• Skip to primary navigation
  • Skip to main content
  • Skip to primary sidebar

Kloptdatwel?

  • Home
  • Onderwerpen
    • (Bij)Geloof
    • Columns
    • Complottheorieën
    • Factchecking
    • Gezondheid
    • Hoax
    • Humor
    • K-d-Weetjes
    • New Age
    • Paranormaal
    • Pseudowetenschap
    • Reclame Code Commissie
    • Skepticisme
    • Skeptics in the Pub
    • Skeptische TV
    • UFO
    • Wetenschap
    • Overig
  • Skeptisch Chatten
  • Werkstuk?
  • Contact
  • Over Kloptdatwel.nl
    • Activiteiten agenda
    • Colofon – (copyright info)
    • Gedragsregels van Kloptdatwel
    • Kloptdatwel in de media
    • Interessante Links
    • Over het Bol.com Partnerprogramma en andere affiliate programma’s.
    • Social media & Twitter
    • Nieuwsbrief
    • Privacybeleid
    • Skeptisch Chatten
      • Skeptisch Chatten (archief 1)
      • Skeptisch Chatten (archief 2)
      • Skeptisch Chatten (archief 3)
      • Skeptisch Chatten (archief 4)

Overig

Hoe komt de maan aan zijn licht? Klein skeptisch onderzoek

24 September 2025 by Arthur Bijl 2 Comments

Vorige keer deelde ik mijn metingen over de temperatuurveranderende effecten van het maanlicht. Dit keer staat de vraag wat het maanlicht eigenlijk is centraal. 

Sommige mensen menen dat de maan een projectie is of dat het zijn eigen licht opwekt. De alledaagse opvatting is dat de maan licht weerkaatst van de zon, ook het zonlicht dat door de aarde wordt gereflecteerd. Dit heb ik geprobeerd uit te zoeken.

Hoe komt de maan aan zijn licht? Klein skeptisch onderzoek 1
Meme over maan als eigen lichtbron

Ten eerste het fenomeen dat in de meme wordt getoond. De maan als schijnbaar lichtpunt. Dit is te verklaren door de camera’s stellingen waardoor de maan overbelicht op de foto wordt vastgelegd. Als je dit aanpast verdwijnt het fenomeen.

 

Hoe komt de maan aan zijn licht? Klein skeptisch onderzoek 2
Maan 18 september 2024, aangepaste instellingen veranderen de belichting van de maan

Belichting en schaduw door de zon

Een eerste methode is bruikbaar als je de maan overdag ziet. Houd een bal op armlengte in de zon en observeer hoe het zonlicht op de bal valt. Vergelijk dit met de maan.

Hoe komt de maan aan zijn licht? Klein skeptisch onderzoek 3
Vergelijking zonlicht op bal en verlichting van de maan overdag

Zoals hierboven te zien is lijkt de lichtval van de zon op de bal overeen te komen met de verlichting van de maan. Een eerste aanwijzing dat de maan verlicht wordt door de zon.

Schaduwen op de maan

Een tweede observatie zijn de schaduwen op de maan. Als de maan zijn eigen licht was zou je de schaduwen niet zien omdat die door het licht verdwijnen. Deze observatie komt dus ook overeen dat de maan ergens anders zijn licht vandaan krijgt. Het beste moment om de schaduwen te zien is tijdens de halve maan. Deze observatie kan met een verrekijker bevestigd worden.

Spectrometer

Een andere methode is het gebruik van een spectrometer. Dit apparaat geeft de golflengten van het licht weer. Als het licht van de maan door de zon komt dan verwacht je een overlap tussen de golflengten. Mijn observaties bevestigen dit. Echter is het de vraag of mijn spectrometer nauwkeurig genoeg is om verschillen weer te geven. Aan de andere kant komen mijn observaties overeen met wat andere amateur astronomen gevonden hebben. Dus hoewel er over dit resultaat twijfels bestaan liggen ze wel in lijn der verwachtingen.

 

Hoe komt de maan aan zijn licht? Klein skeptisch onderzoek 4
Spectrometer boven van zonlicht onder van maanlicht

Maanfasen, maans- en zonsverduisteringen

Ook komt de hypothese van de maan die zonlicht weerkaatst overeen met onze kennis van de astronomie qua plaats en positie van de zon en de maan. Dit is te controleren via Stellarium wiens posities van de hemellichamen je kan controleren met je eigen waarnemingen.

Een eerste observatie is dat de maanfasen overeenkomen met de positie ten opzichte van de aarde en de zon. Oftewel de verlichte zijden van de maan komen overeen met wat je verwacht aan de hand van de positie van de zon.

Daarnaast kunnen we met behulp van maansverduisteringen zien dat als het licht van de zon geblokkeerd wordt door de aarde de maan precies het licht mist dat geblokkeerd zou worden. En anders schijnt de maan bij een volledige verduistering door reflectie van het weerkaatste zonlicht door de aarde.

Hoe komt de maan aan zijn licht? Klein skeptisch onderzoek 5
Gedeeltelijke maansverduistering 14 maart

Bij een zonsverduistering zien we dat de maan donker is als het voor de zon komt. Dus lijkt het geen eigen licht te hebben.

 

Zonsverduistering 12 maart
Gedeeltelijke zonsverduistering 12 maart

Deze observaties bij elkaar genomen geven wat mij betreft genoeg vertrouwen om te concluderen dat de maan geen eigen licht is maar het licht reflecteert van andere lichtbronnen, hoofdzakelijk de zon. 

Filed Under: Algemeen, Kort, Overig, Skepticisme Tagged With: kritisch denken, Maanlicht, maanstanden, skepticisme, zelfonderzoek

TFE gebaseerd op ongeldige logica?(2)

8 September 2025 by Arthur Bijl 8 Comments

TFE gebaseerd op ongeldige logica?(2) 6In mijn vorige post in deze reeks over logica hebben we gezien dat tegenstanders van de TFE het experiment opvatten als een foutieve deductieve redenering, namelijk affirmatie van de consequent. De proponenten van de TFE verweren zich door te stellen dat het een inductief argument is, namelijk hypothese testen. Gegeven dat er voorafgaand aan TFE voorspellingen waren opgesteld op basis van de hypotheses van een platte dan wel bolvormige aarde gaf ik het voordeel aan de uitleg van de proponenten. 

Maar de proponenten van TFE melden nog wat anders. Volgens de bolvormige aarde aanhangers zou het experiment namelijk wel een platte aarde kunnen falsificeren. Ze maken dan een modus tollens redenering die wij in de eerste post van deze reeks tegen zijn gekomen. De vorm van de redenering ziet er als volgt uit:

Premisse 1: Als p dan q

Premisse 2: Niet-q

Conclusie :  Dus niet-p

Ingevuld voor de platte aarde positie in de TFE wordt de redenering als volgt:

Als de aarde plat is dan zou de zon in Antarctica ondergaan in de zomer bij union glacier.

De zon gaat in Antarctica niet onder in de zomer bij union glacier.

Dus is de aarde niet plat. 

Het inconsistente is dat de redenering voor bolvormige aarde een hypothese test zou zijn maar voor de platte aarde een modus tollens. Terwijl in beide gevallen ze als hypotheses werden gepresenteerd en er voorspellingen op basis van de hypothesen werden gemaakt. 

Ik heb het idee dat deze gedachte van de bolvormige aarde deelnemers uit de wetenschapsfilosofie van Karl Popper gehaald is, vandaar ook de term falsificatie. Wat er dan vergeten wordt is dat er ook veel commentaar is op Karl Popper zijn voorstelling van falsificatie in de wetenschap. Bijvoorbeeld dat het experiment zelf fout kan zijn en op basis daarvan een vertekend resultaat geeft waardoor het onredelijk is om gelijk alle voorgaande bewijzen voor een theorie te negeren. Voor wie geïnteresseerd is in andere problemen met de wetenschapsfilosofie van Karl Popper raad ik het hoorcollege van Herman Philipse aan. 

Dit in achtnemend kom ik tot de conclusie dat als je de redeneringen van TFE consistent wilt houden je het experiment vanuit de platte aarde kant ook als een hypothese test moet behandelen. De vorm van de redenering is dan als volgt:

De hypothese van een platte aarde voorspelt dat de zon ondergaat in Antarctica in de zomer bij Union Glacier.

De zon gaat niet onder in Antartica in de zomer bij Union Glacier. 

Dus hebben wij bewijs tegen de hypothese van de platte aarde gevonden. 

Zo bekeken is de naam TFE misleidend omdat het experiment minder finaal is dan de organisator gehoopt had. 

Literatuur:
Herrick, Paul. Introduction to Logic. Oxford University Press. 2013.

De Jong, W. R. Argumentatie en formele structuur, basisboek logica. Uitgeverij Boom, Amsterdam. 2005.

Philipse, Herman. De wetenschapsfilosofie van Karl Popper College 4 uit Betrouwbare kennis, een hoorcollege over wetenschapsfilosofie in historisch perspectief. Home Academy. 2010. 

Filed Under: Pseudowetenschap, Buitenland, Overig, Skepticisme Tagged With: logica, platte aarde, skepticisme, TFE

Logica en de vorm van de aarde

12 March 2025 by Arthur Bijl 3 Comments

Laatst kwam ik redeneringen tegen die beschreven waren in een specifieke logische formele vorm genaamd modus tollens. Logica wordt over het algemeen gezien als een wat moeilijker vak en we worden er in het dagelijks leven niet echt mee geconfronteerd, vooral niet met formele logica. Dit soort redeneringen kunnen dan intimiderend werken. Hierdoor leek het mij goed om eens gezamenlijk de modus tollens redenering te behandelen. Deze redenering werd namelijk gebruikt in het online platte aarde debat. De informatie over logica kan men meenemen naar andere debatten waar vergelijkbare redeneringen gebruikt worden en zo komt er meer bekendheid over formele logica. Ik geef eerst wat informatie over de modus tollens en enkele basisbegrippen uit de logica. Dan ga ik op de specifieke modus tollens redenering in. En eindig met een modus tollens redenering die de lezer zelf kan behandelen ter oefening.

[Read more…] about Logica en de vorm van de aarde

Filed Under: Algemeen, Factchecking, Overig Tagged With: argumenten, logica, platte aarde

Korte skeptische terugblik van 2024

13 January 2025 by Arthur Bijl Leave a Comment

Nu 2024 erop zit, is het de perfecte tijd voor wat reflectie. Welke skeptische activiteiten, – artikelen, – podcasts, – boeken etc. zijn mij bijgebleven? Hieronder geef ik mijn eigen korte terugblik. Maar laat jezelf ook horen in de reacties. Wat zijn jullie skeptische terugblikken? Zijn er artikelen in Skepter of kloptdatwel die jullie zijn bijgebleven? Wat was jullie favoriete skeptische  boek, – podcast of – video?

Mijn korte terugblik van 2024:

Activiteit: In 2024 heb ik weer vele skeptische activiteiten bezocht, zoals Teylers museum met zijn tentoonstelling over “De grote illusie”, de hortus van Alkmaar die vroeger een VSM productietuin was, Blijdorp die een bord had over TCM om een paar te noemen. De activiteit de er het meest bovenuit springt is het Skepsis-congres van afgelopen november. Een bijzonder leerzaam congres over een mij vrij onbekend onderwerp namelijk AI. Wie de lezingen wil terugkijken kan de volgende YouTube playlist raadplegen.

Eerste Skepter van 2024
Eerste Skepter van 2024

 

Skepter artikel: Watersmaak door Eric-Jan Wagenmakers & Frantis̆ek Bartos̆
Is mineraalwater lekkerder dan kraanwater? Veel fabrikanten menen dat het zo is. Skepsis-onderzoekers nemen de proef op de som. Zelf probeer ik meer te experimenteren en te onderzoeken, dus deze mooie beschrijving van een onderzoek naar de smaak van water was een interessant voorbeeld van methodologie en uitvoering van een skeptisch onderzoek.

Mijn favoriete eigen artikel en onderzoek was degene over de maanlandingen. Als skepticus vind ik het leuk om nieuwe dingen te leren. Dat heb ik zeker toegepast in mijn onderzoek voor het artikel over de maanlandingen. Ik had er niet eerder veel tijd aan het onderwerp besteed, maar de vele boeken, artikelen en documentaires waren interessanter dan gedacht. Hierdoor duurde het ook een tijd voordat het artikel af was.

Podcast: De meest interessante podcast vond ik de special over de Deventer moordzaak van de Skepsis-podcast. Toen ik Ton Derksen hoorde spreken kon ik mij niet aan de indruk onttrekken dat er een uitermate scherp en voorzichtig persoon sprak. Luister deze Skepsis podcast special terug voor een beeld van een goede skeptische houding, iets dat zeker hoort in zo’n belangrijk onderwerp als het recht. 

“How to think about weird things” 9de druk was mijn favoriete gelezen boek. Hoewel in 2023 uitgekomen ben ik er pas dit jaar aan toe gekomen om het te lezen. Het blijft een goed boek voor het ontwikkelen en toepassen van skeptische vaardigheden. De nadruk op kennistheoretische kwesties en te gebruiken principes die handig zijn voor onderzoek, als ook de korte besprekingen van vreemde zaken maken het een rijk boek voor de onderzoekende skepticus. Zelf heb ik een eerdere druk gebruikt voor mijn stuk over reuzen.

Aftel klok TFE
Aftel klok TFE

 

Favoriete gevolgde activiteit: The Final Experiment(TFE). Voor de lezers hier vast geen verassing. In 2024 volgde ik dit experiment met grote interesse. Vooral het samenwerken van platte-aardegelovigen en bolvormige aarde gelovigen/skeptici vind ik een bewonderenswaardig resultaat en een streven dat elk skeptisch experiment zou moeten ambiëren. Want ik denk dat het resultaat er beter van wordt. Het deed mij ook denken aan de oproepen van skeptici, bijvoorbeeld Rob Nanninga op het derde EuroSkeptics Congres van 1991. Nanninga had het over parapsychologen en skeptici. Om de aanzet van TFE tot de uitvoering en gedeeltelijk al de resultaten hiervan te zien is een zeer leerzame bezigheid en een inspiratiebron voor eigen activiteiten.

Skeptische Notities 8, Science or Pseudo? The mars effect and other claims. Editor J.W. Nienhuys. P.33. 1992.  

Filed Under: Algemeen, Kort, Overig, Skepticisme Tagged With: platte aarde, skeptici, skepticisme

Evolutie blijft lastig

21 June 2024 by Arthur Bijl 1 Comment

Evolutie is, zeker op hoog niveau, niet een makkelijk onderwerp en in het Nederlandstalig onderwijs werd het ook niet altijd even goed behandeld, zie bijvoorbeeld het artikel van Ludo Hellemans in de eerste Skepter van 1999. Toch verwacht je tegenwoordig wel wat kennis over evolutie. Helemaal van iemand die kennis van zaken behoord te hebben als het over biologie gaat zoals een verzorger/rondleider van een dierenpark. Immers: “nothing in biology makes sense except in the light of evolution”.

Evolutie blijft lastig 7

Laatst bij mijn bezoek aan Safaripark Beekse Bergen bleek toch het tegendeel het geval. Ik was mee met een rondleiding door het park en bij de chimpansees vertelde de rondleider toch wel tamelijk verkeerde interpretaties van evolutie en de mens. [Read more…] about Evolutie blijft lastig

Filed Under: Factchecking, Kort, Overig Tagged With: evolutie, foute informatie, mens

  • Page 1
  • Page 2
  • Page 3
  • Interim pages omitted …
  • Page 11
  • Go to Next Page »

Primary Sidebar

Steun ons via:
Een aankoopbol.com Partner (meer info)
Of een donatie

Schrijf je in voor de nieuwsbrief!

Skeptic RSS feed

  • Skepsis
  • Error
  • SBM
Het Alternatieve Circuit: Risico’s, Kosten en Communicatie
12 October 2025 - Ward van Beek
Het Alternatieve Circuit: Risico’s, Kosten en Communicatie

.Op 4 oktober vond in de Geertekerk in Utrecht het jaarlijkse symposium plaats van de Vereniging tegen de Kwakzalverij. Het thema dit jaar was Het Alternatieve Circuit: Risico’s, Kosten en Communicatie. Meester KackadorisprijsDe middag begon traditioneel met de toekenning van…Lees meer Het Alternatieve Circuit: Risico’s, Kosten en Communicatie › [...]

Het ‘Red Panda Effect’
8 October 2025 - Ward van Beek
Het ‘Red Panda Effect’

.In de Skeptical Inquirer van october/november (Volume 49, No. 5) wordt door Craig A. Foster en Kelsey M. McGinn teruggeblikt naar een uitgave van het blad uit 1979, met daarin een verhaal over een verdwenen panda, ontsnapt uit Blijdorp, wiens ontsnapping…Lees meer Het ‘Red Panda Effect’ › [...]

Kernenergie is een keuze
3 October 2025 - Ward van Beek
Kernenergie is een keuze

.In sceptische kringen is kernenergie geen taboe. Maar veel argumenten vóór kernenergie zijn op wensdenken gebaseerd. door Frank Biesboer, voormalig hoofdredacteur van De Ingenieur, Skepter 38.3 Voor de Nederlandse energiewereld was de brief die minister Hermans van Klimaat en Groene Groei in mei publiceerde over…Lees meer Kernenergie is een keuze › [...]

RSS Error: A feed could not be found at `https://skepp.be/feed`; the status code is `404` and content-type is `text/html; charset=UTF-8`

Professor Stephen Macedo: How Does it Feel to Have Elevated MAGA/MAHA Propagandists?
24 October 2025 - Jonathan Howard

The fault is not yours alone. You were just a bit player in a larger misinformation media ecosystem that was devoted to rewriting the history of the pandemic, numbing people to the grave risk We Want Them Infected doctors. The post Professor Stephen Macedo: How Does it Feel to Have Elevated MAGA/MAHA Propagandists? first appeared on Science-Based Medicine. [...]

Opposing Chiropractic Vertebral Subluxation Theory
23 October 2025 - Sam Homola

There is no credible evidence to support use of spinal manipulation to correct vertebral subluxations as a treatment for non-musculoskeletal disorders The post Opposing Chiropractic Vertebral Subluxation Theory first appeared on Science-Based Medicine. [...]

The Effectiveness of COVID Vaccines
22 October 2025 - Steven Novella

One of the common themes of SBM is that medical evidence can be very complex. In order to come to any robust conclusion about what the science says on any question you need to do a careful and thorough evaluation of all the relevant evidence, including plausibility as well as observational and experimental clinical evidence. Essentially we want to look at the […] The post The Effectiveness of COVID Vaccines first appeared on Science-Based Medicine. [...]

Recente reacties

  • Hans1263 on Bedenkingen bij het rapport over oversterfte van Ronald Meester en Marc JacobsAls de heer Meester dit geen goed nieuws zou vinden, is het echt een prutser zonder empathie. Hij zou ook
  • Hans1263 on De linke weekendbijlage (42-2025)Geef een kleuter geen machinegeweer.
  • Renate1 on Bedenkingen bij het rapport over oversterfte van Ronald Meester en Marc JacobsNiet alleen slecht nieuws voor de heer Meester en & co., maar ook voor de heer Kennedy & co.. Vooral
  • Klaas van Dijk on Bedenkingen bij het rapport over oversterfte van Ronald Meester en Marc JacobsOpnieuw slecht nieuws voor Ronald Meester & co. https://www.volkskrant.nl/wetenschap/coronaprik-geeft-immuuntherapie-tegen-bepaalde-vorm
  • Renate1 on De linke weekendbijlage (42-2025)Trump lijkt eerder een kleuter dan een president. Alleen wel een kleuter met enorm veel macht.

Archief Kloptdatwel.nl

Copyright © 2025 · Metro Pro on Genesis Framework · WordPress · Log in