Kloptdatwel?

Gezondheid

Opnieuw voorwaardelijke celstraffen voor alternatieve behandelaars na dood borstkankerpatiënte

by 42 Comments

Het Gerechtshof Amsterdam heeft in hoger beroep opnieuw voorwaardelijke celstraffen opgelegd aan een arts-acupuncturist en een elektroacupuncturist en natuurgenezeres vanwege de dood van een aan hun zorg toevertrouwde patiënte. De vrouw overleed in maart 2011 aan uitgezaaide borstkanker. De beide arresten van het hof bevatten weinig nieuwe gezichtspunten over deze bijzonder onverkwikkelijke zaak. De hele horrorfilm wordt nog een keer afgespeeld, waarna de alternatieve behandelaars er met een iets lagere gevangenisstraf vanaf komen dan in eerste aanleg. De arts (inmiddels doorgehaald in het BIG-register) krijgt een voorwaardelijke celstraf van 8 maanden, de natuurgenezeres een eveneens voorwaardelijke celstraf van 4 maanden.

Opnieuw voorwaardelijke celstraffen voor alternatieve behandelaars na dood borstkankerpatiënte 1
Cmdr. Yevsey Goldberg conducts an acupuncture procedure. (foto: US gov | Flickr)

De eerdere uitspraken van de rechtbank zijn al uitvoerig besproken door Broer Scholtens op de website van de Vereniging tegen de Kwakzalverij. De opgelegde straffen waren toen respectievelijk 12 en 6 maanden voorwaardelijk. In hoger beroep wordt door het hof nog eens uitvoerig de lijdensweg van het slachtoffer geschetst, inclusief de door de “genezers” uitgevoerde behandelingen. Als je wist dat het allemaal goed was afgelopen met het slachtoffer, zou je er misschien om kunnen lachen, zo onzinnig is het allemaal. Maar in dit geval liep het dus fataal af. Het slachtoffer in kwestie liep al geruime tijd bij de (basis)arts-acupuncturist na in 2003 door haar rug te zijn gegaan. Ook was bij haar in 2005 in het ziekenhuis de ziekte van Lyme vastgesteld. Sinds begin 2006 had het slachtoffer ook contact met de natuurgenezeres. Eind 2006 ontdekte het slachtoffer een knobbeltje op de borst. Dat is begin 2007 in het ziekenhuis onderzocht en – uiteindelijk – als verdacht aangemerkt. Het slachtoffer is echter niet naar het ziekenhuis teruggekeerd voor nader onderzoek en een operatie. Vanaf dat moment begon een ware tragedie, die mede veroorzaakt werd door het feit dat tussen het slachtoffer en de arts-acupuncturist al in 2006 een vriendschappelijke band was ontstaan, die gaandeweg steeds hechter werd. Uiteindelijk verlieten de man en kinderen van het slachtoffer de echtelijke woning en twee jaar later trok de arts bij de vrouw in.

In plaats van het slachtoffer aan te sporen naar het ziekenhuis te gaan, hebben de beide alternatieve behandelaars haar juist actief afgeraden dat te doen, zo stelt het hof vast. Naar het ziekenhuis gaan zou niet kunnen “vanwege de straling” aldaar, die “onrustige cellen zou activeren”. In plaats van een ziekenhuisopname werd het slachtoffer onderworpen aan een keur van merkwaardige behandelingen:

– de natuurgenezeres stelde met behulp van elektroacupunctuur volgens Voll vast dat het slachtoffer een beschadiging door articaïne had opgelopen (een door tandartsen gebruikt verdovingsmiddel). De verdachte stelde dat zij de enige in Nederland is die zo’n articaïnebeschadiging kan behandelen. De behandeling bestond uit het ontgiften van het lichaam met homeopathische middelen in de vorm van druppels en korrels. Verder moest het slachtoffer een strikt “stralingsvrij” dieet volgen en was ook andere blootstelling aan straling uit den boze. Dus geen mobiele telefoons en internet, maar zeker ook geen foto’s of scans in het ziekenhuis.

– voedsel moest voor consumptie “gemeten” worden en vervolgens moest de straling in het eten worden geneutraliseerd door het op een placemat met het woord ‘neutralise’ erop te zetten. Het hof liet een stralingsdeskundige vaststellen dat de placemat niets deed, terwijl het RIVM geen farmacologisch actieve stoffen in de gebruikte korrels kon vinden. Het hof overweegt ook expliciet dat de door de natuurgenezeres “aan zichzelf toegedichte expertise – electro-accupuncturist [sic] en specialist op het gebied van articaïnebeschadiging – geen medisch wetenschappelijke grondslag heeft”. Dat is uiteraard juist, maar helaas is de spelling van het hof dat niet.

– het slachtoffer moest een hangertje met een zakje met korreltjes tegen de straling dragen.

– de arts heeft buisjes met korreltjes op het borstbeen van het slachtoffer geplaatst en haar haar arm laten opheffen. Aldus kon hij naar eigen zeggen aan de hand van haar reactie meten welke korreltjes zij nodig had. Dit zal wel een soort spiertest zijn geweest.

– de arts heeft ook toen de donkere plek bij de borst van het slachtoffer steeds groter werd haar alleen behandeld met metingen, acupunctuur, strijken en stralingskorrels. Het strijken wordt door het hof omschreven als “met zijn handen over haar lichaam (…) gaan zonder het lichaam daarbij aan te raken”, waarbij de man “de indruk [heeft] gewekt ‘iets’ te pakken en dit vervolgens weg te gooien”. Dit klinkt als therapeutic touch, maar het hof noemt het touch for health.

– de arts heeft toen het slachtoffer veel pijn leed pijnstillers geweigerd omdat het slachtoffer die niet zou kunnen verdragen. Fentanylpleisters mochten aanvankelijk wel, maar werden er door de verdachte later weer vanaf gehaald omdat het slachtoffer er misselijk van zou worden. Morfine mocht niet toegediend worden, omdat metingen zouden uitwijzen dat dit slecht zou vallen.

– een thuiszorgmedewerkster die begin 2011 constateerde dat de borst van het slachtoffer weggevreten was en dat slechts een vreselijk stinkende wond resteerde, kreeg van de arts te horen dat ze de wond niet mocht verbinden en er maar calenduladruppels op moest doen.

– de (reguliere) huisarts was er uiteindelijk in geslaagd het slachtoffer te bewegen tot bloedonderzoek, dat als uitslag sterk verhoogde tumormarkers liet zien. De huisarts liet daarop weten dat doorverwijzing naar een specialist noodzakelijk was, maar de alternatieve arts meende dat het slachtoffer leed aan de ziekte van Lyme. Van doorverwijzing kwam het dus niet.

Etcetera, etcetera. Pas vijf dagen voor haar dood accepteerde het slachtoffer een ziekenhuisopname. Toen was het natuurlijk al te laat.

EAV-apparaat (afbeelding uit het artikel in Skepter over electroacupunctuur volgens Voll van Dirk Koppenaal)
EAV-apparaat (afbeelding uit het artikel in Skepter over electroacupunctuur volgens Voll van Dirk Koppenaal)

Anders dan de rechtbank acht het hof ten aanzien van de arts het opzettelijk toebrengen van zwaar lichamelijk letsel, waarbij het feit de dood ten gevolge heeft, bewezen (artikel 302 Wetboek van Strafrecht). De rechtbank achtte slechts zwaar lichamelijk letsel door schuld, bestaande in roekeloosheid en terwijl het misdrijf is gepleegd in de uitoefening van enig ambt of beroep, bewezen (artikel 308-309 Wetboek van Strafrecht). Voor het strafmaximum maakt dat nogal uit: op het eerste feit staat maximaal 10 jaar gevangenisstraf, op het tweede 2 jaar en 8 maanden. Het is dan ook eigenlijk wel een beetje vreemd dat het hof juist tot een lagere straf komt dan de rechtbank. Wellicht speelt hierbij ook mee dat de arts in de tussentijd al voor het regionaal tuchtcollege had moeten verschijnen en hem voorgoed het recht was ontzegd om weer in het BIG-register ingeschreven te worden (hij had de inschrijving al vrijwillig door laten halen). Het Openbaar Ministerie had nog gevorderd dat de verdachte gedurende zijn proeftijd geen handelingen op het gebied van de individuele gezondheidszorg mocht verrichten, maar dat wijst het hof af. Het gevorderde verbod is volgens het hof te ruim en zou de verdachte mogelijk hinderen bij de uitoefening van zijn huidige beroep: deze ex-arts schijnt tegenwoordig als “lifecoach” aan de slag te zijn.

Bij de natuurgenezeres is het oordeel zwaar lichamelijk letsel door schuld, gepleegd in de uitoefening van ambt of beroep. Zij krijgt twee maanden minder gevangenisstraf dan in eerste aanleg. Hoewel het hof haar verwijt dat zij het slachtoffer “medicatie met een ontbrekende dan wel onbewezen effectiviteit” heeft gegeven, het slachtoffer actief ziekenhuisbezoek heeft ontraden, onvoldoende onderscheid heeft gemaakt tussen reguliere en alternatieve behandelingen en ook het slachtoffer onvoldoende geïnformeerd heeft, vindt het een voorwaardelijke straf van 4 maanden toereikend. Daarbij kent het hof gewicht toe aan haar gevorderde leeftijd (inmiddels 73 jaar) en haar toegenomen zelfinzicht: ze laat haar patiënten tegenwoordig een verklaring tekenen waarin staat dat ze haar patiënten geenszins afraadt om gebruik te maken van de reguliere geneeskunde. Kennelijk gelooft het hof dat zo’n papieren verklaring ook de werkelijkheid weergeeft. Ik ben geneigd dat wat naïef te noemen.

Broer Scholtens merkte in zijn eerdere bijdrage al terecht op dat de zaak veel overeenkomsten vertoont met de zaak-Millecam, waarin eveneens een borstkankerpatiënte weigerde zich regulier te laten behandelen en haar (on)heil zocht in het alternatieve circuit. Verder ging het ook in die zaak om gelijktijdige behandeling door leken en echte artsen die de weg kwijt waren. De gelijkenis tussen beide zaken is ook de advocaat van de beschuldigde arts-acupuncturist niet ontgaan. In hoger beroep vroeg deze het hof “niet een hogere straf op te leggen dan de straffen die het hof in de zaken Millecam heeft opgelegd”. Dat zal wel slaan op de in die zaak opgelegde straffen van 3-6 weken. Een andere gelijkenis met de zaak-Millecam is dat ook in dit geval het slachtoffer (begin 50) zeer sterk in de mogelijkheden van alternatieve geneeskunde geloofde. Blijkens de arresten van het hof had ze daar al sinds haar 18e grote belangstelling voor. De prijs voor meer dan 30 jaar geloof in alternatieve behandelingen was in dit geval een lijdensweg van meer dan vier jaar en een veel te vroege dood. Dan is het goed te constateren dat rechters geen 3-6 weken voorwaardelijke celstraf opleggen, al kun je je afvragen of 8, respectievelijk 4 maanden voorwaardelijke gevangenisstraf wél recht doen aan de feiten. We zullen het ermee moeten doen.

De Xentix – technobluf van Letec tegen burn-out

by 85 Comments

De website van het Eindhovense bedrijf Letec opent met de aankondiging van een onderzoek dat gestart is naar ‘de effecten van licht- en magneettherapie op de re-integratie duur na een burn-out’ en werft er nog deelnemers voor. Het onderzoek gebeurt in samenwerking met het Academisch Medisch Centrum in Amsterdam, dus dat schept wat vertrouwen. De teksten op de website zouden echter niet misstaan op die van menige kwakzalver en ook het apparaat waarmee Letec werkt, de Xentix, doet in veel denken aan andere Rare Apparaten.

xentix600x300

De Xentix

Het apparaat ziet er indrukwekkend uit. De te behandelen persoon neemt plaats op een instelbare ligbank, waarin magneetspoelen zijn verwerkt, en dan wordt ook nog eens je hoofd beschenen door een imposante lamp, die behalve een hele serie LEDs ook een magneetspoel bevat. Met die hulpmiddelen wordt het lichaam bestookt met allerlei frequenties zichtbaar licht en magneetvelden. Goed voor je celletjes, aldus Letec:

De Xentix® zit vol met gepatenteerde techniek waarmee licht en magneetvelden kunnen worden gegenereerd. De Xentix werkt als aanjager van de homeostase, dit zorgt ervoor dat je lichaam zichzelf weer in evenwicht brengt. Bij het behandelen van burn-out klachten is de therapie vooral gericht op de hormoonhuishouding en de celenergie van het menselijk lichaam. De Letec-therapie, en behandeling met de Xentix®, kan echter ook bijdragen aan:

  • Betere doorbloeding en aanvoer van voedingsstoffen;
  • Vergroting van de zuurstofopname in cellen;
  • Stimuleren van het uitscheiden van afvalstoffen;
  • Verbetering van de algehele stofwisseling en celenergie;
  • Mobiliseren van het afweer- en immuunsysteem.

Heel soms komt het voor dat oude klachten of emoties tijdens de behandeling met de Xentix weer te voorschijn komen.

Ik vroeg maar eens naar de wetenschappelijke onderbouwing van deze claims en kreeg spoedig een mailtje terug met een enorme waslijst aan  wetenschappelijke artikelen. Ook haastte de directeur van Letec Life Enhancement op te merken: “Met deze uitspraken proberen wij in lekentermen een beeld te geven van de mogelijke voordelen van het lichttherapie/ magneetveldtherapie apparaat Xentix. Het zijn derhalve geen uitspraken waarbij een medische behandeling wordt aangeprezen.”

De Xentix van Letec
De Xentix van Letec

Toen ik de lijst begon door te nemen, viel me op dat er voor de magnetische component van het verhaal, nogal wat referenties werden gegeven die te maken hebben met Transcraniale Magnetische Stimulatie. Bij deze techniek wordt met een spoel een magneetveld opgewekt waarmee je specifieke hersengebieden kunt beïnvloeden. Het gaat echter om heel lokale toepassing en met veel sterkere magneetvelden (ongeveer 2 Tesla) dan bij de Xentix; die komt volgens de patentbeschrijving niet verder dan 0,1 milli-Tesla op 30 centimeter afstand, wat ongeveer overeenkomt met de afstand van het apparaat tot het hoofd zoals getoond op de website (zie afbeelding). De relevantie van de referenties aan dat wetenschappelijk onderzoek ontging me dus totaal en ik vroeg om een specifiekere onderbouwing. En meteen vroeg ik ook maar wat namen van die ‘tientallen topwetenschappers uit verschillende domeinen’ die de afgelopen tien jaar betrokken zouden zijn geweest bij de ontwikkeling van de Xentix, zoals vermeld op de Belgische site van Letec (het apparaat is een Belgische vinding). Deze vragen zijn blijkbaar een stuk lastiger te beantwoorden, want ik wacht ik nog steeds op een reactie.

De teksten op de website, maar ook die in de patentbeschrijving verschillen niet wezenlijk van wat je op allerlei kwakzalversites aantreft. Een voorbeeldje:

One could state that the sum of the electrical charge of each atom in a molecule gives such molecule a specific vibration. Thus, the sum of the molecules which make up a cell give that cell a specific vibration. This is referred to herein as the “specific vibration frequency” or “resonance frequency” of cells.

En wat moet je van het volgende maken?

The two different light sources can be driven separately and combined in accordance with a specific modulation pattern and thus synchronously with the employed magnetic fields, this in order to modify, for instance, the reflection and absorption behavior of the treated tissue at a specifically to be set resonance frequency, by which very deep tissue penetration can be obtained.

In een wat ouder octrooi van dezelfde uitvinders, waarin bijna hetzelfde apparaat (de Eotron I), wordt beschreven, staat iets meer over het idee van het combineren van een lichtbron met een magnetisch veld:

The magnetic energy also ensures that the light energy penetrates deeper into the tissue and reaches certain cells that with the presently known instruments were not reached or were insufficiently reached.

en iets verder:

This magnectic field is used together with the light energy so that the light waves operate as a carrying wave for magnetic pulses.

De uitvinders van het apparaat beweren dus dat ze zichtbaar licht dieper in het lichaam kunnen laten dringen door het toepassen van een fluctuerend magneetveld. Dit lijkt me flauwekul en geraadpleegde fysici delen die mening. Zichtbaar licht komt echt niet veel dieper dan de huid. Of je moet met sterke lasers gaan werken, maar daarvan is hier geen sprake. Magnetische velden hebben hoogstens invloed op de polarisatierichting van het licht (Faraday-effect) maar een biologisch effect is daarvan ook niet voor te stellen (en met de lage veldsterktes treedt het vermoedelijk sowieso nauwelijks op). Een oudere website van Letec (nog vindbaar bij de websitebouwer) is het bestuderen waard voor liefhebbers van quasi-wetenschappelijke teksten. Wat opvalt is dat daar ook al van klinische trials wordt gerept (met het prototype Eotron I), die blijkbaar nooit tot stand zijn gekomen. [website bestaat niet meer, hier een screenshot]

Maar ja, op natuurwetenschappelijke kletskoek wordt nauwelijks getoetst bij de goedkeuring van patenten en octrooien. Daar mag je allerlei onzin in opschrijven, omdat er eigenlijk alleen maar gekeken wordt of de vinding nieuw, innovatief en industrieel toepasbaar is. En je moet het wel heel bont maken om op dat laatste criterium af te vallen. Een octrooi of patent is in ieder geval geen bewijs van werkzaamheid, zo er zijn meerdere  perpetuum mobile’s gepatenteerd.

Tenslotte zijn er in het patent wat anekdotische positieve ervaringen gegeven, waaronder die van een 22 jarige man, die een haar-stamceltransplantatie onderging in een gerenommeerde kliniek in Nederland. De wondjes die waren ontstaan bij het winnen van de stamcellen nodig voor het overplanten naar 1.715 haarzakjes, werden maar liefst 30 dagen lang dagelijks ‘bestraald’. Natuurlijk was dat een groot succes. En nog zo’n anekdote van een 52 jarige vrouw die operatief geholpen werd aan een scheefstand van haar grote tenen. Dat ziet er echter toch wat magertjes uit als je tegelijkertijd op de Belgische site leest dat het apparaat al “met succes [werd] getest bij duizenden patiënten.”

Onderzoek AMC

Maar zo’n Academisch Medisch Centrum (AMC) gaat toch zeker niet over één nacht ijs bij het starten van zo’n onderzoek? Het is bijvoorbeeld wel de medisch ethische commissie langs geweest en staat geregistreerd in het trialregister. Er is natuurlijk ook wel het een en ander bekend over lichttherapie bij (winter)depressies, maar daar worden ook veel onzinproducten voor aangeboden. Als je ziet dat het AMC in zee gaat met een apparaat als de Xentix, dan kun je er eigenlijk niet omheen dat ze blijkbaar ook iets van de magnetische kletskoek van Letec geslikt hebben. Die toevoeging van magnetische velden is namelijk wat dit apparaat anders maakt dan ‘gewone’ apparaten voor lichttherapie.
De ideeën van Letec over waarom de Xentix iets zou kunnen betekenen bij burn-out zijn ook om een andere reden niet zo plausibel. “Bij burn-out klachten is een belangrijk deel van de Letec-therapie toegespitst op het reguleren van de hormoonhuishouding, want stresshormonen spelen een belangrijke rol bij het ontstaan van juist deze klachten”, stelt Letec. Dat is maar de vraag. Uit promotieonderzoek van Paula Mommersteeg bleek in 2006 dat dat stresshormoon (cortisol) bij burn-out helemaal geen afwijkende waarden laat zien.

Misschien hebben de betrokken onderzoekers bij het AMC niet door dat de theorie van Letec natuurwetenschappelijk onzinnig is en gaan ze alleen af op de gemelde succesverhalen. Het onderzoek heeft in belangrijke mate een ‘black box’-karakter en dan moet je wel heel erg oppassen met de conclusies die je aan de uitkomsten gaat verbinden. Wat er te lezen is over de opzet van de trial overtuigt mij echter niet zo dat daar goed over is nagedacht. Uit de registratie bij de Centrale Commissie Mensgebonden Onderzoek over het de primaire en secundaire uitkomsten:

[primair] Arbeidsparticipatie wordt gemeten door het percentage uren per week dat men aan het werk is bij aanvang van het onderzoek te vergelijken met het percentage uren per week dat men aan het werk is na 12 weken behandeling en nogmaals na 24 weken (vanaf intake).  [secundair] In het onderzoek wordt vermoeidheid gemeten met de subschaal voor emotionele uitputting van de Utrechtse Burnout Schaal (UBOS). Stress wordt gemeten met behulp van de stressschaal van de 4DKL. Tevens wordt chronische stress gemeten door middel van cortisolmetingen in hoofdhaar en met gebruik van een auditieve vigilantietest. De kwaliteit van leven wordt gemeten met behulp van de subschalen van de SF-36: vitaliteit, rolbeperking emotioneel, en sociaal functioneren en met de herstelbehoefteschaal.

Het gaat om proefpersonen die in het afgelopen jaar minstens 50 procent uitval hadden. In hoeverre zegt het aantal gewerkte uren nu echt iets over de staat van een burn-out? Het lijkt mij meer een administratief gegeven dat afhangt van afspraken tussen werknemer en werkgever. Hoe fluctueert dat percentage werkuren per week in het jaar voorafgaand aan het onderzoek? Wat zou het normale te verwachten herstel zijn, zonder coaching en/of therapie? Wat is de spreiding in dat percentage en wat is het verwachte verschil tussen de gebruikelijke en de Xentix behandeling? Pas met die gegevens kun je iets verstandigs zeggen over de aantallen proefpersonen die voor deze trial geworven worden en die komen op mij zonder die informatie op voorhand nogal laag over:

De studie betreft een gerandomiseerd placebo gecontroleerd onderzoek en zal circa 1 jaar duren waarbij een aantal deelnemers (n=90) met voorgenoemde problematiek wordt ingedeeld in drie groepen namelijk groep 1 krijgt lichttherapie/magneetveldtherapie en coaching, groep 2 krijgt dezelfde behandeling waarbij de lichttherapie/magneetveldtherapie niet is ingeschakeld en groep 3 krijgt uitsluitend coaching.

Alleen de deelnemers in de twee onderzoeksarmen waarin de Xentix wordt gebruikt, weten niet of ze een ‘echte’ of een nepbehandeling krijgen, het onderzoek is dus slechts enkel geblindeerd. Zouden de coaches op de hoogte zijn welke proefpersoon in welke groep zit? Ook is op basis van deze teksten niet zo duidelijk wat het apparaat doet als ‘de lichttherapie/magneetveldtherapie niet is ingeschakeld’. Ik neem aan dat ze toch wel iets van licht laten schijnen, anders is er van blindering helemaal geen sprake. Zetten ze alleen het magneetveld uit? Of doet Letec wat met de afstelling van de frequenties? (Wat dan weer de vraag op zou leveren hoe ze weten wat goede en niet werkende frequenties zouden zijn).

Het onderzoek valt onder verantwoordelijkheid van professor Judith Sluiter van het Coronel Instituut voor Arbeid en Gezondheid. Ik mailde haar vorige week met wat van mijn bedenkingen bij het apparaat en de gekozen onderzoeksopzet. Ze liet me echter weten pas in januari op mijn vragen in te kunnen gaan, u moet dus even geduld hebben. Aangezien Letec via de website al deelnemers werft voor de trial leek het me toch verstandig om dit stuk nu al te publiceren. Zo kunnen potentiële deelnemers er kennis van kunnen nemen en misschien een beter geïnformeerde afweging maken over hun deelname.

Besluit

Volgens mij is er eigenlijk geen reden om aan te nemen dat de Xentix een positieve invloed zou kunnen hebben op terugkeer naar werk na een burn-out die uitgaat boven het effect dat je misschien mag verwachten van ‘gewone’ lichttherapie of van de uitstapjes die je tijdens het onderzoek gedurende de twaalf weken, tweemaal per week moet maken naar het hippe Eindhoven. Als je het onderzoek dan ook nog slechts enkel geblindeerd doet, vraagt dat mijns inziens om problemen. De behandelaars van Letec weten namelijk wél wie in welke groep zit en hebben er alle belang bij om de groep die de ‘echte’ Xentix-behandeling ondergaat er zo positief mogelijk uit te laten springen. Dit onderzoek gaat ons volgens mij niets leren en alleen maar promotiemateriaal voor de Xentix opleveren. ‘Goedkeuring’ van een heus academische ziekenhuis, al blijkt die alleen nog uit de serieuze belangstelling middels een trial, is daarentegen natuurlijk goud waard in de marketing.

Update oktober 2017 – resultaat van de studie besproken in:

De Xentix doet niets bij burn-out

BREKEND: “Health Hunk claimt verband tussen homeopathie en autisme”

by 88 Comments

De "Health Hunk"
De “Health Hunk”

Health Hunk Paul Kramer hing weer eens aan de lijn. Hij wilde graag zijn nieuwste “ontdekkingen” met ons delen alvorens die wereldkundig te maken. Na zijn vorige optreden op Kloptdatwel? hielden we ons hart vast. En het werd inderdaad een opmerkelijk gesprek. Volgens Kramer is er namelijk een duidelijk aantoonbaar verband tussen het gebruik van homeopathische middelen en de toename van aandoeningen als autisme, ADHD, gedragsproblemen en voedselallergieën.

Paul, hoe kom je daar nu weer bij? Goed, homeopathie is peperdure flauwekul, het werkt niet, maar juist daarom kan het toch ook geen kwaad?

Dat is een heel naïeve gedachte. De samenleving weet nog veel te weinig van homeopathie, ze denken dat het ‘iets met kruiden is’, dom gehouden door grote homeopathische firma’s met enorme financiële belangen. Wist je bijvoorbeeld dat er homeopathische middelen worden gemaakt op basis van kwik? Dat is hartstikke giftig en kan leiden tot grote en onomkeerbare schade aan de nieren, de lever, het zenuwstelsel en de hersenen. Juist dat laatste is volgens mij de oorzaak van de toename van gevallen van autisme. Hersenen en zenuwstelsel van kinderen worden blijvend aangetast door homeopathische middelen op kwikbasis. Ook veel andere homeopathische ingrediënten zijn heel slecht voor je. Denk aan lood, arsenicum of giftige planten als belladonna. Bedenk eens wat homeopathische middelen waar die rommel in zit allemaal met je lichaam doen! En wat ze met het lichaam van een onschuldig kind met onderontwikkeld immuunsysteem doen! En dan heb ik het nog niet eens over geroosterde badspons, licht van Venus en vaginaal ultrageluid! Verschrikkelijk. Geen wonder dat we zoveel gevallen van gedragsproblemen zien, vooral bij mensen die voortdurend aan homeopathie worden blootgesteld, zoals homeopaten.

Maar Paul, al die rotzooi die je noemt is toch zover verdund dat er niets meer van de uitgangsstof in het uiteindelijke middel zit? Homeopathie is water. Of melksuiker. Meer niet.

(Kramer zucht) Het is zo jammer te constateren dat skeptici helemaal niets van homeopathie begrijpen. Het gáát niet alleen om het verdunnen. Het gaat óók om het schudden en het stoten, het potentiëren. Dat is buitengewoon gevaarlijk, want daardoor worden verborgen krachten – potenties – in de ingrediënten losgemaakt. Het stootschudden voegt onnatuurlijke en gepulste frequenties toe aan het water die voor het lichaam onbekend zijn en die dus het immuunsysteem omzeilen. Zeg maar een soort gratis e-nummers. En het gevaarlijkste is: die frequenties zijn zelfs met de modernste apparatuur niet op te sporen! Dan is zo’n babylichaampje kansloos natuurlijk. En zelfs als het kindje zelf het middel niet binnenkrijgt, dan kan het besmet raken via de moeder die ooit homeopathie heeft gebruikt. Zo wordt het van generatie op generatie doorgegeven. Dat is althans mijn werkhypothese. Er dreigt een complete homeocide als we niet oppassen.

Homeopathie als langzaam werkend vergif?
Homeopathie als langzaam werkend vergif?

Goed, en hoe zit het met het bewijs voor deze boude beweringen?

(Kramer zucht nog dieper) Daar gaan we weer! Het is aan de homeopaten en de homeopathische industrie om te bewijzen dat hun producten veilig zijn! Nu vraag je mij te bewijzen dat ze niet veilig zijn! Dat is toch niet van deze planeet? De homeopathische industrie heeft met slim en kapitaalkrachtig lobbywerk allemaal uitzonderingen voor zichzelf in de geneesmiddelenwetgeving bedongen. Lees de Nederlandse Geneesmiddelenwet maar eens door. Die zegt bijvoorbeeld dat je voor een handelsvergunning de resultaten van preklinische en klinische proeven moet overleggen, maar dit vereiste geldt merkwaardig genoeg niet voor de meeste homeopathische middelen. Die zouden vanwege de verdunning “gegarandeerd onschadelijk” zijn. “Oh?”, zeg ik dan. Hoe weten we dat dan als die gegevens nooit op tafel zijn gelegd? Waarom is er nooit onderzoek gedaan naar de langetermijneffecten van het gebruik van homeopathische middelen? Als we onderzoeken of er langetermijneffecten zijn bij het gebruik van mobiele telefoons, waarom dan niet bij homeopathie? Daar lijkt me alle reden toe. Ik spreek veel met mensen met gedragsproblemen en als ik dan doorvraag blijkt er altijd wel ergens iemand in de familie homeopathische middelen te hebben gebruikt, soms zelfs vier generaties terug. Dat spreekt boekdelen, vind ik, dat is bewijs van homeopathieschade.

OK, je hebt natuurlijk gelijk dat homeopathische fabrikanten privileges hebben, maar draaf je niet een beetje door? Nu raken volgens jou mensen zelfs besmet omdat iemand anders binnen de familie homeopathische middelen gebruikt? Dat is wel heel vergezocht!

Helemaal niet! Daar is hard wetenschappelijk bewijs voor. De Belgische hoogleraar prof. dr. Betz heeft onomstotelijk vastgesteld dat homeopathische middelen stralingseffecten op afstand hebben. Dus zelfs als je het middel niet zelf inneemt, loop je gevaar als je het in huis hebt. Betz waarschuwde voor rampzalige gevolgen voor de volksgezondheid omdat miljoenen liters water waarmee de homeopathische reuzen hun ketels spoelen door hen gewoon in de rivieren geloosd worden. Ik vraag me echt af of onze waterzuiveringsinstallaties al die nare, gepulste frequenties nog uit het water kunnen zuiveren, en ik vrees het ergste. Betz was werkelijk een visionair en over twintig jaar constateren we allemaal dat we naar hem hadden moeten luisteren. En dan die andere ziener, dr. Jan Willem Nienhuys. Verketterd door homeopaten, maar voor mij een held. Ik heb zijn profetische woorden uit het hoofd geleerd:

“Dit ontlokte Betz de opmerking dat het dus officieel zou moeten worden ontraden om in de buurt van drogisterijen te komen, want daar staan heel wat homeopathische middelen op de plank en het is een onderdeel van de leer dat toediening van homeopathische middelen die niet het juiste zijn voor de zieke heel gevaarlijk is. Met andere woorden, die homeopathische stralen zijn levensgevaarlijk. Bovendien moet men bij gezonde personen ook de duizenden homeopathische geneesmiddelsymptomen verwachten als zij binnen een straal van pak hem beet 50 meter van een drogist komen. Eigenlijk zou de overheid en de stralingsbeschermingsdienst moeten ingrijpen en zouden homeopathische middelen op dezelfde manier moeten worden behandeld als sterk radioactieve middelen.”

Méthode homeopathique (similia Similibus)
Méthode homeopathique (similia Similibus)

En zo is het! We worden dus besmet terwijl we langs drogisterijen en apotheken lopen! En Big Homeo maar ontkennen dat er een verband is tussen homeopathie en de onverklaarbare toename van autisme, ADHD, allergieën, gedragsstoornissen en vroegtijdige verkiezingen voor de Tweede Kamer. Een schandaal, terwijl iedereen die zich een beetje verdiept in de materie weet dat de kern van homeopathie is DAT JE ER ALS GEZOND PERSOON ZIEK VAN WORDT. Mijn vrouw Antje hoeft maar naar zo’n flesje te kijken en ze voelt zich al hondsberoerd! En minister Schippers hoeft maar homeopathische middelen in de schappen van de apotheek te zien of ze wordt spontaan overvallen door gevoelens van ergernis!

Eh Paul, ik denk niet dat Betz en Nienhuys serieus waren…

Natuurlijk wel. Waarom denk je anders dat Nienhuys als roepende in de woestijn heeft bericht over het door andere media doodgezwegen ongeval in een homeopathische fabriek waarbij een gevaarlijke hoeveelheid homeopathisch afval vrijkwam? Dat gebeurde in Swindon in Zuid-Engeland. Mensen raakten in totale paniek en mochten dagenlang hun groenten niet wassen. Dappere buurtbewoners hebben geprobeerd sluiting van de fabriek af te dwingen, maar tegen het Grote Geld kunnen ze natuurlijk niet op. De ramp van Swindon is nu meer dan drie jaar geleden en inmiddels heeft het homeopathische lek ongetwijfeld via lucht en zee Nederland bereikt. En niemand die protesteert. Gelukzalig zijn de onwetenden!

Dit leek ons een mooi moment om het gesprek met de overduidelijk emotionele Paul Kramer te verbreken. Mocht u zijn ideeën bizar vinden, bedenk dan dat de ideeën die binnen de homeopathie gepropageerd worden niet minder bizar zijn. Als oneindig verdunde viezigheid echt door ‘het geheugen van water’ een uitstralingseffect naar andere middelen én mensen heeft, waarom zouden er dan niet allerhande verborgen bijwerkingen, vooral op de langere termijn, kunnen zijn? Bewijs voor het tegendeel is er niet: homeopathische fabrikanten hoeven het in ingevolge artikel 42, derde lid, Geneesmiddelenwet niet te leveren. Zij hoeven ook niet te bewijzen dat een homeopathisch middel de gestelde therapeutische werking bezit (artikel 55, vijfde lid, Geneesmiddelenwet). Stof tot nadenken: niet of de ideeën van de natuurlijk fictieve Paul Kramer kloppen, maar waarom onwerkzame homeopathische middelen een voorkeursbehandeling krijgen binnen regelgeving die de consument beoogt te beschermen. Of waarom je een homeopaat zou geloven als die beweert dat het vaccineren van je kinderen tot autisme of andere aandoeningen zou kunnen leiden. Daar leidt vaccinatie niet toe, net zomin als homeopathie.

Slaapverwekkende nonsens van DOOOZz

by 47 Comments

Problemen met slaap kunnen allerlei oorzaken hebben. Benjamin Adamah sliep ook slecht en dacht dat ‘stralingsvervuiling’ wel eens een belangrijke oorzaak kon zijn, met name die afkomstig van Wi-Fi. Kwam het even mooi uit dat hij wel wist hoe hij dat op zou kunnen lossen! Adamah had namelijk jarenlange ervaring met orgon, levensenergie, die een ‘buffereffect’ op Wi-Fi heeft. En nog mooier, hij ontwikkelde de biologische orgonzender bioniet, die geen enge zaken als kunsthars bevat. Zo onstond de DOOOZz,  een soort ijshockeypuck die je in je slaapkamer moet leggen om weer van een weldadige nachtrust te kunnen genieten.

dooozz600x300
De ‘biozenders’ haal je ‘s avonds voor je gaat slapen uit het blik en plaats je in de slaapkamer. ‘s Ochtends wel weer in het blik opbergen, anders treedt ‘gewenning’ op! (foto: dooozz.nl)

De hoeveelheid onzin die op de website van DOOOZz staat, is nauwelijks samen te vatten. Volgens Adamah werkt het dus met orgon of orgone energie, een vaag begrip ontleend aan de ideeën van Wilhelm Reich. Zo’n beetje alles wat er in zweverige kringen als energie benoemd wordt, kom je ook wel tegen als orgon: Qi, mana, Od, dat soort termen. Reich dacht dat hij de orgon die alom aanwezig is, kon opvangen met apparaten die nog het meest op een Stalinorgel lijken, een batterij buizen gekoppeld aan een opslagmedium, meestal een reservoir met water. De chembusters die ik tegenkwam op de ‘oertijdmarkt‘ zijn er ook op gebaseerd.

Als je op Internet zoekt naar ‘orgoniet’ of ‘orgonite’ kom je eindeloos veel plaatjes tegen van kunstwerkjes van kunsthars, waarin metaaldeeltjes, spoelen en halfedelstenen zijn opgesloten. En natuurlijk de zweverige (web)winkels die ze aanbieden. De claims rondom die dingen variëren een beetje, maar meestal komt het er op neer dat ze negatieve orgon omzetten in positieve orgon. Deze relatief nieuwerwetse orgon-‘apparaten’ schijnen ontsproten te zijn aan de breinen van Don en Carol Croft. Orgoniet wordt ook nogal eens aangeboden om je tegen de vermeende schadelijke effecten van elektromagnetische velden te beschermen. Blijkbaar hebben elektromagnetische velden ook iets te maken met orgone energie.

Adamah gebruikte orgoniet eerst ook voor zijn elektrohypersensitiviteit, en daarvoor nog iets anders, maar:

Orgoniet heeft mij echter nooit de bescherming kunnen bieden die ik zocht. Meer dan drie jaar geleden was ik al van tachyonproducten op mijn eerste zelfgemaakte orgoniet overgestapt. Tachyonen beschermen tegen veel straling, maar niet tegen Wi-Fi en bevondien ondermijnt langere blootstelling aan tachyonenergie de yin-yang dynamiek en daarmee de levensenergie (orgon). Ik maakte een alternatieve gifvrije orgoniet omdat ik intuïtief een weerzin tegen giftige epoxiehars had. Intuïtie die ondersteund wordt door planten, die veel beter groeien in een orgonveld geproduceerd met bioniet dan bij een veld afkomstig van orgoniet.

Nou ja, eerst maar eens lezen hoe die zwarte blokjes bioniet dan zouden moeten werken:

De DOOOZz 1 werkt op vier manieren:

  1. Het schadelijke Wi-Fi veld wordt gebufferd en uw lichaam en energieveld worden beschermd.
  2. De informatie via halfedelstenen en kruiden zorgt voor diepe ontspanning en ontstressing.
  3. De combinatie van punt 1 & 2 zorgt voor diepe gezonde slaap.
  4. De zogeheten spin-inversie, een toestand die door straling is veroorzaakt bij elektrohypersensitieven en veel mensen met klachten die niet op therapie reageren, kan binnen enkele weken worden teruggedraaid.

Wat dat bufferen nou inhoudt, wordt nergens duidelijk op de site. We moeten het geloof ik maar doen met zinnen als:

De DOOOZz-producten gebruiken een combinatie van de klassieke orgonietformule om een orgonveld op te wekken, met het verschil dat bioniet geen giftige epoxiehars gebruikt, maar een natuurlijk medium in combinatie met alchemistisch gesorteerde metalen en lithotherapie. Daarbij maken de DOOOZz-producten gebruik van een intelligente keuze van halfedelstenen voor informatie van het orgonveld, die een zachte energie tegenover de harde microgolfstraling zet. Het veld van de DOOOZz-producten lijkt succesvol spininversie te stoppen en te keren en hiermee elektrohypersensitiviteit te genezen of te verzachten. Daarbij wordt de opname van energie (qi) verhoogt […]

Weer die spininversie! Martin Bier heeft hier op Kloptdatwel al eens uitvoerig uitgelegd wat dat in de natuurkunde echt is: Onzin over spininversie en elektrosmog. Volgens die antistralingsfantasten leggen skeptici dit natuurlijk weer helemaal verkeerd uit; het zal wel weer om spininversie in energetische en niet in elektrische zin gaan, of zoiets. In Frontier Magazine (pdf) van mei/juni dit jaar legt Adamah gelukkig ook even uit wat het verschil is tussen tachyon- en orgonenergie:

Orgone energie is beslist GEEN Nulpuntenergie
Hoewel de termen orgon en nulpunt-energie overal als synoniem worden gebruikt, is het belangrijk te begrijpen waarom dit pertinent onjuist is. Middels de Luriaanse torusafbeelding heb ik een van de meest eenvoudige weergaves van ons tijd/ruimte/bewustzijn/kundalini(energie)-continuüm neergezet. De belangrijkste illusie die de Luriaanse torus omver blaast is de illusie van ‘De Bron’ waar alles uit voort zou komen. Er is helemaal geen bron, enkel een eeuwig cybernetisch gebeuren of spel. Dit eeuwig gebeuren is de correlatieve dialectiek en dynamiek tussen een centripetaal yin-zog en een centrifugale yang-vortex en twee raakvlakken. Allereerst een overslagpunt, een nulpunt dat als non-lokaliteit, schematisch in het centrum van de torus zit net ‘boven’ het domein van yin en net ‘onder’ het domein van yang.

Meer citeren uit dit fraaie proza lijkt me niet nodig. Het bijbehorende plaatje maakt gelukkig alles duidelijk:

De Luriaanse torus
De Luriaanse torus

Hier kun je dus blijkbaar weinig mee als je geen hogere graad in de zweveritis hebt 😉 Gelukkig kan je orgon volgens Adamah ook gewoon met Kirlian-fotografie laten zien. Maar wacht, daar was toch ook niets bovennatuurlijks aan? Misschien moeten we dan maar op een indirecte manier laten zien hoe dat nu met die spininversie zit:

Je kunt een simpele spierreflextest doen om te zien of je spininversie hebt door iemand tegendruk te laten geven wanneer je rechtop zittend in een stoel je arm strekt en deze omhoog beweegt. Neem daarna een suikerklontje in de vuist van je gestrekte arm en duw opnieuw omhoog tegen de hand van je partner. Wanneer je minder energie hebt is dat een goed teken. Wanneer je er juist meer kracht door krijgt wijst dat doorgaans op spininversie, zeker als je al elektro-hypersensitieve klachten had.

Hmm, dit klinkt toch verdacht veel als zo’n trucje dat gebruikt wordt in toegepaste kinesiologie. Degene die het bij je uitvoert kan de uitkomst naar believen kiezen. Wat zou er nu gebeuren als je Benjamin Adamah je met deze ‘methode’ zou laten testen op spininversie? Zo maar een vraag …

Adamah omschrijft zich op zijn site als ‘schrijver, cultuurfilosoof, metafysicus, spreker, trainer, tijdschriftredacteur en astroloog.’ Ook publiceerde hij een boekje over vrije energie (Nulpunt Revolutie) en stimuleert hij mensen om vrije energie generatoren te bouwen. Zijn huidige researchveld betreft onderzoek naar Kuiperbelt objecten, Centauren en TNO’s en hun astrologische applicatie. Een man die van vele onzinmarkten thuis is, dus.

Meer over Wilhelm Reich, zijn rare ideeën en levensloop, is te lezen in het stuk dat Harald Merckelbach in 1992 in Skepter schreef: Een ontspoorde Freudiaan: De pseudowetenschap van Wilhelm Reich. Skepter, 5(1). Dat staat niet online, maar je kunt het natuurlijk wel vinden op de USB-stick met alle Skepters. En anders moet je het doen met het Wikipedia-artikel, dat ook niet slecht is.

Consumentenbond en de bevordering van de kwakzalverij

by 13 Comments

Cees Renckens schrijft columns voor Kloptdatwel. Van 1988 tot 2011 was hij voorzitter van de Vereniging tegen de Kwakzalverij. Foto: Klaas Jaarsma
Cees Renckens schrijft columns voor Kloptdatwel. Van 1988 tot 2011 was hij voorzitter van de Vereniging tegen de Kwakzalverij. Foto: Klaas Jaarsma

Vorige week bracht de Consumentenbond een eigen onderzoek naar buiten waarin hij in een vijftiental verschillende vitaminepillen het gehalte aan vitamine B6 had gemeten en die waarden vergeleken had met de maximaal aanbevolen dosis per dag en met het op de etiketten vermelde gehalte. Herhaaldelijk bleken de pillen aanzienlijk meer B6 te bevatten dan door de fabrikant aangegeven en in elf van de vijftien pillen was de resulterende dagelijkse dosis hoger dan de 10 mg/dag, de drempel als veilig vastgesteld door de wetenschap. Mooi werk van de consumentenbond en hopelijk kan aldus een aanzienlijk aantal gevallen van neuropathie worden voorkomen, want die invaliderende en pijnlijke zenuwpijn is gevolg van langdurige overdosering (ook al bij één pil per dag, zoals aanbevolen).

Dit lezende zou men licht denken dat de Consumentenbond een waardige medestander is tegen boerenbedrog en kwakzalverij. Maar wat lazen wij in het oktobernummer van Z3, een uitgave van Neprofarm, de gezamenlijke producenten van zelfzorg-  c.q. drogistenmiddelen? De Consumentenbond zou zich in augustus jl. hebben gewend tot de minister van VWS met het dringende verzoek de vermelding van indicaties op de homeopathische middelen weer toe te laten! Dit kon niet waar zijn. De minister deed met haar verbod op onbewezen claims voor de homeopathica niets anders dan de Consumentenbond al sinds haar oprichting doet: de koper beschermen tegen bedrog en te mooie beloften. De bewijslast legde de minister terecht bij de fabrikant en het registratiedossier kan worden ingediend bij het onafhankelijke College ter Beoordeling van Geneesmiddelen. Bij gewone geneesmiddelen is de procedure hetzelfde.

Verbetering? De klok terugdraaien, zullen ze bedoelen. (uit Z3)
Verbetering? De klok terugdraaien, zullen ze bedoelen. (uit Z3)

De Vereniging tegen de Kwakzalverij vroeg opheldering bij de Consumentenbond en het antwoord eind oktober was onthutsend. De berichtgeving in Z3 klopte wel degelijk en consumentenbondvoorzitter Bart Combée stelde dat hij enerzijds hechtte aan ‘heldere informatie’, maar stelde tevens vast dat een ‘niet onaanzienlijke groep consumenten  gelooft dat zij baat hebben bij homeopathische middelen’. En hoewel hij met ons van mening is dat wetenschappelijk bewijs ontbreekt, toch vindt hij dat de consument geholpen moet worden bij zijn keuze uit de diverse (om precies te zijn 3900) beschikbare homeopathische middelen. Daarbij zou ‘enige informatie’ gewenst zijn. Hij vindt het dus prima dat de consument zich bij de keuze uit het aanzienlijke aanbod aan onwerkzame homeopathische kwakzalversprodukten baseert op de beweringen van de fabrikanten. Bedrog en zelfbedrog gaan zo hand in hand. En de drogisten doen daar natuurlijk maar al te graag aan mee. Verwacht van hen geen kritische kanttekeningen.

Hij laat hier de ‘hulp’ aan de in verwarring verkerende consument nadrukkelijk prevaleren boven de door hem beleden helderheid, want hij gaat wel akkoord met de ooit door de homeopaten zo aangevochten disclaimer, vermeldend dat de werking onbewezen is.  Over helderheid gesproken: ‘Coffea D 6 is bedoeld voor een goede nachtrust, maar het effect ervan is niet bewezen, hoor!’ . Als deze aanpak van de Consumentenbond maatgevend zou worden bij de beoordeling van andere  consumentenartikelen, dan kan hij zich beter snel opheffen. ‘Deze stofzuiger doet niet wat hij belooft, maar de fabrikant bedoelt het apparaat toch echt als stofzuiger en een niet onaanzienlijke groep gebruikers meent toch wel enige werking te bespeuren‘. En dan maar roepen dat je voorstander bent van heldere informatie. Het wordt tijd dat Bart Combée zich op zijn positie gaat beraden.

Lees het bewuste nummer Z3 (pdf)