Kloptdatwel?

Reclame Code Commissie

Kwakzalverij op Horse Event

by 4 Comments

Kwakzalverij op Horse Event 1

Op 16 en 17 september vond het Pro-Horse event plaats in Expo Haarlemmermeer. Terwijl je rondkijkt, kom je ook zaken tegen waarvan je denkt, klopt dat wel? Hier volgen enkele zaken die ik tegenkwam, die waarschijnlijk niet kloppen. Ten eerste is er de weerlegde diagnosemethode van iriscopie, boeken over therapeutic  touch, Chinese geneeswijzen en acupunctuur, kinesiologietape en orakelkaarten.

Kwakzalverij op Horse Event 2

Een therapie die de aandacht trok, is een oude bekende van de Vereniging tegen de Kwakzalverij genaamd Bemer. De belangrijkste kritiek van de vereniging is dat het geen pulserend elektrisch magnetisch veld heeft, zoals Bemer beweert, maar alleen magnetisch is. Het apparaat heeft te weinig kracht om merkbare effecten te verwachten en het bewijs is niet voldoende.
Omdat Bemer wel reclame maakte, heeft dit geleid tot een beoordeling van in strijd zijnde met de Nederlandse reclame code. Dit is natuurlijk enige tijd geleden dus heb ik de website geraadpleegd voor recentere bewijzen voor hun beweringen.

Hun eerste artikel geeft aan dat het verschil met de Bemer in vergelijking met andere interventies niet significant is. Dit betekent natuurlijk niet dat het niet werkt, maar het roept wel de vraag op waarom je een Bemer zou aanschaffen als een placebodeken een vergelijkbare resultaten geeft.
Een ander artikel blijkt een cohort te zijn waarbij geen controle groep is. Hierdoor kunnen we niet zeker zijn of de verbeteringen toe te schrijven zijn aan de Bemer of dat ze vergelijkbare resultaten zouden hebben met een placebodeken. Watwaarschijnlijk zou suggereren dat de paarden zelf verbeteren en het niet aan een deken ligt. Andere onderzoeken zijn niet te vinden en waarschijnlijk niet gepubliceerd. Dit alles geeft geen goede reden om de kosten van meer dan €4000,- te rechtvaardigen.

Kwakzalverij op Horse Event 3

Een concurrent met een vergelijkbaar product, de centropix kloud+, vermeld geen enkel onderzoek op paarden. Wel verkopen ze producten tegen electro-smog, wat meestal dure onzin is. Ook hier vinden we geen overtuigend bewijs om het dure product aan te schaffen of te huren.

Kwakzalverij op Horse Event 4

Het laatste product in deze magneet categorie is de Bucas Therapy Turnout light. De stof van deze paardendeken zou de magneetvelden van het paard opvangen en terug reflecteren. Als dit waar zou zijn en tot een effect zou leiden, lijkt het mij dat je zo’n deken niet nodig zou hebben, aangezien het paardenlichaam zelf die magneetvelden zou genereren. Zonder extra bewijs lijkt een skeptische houding een besparing van €134,95 te rechtvaardigen.

Kwakzalverij op Horse Event 5Kwakzalverij op Horse Event 6

Er waren ook presentaties waarbij je vraagtekens kunt zetten. Zo was er Advanced Photonic Therapy, die sprak over “Eerste hulp acupunctuurpunten in geval van een noodsituaties”. Volgens hen zouden door bepaalde acupunctuurpunten te stimuleren o.a. pijn, bloedingen en virale infecties te stoppen zijn. Ze beweerden zelfs dat we bewusteloze mensen en dieren weer bij bewustzijn kunnen brengen door stimulatie van de punten, zelfs uit een coma. Hoewel deze punten te stimuleren zijn door naalden is dat niet voor iedereen haalbaar omdat ze geen acupuncturisten zijn. Een andere manier om de punten te stimuleren, is met onze vingers, maar per punt heb je zo’n drie minuten nodig voor optimale stimulatie. Een oplossing hiervoor is de red light torch pen, een zaklampachtig apparaatje dat rood licht uitstraalt, vandaar de “photonic therapy” in de naam. De “advanced” verwijst naar de acupunctuurpunten. Deze therapie is bedacht door een zekere dr. Brian McLaren.

Kwakzalverij op Horse Event 7

Als we naar de nieuwe Skepsis-poster kijken om pseudowetenschap te herkennen, zien we veel van deze kenmerken terugkomen. Wetenschappelijk klinkende termen, kijk alleen al naar de naam: Advanced Photonic Therapy. Geen geloofwaardig werkingsmechanisme, rood licht en acupunctuurpunten? Er worden anekdotes gebruikt als bewijsmateriaal en er wordt met absolute zekerheid gepromoot, vooral met de bewering: “methode om zelf pijn te verlichten en genezing te bevorderen”. Er is geen wetenschappelijke toetsing en daarmee samengaand het punt van ongerechtvaardigde claims. Er zijn ook denkfouten, bijvoorbeeld dat het informatie foldertje zichzelf tegenspreekt door op het voorblad te vermelden dat de therapie alleen postdiagnostisch gebruikt wordt om in het foldertje aan te geven dat je het ook als preventie kunt gebruiken.

Kwakzalverij op Horse Event 8Kwakzalverij op Horse Event 9

Dit soort zaken doen afbreuk aan de serieuze aspecten van de paardensport. Na het praatje van Advanced Photonic Therapy kwam de universiteit van Utrecht vertellen over revalidatie, en daar bleek toch aanzienlijk meer nodig te zijn voor de behandeling van kreupelheid bij paarden dan slechts wat rood licht op een punt te richten. Toch leek er minder interesse te zijn voor dit onderwerp. Het “wondermiddel” lijkt daardoor meer aandacht te krijgen dan serieuze wetenschap, wat jammer is. 

Reclame Code Commissie deelt tik op de vingers uit voor spotjes met ‘de R in de maand’ van griepalert en Oscillococcinum

by 11 Comments

De Reclame Code Commissie heeft een beslissing genomen over de klachten die ingediend waren over de spotjes van griepalert.nl en Oscillococcinum die vanaf januari in de STER-blokken te zien waren, die met “de ‘R’ is in de maand”. De commissie vindt dat de reclame-uitingen in strijd zijn met artikel 2 van de Nationale Reclamecode en beveelt de adverteerder aan om niet meer op een dergelijke wijze reclame te maken. Mooi, daar zijn we hopelijk weer een tijdje vanaf.

Reclame Code Commissie deelt tik op de vingers uit voor spotjes met 'de R in de maand' van griepalert en Oscillococcinum 10

In ‘De boefjes van Salveo Pharma‘ schreef ik waarom de spotjes in mijn ogen niet door de beugel konden. Voor een homeopathische geneesmiddel mag je geen reclame maken waarbij je noemt waar het voor bedoeld is als je daarvoor geen wetenschappelijk bewijs kunt overleggen. De Nederlandse marketeer van Oscillococcinum, Salveo Pharma, had een spotje voor Oscillococcinum ter goedkeuring ingediend bij de instantie die daar over gaat: KOAG/KAG. Die keurde het spotje goed, omdat er niet zo’n indicatie in genoemd wordt en ‘R in de maand’ gezien wordt als aanduiding voor een gebruiksmoment, wat blijkbaar wel mag. Het spotje voor griepalert.nl werd echter niet aan KOAG/KAG voorgelegd.

KOAG/KAG schreef, na aanleiding van de klachten, aan de Reclame Code Commissie van mening te zijn dat “beide commercials op een onjuiste manier bij elkaar zijn gebracht” en dat de indicatie griep die in de commercial voor griepalert.nl wordt genoemd, afstraalt op de commercial voor Oscillococcinum die er telkens meteen op volgde in de STER-blokken. Volgens Salveo Pharma zouden de uitingen echter volledig los van elkaar staan: “Tussen beide commercial is geen enkel verband te leggen noch te impliceren.” Het is niet zo verwonderlijk dat de commissie hier niet in meeging en oordeelt dat “de gemiddelde consument een onmiskenbare samenhang [zal] zien tussen beide commercials.”

Kortom, de klagers kregen gelijk. Maar intussen kon Salveo Pharma tot deze uitspraak ongestoord doorgaan met het uitzenden van de spotjes en het is maar de vraag of hun geplande campagne nu zoveel ingekort is. Over de gang van zaken bij de STER heb ik daarom eigenlijk ook wel wat vragen. Die heeft zich er blijkbaar voor geleend om die twee spotjes achter elkaar geplakt uit te zenden en had toch ook wel kunnen bedenken dat dat dubieus was, aangezien er alleen een KOAG/KAG-goedkeuring was voor het Oscillococcinum-spotje zonder het griepalert-verhaal daaraan voorafgaand.

Update 2 april 2019
Salveo Pharma was in beroep gegaan tegen de uitspraak, maar heeft ook bij het College van Beroep van de Stichting Reclame Code ongelijk gekregen. Aanvulling: uitspraak nu ook online.

De boefjes van Salveo Pharma

by 13 Comments

In reclame voor een homeopathisch geneesmiddel mag je niet noemen waarvoor het bedoeld is. Tenzij je overtuigend bewijs aanlevert dat het bij die indicatie ook echt werkt. Maar dergelijk bewijs is voor geen enkel homeopatisch middel geleverd, ook niet voor Oscillococcinum, de schudverdunde verrotte ingewanden van de muskuseend (Anas barbariae). Het marketingbedrijf Salveo Pharma BV dat de marketing van dit peperdure onzinproduct in Nederland verzorgt, probeert deze beperking slinks te omzeilen.

Dit zag ik donderdagavond in het STER-reclameblok voor de uitzending van Jinek:

Dat griepalert.nl is een website van Salveo Pharma, wat duidelijk wordt als je de ‘kleine lettertjes’ op die site leest. Afzonderlijk zijn de spotjes voor griepalert.nl en Oscillococcinum waarschijnlijk niet in strijd met de reclamecode en de wetgeving op reclame voor geneesmiddelen. Maar door ze zo pal na elkaar te plaatsen en ook nog eens in beide spotjes de uitdrukking ‘de R (is weer) in de maand’ te gebruiken, wordt de kijker mogelijk toch weer op het idee gebracht dat Oscillococcinum een middel is dat iets tegen griep zou kunnen uitrichten. En nogmaals, daar is geen enkele betrouwbaar bewijs voor en is bovendien bijzonder onwaarschijnlijk omdat de vermeende actieve bestanddelen (die verrotte eendeningewanden) zo belachelijk ver verdund zijn.

Ook CDA Tweede Kamerlid René Peters was deze twee spotjes opgevallen. “Het zal best legaal zijn allemaal. Maar apart is het wel.” schrijft hij. Ik heb daar wat sterkere bedenkingen bij en heb vandaag een klacht ingediend bij de Reclame Code Commissie. Mijns inziens zou het niet toegestaan moeten zijn dat deze twee spotjes in hetzelfde reclameblok worden uitgezonden.

Na de Oscillococcinum volgde in hetzelfde blok overigens nog een spotje voor een ander product van Salveo Pharma, nl. Trachitol, waaarvan het Zorginstituut Nederland in haar Farmacotherapeutisch Kompas op ‘farmacotherapeutische gronden’ adviseert om het niet voor te schrijven.

De Reclame Code Commissie en gezondheidsclaims

by 6 Comments

De Reclame Code Commissie en gezondheidsclaims 11Je gezondheid is je kostbaarste bezit. Producenten en behandelaars bieden van alles aan om gezondheidsklachten te verhelpen, te verlichten of te voorkomen. Er zit echter veel kaf tussen het koren, waardoor de argeloze consument of patiënt regelmatig op het verkeerde been wordt gezet en veel geld betaalt voor waardeloze of zelfs gevaarlijke rommel. Regelmatig moet de Reclame Code Commissie (RCC) oordelen over allerhande claims die aan bepaalde producten of behandelingen worden verbonden. Een overzicht van de uitspraken van de afgelopen maanden.

De Reclame Code Commissie en gezondheidsclaims 12Op 7 juni 2017 deed de RCC uitspraak over claims rondom de zogenaamde Oligoscan, een Raar Apparaat dat in de relevante Skepp-databank in de categorie ‘Harry Potter’ is ingedeeld. Uiteraard wordt er nogal wat beloofd: “OligoScan biedt u de mogelijkheid om met behulp van spectrofotometrie heel snel en eenvoudig de gehaltes te bepalen van mineralen, spoorelementen en toxische, zware metalen”. ‘Snel en eenvoudig’ betekent in dit geval dat het apparaat op vier plekken op de handpalm wordt gehouden. Binnen enkele minuten komen dan de meetresultaten binnen. Stichting Skepsis geloofde terecht niets van al deze beweringen, waarin ook kwistig werd gestrooid met termen als “uniek” en “waardevolle uitbreiding”. Hoewel de claims afkomstig waren van een BIG-geregistreerde arts, voerde deze nauwelijks verweer. Het verweer kwam erop neer dat de arts aangaf de apparaten zelf niet te verkopen of te ontwikkelen. Verder legde hij een certificaat over waaruit blijkt dat de Oligoscan een klasse IIa medisch hulpmiddel is. Dat zegt echter alleen iets over de veiligheid (IIa = laag risico), niets over de werking. Gelet op dit nauwelijks relevante verweer had de RCC weinig moeite de reclame als misleidend en daarmee oneerlijk aan de merken.

De Reclame Code Commissie en gezondheidsclaims 13Ook reclame voor een neefje van de Oligoscan, de Vitatec Global Diagnostics, werd als misleidend en oneerlijk aangemerkt. Dat behoeft nauwelijks verbazing te wekken, want reclames voor dit Rare Apparaat zijn al meerdere malen afgekeurd (zie hier en hier). Ook nu weer werd een “uniek meetsysteem” aangeprezen, dat “de energetische structuren van het lichaam op veilige en nauwkeurige wijze” zou kunnen meten. Het meest wezenlijke verschil met de Oligoscan lijkt te zijn dat de vermeende meting nu niet via de handpalm, maar via de enkels verloopt. Verder zijn beide apparaten in hun metingen net zo betrouwbaar als het opgooien van een muntje of het lezen van tarotkaarten. Het is jammer dat de RCC nog steeds geen reden ziet de Autoriteit Consument en Markt (ACM) over dit soort apparaten in te lichten. De ACM kan, in tegenstelling tot een zelfreguleringsorganisatie als de RCC, in principe sancties opleggen.

Gevaarlijke kwakzalverij

De Reclame Code Commissie en gezondheidsclaims 14De RCC blijft gelukkig heel kritisch als het gaat om claims van homeopaten, CEASE-therapeuten en antivaccinatiegelovigen. Zie eerder hier, hier en hier. Eind mei van dit jaar deed de RCC uitspraak in twee zaken over claims van therapeuten die het alle drie zijn (hier en hier). De claims gingen vooral over homeopathische immunisatie als – zeer onverantwoord, want onwerkzaam – alternatief voor vaccinatie, over het ‘ondersteunen’ van reguliere vaccinatie met homeopathie en over allerhande verzonnen gevaren van vaccinatie, zoals de allang weerlegde link tussen vaccinatie en autisme. In het kader van de CEASE-therapie werd uiteraard weer beweerd dat autisme, veroorzaakt door vaccins, succesvol met deze therapie behandeld kan worden. De RCC liet er weinig van heel. Kort samengevat waren sommige uitlatingen – met name die voor de ‘homeopathische vaccins’ – in strijd met de Geneesmiddelenwet. Andere waren misleidend en oneerlijk. Ook constateert de RCC dat er op diverse plaatsen aan bangmakerij wordt gedaan en ook dat is volgens de Nederlandse Reclame Code niet toegestaan.

Een klacht van een wetenschapper over reclame voor het boek KANKER: Oorzaak en Voorkoming werd echter afgewezen. Het boek (of boekje, het is maar 56 pagina’s) is blijkens de uitspraak geschreven door een aanhanger van onder meer de theorieën van Tullio Simoncini, een veroordeelde en uit zijn beroep gezette Italiaanse arts die gelooft dat kanker een schimmel is. De RCC vindt dat de reclame voor het boek door de beugel kan. “Dat klaagster kritische kanttekeningen heeft bij de inhoud van dit boek, betekent nog niet dat de bestreden uitingen in strijd met de NRC zijn”, aldus de Commissie.

Andere gezondheidsmeuk

Een kritische consument diende een klacht in over de website www.foreverliving.com, waarop reclame werd gemaakt voor Forever Aloe Vera Gel, Forever Gingko Plus, Forever Gin Chia en Forever Garcinia Plus. De Aloe Vera Gel zou de immuniteit verhogen, de spijsvertering stimuleren en voor een fitter gevoel zorgen. Bij gebrek aan onderbouwing zijn deze claims echter misleidend, aldus de RCC. Het laatstgenoemde product – Garcinia Plus – zou het hongergevoel remmen en zorgen voor verminderde opslag van vet in vetweefsel. Ook die claims zijn bij gebrek aan onderbouwing misleidend. Bij de Gingko Plus en Gin Chia gaat de RCC nog een stap verder. De bewering dat Gingko Plus het geheugen ondersteunt, is in strijd met de wet, want in strijd met EU-Claimsverordening. Ten slotte zou de Gin Chia ook allerhande gezondheidsvoordelen hebben: het product zou bijdragen aan de natuurlijke afweer en de goede werking van het immuunsysteem, geheugenprestaties ondersteunen en bijdragen aan behoud van een optimale conditie. Bij de RCC blijft er niets van deze claims over. Sommige zijn in strijd met de wet, andere misleidend en oneerlijk.

En wat dacht u van 100% biologische Arganolie als “cosmetisch wondermiddel” tegen uw acne, eczeem, droge huid, striemen, rimpels en cellulitis? De RCC is streng voor de adverteerder, want zij kwalificeert deze beweringen deels als reclame voor een geneesmiddel, namelijk voor zover zij de aandoeningen acne en eczeem betreffen. Omdat voor de Arganolie uiteraard geen handelsvergunning ingevolge de Geneesmiddelenwet is verleend, is de reclame in zoverre in strijd met de wet. Dat betekent niet dat de claims met betrekking tot droge huid e.d. wel toelaatbaar zijn, want er is ook nog een Reclame Code Cosmetische Producten. Die eist dat beweringen over de heilzame werking van cosmetische producten voldoende onderbouwd worden. Daarvan is hier geen sprake, zodat ook het niet-medische deel van de reclame niet door de beugel kan.

In de wat meer absurde sfeer komen we bij een reclame voor therapeutische compressiesokken. Die zouden “spataders, vervelende pijntjes, krampen, reisbenen en zwellingen” voorkomen en verminderen, en daarnaast blessures voorkomen en de bloedsomloop verbeteren. Verkrijgbaar in twee kleuren, want het oog wil ook wat. Klager (of klagers, want er zijn twee uitspraken) sprak gekscherend van reclame voor ‘kletskousen’. De absurditeit van deze zaak zit wellicht niet eens zozeer in de claims ten aanzien van de sokken als wel in het verweer van de adverteerder. Die verwees slechts naar de website van A. Vogel, waarop kennelijk een uitgebreid betoog over de gezondheidsvoordelen van de sokken staat, en naar een onderzoek dat men tegen betaling van 43 euro kan ontvangen. De RCC is onverbiddelijk: dit is geen serieus verweer, en bij het ontbreken van echte argumenten zijn de claims te absoluut, en daardoor misleidend en oneerlijk. Een reclame voor gelsokken “verrijkt met jojoba olie, olijfolie, vitamine E en lavendelolie” mocht daarentegen wel. De bewering dat die in 20 minuten een zacht babyhuidje opleveren acht de RCC een vorm van toegestane overdrijving.

En dan is er nog een reclame voor een satijnen beauty skin care kussensloop. Het kussensloop zou onder meer de talgproductie reguleren en de strijd aangaan met acne en onzuiverheden. Het is verkrijgbaar in meerdere kleuren. Dat zal meteen het grootste voordeel zijn, want aan degelijke onderbouwing kwam de adverteerder niet echt toe. Die lichtte slechts toe hoe hij zijn matrassen test. De (vermeende) werking van het wonderkussensloop is daarmee natuurlijk niet aannemelijk gemaakt, wat de reclame misleidend en daarmee oneerlijk maakt, aldus de uitspraak. Dezelfde adverteerder maakte, het zal geen verbazing wekken, ook reclame voor matrassen, meer in het bijzonder medisch traagschuim pocketvering matrassen met 7-comfortzones. Je zal er best goed op kunnen slapen, maar kreten als “Aangeraden door medisch experts” en ““Nooit meer last van een slechte nachtrust, transpiratie en eventuele rug- of gewrichtsklachten” gaan allemaal veel te ver, aldus de RCC. Omdat het om een nogal hardleerse adverteerder gaat (Koopjedeal.nl) knoopt de RCC er ook meteen maar een Alert aan vast.

Ten slotte toont de RCC geen genade voor reclame voor chakra healing armbanden. De armbanden zouden helpen bij emotionele en lichamelijke klachten (niet nader gespecificeerd). Opvallend is dat de adverteerder geen zin had om inhoudelijk op de vermeende werking van de armbanden in te gaan. Dat zou immers betekenen dat “de zeven chakra’s gedetailleerd beschreven moeten worden, evenals de impact van  deze chakra’s op zowel mentale als lichamelijke functies”. Dat zou de gebruiksvriendelijkheid van de website niet ten goede komen. Klager moest de klantenservice maar bellen. Met zo’n verweer kom je echter niet weg bij de RCC, die de uitlatingen wegens gebrek aan onderbouwing als misleidend en oneerlijk wegzet.

Rain-supplementen: een regen aan klachten

by 36 Comments

Rain International is producent van diverse supplementen. Vooral de producten Soul en Core worden intensief gepromoot met mooie plaatjes en praatjes, meestal door ‘Rain partners’. In wezen gaat het om zakjes geperste zaden die allerhande gezondheidsvoordelen zouden hebben. Inmiddels heeft de Reclame Code Commissie echter al in vier uitspraken vastgesteld dat degenen die de Rain-supplementen aanprijzen daarbij te ver gaan en de wet overtreden.

Rain-supplementen: een regen aan klachten 15
Een zakje Rain Soul (afbeelding: http://rainintl.com/home)

Rain springt in op de populariteit van zaden. In een zakje Rain Soul zitten zwart komijnzaad, zwart frambozenzaad en pitten van de Chardonnay-druif terwijl Rain Core mariadistelzaad, zwart komijnzaad, veenbeszaad en nog een hoop andere ingrediënten bevat, zoals boerenkool, paardenbloem en tarwegras.[1] De zaden worden koud geperst en in een zakje gedaan, waaraan dan nog flink wat water wordt toegevoegd. Smaakstoffen zitten er ook in, waardoor Soul naar granaatappel en passievrucht zou moeten smaken en Core naar pepermunt. Natuurlijk zijn de producten veganistisch, halal, GMO- en glutenvrij. Neem de producten samen, en het effect van beide wordt nog versterkt, aldus de producenten, die trots van ‘superkracht’ reppen.
Je moet er als consument wel even voor in de buidel tasten, want voor een doosje met 30 zakjes moet je al gauw tussen de 70 en 85 euro neertellen, afhankelijk van de distributeur. Je kunt ook zelf distributeur van Rain-producten worden, ‘Rain partner’ zoals dat heet. Met zulke constructies is het niet verwonderlijk dat op bepaalde discussiefora al van een piramidespel wordt gerept. De vergelijking met bijvoorbeeld Herbalife dringt zich inderdaad al snel op.

Diëtist Rob van Berkel schreef een tijd terug een kritisch artikel over de supplementen Soul en Core. Daarin betoogt hij gedetailleerd dat sprake is van misleiding. Zijn conclusie is:

“De producten Rain Soul en Rain Core liften mee op het gezonde imago van zaden. Onduidelijk is echter of de producten van Rain dezelfde voedingsstoffen bevatten en dus dezelfde eigenschappen hebben. Doordat de zaden geperst zijn verandert zonder twijfel de voedingswaarde. In ieder geval ontbreken de vetten op de voedingswaardedeclaratie, die (mede) verantwoordelijk worden gehouden voor enkele gunstige effecten. Andere voedingsstoffen zouden worden geconcentreerd, maar analysecijfers daarvan ontbreken. Het komt erop neer dat erg veel onduidelijk is, terwijl Rain en distributeurs doen voorkomen alsof die duidelijkheid er wel is waardoor de consument misleid wordt.”

Van Berkel diende vorig jaar ook een klacht in bij de Reclame Code Commissie tegen een partner die Rain-supplementen aanprijst en verkoopt. Die klacht werd op 23 augustus 2016 door de voorzitter van de RCC gegrond verklaard. De adverteerder had diverse medische claims gedaan die o.a. inhielden dat de ingrediënten in de Rain-producten het darmstelsel zouden kalmeren, de lever zouden ontgiften, ontstekingen zouden remmen en pijn zouden verminderen. Daarmee worden de supplementen volgens de voorzitter als geneesmiddelen neergezet en is de Geneesmiddelenwet van toepassing. Nu geen sprake is van een handelsvergunning voor deze ‘geneesmiddelen’ worden de uitlatingen als verboden geneesmiddelenreclame aangemerkt. Ze zijn in strijd met artikel 84 Geneesmiddelenwet.

Op 11 april 2017 deed de voorzitter van de RCC opnieuw uitspraak over reclame voor Rain-supplementen. In drie afzonderlijke uitspraken – deze, deze en deze – werd wederom strijd met de Geneesmiddelenwet of de Claimsverordening van de Europese Unie geconstateerd. De drie klachten waren afkomstig van iemand die zichzelf omschreef als ‘thuis in de orthomoleculaire wereld’. Onder de drie adverteerders maakte vooral een natuurgenezeres-distributeur het wel erg bont. In een onnavolgbaar betoog werden de Rain-producten aangeprezen om de lever te detoxen, dat arme orgaan dat vooral bij Lyme-patiënten “echt een bottle neck” zou zijn. De lever moet dan namelijk strijden tegen de Lyme-bacterie, zware metalen, medicijnen en straling. Maar toen de genezeres energetisch (?) een druppel (van een Rain-product, neem ik aan) op een cel van een Lyme-patiënt deed, bloeide de cel opeens op als een roos. De spininversie van de cel werd teruggedraaid en dat bleek uit een levend bloed analyse. Waarna nog een verhaal volgt over ene dr. Wright uit de USA (verbonden aan Rain overigens), diabetes, kanker, huidaandoeningen, vermoeidheid, migraine etc. Kortom, Rain Soul en Rain Core zijn bijna overal goed voor.

En toch heeft de voorzitter maar enkele regels nodig om ook deze uitlatingen als wettelijk verboden geneesmiddelenreclame af te keuren. Overtreding van het reclameverbod uit de Geneesmiddelenwet kan in theorie wordt bestraft met boetes oplopend tot 450.000 euro, maar erg veel prioriteit voor dit soort zaken lijkt de IGZ niet te hebben. Ook de andere twee klachten waren gegrond. De eerste betrof een nogal onsmakelijke reclame waarin een ex-kankerpatiënt een reeks gezondheidsclaims deed en bovendien beweerde dat dankzij de Rain-supplementen zijn grijzende haar weer zijn oorspronkelijke kleur terugkreeg. De gezondheidsclaims waren in strijd met de Europese Claimsverordening. Een ook de claims op een website gelieerd aan Rain International BV zelf vonden geen genade. Daar werden niet alleen alle gezondheidsclaims in strijd met de genoemde verordening verklaard, maar ook een voedingsclaim (“chlorella is een krachtige bron van…”).

Al met al hebben de reclames voor Rain-supplementen dus geen beste score bij de Reclame Code Commissie. Vier klachten, allemaal gegrond. Het is alleen jammer dat de voorzitter na het vaststellen van wetsovertreding niet meer toekomt aan de vraag of de reclames ook misleidend zijn. Bij die vraag rust op Rain en zijn adverterende partners de bewijslast om aan te tonen dat van misleiding geen sprake is. Dat zou zomaar eens een te zware last kunnen zijn. Wie toch aan de zaden wil, kan beter eens beginnen in de lokale supermarkt. Diëtist Van Berkel wijst er terecht op dat een potje zwart komijnzaad daar minder dan een euro kost.

Noot

[1] De exacte samenstelling is een bedrijfsgeheim: “Leuk geprobeerd! De exacte samenstelling is in principe een geheime formule voor producten als Soul en Core. We kunnen het evenmin met je delen als dat jij het bekroonde recept van je grootmoeders chili kan geven.”