Tijdens het skepsis congres 2010 van afgelopen zaterdag vertelde Jan Willem Nienhuys er al even over, het homeopathisch hospitaal. Zoals u kunt zien in de comments aldaar gaf Jim Turner de link naar het filmpje. Jan Willen Nienhuys volgde daarop met een link naar het transcript van het filmpje.
Binnenkort vindt u op dit blog samenvattingen van de lezingen van het Skepsis Congres. De powerpoint dia’s die de sprekers gebruikten zetten we daar bij. Op 15 november 2010 plaatste de Twentse Courant / Tubantia een artikel naar aanleiding van het Skepsis Congres. Het artikel is niet via Internet toegankelijk. Enkele citaten uit het artikel van Arjen de Boer:
“‘Tegenwoordig weet je echt niet meer wie of wat je moet vertrouwen.’ Ruim 60 procent van de Nederlanders is het met deze stelling eens, houdt de Rotterdamse socioloog Stef Aupers een zaal met ruim driehonderd toehoorders voor”.
“Volkert van der G. zit een celstraf uit voor de moord, maar volgens sommigen kan hij nooit in zijn eentje hebben gehandeld. Of neem de Mexicaanse griep. Een klassieker is dat het virus door de overheid is geproduceerd. Of de gedachte dat de vaccins tegen de Mexicaanse griep onzichtbare chips bevatten…”
“De verleiding is groot om allerlei (on)zinnige verbanden te leggen die betekenis geven aan de situatie, een verklaring bieden. “Een complottheorie is een streven naar waarheid”, zegt de socioloog. “Al draagt die wel bij aan de verwarring over wat waar is en wat niet.”
Het Skepsis-congres 2010 was wat ons betreft een duidelijk succes. Na een kleine vertraging begon de dag met Luc Bonneux. Na zijn presentatie sprak Jan Willem Nienhuys waarna de pauze volgde. Stef Aupers nam daarna de honneurs waar en de dag eindigde met de presentatie van Jan-Willem van Prooijen.
Tussendoor kwamen er enkele humoristische filmpjes voorbij die al eerder op kloptdatwel.nl werden gezet. Hieronder vindt u ze nogmaals.
Tijdens de lunchpauze was er gelegenheid om de ‘markt’ te bezoeken. Hier hadden de Skepsis werkgroepen hun stand met informatie, enkele artikelen uit de Skepter en van kloptdatwel.nl en kon men interesse tonen voor deelname aan de werkgroepen. Ook kon men hier recente Skepters kopen en oude Skepters gratis meenemen. Er werden Skeptische Notities verkocht, de Skepter op cd-rom en onze vrienden van Skepp hadden hun standje daar ook met verkoop van boeken en hun blad Wonder is gheen wonder.
Ons plan was geweest om tijdens de pauze de Bullshit aflevering over complottheorieën te vertonen maar dit kon wegens een technisch probleem niet doorgaan. Hieronder vindt u alsnog de aflevering in drie delen.
De komende dagen willen we van iedere lezing een verslag online plaatsen. Daar zullen we de powerpointpresentaties van de respectievelijke sprekers aan toevoegen.
De vertraging aan het begin had te maken met de camera, die moest nog gereed gemaakt worden en daar was de (ietwat trage) computer voor nodig. Aangezien we vervolgens opnamen konden maken van de presentaties hoop ik dat het wachten het waard was. Vanwege de noodzakelijke video-editing zal het wat langer duren, maar ook deze zullen online worden gezet. U komt ze vanzelf tegen, hier op kloptdatwel.nl. Houd ons dus in de gaten!
Overigens zijn er enkele opmerkingen gemaakt over het geluid wat te hard (de eerste sprekers) dan wel te zacht (de filmpjes) stond. Onze excuses hiervoor. Volgend jaar zullen we proberen te zorgen dat dit (sneller) aangepast wordt. Nu mochten we niet zelf aan de geluidsinstallatie zitten. Hoe de verlichting te regelen viel werd pas later ontdekt. De noodzaak om deze aan te passen werd ons overigens ook (te) laat duidelijk: vanuit de positie die ondergetekende innam waren de filmpjes goed zichtbaar.
Gelukkig kunt u ze hier nogmaals bekijken:
https://youtube.com/watch?v=uoZ71sj3Kn0
https://youtube.com/watch?v=QyInKT95eG0
Bullshit aflevering over complottheorieën:
Penn and Teller Bullshit Conspiracy Theories 1/3
Penn and Teller Bullshit Conspiracy Theories 2/3
Penn and Teller Bullshit Conspiracy Theories 3/3
Vandaag is het zover, Skepsis heeft haar jaarlijkse congres, dit keer over complottheorieen. Voor een wat uitgebreidere omschrijving van het programma dan hieronder staat klik hier.
We beginnen vandaag met Luc Bonneux, epidemioloog en redacteur van Wonder is gheen wonder, (zeg maar de belgische skepter), het blad van onze belgische zusterorganisatie Skepp. Zijn onderwerp: Epidemiologie en preventie van pandemieen van paniek.
Dan gaan we door met onze eigen Jan Willem Nienhuys, hij gaat ons een overzicht van complottheorieen door de jaren heen geven.
De derde spreker is Stef Aupers, socioloog, en hij bespreekt de sociologie van de complottheorie.
De laatste spreker van de dag is Jan-Willem van Prooijen, psycholoog, en hij gaat dieper in op de psychologie van de complottheorie.
Tussendoor laten we wat humoristisch film(pje)s zien en ook tijdens de lunchpauze. Enkele voorbeelden zijn al op dit blog voorbij gekomen.
Na afloop is er een borrel.
Verder zijn de werkgroepen aanwezig, de leden die als aanspreekpunt gelden zullen gemakkelijk herkenbaar zijn vanwege een speciaal voor de gelegenheid gedrukt shirt. We zullen ook enkele gratis mee te nemen Skepters neerleggen. De skeptische notities zijn zoals altijd te koop en de Wonder is gheen wonder zal ook ter inzage liggen: u kunt hiervan natuurlijk tijdens het congres lid worden.
Wilt u nog wat blogs lezen met betrekking tot het congres en complottheorieen, klik dan even hier. Daar kan je ook enkele filmpjes die vertoond zullen worden vinden.
Mocht u niet aanwezig kunnen zijn dan niet getreurd: de bedoeling is om dit jaar de sprekers op video op te nemen en praktisch integraal op internet te zetten. Verder komen er (binnen enkele dagen na het congres) korte verslagen over de sprekers, waar we dan later de videobeelden aan toe zullen voegen. Dit alles wordt natuurlijk op kloptdatwel.nl bekeken.
Vroeger, voor de zegetocht van Internet, werd informatie gefilterd door deskundigen en autoriteiten. De mainstream media, zoals in Nederland de kwaliteitskranten en het NOS Journaal, gingen (en gaan nog steeds) vaak te rade bij deskundigen. Maar steeds meer mensen zoeken hun informatie op het internet. Steeds meer mensen vertrouwen op de resultaten van een google zoekopdracht. Ze komen dan snel bij onzin sites. En die zien er vaak gelikt en betrouwbaar uit. Kijk zelf eens op deze twee sites en beoordeel of het uiterlijk van de sites iets zegt over hun betrouwbaarheid: de website van de vereniging kritisch prikken (die vaccinaties wil ontmoedigen) en de website van KWF Kankerbestrijding. Beide kwamen naar boven bij een google search naar het vaccinatie programma tegen HPV bij meisjes.
Internet draagt ook bij aan versnippering in de samenleving. Tegenwoordig zijn er in veel mindere mate dan vroeger centrale bronnen meer waar iedereen naar toe gaat voor informatie. Iedereen heeft in no-time een gelikte website in de lucht en bedient zijn eigen achterban. ‘Kloptdatwel’ is een voorbeeld. Maar ook dubieuze claims worden op die manier goed verspreid. Kijk eens naar de website van de kritische prikkers (opgericht door homeopathen) en trek je eigen conclusie. Iedereen heeft zijn eigen website en zijn eigen gelijk. Dat verklaart mede het succes van websites die gevaarlijke onzin verkopen.
Internet geeft op die manier ruim baan aan de verspreiding van complottheorieën. Herinner je je nog de golf van complotdenken die over Nederland spoelde in het kader van de vaccinaties tegen de varkensgriep? De overheid zou ons willen inenenten met nano-chips. Ook de succesvolle campagne van de vereniging kritisch prikken tegen inenting van meisjes tegen het HPV virus deed regelmatig een beroep op complotdenken. Voor meer informatie over inentingen en complotdenken: zie dit NOS artikel en dit artikel uit Skepter.
In de NRC werd enkele maanden geleden uitgelegd dat internet de sociale controle heeft uitgeschakeld die vroeger tegenging dat onzin zich snel kon verspreiden. Als iemand in de dorpskroeg onzin orakelde werd de betreffende persoon gevraagd of het niet eens tijd was om naar huis te gaan. En daarmee was het afgelopen. Nu wacht thuis het weblog.
Het zou goed zijn als op school zou worden uitgelegd hoe je bij betrouwbare informatie kunt komen en hoe je onzin kunt herkennen. We benaderen deze uitdaging alsof internet niet bestaat. We hebben nog veel te weinig in de gaten hoe belangrijk het is dat we internet weerbaarheid leren. Kennis en betrouwbare informatie zijn immers de fundamenten van onze samenleving.
Ook zou het goed zijn als instanties die betrouwbare informatie verspreiden zich meer zouden verdiepen in de spelregels van de internetsamenleving. Dat zou een mislukking zoals die van de HPV-vaccinatiecampagne in 2009 kunnen voorkomen. Toen raakten veel meiden en ouders aan het twijfelen over de veiligheid van de HPV-inenting en besloten om die niet op te halen. Wij denken: dat kan beter.