Op 1 april zal Kloptdatwel nieuws bekend maken over een stof die in grote hoeveelheden in het alledaagse leven is doorgedrongen en die veel slachtoffers maakt. De aankondiging zal door skeptici uitstekend gebruikt kunnen worden op 1 april!
Schieten de ogen stralen?
Het is ongelofelijk maar waar. Veel mensen denken dat er iets uit de ogen schiet als we ergens naar kijken. Gerald Winer, psychologie-hoogleraar aan de Universiteit van Ohio, deed er onderzoek naar. Hij concludeerde geschokt dat circa eenderde van de studenten die meededen aan zijn onderzoek dacht de er stralen of golven uit de ogen komen bij het kijken. Onder middelbare scholieren kwam deze gedachte nog veel vaker voor.
De ‘extramissie-theorie’ van het kijken werd al in de 17e eeuw weerlegd en ik ben uiterst verbaasd dat er überhaupt mensen zijn die er nog in geloven. Uit het aangehaalde artikel:
“The researchers have tested children in the first, third and fifth grades and college students. They find that belief in extramission generally does decline with age. Still, significant numbers of college students continue to believe that rays or waves leave their eyes during the act of seeing. In a study where the researchers asked a simple question about whether anything goes out of the eyes during vision, wrong answers came from 49 percent of the first graders, 70 percent of the third graders, 51 percent of fifth graders and 33 percent of the college students”.
Veel studenten bleken te geloven dat ze konden voelen of iemand naar hen keek. Deze overtuiging (die overigens lijkt toe te nemen met de leeftijd) wordt aangehaald als verklaring voor het geloof in ‘extramissie’ bij het kijken. De theorie vormt immers geen onderdeel van het lespakket van scholen en universiteiten. Aldus het aangehaalde artikel:
“We are trying to figure out where they got the idea that something comes out of their eyes during vision,” Cottrell added. “Nobody has ever been taught that — in fact, we understand that most children start learning in third grade about how the eye functions and how vision occurs.” One theory the researchers tested was that a belief in extramission was related to other superstitions about emanations from they eyes. For example, many people believe they can “feel” someone staring at them from behind. This belief may imply that something leaves the eyes of a person who is staring and can then be “felt” by another person. In one study, the researchers found that a belief in feeling stares actually increased between childhood and young adulthood. About 90 percent of college students tested said they believed in the ability to feel stares from others. But a belief in feeling stares increased with age, while a belief in extramission decreased, Winer said, and the two beliefs don’t seem to be related”.
Met dank aan j-walk blog, illustratie voorpagina k-walk blog.
Interview op Kink FM
Maarten Koller gaf op 19 maart een interview op Kink FM over het supermoon verschijnsel. Aanleiding voor het interview waren de artikelen die Kloptdatwel over de Supermoon D-day had geschreven.
Luister naar het interview:
Als de player niet werkt klik dan hier.
Homeopaten niet overtuigd
Jan Willem Nienhuys plaatste onlangs in het Skepsis blog een stuk naar aanleiding van het zoveelste onderzoek dat aantoont dat echinacea niet werkt. Maar het overtuigt homeopaten niet. Dat laat zien dat ze zich weinig gelegen laten liggen aan onderzoek.
Maar ook interpreteren ze de uitkomsten van discussie over homeopathie heel anders dan wij dachten dat zou moeten. Raadselachtig. Naar aanleiding van de wereldwijde actie tegen homeopathie (waarover we al vaak hebben geschreven) plaatste De Koninklijke Vereniging Homeopathie Nederland (KVHN) onlangs een bericht over de gezamelijke actie van stichting Skepsis en de Vereniging tegen de Kwakzalverij die op 5 februari plaatsvond. Ze zijn van mening dat de vertegenwoordigers van de homeopathie zich kranig hebben geweerd:
Mevr. Meijer heeft een radio-interview gehouden bij radio Noord-Holland. Mevr. Ellinger was te gast in het radioprogramma ‘Spijkers met koppen’ bij Dolf Jansen. Beide woordvoerders hebben zich prima en met overtuiging staande gehouden tegen afgevaardigden van de VtdK. Dolf Jansen riep in het radio-interview: ‘Als homeopathie werkt voor paard en kat, en voor mijn buurman, waarom zeurt u dan om wetenschappelijk bewijs?’. *
Maarten Koller was de afgevaardigde namens Kloptdatwel en de stichting Skepsis in het programma Spijkers met Koppen. Beluister hieronder de uitzending en beoordeel zelf of mevr. Ellinger zich prima en met overtuiging staande hield.
Als de player niet werkt klik dan deze link.
Een belangrijk argument van mevrouw Ellinger klopt absoluut niet. Zij zegt dat het placebo-effect bij dieren niet bestaat. Als je werkzaamheid van een homeopathisch middel bij dieren meet, dan kan dat niet het gevolg zijn van placebowerking, zegt ze. Maar daar vergist ze zich behoorlijk in. Lees het na in een artikel van de Utrechtse hoogleraar Johanna Fink. Of luister:
Als de speler niet werkt klik dan hier voor de mp3.
Over de actie tegen homeopathie schrijft men badinerend:
Over de actie op 5 februari zelf kunnen we kort zijn. Er kwamen niet meer dan 18 mensen van de VtdK en Skepsis, waaronder studenten, bijeen bij het Multatuli Monument. We zijn blij met deze ‘gratis’ peiling over de publieke opinie en het feit dat de actie van de VtdK niet door de consumenten werd gedragen maar tot milde verontwaardiging opriep. We zijn ook blij met de kans die we hebben gekregen om in twee radioprogramma’s uitgebreid over de werking van homeopathie te hebben kunnen spreken. Bij eventuele toekomstige acties zullen we als PR platform weer gezamenlijk optreden om zo een krachtig beeld naar de samenleving te kunnen presenteren.
Tja… Wij gaan voor de kwaliteit van argumenten. Zou er een methode zijn om de discussie met homeopaten op basis van inhoudelijke argumenten te voeren?
Als je interesse hebt, kun je het verslag van 5 februari hier lezen.
Dit stuk is geschreven door Maarten Koller en Gert Jan van ‘t Land.
Draait het meisje linksom of rechtsom?
Zie jij het meisje linksom draaien of rechtsom? Internet-advertenties suggereren dat dit iets zegt over de dominantie van je hersenhelft. Als je het meisje naar rechts ziet draaien, zou je vooral je rechterhersenhelft gebruiken, of je linkerhelft als je het plaatje de andere kant op ziet bewegen.
Zo zit het echter niet in elkaar.
Steven Novella, klinisch neuroloog aan de Yale University School of Medicine en auteur van het uitstekende neurologica blog, legt in twee artikelen uit dat de waargenomen draairichting niets zegt over hoe je je hersenhelften gebruikt (klik hier voor een artikel uit 2007 en hier voor een recent artikel). Novella legt uit dat iedereen de hersenhelften door elkaar heen gebruikt en dat het plaatje een optische illusie is. De hersenen proberen een plat, tweedimensionaal plaatje te interpreteren als een draaiende beweging in drie dimensies:
“The spinning girl is a form of the more general spinning silhouette illusion. The image is not objectively “spinning” in one direction or the other. It is a two-dimensional image that is simply shifting back and forth. But our brains did not evolve to interpret two-dimensional representations of the world but the actual three-dimensional world. So our visual processing assumes we are looking at a 3-D image and is uses clues to interpret it as such. Or, without adequate clues it may just arbitrarily decide a best fit – spinning clockwise or counterclockwise. And once this fit is chosen, the illusion is complete – we see a 3-D spinning image”.
Psychologie Magazine legt het als volgt uit:
“Steven Novella, klinisch neuroloog aan de Yale University School of Medicine, stelt dat het verhaal over de dominante linker- en rechterhersenhelft onzin is. Volgens hem onthult het beeld van de dansende ballerina wel hoe het brein visuele informatie verwerkt. Het brein hanteert bepaalde aannames bij de verwerking van visuele beelden om zo orde en betekenis aan de wereld te geven. Ons visuele verwerkingssysteem neemt bijvoorbeeld aan dat we kijken naar een driedimensionaal beeld; de echte wereld is immers driedimensionaal. De danseres is een tweedimensionaal beeld, dat door ons brein wordt verwerkt als driedimensionaal, draaiend beeld”.
In het recente artikel vraagt Novella zich af waarom de meeste mensen het meisje rechtsom zien draaien. Hij verwijst naar een artikel van twee psychologie-hoogleraren die uitleggen dat dit veroorzaakt wordt doordat het visuele systeem van de hersenen een voorkeur heeft om te kiezen voor een standpunt waarbij we iets van bovenaf lijken te bekijken. Ze leggen uit dat het plaatje bedoeld is om de hersenen in verwarring te brengen – het bevat tegenstrijdige aanwijzingen. De schijnbare richting van de uitgestrekte hand suggereert onze hersenen dat we vrijwel op gelijke hoogte naar het figuurtje kijken. Onze hersenen denken dan al snel dat rechtsom de correcte draairichting is. De schaduw onder het plaatje suggereert juist dat we van bovenaf naar het draaiende meisje kijken. En dat suggereert een draaiende beweging de andere kant op:
“Tracing the end of the outstretched hand shows that the camera elevation with respect to the hand is only 6.0 deg, which is a little less than the value for the foot. That means that the figure was rendered with a perspective camera positioned about 75 meters away from the figure (assuming a vertical distance of 1m between foot and hand). According to this perspective cue, the view from above and therefore the clockwise rotation is the ‘true’ rotation. However, another cue to the rotation of the figure is provided by the shadow the feet cast on the ground. The ellipse circumscribed by the shadow of the outstretched foot—at least assuming that the ground is horizontal and that we are looking at it from above—clearly suggests counter-clockwise rotation”.
Het oorspronkelijke plaatje is afkomstig van deze website: http://www.procreo.jp/labo/silhouette.swf (gebruikt voor plaatje op de voorzijde)