Laatst kwam ik redeneringen tegen die beschreven waren in een specifieke logische formele vorm genaamd modus tollens. Logica wordt over het algemeen gezien als een wat moeilijker vak en we worden er in het dagelijks leven niet echt mee geconfronteerd, vooral niet met formele logica. Dit soort redeneringen kunnen dan intimiderend werken. Hierdoor leek het mij goed om eens gezamenlijk de modus tollens redenering te behandelen. Deze redenering werd namelijk gebruikt in het online platte aarde debat. De informatie over logica kan men meenemen naar andere debatten waar vergelijkbare redeneringen gebruikt worden en zo komt er meer bekendheid over formele logica. Ik geef eerst wat informatie over de modus tollens en enkele basisbegrippen uit de logica. Dan ga ik op de specifieke modus tollens redenering in. En eindig met een modus tollens redenering die de lezer zelf kan behandelen ter oefening.
Korte skeptische terugblik van 2024
Nu 2024 erop zit, is het de perfecte tijd voor wat reflectie. Welke skeptische activiteiten, – artikelen, – podcasts, – boeken etc. zijn mij bijgebleven? Hieronder geef ik mijn eigen korte terugblik. Maar laat jezelf ook horen in de reacties. Wat zijn jullie skeptische terugblikken? Zijn er artikelen in Skepter of kloptdatwel die jullie zijn bijgebleven? Wat was jullie favoriete skeptische boek, – podcast of – video?
Mijn korte terugblik van 2024:
Activiteit: In 2024 heb ik weer vele skeptische activiteiten bezocht, zoals Teylers museum met zijn tentoonstelling over “De grote illusie”, de hortus van Alkmaar die vroeger een VSM productietuin was, Blijdorp die een bord had over TCM om een paar te noemen. De activiteit de er het meest bovenuit springt is het Skepsis-congres van afgelopen november. Een bijzonder leerzaam congres over een mij vrij onbekend onderwerp namelijk AI. Wie de lezingen wil terugkijken kan de volgende YouTube playlist raadplegen.
Skepter artikel: Watersmaak door Eric-Jan Wagenmakers & Frantis̆ek Bartos̆
Is mineraalwater lekkerder dan kraanwater? Veel fabrikanten menen dat het zo is. Skepsis-onderzoekers nemen de proef op de som. Zelf probeer ik meer te experimenteren en te onderzoeken, dus deze mooie beschrijving van een onderzoek naar de smaak van water was een interessant voorbeeld van methodologie en uitvoering van een skeptisch onderzoek.
Mijn favoriete eigen artikel en onderzoek was degene over de maanlandingen. Als skepticus vind ik het leuk om nieuwe dingen te leren. Dat heb ik zeker toegepast in mijn onderzoek voor het artikel over de maanlandingen. Ik had er niet eerder veel tijd aan het onderwerp besteed, maar de vele boeken, artikelen en documentaires waren interessanter dan gedacht. Hierdoor duurde het ook een tijd voordat het artikel af was.
Podcast: De meest interessante podcast vond ik de special over de Deventer moordzaak van de Skepsis-podcast. Toen ik Ton Derksen hoorde spreken kon ik mij niet aan de indruk onttrekken dat er een uitermate scherp en voorzichtig persoon sprak. Luister deze Skepsis podcast special terug voor een beeld van een goede skeptische houding, iets dat zeker hoort in zo’n belangrijk onderwerp als het recht.
“How to think about weird things” 9de druk was mijn favoriete gelezen boek. Hoewel in 2023 uitgekomen ben ik er pas dit jaar aan toe gekomen om het te lezen. Het blijft een goed boek voor het ontwikkelen en toepassen van skeptische vaardigheden. De nadruk op kennistheoretische kwesties en te gebruiken principes die handig zijn voor onderzoek, als ook de korte besprekingen van vreemde zaken maken het een rijk boek voor de onderzoekende skepticus. Zelf heb ik een eerdere druk gebruikt voor mijn stuk over reuzen.
Favoriete gevolgde activiteit: The Final Experiment(TFE). Voor de lezers hier vast geen verassing. In 2024 volgde ik dit experiment met grote interesse. Vooral het samenwerken van platte-aardegelovigen en bolvormige aarde gelovigen/skeptici vind ik een bewonderenswaardig resultaat en een streven dat elk skeptisch experiment zou moeten ambiëren. Want ik denk dat het resultaat er beter van wordt. Het deed mij ook denken aan de oproepen van skeptici, bijvoorbeeld Rob Nanninga op het derde EuroSkeptics Congres van 1991. Nanninga had het over parapsychologen en skeptici. Om de aanzet van TFE tot de uitvoering en gedeeltelijk al de resultaten hiervan te zien is een zeer leerzame bezigheid en een inspiratiebron voor eigen activiteiten.
Skeptische Notities 8, Science or Pseudo? The mars effect and other claims. Editor J.W. Nienhuys. P.33. 1992.
Duidelijker TCM informatiebord
In de diergaarde Blijdorp van Rotterdam staat bij de Sumatraanse tijger een informatie bord over het bijgeloof van de traditioneel Chinese geneeskunde (TCM). Nou doet het mij goed dat er vermeld wordt dat dit medisch bijgeloof is, maar toch zou ik willen dat dit explicieter en groter zou worden benadrukt. Nu wordt breed uitgemeten waarvoor de stukjes van de tijger volgens TCM zou dienen. Wie niet goed oplet mist de woorden “medisch bijgeloof” en zou denken dat er werkelijk medisch nut aan de tijgeronderdelen te ontlenen zijn.
Het zou voor de tijger zelf en voor de lezers, die recht hebben op goede informatie, beter zijn dit goed duidelijk te maken. Hoe zouden wij als skeptici dit bord kunnen verbeteren? Het eerste principe in communicatie is volgens mij duidelijkheid. In plaats van de titel: Pantera Tigris apothecus kan je beter stellen: “medisch bijgeloof en de tijger”. Maak daarna duidelijk waarom je dit benoemd bijvoorbeeld zeg dat deze onbewezen ideeën van de tijger als geneesmiddel komen van achterhaalde opvattingen over de werkelijkheid van een tijdperk voor wetenschappelijk bewijs, vergelijkbaar met de vier humorentheorie.
Het vierkant met de kop “medische nut?” kan beter helemaal weg. Dit is puur verzonnen en er bestaat geen enkel bewijs voor het nut bij de opgegeven aandoeningen.
Ook kan je de gevolgen van TCM voor de populatie met name de bedreiging naar de voorgrond brengen.
Heeft u nog tips om dit bord te verbeteren? Laat het ons weten in de reacties!
TFE, eerste resultaten, eerste bezwaren
The Final Experiment (TFE) is afgelopen. Het grootste deel van de data zal verwerkt en geanalyseerd worden om in het nieuwe jaar, na alle feestdagen, gepubliceerd te worden. Wat kleinere zaken zijn al eerder gepubliceerd en de eerste reacties van de platte-aardegelovigen daarop natuurlijk ook.
Wie het filmpje heeft gezien van de update van de afgelopen post heeft gehoord dat de middernachtzon is waargenomen. De platte-aardegelovigen erkennen dit en over het algemeen erkennen ze dat er een zon 24 uur aan de hemel staat in Antarctica. Een deel van de platte-aardegelovigen probeert nog te ontkennen dat de beelden echt zijn, doordat er een chroma-key aanstond op Will Duffy’s laptop. Daardoor was een afbeelding van de ingestelde achtergrond voor een greenscreen te zien.
Echter is dit zo ongeloofwaardig dat bekende platte-aardegelovigen zoals bijvoorbeeld David Weiss bevestigen dat het gebruik van een chroma-key niet betekent dat het CGI is. Voor wie toch twijfelt hebben de Antarctica-reizigers van de TFE een filmpje gemaakt waarbij ze met meerdere camera’s, een drone en kleuren voor greenscreen projecties laten zien dat er geen greenscreen op Antarctica is.
Het beslissende experiment memes
Met het naderende “The final experiment” (zie eerdere kloptdatwel post) hierbij ter vermaak nog wat memes (niet de memes van Richard Dawkins).
Hier worden de keuzes van platte-aardegelovigen bij het zien van de middernachtzon in Antarctica weergegeven. Zouden ze vol houden dat er een tweede zon is? Sommigen denken dat als goed excuus voor de observatie te kunnen gebruiken. Of veranderen ze van hun geloof en gaan dan uit van een geostationaire bolvormige aarde zoals Whitsitt misschien van plan is te doen? Beide keuzes doen de werkelijkheid tekort.
Andere platte-aardegelovigen willen gewoon niet kijken wat de zon doet…
Vermist, een geldige reden voor de middernachtzon in Antarctica op een platte aarde.
Hoe kan dit??!!?!?
Update 15/12/2034
De deelnemers aan de expeditie hebben inmiddels waargenomen dat de zon op hun locatie 24 uur lang aan de hemel staat.