Kloptdatwel?

Albert Einstein of Marilyn Monroe

by 10 Comments

Ik vind visuele illusies vaak erg leuk. Ze laten ons zien dat onze hersenen onze werkelijkheid bepalen en dat de hersenen makkelijk te beïnvloeden zijn.

Met het volgende plaatje doen ze (de hersens) ook weer vreemde dingen. Van dichtbij zie je als het goed is Albert Einstein. Van een afstand (ik moest zeker 2 of 3 meter verderop gaan staan) dan zie je Marilyn Monroe.

Albert Einstein of Marilyn Monroe 1

Zo kan je beide naar hetzelfde kijken, en toch allebei iets heel anders zien, als gevolg van de afstand.

Hoe overtuigd iemand dus ook is van iets dat hij of zij gezien heeft, het is geen garantie dat het ook klopt. De waarneming is nu eenmaal wat onbetrouwbaar.

 

 

Toegepaste kinesiologie gedebunkt

by 3 Comments

Toegepaste kinesiologie gedebunkt 2
George Goodheart (1918-2008), de bedenker van de Toegepaste Kinesiologie. Goodheart ontwikkelde zijn idee in 1964 (bron: kwakzalverij.nl).

De Australische skeptici hebben een interessante podcast, The Skeptic Zone. Hieronder een van hun video-podcasts waarin ze overtuigend laten zien dat ‘toegepaste kinesiologie‘ berust op een trucje. ‘Toegepaste kinesiologie’ is een alternatieve behandelwijze die berust op zogenaamde spiertests. De encyclopedie ‘Tussen Waarheid en Waanzin’ op de website van de Vereniging tegen de Kwakzalverij vertelt er het volgende over:

‘[Applied Kinesiology (AK)] … is een vorm van *reflextheorie. De spiertest …  gaat als volgt. Een van de ledematen (het hoofd, een arm, een been) wordt in een voorgeschreven stand gebracht en dan wordt er in een bepaalde richting tegen geduwd door de diagnosticus. Als de onderzochte persoon dan meegeeft is de zo onderzochte spier ‘zwak’, en als gemakkelijk tegendruk gegeven kan worden is de onderzochte spier ‘sterk’. … Volgens de AK kunnen vele kwalen en geestelijke aandoeningen met behulp van deze spiertests worden vastgesteld. Uiteraard kan de spiertest ook als een soort *leugendetector werken, want elke bewering waar de patiënt het niet mee eens is zal een spierverzwakking teweegbrengen. Medicamenten en voedselallergieën kunnen ook onderzocht worden door de patiënt het spul in een flesje ter hand te stellen en dan een spiertest uit te voeren, en het vaststellen van *hypoglykemie is eveneens een koud kunstje. De AK is in 1964 ontwikkeld door de Amerikaanse chiropractor (*chiropraxie) George J. Goodheart jr (1918-2008)’.

De Nederlandse wikipedia heeft terecht een kritisch artikel over Toegepaste Kinesiologie waarin de volgende kernconclusie wordt gepresenteerd:

‘De Natural Standard heeft in samenwerking met het National Center for Complementary and Alternative Medicine en de medische faculteit van Harvard een onderzoek gepubliceerd waarin staat dat “toegepaste kinesiologie niet aangetoond heeft effectief te zijn voor het stellen van een diagnose of het behandelen van ziektes”.

Tot mijn stomme verbazing staat boven het artikel dat de neutraliteit van het artikel wordt betwist, de lezer wordt opgeroepen om naar de overlegpagina te gaan. Het Engelse wikipedia artikel is iets minder uitgesproken dan het Nederlandse, maar toch ook vrij duidelijk. Daar ontbreekt de waarschuwing over gebrek aan neutraliteit gelukkig wel. Tijd voor een bijdrage aan de discussiepagina zou ik zeggen!

Bekijk de uitstekende video van de Australische skeptici hieronder en trek je eigen conclusie:

 

Foto voorpagina: still uit besproken video

Jomanda’s tsunami en de cognitieve dissonantie

by 47 Comments

Op Kloptdatwel schreven we al over de voorspelling van Jomanda: in de week van 22 augustus zou een tsunami Noord-Holland treffen. Via deze link is de video met de voorspelling te bekijken (hier met transcript).

Jomanda's tsunami en de cognitieve dissonantie 3
Dit bord ooit in Nederland? Zeer onwaarschijnlijk.

Enige tijd later schreven we dat dit zeer onwaarschijnlijk is. Kort samengevat: in de Atlantische oceaan komen de forse aardbevingen die nodig zijn voor een tsunami weinig voor. Daarnaast wordt Nederland door Engeland en Ierland goed beschermd, een tsunami moet om die landen heen voordat hij ons raakt, waardoor hij kracht verliest. Vervolgens moet hij door de ondiepe Noordzee en daardoor verliest hij nog veel meer kracht. Komt de tsunami hier aan dan hebben we niet veel meer te vrezen. Toch zijn er aanwijzingen dat Nederland in de afgelopen 30.000 jaar toch zeker 4 keer is getroffen door een tsunami (gemiddeld 1x per 7500 jaar). Lees hier meer.

Hier op Kloptdatwel denken we het volgende: een tsunami zou zo maar kunnen gebeuren, maar wij denken dat de kans dat deze op 22 augustus plaatsvindt net zo groot is als de kans dat deze op 1 januari, 21 mei of 21 oktober (of in de week ervan) plaatsvindt, oftewel de kans is nihil.

Uit eerdere einde-van-de-wereld-of-een-gedeelte-ervan-voorspellingen weten we één ding zeker: tot nu toe zijn ze nooit uitgekomen. Voor ons reden genoeg om te zeggen “resultaten behaald in het verleden bieden in dit geval wél garantie voor de toekomst”: iedereen die tot nu toe zo’n voorspelling deed had het mis. Iedereen.

Wat je heel vaak ziet nadat de dag van de voorspelling zonder noemenswaardige gebeurtenis voorbij is gegaan, zijn smoesjes door de voorspeller. Onlangs konden we dit nog meemaken toen de Amerikaan Harold Camping voorspelde dat op 21 mei de Dag des Oordeels zou plaatsvinden.

Er gebeurde toen helemaal niets.

smoes de; v(m) smoezen (m.n. als verklw) 1. onbenullig praatje 2. uitvlucht, voorwendsel

Een dag of wat later kwam Camping met een verklaring: de Dag had toch plaatsgevonden, maar dan op spiritueel niveau.

En nu is het moment waarop we dan toch echt iets gaan merken volgens Camping opeens 21 oktober. Ik ben dus erg benieuwd welke datum we van Camping te horen zullen krijgen op 22 oktober.

Wat er eigenlijk gebeurt met mensen zoals Camping (en zijn volgelingen) is wat we in de psychologie beschrijven als cognitieve dissonantie. Deze cognitieve dissonantie treedt op wanneer je twee met elkaar onverenigbare ideeën hebt (deze Wikipedia pagina geeft goede uitleg met een mooi voorbeeld van mensen die geloven dat buitenaardsen hen komen redden van een ramp, maar wanneer beide gebeurtenissen niet plaats vinden ervaren zij cognitieve dissonantie). De theorie beschrijft ook dat het geloof juist kan toenemen wanneer een voorspelling niet uitkomt. Hoe meer men in het geloof (en dus de voorspelling) heeft geïnvesteerd (door de voorspelling te promoten, mensen erbij te betrekken, publiekelijk uitspraken te doen etc.), hoe sterker dit effect kan zijn.

Voor buitenstaanders is dit natuurlijk erg vreemd. Iemand voorspelt iets, dat blijkt niet uit te komen, en toch houdt de persoon vol gelijk te hebben. Meestal is dat dan op een andere manier dan van tevoren werd beweerd, zoals Camping met zijn ‘spiritueel niveau’.

Waarschijnlijk zullen de mensen die in de tsunami geloven zo rond volgende week cognitieve dissonantie gaan ervaren. De verwachting is dat de mensen die er echt in hebben geïnvesteerd, door bijvoorbeeld te verhuizen of tijdelijk een ander onderkomen te gaan zoeken, anderen te waarschuwen of publiekelijk te zeggen dat zij de voorspelling delen (hem ook hebben gedroomd o.i.d.), voor zichzelf een reden zullen vinden waarom de investering toch echt een goed idee was.

Ik voorspel dat we o.a. de volgende redenen zullen gaan horen, de tsunami:

– komt nog (een andere datum).
– heeft toch plaatsgevonden maar op een ander (spiritueel?) niveau.
– vond plaats maar was gelukkig onmerkbaar. (Een klein foutje kan gebeuren toch?)
– vond plaats maar op een andere manier, bijvoorbeeld door veel regen waardoor er hier en daar wateroverlast ontstond.
– heeft niet plaatsgevonden omdat er voldoende gemediteerd was of men is op een andere manier spiritueel genoeg geweest zodat het universum ‘zag’ dat een tsunami toch niet nodig was.
– etc.

Bij deze nodig ik iedereen uit die in de tsunami gelooft om volgende week hier terug te keren en te delen hoe zij er dan over denken. Ik ben benieuwd wat zij vinden van het verhaal dat ik hier geschreven heb. Ik hoop op een constructieve dialoog/discussie, in het vorige artikel over dit onderwerp vond iemand blijkbaar dat ik een pak slaag verdien, laten we dat soort opmerkingen achterwege laten.

——————————–

Meer weten over cognitieve dissonantie? Gert Jan van ‘t Land schreef al eens op Kloptdatwel over het boek When Prophecy Fails. In dit boek wordt de groep gevolgd die gelooft door buitenaardsen gered te worden van een ramp. Ik ben dit boek nu zelf aan het lezen en hoop er na mijn vakantie een uitgebreide review over schrijven. Tot nu toe erg interessant, maar mogelijk wat traag. Als je geïnteresseerd bent in het boek kan je het via de onderstaande link bij Bol.com aanschaffen. Daarmee steun je tegelijkertijd Kloptdatwel.

Wetenschap(pers) – het einde van de verwondering?

by 17 Comments

Volgers van de wetenschappelijke methode, zogenaamde ‘wetenschappers’, worden er weleens van ‘beschuldigd’ koud en kil te zijn. Dit zou komen omdat ze meestal precies willen weten hoe iets werkt en geen genoegen nemen met minder. Ze zouden daarmee de verwondering uit zaken halen. Zo kon men vroeger nog verwonderd zijn om donder en bliksem (de verklaring in bepaalde landen was toen dat een god die men Thor noemde met zijn hamer aan het slaan was, en dan krijg je een klap en vonken (zoals ook een smid dat doet wanneer hij op een aambeeld slaat)). Tegenwoordig weten we dat het simpel gaat om een plotselinge ontlading (bliksem) die de lucht zo snel verwarmt dat deze uitzet = trilling van de lucht = geluid = donder.

De onderstaande strip van XKCD geeft denk ik erg duidelijk de echte positie van wetenschappers weer.

Wetenschap(pers) - het einde van de verwondering? 4
Klik voor een vergroting.

De verwondering gaat juist veel verder, tot ver voorbij het punt waar het de meeste mensen nog interesseert.

Derek Ogilvie – oude afleveringen geanalyseerd door Logates (deel 1/4)

by 19 Comments

Deel 1 – Deel 2 – Deel 3 – Deel 4

Logates, de persoon achter het Blog ter bevordering van het Logisch Redeneren analyseerde in 2008 een aantal afleveringen van Derek Ogilvie’s “The Ghost Whisperer”. In de artikelen staat dat de uitzendingen nog via RTL Uitzending Gemist te bekijken zijn, maar via de links kom je tegenwoordig op de verkeerde pagina terecht. Ik heb de uitzendingen daarom opnieuw opgezocht en zal ze de komende vier zaterdagen een voor een publiceren.

Onder de video van de betreffende aflevering staat telkens een gedeelte uit de analyse. Via de link ga je naar de volledige analyse op het blog van Logates. Tip: open de link in een nieuw venster of print hem en lees mee terwijl je de video bekijkt.

http://www.youtube.com/watch?v=f02fPKCSbXU&feature=share&list=PL2EE81EF280A588E7

De eerste analyse geeft een algemeen beeld, de latere analyses gaan soms van minuut tot minuut in op gebeurtenissen.

The Ghost Whisperer, seizoen 1, aflevering 3 – volledige analyse door Logates.

————————————

Laat ik beginnen met een positieve observatie: de makers hebben ervoor gekozen de beelden te voorzien van de sfeervolle muziek van componist Michael Giachino, de componist die ondermeer de muziek schreef voor de film “The Incredibles”, de serie “Alias” en natuurlijk “Lost”. Ik wist niet dat RTL4 de rechten bezit om de muziek van “Lost” onder het gezwam van Derek Ogilvie te plakken, maar ik ben blij toe: het is het enige dat me ervan weerhield de televisie niet uit te zetten!

Ik denk dat ik met de laatste zin van de vorige alinea mijn mening omtrent Derek Ogilvie al heb weggegeven: ik heb niets gezien dat me heeft doen twijfelen aan de gedachte dat hij een oplichter is. Bovendien komt hij op mij over als een zeer emotioneel labiel persoon, maar waarschijnlijk is dat een deel van zijn “act”. Die act bestaat uit de volgende ingrediënten:

– misdirection – Net zoals een goede goochelaar/illusionist maakt hij gebruik van” misdirection” om toeschouwers/cliënten af te leiden van wat er daadwerkelijk gebeurt. Hij beweegt veel, hij gaat plotseling staan midden in een zin, hij loopt onverwachte richtingen op en hij lijkt soms zonder waarschuwing in trance te raken, vaak ondersteunt door bizarre geluiden. Dit gedrag is zo bevreemdend dat mensen om hem heen overdonderd raken en zich niet meer goed kunnen concentreren op de realiteit. Het principe van “misdirection” is als volgt te omschrijven: de grote beweging leidt af van de kleine beweging oftewel in het geval van Derek Ogilvie, zijn bizarre gedrag leidt af van de onbeduidende, vaak oncontroleerbare informatie waarmee hij op de proppen komt.

– intimidatie – Derek komt regelmatig erg agressief over. Hij commandeert mensen de kamer te verlaten, of naar een bepaalde plaats te lopen of hij begint plotseling te schelden tegen een “geest”. De mensen om hem heen laten dit gedwee toe (in hun eigen huis!!) omdat ze hopen door Derek geholpen te worden, maar wat ze eigenlijk onbewust toe laten is dat Derek een kortstondige hiërachische structuur creëert waarin hij bovenaan staat, waarin hij het roer in handen heeft. Het is daarna zeer onnatuurlijk als lager geplaatste persoon in die structuur Derek te wijzen op eventuele missers, onderbewust is het in die situatie namelijk gepaster om Derek zoveel mogelijk gelijk te geven. Veel mediums maken gebruik van dit principe, maar ik heb nog nooit iemand dat zo agressief zien doen als Derek.

Dit is slechts een klein gedeelte, lees hier de volledige analyse door Logates.