook mooi duidelijk in de video.
Kan je daar nu de conclusie uit trekken dat water een geheugen heeft? Zoals ik al zei, ik wil goed bewijs hebben. Daarvoor moeten er meer vragen beantwoord worden zoals*: hoe werden de afbeeldingen gemaakt? Misschien deed eventuele belichting het druppeltje opwarmen en werd de afbeelding daardoor anders. Mogelijk komt het dus doordat elke persoon de druppels een bepaalde tijd (afwijkend onderling) onder de camera hield?
Hoe plaatste een persoon een druppel? Misschien deed diegene net iets waardoor de afbeelding anders werd?
Waarom is er geen controlegroep te zien waarbij een robot ook vier keer vier druppels maakt? Als daar ook verschil uit blijkt, kun je andere dingen gaan wegstrepen: de glaasjes om op te druppelen waren misschien allemaal niet even schoon. Of de gebruikte druppelaar. Of een ander onderdeel wat per persoon mogelijk kon verschillen.
Verder nog het onderzoek met de bloemen: er is wederom geen controle ingebouwd: misschien zag een druppel van het water er wel precies zo uit ook voordat de bloem erin ging. En wie zegt trouwens dat gewoon stofjes die aan de bloem zaten en nu rondzweven in het water niet gewoon voor de mooie afbeelding zorgen?
Goed, ik hoop dat het duidelijk is dat er best een en ander mis kan zijn met het onderzoek. Voordat we daar meer over weten kunnen we aan de hand van slechts een paar minuten video niet meteen de conclusie trekken dat water een geheugen heeft. Dat moeten jullie met me eens zijn toch?
* Dit zijn de vragen die ik zo even tijdens het tikken van dit artikeltje verzin. Er zijn vast nog meer vragen te verzinnen. Ook die zullen eerst beantwoord moeten worden voordat we kunnen weten of de conclusie juist is.
ps. Ook al zou water een geheugen hebben dan geeft dat nog steeds geen verklaring voor het feit dat er zoveel onderzoek naar homeopathie is gedaan waaruit komt dat het homeopathische middel geen effect heeft. Iets moet eerst werken voordat het interessant is hoe het werkt.
Afgelopen week zat ik ziek thuis. Voor mij dé tijd om naar de tv te kijken. Ik dacht terug aan het stukje van 6 mei op Kloptdatwel (‘Spokenjagers lossen wekelijks belangrijke levensvraag op , maar niemand die het boeit?’) en ik besloot een aflevering van Ghost Hunters International op Syfy te bekijken. Het is direct duidelijk dat de aanpak van het ghosthunters-team niet leidt tot controleerbare feiten. Dit terwijl de Ghost Hunters beweren dat ze wetenschappelijk bezig zijn. Maar ik zie alleen maar dure apparatuur en redeneerfouten.
Een voorbeeld. Het team was op een boerderij-museum in Australië waar volgens de uitbater veel paranormale activiteit wordt gemeld. Een van de voormalige bewoners zou er nog steeds actief zijn als geest. Met allerlei apparatuur (warmtemeters, meters voor elektromagnetische straling, audio- en video-apparatuur) gaat het team aan de slag. Ik heb verschillende cases van het Ghost Hunters-team bekeken en de aanpak is vrij standaard. Ook in dit geval gaat het ongeveer als volgt: een ghost hunter zit in het donker in een kamer en stelt luid en duidelijk een vraag aan de overleden bewoner. Direct daarna kraakt een raam, of een deur, of er is een beweging in de lucht. Dit vindt het team voldoende bewijs dat er een geest is waargenomen! Alternatieve en meer voor de hand liggende verklaringen (een deur zal toch wel vaker een keer kraken) neemt het team niet eens in overweging. Ook worden opnames gemaakt met zeer gevoelige audio-apparatuur. Die opnames worden flink bewerkt en met veel fantasie lijkt het alsof je klanken kunt horen (in dit geval ‘go away’). Dit leek mij een duidelijk geval van dingen horen die er niet zijn. Geen wonder dat je op deze manier tientallen uitzendingen kunt vullen met spookwaarnemingen. En ook geen wonder dat het satirische tijdschrift The Onion de draak steekt met de Ghosthunters. Lees de vertaling in ons vorige Kloptdatwel-bericht.
In een interessant wikipedia artikel kun je kritiek lezen op de Ghost Hunters. Joe Nickell komt aan het woord. Nickell is onderzoeker van CSI, de Amerikaanse zusterorganisatie van Skepsis. Hij wijst op de denkfout die de Ghost Hunters maken door verschijnselen zoals een krakende deur zonder meer te aanvaarden als bewijs dat een geest actief is. Andere verklaringen zijn veel voor de hand liggender. In een artikel dat in de Wikipedia wordt aangehaald zegt Nickell:
‘But not one ghost has ever been authenticated by science, not one. They’re trying to use the respect of science — hey, look at this fancy equipment — to justify their superstitious beliefs. If they get a reading on their EMF meter, or they get a picture of an orb on their camera — and because they don’t know what’s causing that — they say, ‘Therefore it must be a ghost.’ This is a logical fallacy. … They’re ghost buffs, they’re enthusiasts, and yes, they read stuff off the Internet, but they’re not trained. You don’t want people just reading the occasional medical article and going to practice medicine’.
In het wikipedia artikel komt ook CSI-auteur Radford aan het woord. Je kunt een interessant artikel van Radford lezen op de website van CSI. In de Wikipedia legt hij in een lang citaat uit welke redeneerfouten de Ghosthunters maken:
‘According to investigator Benjamin Radford most ghost hunting groups including The Atlantic Paranormal Society TAPS make many methodological mistakes. “After watching episodes of Ghost Hunters and other similar programs, it quickly becomes clear to anyone with a background in science that the methods used are both illogical and unscientific”. Anyone can be a ghost investigator, “failing to consider alternative explanations for anomalous … phenomena”, considering emotions and feelings as “evidence of ghostly encounters”. “Improper and unscientific investigation methods” for example “using unproven tools and equipment”, “sampling errors”, “ineffectively using recording devices” and “focusing on the history of the location…and not the phenomena”. In his article for Skeptical Inquirer Magazine Radford concludes that ghost hunters should care about doing a truly scientific investigation “I believe that if ghosts exist, they are important and deserve to be taken seriously. Most of the efforts to investigate ghosts so far have been badly flawed and unscientific — and, not surprisingly, fruitless’.
Mijn conclusie: ghosthunting levert geen controleerbare feiten op, het is pseudowetenschap. Met echte wetenschap heeft het niets te maken. Op z’n best is het vermaak. Maar dan zou het natuurlijk wel beter zijn als Syfy die disclaimer er bij deed.
He’s back, and he brought a whiteboard!
In de onderstaande video van Alan John Miller, een Australiër die beweert de reïncarnatie van Jezus te zijn, vertelt hij dat hij 22 levens heeft gehad en in al die tijd geen enkele emotionele schade heeft opgelopen. Hij heeft daardoor zoveel Goddelijke Liefde in zijn ziel dat het hem in staat stelt om in de 22ste ‘sfeer’* te wonen. Maar zo gauw hij reïncarneert komt de emotionele schade van zijn ouders zijn ziel in.
Hij zegt dat hij er ook voor had kunnen kiezen om de wereld binnen te gaan zonder reïncarnatie. Want als je in de 22ste sfeer zit, dan kun je namelijk zelf een lichaam creëren. Miller heeft daar echter niet voor gekozen omdat dat het geloof in hem zou hebben verslechterd…
Dat slaat natuurlijk nergens op: spontaan verschijnen zonder geboren te worden is toch echt een stuk geloofwaardiger dan net zoals alle andere bijna 7 miljard mensen gewoon geboren worden en daarna gaan beweren dat je voor een geboorte hebt gekozen maar ‘als je het had gewild’ dan had je ook een lichaam kunnen creëren… En waarom een whiteboard gebruiken en filmpjes maken om uit te leggen dat je Jezus bent? Wil je mij overtuigen, vermenigvuldig dan gerust wat brood, of organiseer een wedstrijd 10km hardlopen over water: degene die de finish haalt zonder te hoeven zwemmen mag zich van mij gerust Jezus noemen.
Nu heeft hij eigenlijk alleen zijn uiterlijk een beetje mee.
http://www.youtube.com/watch?v=KWnSoGSgq98
In dit korte bericht van het Algemeen Dagblad is nog wat meer informatie te vinden. En heb je echt interesse dan kan ik de website van Miller en zijn vrouw Mary (die natuurlijk Maria Magdelena zou zijn) aanraden of dit youtube kanaal met 87 video’s van Miller.
* Het Engelse ‘sphere’ laat zich in dit geval niet makkelijk vertalen, het is iets als gebied, sfeer, of (hogere) regio/level/niveau.
Met dank aan Wilmamazone.
In het Skepsis Blog wees Jan Willem Nienhuys kort geleden op het recent verschenen college ‘Kritisch denken’ door Johan Braeckman. Jan Willem heeft de 6 CD’s van een uur beluisterd en hij is enthousiast. Jan Willem legt in zijn blogbijdrage heel duidelijk uit wat je van het luisterboek kunt verwachten. Braeckman plaatst kritisch denken in een kader aan de hand van theorieën van bekende filosofen. Ook legt hij bekende denk- en redeneerfouten uit.
De 6 CD’s behandelen de volgende onderwerpen. CD 1: de ondraaglijke lichtgelovigheid van de mens, CD2: Hoe werkt kritisch denken en hoe werkt het niet?, CD3: Het brein schept orde en patronen, en soms ook illusoir, CD 4 : De wondere werking van het menselijk brein, CD5: Het vermogen tot bedrog en zelfbedrog en CD6: Religieuze beweringen en vuistregels voor het kritische denken.
Kritisch denken is het fundament van het Skepticisme. Kloptdatwel besteedt er regelmatig aandacht aan, zie onder andere de Ignite-talk van Kernan Coleman en het verslag van de lezing die James Randi in Utrecht gaf.
Hier een voorproefje uit het luisterboek:
[audio:https://s3-eu-west-1.amazonaws.com/kloptdatwel.nl/Hoofdstuk6.mp3]Enkele passages uit de bespreking op het Skepsis blog:
‘Braeckman stelt, in navolging van Bertrand Russell, dat geloven zonder basis onjuist is. Dit is natuurlijk lijnrecht in strijd met de opvatting die in sommige religies verkondigd wordt, namelijk dat het onvoorwaardelijke geloof, dus zonder reden of bewijs, iets waardevols zou zijn. Wij allemaal hebben echter de neiging om met te weinig bewijs van alles en nog wat te geloven, en de voornaamste reden is dat we andere mensen op hun woord vertrouwen. Geloof is dus vaak uiteindelijk loyaliteit aan en onvoorwaardelijk vertrouwen in iemand anders, maak ik daarvan.
Bekende valkuilen zijn allerlei drogredenen, maar ook de eigen ervaring. Iets met eigen ogen gezien hebben (of menen te hebben) kan heel veel rationele overwegingen uitvlakken. Een roddeltje of een wonderbare genezing die men zelf van de buurman hoort, zijn trouwens voor het gevoel ook zulke eigen ervaringen. Buitenmatig geloof wordt ook veroorzaakt door autoriteit – dus de status van degeen die iets zegt – en groepsdruk. Solomon Asch liet in de jaren 1950 zien dat nogal wat mensen overduidelijke onwaarheden (gelijke lengte van twee lijnen die 15 procent verschillen) gaan accepteren als maar voldoende veel mensen om hen heen heen hetzelfde denken en dat nadrukkelijk zeggen. Geloof maakt ook dat men zwak bewijs overschat.
De echte wetenschap heeft een heel arsenaal technieken ontwikkeld om tot grote zekerheid te geraken over wat ze beweert. Systematisch proeven doen is zo’n techniek, mathematisering is een andere. Na introductie van de foutenrekening in de sterrenkunde, circa 1800, vond de méthode numérique heel, heel geleidelijk ook ingang in de geneeskunde, om uiteindelijk te culmineren in derandomized controlled trial (RCT), de dubbelblinde proef met loting en controlegroep – een enigszins overtollige beschrijving omdat zowel loting als blindering zonder controlegroep ondenkbaar zijn, en blindering plus controlegroep waardeloos is wanneer de onderzoeker zich de vrijheid permitteert om de controlegroep ‘handig’ samen te stellen. Maar in de hele wetenschap, en zeker de moderne, is de geest van tegenspraak aanwezig: zoals gezegd zoeken wetenschappers bewust de confrontatie met collega’s op. Dit vormt, zo is mij verzekerd, een schril contrast met hoe het in de pseudowetenschap toegaat’. Lees hier meer.
Wie interesse heeft, kan het hoorcollege hier kopen (daarmee steun je Kloptdatwel):
(Op home-academy.nl kan je ook alleen de mp3’s bestellen voor 34 euro.)