Kloptdatwel?

skepsis congres

Internet wakkert complotdenken aan

by 2 Comments

Internet wakkert complotdenken aan 1
De website van de kritische prikkers

Vroeger, voor de zegetocht van Internet, werd informatie gefilterd door deskundigen en autoriteiten. De mainstream media, zoals in Nederland de kwaliteitskranten en het NOS Journaal, gingen (en gaan nog steeds) vaak te rade bij deskundigen. Maar steeds meer mensen zoeken hun informatie op het internet. Steeds  meer mensen vertrouwen op de resultaten van een google zoekopdracht. Ze komen dan snel bij onzin sites. En die zien er vaak gelikt en betrouwbaar uit. Kijk zelf eens op deze twee sites en beoordeel of het uiterlijk van de sites iets zegt over hun betrouwbaarheid: de website van de vereniging kritisch prikken (die vaccinaties wil ontmoedigen) en de website van KWF Kankerbestrijding. Beide kwamen naar boven bij een google search naar het vaccinatie programma tegen HPV bij meisjes.

Internet wakkert complotdenken aan 2
De website van kwf

Internet draagt ook bij aan versnippering in de samenleving. Tegenwoordig zijn er in veel mindere mate dan vroeger centrale bronnen meer waar iedereen naar toe gaat voor informatie. Iedereen heeft in no-time een gelikte website in de lucht en bedient zijn eigen achterban. ‘Kloptdatwel’ is een voorbeeld. Maar ook dubieuze claims worden op die manier goed verspreid. Kijk eens naar de website van de kritische prikkers (opgericht door homeopathen) en trek je eigen conclusie. Iedereen heeft zijn eigen website en zijn eigen gelijk. Dat verklaart mede het succes van websites die gevaarlijke onzin verkopen.

Internet geeft op die manier ruim baan aan de verspreiding van complottheorieën. Herinner je je nog de golf van complotdenken die over Nederland spoelde in het kader van de vaccinaties tegen de varkensgriep? De overheid zou ons willen inenenten met nano-chips. Ook de succesvolle campagne van de vereniging kritisch prikken tegen inenting van meisjes tegen het HPV virus deed regelmatig een beroep op complotdenken. Voor meer informatie over inentingen en complotdenken: zie dit NOS artikel en dit artikel uit Skepter.

In de NRC werd enkele maanden geleden uitgelegd dat internet de sociale controle heeft uitgeschakeld die vroeger tegenging dat onzin zich snel kon verspreiden. Als iemand in de dorpskroeg onzin orakelde werd de betreffende persoon gevraagd of het niet eens tijd was om naar huis te gaan. En daarmee was het afgelopen. Nu wacht thuis het weblog.

Het zou goed zijn als op school zou worden uitgelegd hoe je bij betrouwbare informatie kunt komen en hoe je onzin kunt herkennen. We benaderen deze uitdaging alsof internet niet bestaat. We hebben nog veel te weinig in de gaten hoe belangrijk het is dat we internet weerbaarheid leren. Kennis en betrouwbare informatie zijn immers de fundamenten van onze samenleving.

Ook zou het goed zijn als instanties die betrouwbare informatie verspreiden zich meer zouden verdiepen in de spelregels van de internetsamenleving. Dat zou een  mislukking zoals die van de HPV-vaccinatiecampagne in 2009 kunnen voorkomen. Toen raakten veel meiden en ouders aan het twijfelen over de veiligheid van de HPV-inenting en besloten om die niet op te halen. Wij denken: dat kan beter.

Sociale media – creëer je eigen feiten

by Leave a Comment

De Amerikaanse mid-term verkiezingen zijn net voorbij. De resultaten zijn enorm beïnvloed door de handige manier waarop met name de Republikeinse Partij (en dan met name de Tea Partiers) sociale media en internet gebruikt hebben om verdachtmakingen te presenteren als feiten. Zo droeg internet er aan bij dat twijfel is ontstaan of Obama wel een echte Amerikaan is. Dit artikel van Michael Hirschorn in het toonaangevende tijdschrift The Atlantic gaat er over.

Hirschorn: “What is unique, and uniquely concerning, about digital media is the speed with which properly packaged (dis)information can spread and how hard it is for fact and reason to catch up. Sarah Palin quickly adopted Twitter perhaps because it enabled her to blast forth dramatic proclamations that, given the 140-character limit, she couldn’t be expected to explain or defend. Henceforth, election-changing controversies will be ginned up with simple, misleading phrases such as death panels or Ground Zero Mosque“.

Nu gaat dit blog niet over politiek en we doen dus ook geen uitspraak over wat we vinden van stembuskandidaten. Maar de campagne van de afgelopen maanden in de VS is wel een perfecte praktijkcase van de macht van internet. Hierover schrijven we morgen een blogpost op kloptdatwel (“internet wakkert complotdenken aan“).

In de video hieronder een discussie met Michael Hirschorn. Wie het scherm niet ziet kan hier klikken.

Met dank aan videovolt.blogspot.com.

Denver stemt tegen stedelijke ‘alien commissie’

by 1 Comment

In Denver heeft dinsdag 80% van de kiezers gestemd tegen een voorstel om een Commissie voor Buitenaardse Aangelegenheden in te stellen. De Engelse krant The Guardian bericht dit op 3 november.

Afgelopen zaterdag berichtte de NOS over het initiatiefvoorstel: “De bewoners van de stad in de staat Colorado stemmen dinsdag bij de tussentijdse verkiezingen over een voorstel om een Commissie voor Buitenaardse Aangelegenheden op te richten. De UFO-commissie zal bestaan uit experts die de gezondheid, de veiligheid en het cultureel welzijn van de burgers moeten verzekeren indien er buitenaardse wezens verschijnen”.

Wellicht was Jeff Peckman, een van de initiatiefnemers voor het voorstel geïnspireerd door de Verenigde Naties, waarover we eerder in dit blog berichtten? Peckman mocht in 2008 in de Late Show van David Letterman uitleg geven over een video waarin buitenaardsen zouden zijn te zien. De video, en met name de foto hiernaast waarin de bovenkant van een alien-hoofd te zien zou zijn, trokken in 2008 veel media-aandacht. Mijn vermoeden is dat dit op zijn best een geval is van pareidoloia, vormen zien waar die er niet zijn (zie een eerdere post in dit blog). Misschien is de vorm in het raam een reflectie op het glas?

In de Late Show video zie je  een humoristische dialoog tussen Letterman en Peckman. Letterman laat zich niet overtuigen ‘zie je in die vlek een alien?’. Peckman krijgt ondertussen de gelegenheid om zijn theorie uit te leggen. Overheid en bedrijfsleven weten al jarenlang dat aliens op aarde zijn geland. ‘Waarom houden ze dat dan toch verborgen?’ vraagt Letterman. Peckman ‘omdat de aliens ons willen helpen met goedkope,  schone technologie en met vrede, houden regeringen en bedrijven alles in de doofpot’. Tja. Wat zou Coen Vermeeren hier van denken?

Over de verkiezingsuitslag is Peckman niet ontevreden: “De uitslag is minder ernstig dan ik dacht, dit heeft gewoon meer tijd nodig” aldus Peckman in The Guardian.

Bijenmysterie opgelost – het zijn niet de chemtrails, het is een ziekte

by Leave a Comment

Al jarenlang verdwijnen grote hoeveelheden honingbijen in de Verenigde Staten en in Europa op onverklaarbare wijze. Het patroon is steeds hetzelfde – de ene dag is een bijenkast gevuld met bijen,  de volgende dag is de kast leeg – van de bijen is geen spoor meer te bekennen. Niet alleen een mysterie – ook een groot probleem voor de landbouw die van de bijen afhankelijk is voor bestuiving en bevruchting van gewassen. Zonder bijen geen appels bijvoorbeeld.

Bijenmysterie opgelost - het zijn niet de chemtrails, het is een ziekte 3
chemtrailfoto uit besproken video

Dit was voer voor samenzweringsdenkers – zou het verdwijnen van de bijen een bedoeld of onbedoeld effect zijn van het  geheime chemtrail-programma van de overheid? Chemtrails zijn volgens de complotdenkers de witte strepen achter vliegtuigen, dit zouden geen normale condenssporen van de uitlaat van de vliegtuigmotoren zijn, maar sporen van chemicaliën die over ons worden uitgespoten. Een voorbeeld van zo’n theorie vind je hier (scroll naar beneden tot het plaatje van een bij op een bloem), ook de video hieronder is een voorbeeld. Op het internet is een zeer levendige gedachtenwisseling over vliegtuigen die chemicaliën over ons uitstorten. Er zijn plaatjes van witte strepen achter vliegtuigen en van spuitinstallaties op en in vliegtuigen. In werkelijkheid is er geen enkel concreet bewijs dat vliegtuigen chemicaliën over ons uitstorten. De witte strepen achter vliegtuigen zijn niets anders dan condensatiesporen. De foto hiernaast is vermoedelijk het resultaat van creatief fotoshoppen.

In ieder geval is nu duidelijk dat het bijensterven niet wordt veroorzaakt door chemtrails. Er is namelijk een doodnormale verklaring gevonden voor het verdwijnen van de bijenvolken. Het is een tot nu toe onbekende combinatie van ziekteverwekkers. In het internet-tijdschrijft PlosOne verscheen hierover kort geleden een artikel. In de New York Times van 7 oktober 2010 stond naar aanleiding van deze publicatie een interessant artikel waarin de spannende zoektocht naar de ziekteverwekker wordt beschreven, klik hier (inloggenis misschien nodig).

Een onderdeeltje van de chemtrail samenzweringstheorie is dus ontmaskerd.  Er wordt veel energie en overtuigingskracht in de chemtrail theorieën gestoken. Een goed voorbeeld is deze uiterst gelikte video (ongeveer 95.000 keer bekeken!) die helemaal is gewijd aan het verdwijnen van de bijenvolkeren in de VS. Wie geen scherm ziet, klikt hier.

Je kunt je afvragen wat het helpt dat deze samenzweringstheorie is ontmaskerd. Wellicht hoor je op het Skepsis congres op 13 november over samenzweringstheorieën het antwoord.

https://youtube.com/watch?v=nycZCoz7HJ4

James Randi in Utrecht: “Hoor ik daar een eenhoorn?”

by 17 Comments

James Randi in Utrecht: "Hoor ik daar een eenhoorn?" 4
James Randi in Utrecht 11 juni 2010

James Randi riep Coen Vermeeren, hoofd van het  Studium Generale van de Universiteit in Delft, op om wetenschappelijk te denken. Randi deed dat tijdens zijn lezing in Utrecht op 11 juni 2010. Coen Vermeeren vertelt in openbare colleges van de Universiteit Delft dat het heel goed denkbaar is dat aliens al lang op aarde zijn geland en dat de autoriteiten samenzweren om dit feit verborgen te houden.

Coen Vermeeren is eerder in kloptdatwel besproken (klik op de tag bij dit bericht). Ook is een uitgebreid artikel van de hand van Rob Nanninga aan Vermeeren gewijd in het Skepsis Blog (TU Delft gekidnapt door aliens). De lezingen van Vermeeren kun je vinden op de site van Studium Generale van Delft: de eerste lezing duurt een uur en de tweede lezing duurt twee uur.

Coen Vermeeren valt met zijn denkwijze, denken wij, in de valkuil dat hij in allerlei losse feiten een samenhang zoekt die er naar ons beste weten niet is. Als wetenschapper zou Vermeeren echter moeten weten dat de verklaring die de minst vergaande aannames vraagt gewoonlijk de beste is. Dit principe staat bekend als het ‘Scheermes van Occam’, zo genoemd naar de 14e eeuwse Franciscaner monnik die deze regel onder woorden bracht. Scherper geformuleerd: “When competing hypotheses are equal in other respects, the principle recommends selection of the hypothesis that introduces the fewest assumptions and postulates the fewest entities while still sufficiently answering the question” (volgens de wikipedia).

James Randi riep Coen Vermeeren op het scheermes van Occam toe te passen. Randi gebruikte daarvoor een voorbeeld. Hij vroeg de zaal ‘denk je eens in dat je buiten hoefgetrappel hoort en je vraagt je af, wat zou dat kunnen zijn? Loopt daar een paard? Of is het waarschijnlijker dat het een eenhoorn is?’ Wie kiest voor de samenzweringstheorie van verzwegen landingen van buitenaardsen op aarde, kiest voor een theorie die vraagt om allerlei onwaarschijnlijke aannames die in strijd zijn met algemeen aanvaarde kennis. Wie dat doet redeneert volgens Randi net zo als iemand die bij hoefgetrappel direct denkt aan een eenhoorn.

Randi riep Vermeeren op om een kritische geest te ontwikkelen en de regels van de wetenschap weer toe te passen.

Wie de lezing van Randi nog een keer wil nakijken, kan klikken op deze link.