• Skip to primary navigation
  • Skip to main content
  • Skip to primary sidebar

Kloptdatwel?

  • Home
  • Onderwerpen
    • (Bij)Geloof
    • Columns
    • Complottheorieën
    • Factchecking
    • Gezondheid
    • Hoax
    • Humor
    • K-d-Weetjes
    • New Age
    • Paranormaal
    • Pseudowetenschap
    • Reclame Code Commissie
    • Skepticisme
    • Skeptics in the Pub
    • Skeptische TV
    • UFO
    • Wetenschap
    • Overig
  • Skeptisch Chatten
  • Werkstuk?
  • Contact
  • Over Kloptdatwel.nl
    • Activiteiten agenda
    • Colofon – (copyright info)
    • Gedragsregels van Kloptdatwel
    • Kloptdatwel in de media
    • Interessante Links
    • Over het Bol.com Partnerprogramma en andere affiliate programma’s.
    • Social media & Twitter
    • Nieuwsbrief
    • Privacybeleid
    • Skeptisch Chatten
      • Skeptisch Chatten (archief 1)
      • Skeptisch Chatten (archief 2)
      • Skeptisch Chatten (archief 3)
      • Skeptisch Chatten (archief 4)

kritisch denken

Skeptische Podcasts: Een Kritische Review

1 January 2014 by Willem-Jan van Zeist 6 Comments

Voor het maken van een podcast zijn eigenlijk maar twee dingen nodig: een microfoon en een mening. Aangezien skeptici over het algemeen bol staan van de meningen mag het ons niet verbazen dat er behoorlijk wat podcasts te vinden zijn waar je het label ‘skeptisch’ op kan plakken. Als podcast-fanaat en Skepsis-‘lid’ wil ik jullie daarom graag wat voorbeelden laten zien van (naar mijn mening) goede podcasts. De onderstaande lijst is een selectie persoonlijke favorieten; voor uitgebreidere lijsten van podcasts zijn er genoeg andere lijstjes te vinden.

Een definitie van een ‘skeptische podcast’ is nog niet zo makkelijk, want ze bestaan in vele geuren en kleuren. Een overkoepelend thema van mijn selectie is dat er met een kritische geest, en uiteraard gewapend met wetenschappelijk denkvermogen, interessante onderwerpen worden uitgeplozen. Hieronder vallen voor mij onder andere de ‘traditionele’ skeptische onderwerpen (UFOs, kwakzalverij), discussies over wetenschappelijk nieuws, een kritische blik op religie, en leerzame verhandelingen over kritisch & wetenschappelijk denken. Een paar podcasts in mijn lijst hebben een meer atheïstisch karakter, en deze  worden niet standaard in het skeptische hoekje geplaatst. Ik probeer hiermee een breed beeld te geven van wat er aan interessants te vinden. Hoewel er zeker wel wat overlap is, heb ik besloten puur wetenschappelijke podcasts buiten beschouwing te laten.

Hieronder dan dus, in willekeurige volgorde, mijn favoriete podcasts (klik op de plaatjes om naar de website te gaan). Onderaan deze post staat ook een tabel met details en links. Mocht je een van de podcasts eens willen proberen, dan raad ik je aan in de archieven van de desbetreffende podcast interessante onderwerpen te zoeken. Schroom niet je eigen favoriete podcast in de commentaren te delen!

podcast cover - kritisch denken

Kritisch Denken (“De Vlaamse Held”) is een langlopende en populaire podcast van Jozef van Giel. Deze Vlaming vertelt op rustige toon over uiteenlopende onderwerpen en vermijdt daarbij geen ‘politieke’ onderwerpen zoals de opwarming van de aarde of GMOs. Daarnaast richt Jozef van Giel zich ook op leerzame ontwerpen zoals een korte cursus “Wat is Kritisch Denken?”. Een deel van de podcast bestaat uit vertalingen van Engelse publicaties of lezingen van bekende figuren. Kritisch Denken is de enige Nederlandstalige skeptische podcast waar ik me van bewust ben, maar is gelukkig wel van hoge kwaliteit!

Als bonus heeft Jozef van Giel ook de eenmalige podcast ‘Lopen met Darwin’ geproduceerd, alwaar hij een oude Vlaamse vertaling van de “Origin of Species” voorleest, in de vorm gegoten van een hardloop trainprogramma.

podcast cover - SGUThe Skeptics’ Guide to the Universe (“The Famous Five”) is zonder twijfel internationaal de bekendste in deze lijst. Gastheer Steven Novella (ook bekend van Neurologica en Science-Based Medicine) bespreekt in een talkshow format met de vier overige “Skeptical Rogues” zowel wetenschap als pseudowetenschap in het nieuws. Er zijn ook regelmatig interviews of gastoptredens van mensen uit wetenschappelijke en skeptische kringen. Een bekend segment waarmee je kritische denkvermogen wordt getest is “Science or Fiction?” met een aantal nieuwsitems waarvan er één fictief is (uiteraard moet je raden welke dat is).

podcast cover - skeptics with a KSkeptics with a K (“The English Lads”) is een productie van de Merseyside Skeptics Society (omgeving Liverpool), onder andere bekend van de 10:23 campagne en de conferentie QED. De podcast behandelt recente nieuwsitems rondom skepticisme en pseudowetenschap. Een lievelingsonderwerp van een van de presentatoren is bad PR, over de ongelofelijke onzin die kranten soms letterlijk van persberichten overnemen. Om van deze podcast te kunnen genieten moet je zowel tegen schunnig taalgebruik als slechte woordgrappen kunnen!

podcast cover - reality checkThe Reality Check (“The Funny Canadians”) is een al behoorlijk langlopende podcast uit Canada. Over het algemeen worden er drie segmenten gepresenteerd, elk over een onderwerp waar een van de presentatoren zich in verdiept heeft. Dus geen behandeling van recent nieuws, maar vooral degelijke staaltjes onderzoeksjournalistiek. Hoewel de onderwerpen niet altijd even serieus zijn (“Has Batman ever killed?“) worden de onderwerpen zonder uitzondering goed onderzocht en helder uitgelegd.

podcast cover - cognitive dissonanceCognitive Dissonance (“The Rude Americans”) are “not for the faint of heart or the easily offended”. Deze baldadige Amerikanen pakken iedereen aan die in hun weg zit en zijn daarbij op z’n zachts gezegd oneerbiedig te noemen. Hoewel ze zeker ook wel de ‘traditionele’ skeptische onderwerpen aanpakken, bespreken ze vaak bizarre verhalen over Amerikaans religieus rechts, fundamentalistische Islam en vergelijkbare negatieve zaken als gevolg van overontwikkelde geloofsovertuigingen. Ze zijn er helder in dat hun podcast zeker niet bedoeld is om mensen te overtuigen van hun gelijk, maar om met een dosis humor en sarcasme voor gelijkgestemden het (vaak slechte) nieuws te bespreken.

podcast cover - reasonable doubtsReasonable Doubts (“The Atheist Professors”) is zonder twijfel de beste podcast als het gaat om gedegen theologische discussies met een skeptische oogpunt (“Your skeptical guide to religion”). De podcast begint meestal met een aantal nieuwsitems, waarna er een bepaald onderwerp wordt uitgediept. Hoewel de nadruk op het Christendom ligt, worden veel discussies in een bredere context gevoerd. In de sectie ‘polyatheism’ behandelt men elke aflevering mooie verhalen uit verschillende mythologieën met meestal als conclusie: “Another God not worth believing in”. De kwaliteit van deze podcast is hoog door de diepgaande kennis van de presentatoren, die de zware onderwerpen ook nog eens op een luchtige manier weten te brengen.

podcast cover - exposing pseudoastronomyExposing Pseudoastronomy (“The Diligent Astronomer”) wordt geproduceerd door de astronoom Stuart Robins en is gericht op mensen die het niet erg vinden af en toe de diepte in te duiken. De naam van de podcast spreekt voor zich: reken op onderwerpen als de platte aarde, holle aarde, groeiende aarde, planeet X, en ga zo maar door. Word je helemaal wild van een diepgaande deconstructie van Erich von Däniken en zijn onzinnige Ancient Aliens dan is dit helemaal je ding! Het mooie van deze podcast is dat je ook veel leert over echte astronomie. Als gediplomeerd astronoom zal Dr. Robins je, alvorens de theorie van de platte aarde verfijnd de grond in te boren, eerst haarfijn uitleggen hoe we weten dat de aarde rond is.

podcast cover - bereasonableBe Reasonable (“The Reasonable Superheroes”) is de tweede podcast van de Merseyside Skeptics Society op deze lijst. Met een waar soort supertalent gaan deze dappere mensen het gesprek aan met ‘pseudo’ beoefenaars, zoals mediums, astrologen, en UFO onderzoekers. Het format is zowel mooi als frustrerend: ze laten hun gasten uitgebreid aan het woord om hun ideeën uit te leggen. Hoewel er zeker kritische vragen gesteld worden (op redelijke toon natuurlijk) is het vooral de bedoeling om te horen hoe de gasten zelf hun overtuigingen onderbouwen. Het frustrerende hieraan is dat je uiteraard om de paar minuten “maar dat klopt niet!” wilt roepen. Desalniettemin is het vanwege deze opzet een extreem leerzame podcast!

podcast cover - point of inquiryPoint of Inquiry (“The Famous Guests Show”) is de officiële podcast van het Center for Inquiry. Deze podcast is het ondertussen wel gewend om skeptische en wetenschappelijke beroemdheden op bezoek te hebben. De podcast bestaat voornamelijk uit een diepte-interview met interessante personages uit veel verschillende disciplines. Zowel de geïnterviewden als de presentatoren  hebben altijd een indrukwekkende kennis van zaken en dit levert vrijwel altijd boeiende gesprekken op. Op Wikipedia is een handig lijstje te vinden met de meest populaire gasten die eerder op de podcast verschenen.

podcast cover - skeptoidSkeptoid (“I am Brian Dunning, from skeptoid.com”) van Brian Dunning is al lang bekend door zijn korte maar krachtige afleveringen met skeptische onderwerpen binnen wat hij zelf ‘pop culture’ noemt. Het is een one-man show waarin per aflevering een onderwerp wat Dunning heeft onderzocht aan bod komt. Al bijna 400 afleveringen lang komen er veel van de traditioneel skeptische onderwerpen langs zoals Bigfoot, UFOs en paranormale zaken. Skeptoid behandelt daarnaast vaak verhalen uit recente of oude folklore, waarbij je veel nieuwe dingen zult leren waarvan je nog niet wist dat mensen erin geloofden (zoals de Mongolian Death Worm!).

Podcast cover - Inquiing mindsInquiring Minds (“The New/Old kids on the Block”) is een veelbelovende nieuwe podcast met bekende namen als presentatoren. Chris Mooney en Indre Viskontas waren namenlijk al eerder actief op de Point of Inquiry podcast, en Mooney is ook bekend van een aantal boeken van zijn hand. Hun nieuwe show “Inquiring Minds” bestaat uit een paar nieuwsitems met daarna een lang interview met specialisten uit verschillende velden, met een nadruk op klimaatwetenschap. De Podcast wordt gesponsord door “The Climate Desk“, een journalistieke samenwerking van onder andere the Guardian, Wired, Slate, en Mother Jones.

podcast cover - thomas and the bibleThomas and the Bible (“Doubting Thomas”) is een van mijn persoonlijke favorieten, maar wel eentje voor de liefhebber. Het concept is simpel: Thomas leest, ongehinderd door enige voorkennis, de hele bijbel voor en maakt daarbij wat vage opmerkingen en grappen. Aangezien de bijbel op sommige plekken enigszins *ahem* eentonig kan zijn, gaat dit met veel pijn, moeite, en gegeeuw. Het is zeker een droog soort humor waar je van moet houden. Hij is overigens ondertussen pas bij het boek van Ezra, dus hij heeft nog even te gaan.

Overzicht van alle podcasts met links:

Name (link)DuurVerschijntSindsNr.
Kritisch Denken15-45 minutenOnregelmatigFebruari 2009177
The Skeptics' Guide to the Universe60-75 minutenElk weekendMei 2005441
Skeptics with a K60-75 minutenTweewekelijksAugustus 2011112
The Reality Check30-60 minutenElk weekendAugsuts 2008277
Cognitive Dissonance60-90 minutenElk weekendApril 2011131
Reasonable Doubts60-90 minutenOnregelmatigOktober 2007123
Exposing Pseudoastronomy30-60 minutenTweemaandelijksAugustus 201197
Be Reasonable30-60 minutenOnregelmatigJanuari 201311
Point of Inquiry30-60 minutenWekelijksDecember 2005397
Skeptoid10-15 minutenWekelijksOktober 2006395
Inquiring Minds45-60 minutenWekelijksSeptember 201314
Thomas and the Bible30-60 minutenOnregelmatigMei 2010107

 

Filed Under: Algemeen, Skepticisme Tagged With: be reasonable, cognitive dissonance, exposing pseudoastronomy, inquiring minds, kritisch denken, podcast, point of inquiry, reality check, reasonable doubts, skeptics guide to the universe, skeptics with a k, skeptiod, thomas and the bible

Home Academy bestaat 10 jaar & viert dit met forse kortingen

14 November 2013 by Maarten Koller Leave a Comment

Schermafbeelding 2011-04-25 om 00.02.30
Home Academy is een bedrijf dat lezingen opneemt en als ‘luisterboek’ publiceert op CD en/of MP3. Voor skeptici zitten er zeer interessante tussen, zoals Kritisch Denken van Johan Braeckman die we op Kloptdatwel al eens besproken hebben.

Momenteel viert Home Academy feest vanwege hun 10-jarig bestaan en ze geven kortingen tot 80%. Kritisch Denken kost nu bijvoorbeeld slechts €12,75. Doe er uw voordeel mee!

 

Disclaimer: Wij worden niet gesponsord door Home Academy. Het leek mij slechts relevant nieuws voor skeptici.

 

Filed Under: Kort, Skepticisme Tagged With: home academy, johan braeckman, kritisch denken

Fotografie met Aardbevingsneutronen

28 November 2012 by Martin Bier 41 Comments

Zo diepgaand en intensief zijn de analyses en de discussies dat de studie van de lijkwade van Turijn reeds een eigen vakgebied is met een eigen naam: de sindologie. De meest recente bijdrage aan de sindologie betreft het inzicht dat een aardbeving ten tijde van Jezus’ overlijden gepaard ging met kernreacties die zo hevig waren dat Jezus’ afbeelding ingebrand werd op de lijkwade. Kritische kanttekeningen lijken op hun plaats.

Het was rondom 1400 dat de lijkwade van Turijn voor het eerst opdook. Na de kruisdood zou het stoffelijk overschot van Jezus erin zijn gewikkeld. Drie dagen later vond de herrijzenis plaats. Maar een afdruk van het lichaam zou op het linnen doek zijn achtergebleven.

Fotografie met Aardbevingsneutronen 1
Het gezicht op de lijkwade van Turijn. Het contrast is verhoogd. (foto: Wikimedia Commons)

Is het “echt”? En, als het “echt” is, hoe komt het dan dat een vers lijk een afdruk achterlaat? Dat zijn dus de vragen. In 1988 kwam er een probleem bij. In dat jaar testten drie laboratoria, onafhankelijk van elkaar, kleine stukjes van de lijkwade met de C14 methode. Het oordeel was unaniem: het doek was vervaardigd in de 14e eeuw. Om z’n waardigheid te behouden heeft het Vaticaan steeds een zekere afstand tot de discussies bewaard en zich in haar uitspraken op de vlakte gehouden.

In een recent artikel in de Scientific Research and Essays wordt geclaimd dat de lijkwade echt is en dat kernreacties alle raadsels oplossen. Het artikel heeft een lange titel: Piezonuclear neutrons from earthquakes as a hypothesis for the image formation and the radiocarbon dating of the Turin Shroud. De vier auteurs komen zowaar zelf uit Turijn en zijn daar verbonden aan het Department of Structural Engineering and Geotechnics van de Politecnico. De titel vat de essentie van het artikel goed samen. Een aardbeving kort na de kruisiging zou een bombardement van neutronen veroorzaakt hebben. Hiermee zou een soort röntgenfoto gemaakt zijn van Jezus’ lichaam. Het linnen doek zou daarbij als fotografische plaat gefungeerd hebben. Verder zou dat seismisch neutronenbombardement kernreacties veroorzaakt hebben. Die kernreacties zouden de verhouding van de koolstofisotopen veranderd hebben en hierdoor zouden de uitkomsten van de C14-datering niet langer betrouwbaar zijn.

Fotografie met Aardbevingsneutronen 2
(foto: Judgefloro | Wikimedia Commons)

Edoch, er is erg veel aan te merken op deze voorstelling van zaken.

Voor een aardbeving in 33 n. Chr. baseren de auteurs zich op het Evangelie van Matteüs. In hoofdstuk 27 van dat evangelie is inderdaad sprake van een aardbeving ten tijde van de kruisiging. Maar met die vermeende aardbeving zou er, volgens Matteüs, een drie uur durende zonsverduistering zijn geweest (wat onmogelijk is) en zouden er ook heiligen uit hun graven zijn opgestaan en de stad zijn ingewandeld.

Dat er onder hoge druk, als in het binnenste van de aarde, kernreacties zouden kunnen plaatsvinden is een stokpaardje van de Turijnse onderzoekers. Ze hebben er ook elders over gepubliceerd. Deze ideeën, echter, hebben weinig ingang gevonden onder de vakgenoten (zie, bijvoorbeeld, hier, hier en hier). De gedachte is dat de grote druk onder de grond bij de aardbeving resulteerde in een stroom neutronen vanuit de grond. De neutronen gingen door het lichaam heen en creëerden de afbeelding. De veronderstelde aardbeving heeft de voor Europa ongekende kracht van meer dan 8 op de schaal van Richter. Volgens de vier Turijners kan het bij zo’n aardbeving in de loop van 15 minuten om 1013 (tien biljoen) neutronen per vierkante centimeter gaan. Dit is, aldus de auteurs, voldoende om de afbeelding te veroorzaken en de isotopenverhouding te veranderen.

Fotografie met Aardbevingsneutronen 3
De kapel in Turijn waar de lijkwade bewaard wordt. (foto: Parlis Orlanda | Wikimedia Commons)

Rondvliegende neutronen zijn een vorm van radioactieve straling. De eenheid die gebruikt wordt in de analyse van de schade die radioactieve straling doet is de “gray“. Één gray voel je nauwelijks. Tien gray is dodelijk. Het is eenvoudig na te gaan dat tien biljoen neutronen per vierkante centimeter overeenkomt met zo’n 200 gray voor elke persoon die eraan is blootgesteld. Kortom, als de inschatting van het Turijnse team correct is, dan zou iedereen in Jeruzalem een acute stralingsdood zijn gestorven tijdens die vermeende, apocalyptisch grote aardbeving van 33 n. Chr. De apostelen, de Heilige Maagd, Pontius Pilatus … allemaal omgekomen. Nog tot jaren nadien zou het Heilige Land een nucleaire fall-outzone zijn gebleven.

Stel dat het echt zo zou zijn dat aardbevingen gepaard gaan met kernreacties die de uitkomst van een C14-datering met een factor 3 kunnen veranderen. De C14-methode zou dan volledig ontoepasbaar zijn in seismisch actieve gebieden zoals het Middellandse Zeegebied. Feit is echter dat de methode altijd zeer succesvol is gebleken, vooral in de studie van de oude beschavingen van rond de Middellandse Zee. Grote systematische ongerijmdheden zijn er nooit gevonden.

De uitkomst van de C14-analyses van 1988 is in overeenkomst met wat historici te melden hebben. Het was halverwege de middeleeuwen dat relikwieën populair werden in Europa. Met de heilige graal, bijvoorbeeld, gaat het om de beker waaruit gedronken werd tijdens het laatste avondmaal. Soms ook wordt er de beker mee bedoeld waarin Jezus’ bloed werd opgevangen toen hij aan het kruis hing. Welnu, over graal en graalridders wordt pas in de 12e eeuw voor het eerst geschreven. Relikwieën werden een ware rage tegen het eind van de middeleeuwen. Er ontstond een zeer levendige handel in botjes en kledingstukken die aan heiligen en martelaren toebehoord zouden hebben. Veel vervalsingen kwamen er toen ook in omloop. De eerste schriftelijke melding over de lijkwade van Turijn is van 1390 en komt van de hand van een bisschop die beweert dat het om bedrog gaat.

Aardbevingsneutronen die een afbeelding maken op een gevoelige plaat van linnen vormen niet echt een aannemelijk verhaal. Dat het met die lijkwade om een ordinaire 14e-eeuwse vervalsing gaat is uiteindelijk een stuk waarschijnlijker.

Filed Under: Buitenland, Wetenschap Tagged With: geloof, hoax, kritisch denken, lijkwade van Turijn

The Debunking Handbook

23 July 2012 by Ruud Herold 9 Comments

The Debunking Handbook 4

De website SkepticalScience.com is een website die zich richt op het verklaren van de wetenschap achter klimaatsverandering, maar misschien nog meer op het leveren van tegenargumenten tegen de misinformatie die verspreid wordt op het gebied van `global warming’. Dit doet ze onder andere door de (non)argumenten die vaak gehanteerd worden in deze discussie één voor één te behandelen en daarop een wetenschappelijk beargumenteerd antwoord te geven. Een andere manier is het gratis als pdf-file ter beschikking stellen, aan iedereen die de website bezoekt, van het ‘Debunking Handbook‘ [Klik hier voor de NL-versie] dat geschreven is door John Cook en Stephan Lewandowsky (november 2011). Het pamflet bevat zes pagina’s aan informatie en één pagina bibliografie.

Ik heb voor de zekerheid nog eens in mijn Prisma-woordenboek opgezocht waar ‘debunking’ precies voor staat. Ik vond drie omschrijvingen te weten ‘ontmaskeren’, ‘van zijn voetstuk stoten’ en de meer figuratieve betekenis van ‘tot zijn ware proporties terugbrengen’. De meer figuratieve betekenis spreekt me eigenlijk iets meer aan, maar in het spraakgebruik bedoelt men vaker ontmaskeren.

Het boekje biedt enkele praktische richtlijnen aan die effectief zijn om de invloed die misinformatie uitoefent te reduceren. Begonnen wordt met de waarschuwing dat als men misinformatie probeert te ontmaskeren men soms een tegenovergesteld effect bereikt en de misinformatie zelf versterkt. Bij dit type communicatie is het dus noodzakelijk om er rekening mee te houden dat een poging tot ontmaskering een averechts effect kan hebben. Het boekje biedt enkele methoden om dit effect te voorkomen. Daarnaast wordt uitleg gegeven over het belangrijkste onderdeel van het ontmaskeringstraject namelijk het presenteren van een alternatieve verklaring.

Om effectief te kunnen ontmaskeren moet men aan drie voorwaarden voldoen. Als eerste moet het weerwoord gefocust zijn op de basisfeiten en niet op de misinformatie zelf. Dit om te voorkomen dat de misinformatie zelf meer aandacht krijgt. Ten tweede geeft men altijd eerst een waarschuwing dat de informatie die men gaat bespreken niet klopt. Ten derde is het essentieel dat men een alternatieve verklaring aanbiedt waarin de kernstukken van de misinformatie opgenomen zijn.

Eén van de effecten die tegen ontmaskering kan werken, noemt men het Familiarity Backfire Effect. Hiermee bedoelt men dat door het proberen te ontmaskeren men de misinformatie herhaalt en zo uiteindelijk de mythe versterkt. Door het herhalen van de misinformatie werkt de poging tot ontmaskeren averechts. De manier om dit effect the voorkomen is ervoor te waken dat men de misinformatie herhaalt en zich te concentreren op de feiten die men wil overbrengen. Indien men er niet aan ontkomt om de misinformatie te herhalen, kan men het beste ervoor zorgen dat de nadruk op de feiten komt te liggen.

Een ander effect is het Overkill Backfire Effect. Indien men teveel argumenten aandraagt, overlaadt men als het ware degenen die men wil overtuigen en kan men eindigen met een situatie waar de misinformatie versterkt is. Het beste is om op dat gebied economisch te werken en te focussen op enkele van de meest krachtige feiten en die te presenteren op een manier die gemakkelijk te verwerken is. Houdt het taalgebruik eenvoudig en gebruik korte zinnen. Probeer te eindigen met een eenvoudige maar sterke boodschap.

Het Worldview Backfire Effect is het effect waar men het meeste last van kan krijgen aangezien het te maken heeft me de manier waar mensen naar de wereld kijken en hun culturele achtergrond. Het is praktisch onmogelijk voor iedereen om informatie onbevooroordeeld te verwerken. Als iemand al erg overtuigd is van zijn eigen gelijk zullen tegenargumenten er alleen maar toe leiden dat men in zijn opvattingen versterkt wordt. Men spendeert dan onevenredig veel tijd om tegenargumenten te verzinnen. Sceptici herkennen dit als ‘cognitieve dissonantie`. Dit effect is moeilijk te overkomen. Het is daarom vaak beter de aandacht in eerste instantie te richten op diegenen waarbij de misinformatie nog niet zo sterk verankerd is. Een tweede benadering heeft meer te maken met de manier waarop men de tegenargumenten brengt. Het doel is dan de informatie te verstrekken op een manier die het minst bedreigend is voor degene waarvan het wereldbeeld aangevallen wordt. Dit kan men proberen te bereiken door eerst een poging te doen het zelfbeeld te versterken (door bv een episode proberen op te roepen waar de betreffende persoon zelfbewust en krachtig is opgetreden). Een tweede manier heeft meer te maken met het woordgebruik dat men bezigt. Probeer woorden te vermijden die als bedreigend ervaren kunnen worden (hetgeen overigens sterk afhankelijk kan zijn van de culturele en politieke achtergrond van de betreffende persoon).

Mensen verwerken informatie door een mentaal model te bouwen dat een verklaring geeft. Dat gebeurt ook met misinformatie. Als men echter valide tegenargumenten aandraagt, slaat dat een gat in dat mentale model. Om dit dilemma op te lossen geven mensen toch vaker de voorkeur aan een foutief model dat compleet overkomt dan een correct model dat als incompleet ervaren wordt. Daarom is het van belang om ervoor te zorgen dat men een alternatieve verklaring kan aanbieden die het betreffende gat kan opvullen. Dat zou een gedegen uitleg kunnen zijn waarom de mythe foutief is, door bijvoorbeeld te bewijzen dat de mythe gebaseerd is op retoriek en niet op feiten. Om een alternatieve verklaring geaccepteerd te krijgen, moet deze plausibel zijn en alle geobserveerde kenmerken van de gebeurtenis kunnen verklaren.

Het laatste advies dat gegeven wordt, kan men samenvatten als plaatjes zeggen meer dan woorden.  Informatie die op een grafische manier gepresenteerd is, wordt beter verwerkt en begrepen. Het handboek geeft wat dat betreft enkele mooie voorbeelden.

De afbeelding (klik voor een vergroting) laat een infographic zien zoals die gepresenteerd wordt in The Debunking Handbook.

The Debunking Handbook 5
Anatomie van een effectieve ontmaskering (klik voor een vergroting) – Deze afbeelding is vertaald vanuit het Engels door Richard Lei van de Skepsis-werkgroep Amsterdam.

Addendum op 7 januari 2012:
Recentelijk zijn we er achter gekomen dat er tegenwoordig ook een Nederlandse versie is die te downloaden is als pdf getiteled: ‘Het Debunking Handbook‘.

Ruud Herold – Skepsis-werkgroep Amsterdam

Filed Under: Algemeen, Skepticisme Tagged With: debunking, debunking handbook, John Cook, klimaat, kritisch denken, ontmaskeren, skepticisme, Stephan Lewandowsky

TED lezing van Ben Goldacre over onzinclaims

14 July 2012 by Gert Jan van 't Land 18 Comments

De Engelse publicist Ben Goldacre gaf in 2011 een interessante TED-Talkover ‘bad science’. Elke dag zijn er nieuwsberichten over nieuwe gezondheidsadviezen, maar hoe kun je weten of ze kloppen? Arts en epidemioloog Ben Goldacre toont ons op hoge snelheid op welke manieren bewijsmateriaal wordt gemanipuleerd, van de verblindend voor de hand liggende voedingsclaims tot de zeer subtiele trucs van de farmaceutische industrie. Met Nederlandse ondertiteling.

Ben Goldacre is de auteur van ‘Bad Science’ — unpicking dodgy scientific claims made by scaremongering journalists, dubious government reports, evil pharmaceutical corporations, PR companies and quacks.

Wie geen videoscherm ziet kan hier klikken.

 

 

Begin 2011 zetten we ook al een lezing van Ben Goldacre op Kloptdatwel.

Filed Under: De ideeën van, Gezondheid, Skeptische TV Tagged With: Ben Goldacre, kritisch denken, statistiek, ted talk, tedtalk, video, wetenschappelijke fraude

  • « Go to Previous Page
  • Page 1
  • Page 2
  • Page 3
  • Page 4
  • Interim pages omitted …
  • Page 6
  • Go to Next Page »

Primary Sidebar

Steun ons via:
Een aankoopbol.com Partner (meer info)
Of een donatie

Schrijf je in voor de nieuwsbrief!

Skeptic RSS feed

  • Error
  • Error
  • SBM

RSS Error: WP HTTP Error: cURL error 28: Failed to connect to skepsis.nl port 443 after 5206 ms: Connection timed out

RSS Error: A feed could not be found at `https://skepp.be/feed`; the status code is `404` and content-type is `text/html; charset=UTF-8`

The War Over Ultraprocessed Foods
3 December 2025 - Steven Novella

Recently the city of San Francisco sued several food giants (Kraft Heinz, Mondelez and Coca-Cola) for deceptively marketing “ultraprocessed foods” and then externalizing the resulting health care costs onto the public. They cite a recent Lancet review which concludes: “The totality of the evidence supports the thesis that displacement of long-established dietary patterns by ultra-processed foods is a key driver of the […] The post The War Over Ultraprocessed Foods first appeared on Science-Based Medicine. [...]

Dr. Vinay Prasad: “The Incidence of Myocarditis Found for Young Men after SARS-CoV-2 Infection is Larger Than What We Found for Myocarditis Following COVID-19 Vaccination.”
2 December 2025 - Jonathan Howard

That plus 12 other thoughts about Dr. Vinay Prasad's recent memo. The post Dr. Vinay Prasad: “The Incidence of Myocarditis Found for Young Men after SARS-CoV-2 Infection is Larger Than What We Found for Myocarditis Following COVID-19 Vaccination.” first appeared on Science-Based Medicine. [...]

Robert F. Kennedy, Jr. is definitely coming for your vaccines, part 5: VAERS and a useful idiot at the FDA
1 December 2025 - David Gorski

In the sadly continuing story of how Health and Human Services Secretary RFK Jr. is working to eliminate vaccines, we look at a useful idiot, Dr. Vinay Prasad, and how he is weaponizing dead children to justify making vaccines harder to approve. The post Robert F. Kennedy, Jr. is definitely coming for your vaccines, part 5: VAERS and a useful idiot at the FDA first appeared on Science-Based Medicine. [...]

Recente reacties

  • Hans1263 on Bedenkingen bij het rapport over oversterfte van Ronald Meester en Marc JacobsIk was ook goed in scheikunde, ben nooit apart gezet, maar ik voel me nog steeds apart. 😀
  • Renate1 on Bedenkingen bij het rapport over oversterfte van Ronald Meester en Marc JacobsIk was vrij goed in scheikunde op school. Daarom werd ik altijd apart gezet tijdens proefwerken.
  • Klaas van Dijk on Artsencollectief geeft podium aan kankerkwakzalver William Makis op hun quackfestDe Radboud UMC arts Jona Walk doet in haar toespraak en in de aan deze toespraak gekoppelde postings op Substack,
  • Hans1263 on Bedenkingen bij het rapport over oversterfte van Ronald Meester en Marc Jacobs@Renate Zo is het. Ja, dat komt precies, want anders kun je geen analytische chemie bedrijven en krijg je verkeerde
  • Renate1 on Bedenkingen bij het rapport over oversterfte van Ronald Meester en Marc Jacobs@ Hans, Dat bedoelde ik. Het is natuurlijk de optelsom van het atoomgewicht van de atomen in het molecuul.

Archief Kloptdatwel.nl

Copyright © 2025 · Metro Pro on Genesis Framework · WordPress · Log in