Kloptdatwel?

Search Results for: vaccinatie

Over Jurriaan Kamp: wereldverbetering als verdienmodel

by 4 Comments

Cees Renckens schrijft columns voor Kloptdatwel. Van 1988 tot 2011 was hij voorzitter van de Vereniging tegen de Kwakzalverij. Foto: Klaas Jaarsma
Cees Renckens schrijft columns voor Kloptdatwel. Van 1988 tot 2011 was hij voorzitter van de Vereniging tegen de Kwakzalverij. Foto: Klaas Jaarsma

Een oud Chinees spreekwoord zegt, dat als je maar lang genoeg aan de oever van de rivier blijft zitten dat er dan altijd een moment komt, dat je het lijk van je vijand voorbij ziet drijven. Hoewel ik Jurriaan Kamp (1959, Haarlem) altijd meer als een bron van ergernis heb gezien dan als vijand, toch moest ik aan dit spreekwoord denken toen er in Villamedia een diepgravend artikel van onderzoeksjournalist Miro Lucassen verscheen over de malversaties en miljoenenschuld die de wereldverbeteraar op zijn geweten blijkt te hebben.

Op kosten van zijn zakenpartners heeft de aan de Amerikaanse westkust levende uitgever/journalist via het blad Ode in de loop van twintig jaar acht miljoen euro aan verliezen opgebouwd, in de stellige overtuiging dat het goede doel dit meer dan waard is. Of dacht hij vooral aan zichzelf? Het hieronder volgende relaas over Kamp en Ode is vrijwel volledig gebaseerd op Lucassen’s lange artikel op de website van Villamedia. [1]

Ode, de kroniek van de onderstroom

Kamp was redacteur economie bij NRC Handelsblad toen hij als 31-jarige genoeg kreeg van al het negatieve nieuws dat zijn krant dagelijks verspreidde en hij slaagde erin met zijn visioenen van een betere wereld geld te lenen van een aantal rijke ondernemers en filantropen, zoals daar zijn boedelbak-oprichter Wiet de Bruin, City Koerier-baas Jaap Mulders, mister Fabeltjeskrant Thijs Chanowski, tv-presentatrice Alice Oppenheim, astroloog Peter Delahay en de puissant rijke soft ware ondernemer Eckart Wintzen. Vanaf 1991 komt deze club af en toe bijeen en in 1995 was er voldoende startkapitaal en verschijnt de eerste editie van Ode, de kroniek van de onderstroom. De eerste jaren zijn er natuurlijk verliezen en in 2001 slaagde Kamp er in een bedrag van 193.000 euro te lenen bij het Bedrijfsfonds voor de Pers, een succesje dat hij in 2011 nog eens wist te herhalen. Het blad bevatte vooral verhalen over spiritualiteit, ethiek in het bedrijfsleven, optimisme en alternatieve geneeskunde. Met grote regelmaat liet het blad op volstrekt kritiekloze wijze medische warhoofden uit de alternatieve hoek aan het woord. Het standpunt van hoofdredacteur Kamp luidde aldus: ‘In grote delen van de wereld is de belangstelling voor alternatieve en complementaire therapieën, die vooral een rustiger en gematigder leven voorstaan, sterk groeiende’. In een aantal Westerse landen komt het zelfs voor dat er meer interesse bestaat voor deze vorm van genezen dan voor de reguliere geneeskunde, aldus Kamp.

Aidsontkenner

Cover van Ode met het 'Aids bestaat niet' artikel van Jurriaan Kamp (afb. via Koninklijke Bibliotheek)
Cover van Ode met het ‘Aids bestaat niet’ artikel van Jurriaan Kamp (afb. via Koninklijke Bibliotheek)

In het julinummer uit 1999 publiceerde Kamp zelf een artikel met als kop ‘Aids bestaat niet’.[2] Hij schrijft: “Aids wordt niet veroorzaakt door een virus. Aids is niet seksueel overdraagbaar. Aids is een gevolg van een totale uitputting van het immuunsysteem.” Vijftien pagina’s lang betoogt hij dat de relatie tussen hiv en aids niet is aangetoond, met aan het slot: ‘Het enige succesvolle antwoord op aids tot nog toe is: extra zorg voor het immuunsysteem. Ofwel: gezond leven.’

In 2004 werd Kamp genomineerd voor de Meester Kackadorisprijs. [3] De nominatie voor diezelfde prijs, die NRC Handelsblad in 2012 opliep, was mede te danken aan het feit dat sinds 2010 de Ode elk kwartaal werd meegestuurd met de NRC en daarmee – in de woorden van de jury – de intelligentie van de NRC-lezers ernstig beledigde.

In november 2011 prijkte in het blad een verhaal over biofotonen en kwam de geschifte Johan Boswinkel aan het woord, die een therapie aanbiedt, geheel gebaseerd op de onbewezen theorie over biofotonen. Het artikel bevatte wederom de bij Ode geliefde retoriek over‘ de onmachtige geneeskunde’, over Boswinkels’ genezingspercentage van 80%’ en ‘de duizenden mensen die van hun kwaal zijn af geholpen’.

Amerikaans avontuur

Uit de accountantsverklaringen en jaarstukken blijkt dat het van 2001 tot 2006 zakelijk helemaal niet slecht gaat met tijdschrift Ode in Nederland. Het aantal lezers stijgt, en dat geldt ook voor het aantal ‘echte’ abonnees van het maandblad. Er wordt een bescheiden winst gemaakt en langzaam maar zeker lijkt de uitgeverij de aanloopverliezen goed te maken. Dat zal echter nooit gebeuren. Integendeel, de schuldenlast neemt alleen maar toe, mede als resultaat van Kamp’s megalomane entree op de Amerikaanse markt en zijn aankoop van de vertalingsrechten op het Britse tijdschrift What doctor’s don’t tell you, dat hij in Nederland op de markt brengt als Medisch Dossier, een blad dat vooral waarschuwt voor de gevaren van vaccinaties en de consumptie van supplementen aanprijst.
In 2002 steeg de verspreide oplage boven de 20.000, waarvan 12.602 abonnees de volle mep betalen en de rest van kortingen genoot. Eind 2005 zijn dat er 14.343, vergelijkbaar met de wekelijks verschijnende De Groene Amsterdammer. Zelf verhuisde Kamp in 2004 naar Californië om een Amerikaans avontuur van de grond te krijgen. Hij was enthousiast geraakt op het World Social Forum in Brazilië in januari 2003, waar Ode een eenmalige Engelstalige editie presenteerde. De ontvangst smaakte naar meer en de uitgever voorspelde: tegen bescheiden vertaalkosten kan ik een veel grotere markt aanboren. Bij een volgende presentatie in New York, begin 2004, schreeuwt Kamp van de daken dat Ode nu een wereldwijde oplage van 100.000 exemplaren heeft.

Ode verandert in The Optimist, kwakzalverij onderdeel van de inhoud
Ode verandert in The Optimist, kwakzalverij blijft onderdeel uitmaken van de inhoud

Het Nederlandse Ode ging in die tijd tien keer per jaar verschijnen en teakhoutbeleggingsfonds Goodwood (people, planet, profit) garandeerde de afname van duizenden exemplaren. Inhoudelijk werd het blad steeds oninteressanter want vrijwel alle stukken waren vertalingen vanuit het Engels en de auteurs van de stukken waren in ons land vrijwel onbekend. Terwijl er zakelijk enorme bedrijvigheid ontstond met een wirwar van BV’s, een deelname van Kamp’s echtgenote Hélène de Puy, een verplaatsing van de licentie (in bezit van Kamp) naar Luxemburg en de oprichting van meerdere Amerikaanse bedrijven, veranderde Kamp in 2013 de naam van het tijdschrift van Ode in The Optimist.
Kamp en zijn gezin leefde intussen op grote voet in Californië, in een bungalow met zwembad nabij San Francisco, en dat terwijl de schuldenlast van de uitgeverij alsmaar toenam. Hijzelf verdiende een hoog salaris, maar medewerkers kregen hun loon steeds later uitbetaald, soms pas een half jaar na de geleverde prestatie, en ook de verplichte aflossing bij het Bedrijfsfonds voor de Pers werd gestaakt. Een bevredigende verklaring daarvoor gaf Kamp het fonds niet. Aan de andere kant van de Atlantische Oceaan verliest Ode International intussen in hoog tempo harde dollars.

In 2014 laat Kamp op een Ode-bijeenkomst nog een jonge Kennedy-telg naar Rotterdam overkomen, maar de belangstelling voor zijn toespraak over ‘ethisch verantwoord zakendoen op een schone planeet’ is gering en de opkomst is minimaal. Alweer een verliespost voor de geplaagde idealist. Goochelend met herstructureringen lukt het Kamp om in de VS nog enkele tonnen schuld af te schudden, maar voldoende bleek dat niet te zijn. In ons land mislukte een vergelijkbare demarche en over uitgeverij Ode Nederland wordt op 18 maart 2014 het faillissement uitgesproken. De afwikkeling ervan komt in handen van de door de rechtbank benoemde curator C. van den Bergh uit Rotterdam. Hij treft een leeggehaalde BV aan; alle relevante bezittingen, de abonneegegevens en kantoormaterialen, zijn immers al overgedaan aan The Optimist. Kamp heeft op kosten van zijn zakenpartners een schuld van 8 miljoen opgebouwd, maar na betaling van de procedurekosten en de Belastingdienst bleef er geen cent over voor een honderdtal aandeelhouders en negentien andere schuldeisers, onder wie freelance journalisten, fotografen, illustratoren en vertalers. Verkoop van het abonneebestand had lucratief kunnen zijn, want dat zou voor andere zingevingstitels als Happinez, Gezondheidsnieuws of Onkruid  een begeerlijke prooi zijn geweest. Maar ook dat bestand was al verkocht aan al weer een BV. Natuurlijk wel een onderneming op naam van Kamp, de Luxemburgse S.à.r.l. Ode International Publishers. Die beheert thans de licentie op de titel van het tijdschrift.

Pluut

In de zomer van 2015 kregen de Nederlandse lezers van The Optimist de boodschap dat zij het blad voortaan in het Engels zouden ontvangen. De aantrekkingskracht ervan zou gering zijn en alsnog een zachte dood voorspellen voor The Optimist leek toen geen gewaagde prognose. Maar, nee: de omstreden Wassenaarse zakenman/fondsenwerver Ronald Pluut, die een vermogen opbouwde met nep-goede doelen, kon zijn favoriete blad niet missen en legde geld op tafel.[4] Soort zoekt soort.
Eind december ontvingen de abonnees in Nederland alsnog een herfstnummer in de eigen taal, met de belofte dat het winternummer daar snel op zal volgen. Hoe Pluut en uitgever/hoofdredacteur Jurriaan Kamp dit zakelijk hebben geregeld houden ze voor zichzelf,  Lucassen kwam er niet achter. Uit het handelsregister van de Kamer van Koophandel blijkt dat Pluut de zakelijke controle heeft over de Nederlandse editie, terwijl Kamp eind 2014 aan andere investeerders nog een aandeel in toekomstige winsten beloofde. Wie het gelooft, die mag het zeggen

1. Ode: Een ideaal dat dobbert op miljoenenschuld, Miro Lucassen, Villmedia 2015. (Je kunt gratis een login voor een maand  aanvragen en zo het artikel dat achter een slotje staat helemaal lezen.)

2. Aids bestaat niet, Jurriaan Kamp, Ode 1999.

3. Genomineerden voor de Meester Kackadorisprijs 2004, VtdK 2004.

4. Brein achter dubieus netwerk van goede doelen ontmaskerd, Renckens, Kloptdatwel 2013.

 

BTW-feuilleton deel 329: ook in hoger beroep BTW-vrijstelling voor arts-acupuncturist

by 26 Comments

In navolging van eerder de rechtbank heeft nu ook het Gerechtshof Den Bosch bepaald dat een arts-acupuncturist is vrijgesteld van de verplichting BTW af te dragen. De argumentatie van het hof is enigszins anders dan die van de rechtbank, maar niet per se beter. Hoewel cassatie nog mogelijk is, zijn er ook tekenen dat de Belastingdienst de handdoek in de ring gooit, mede in het licht van andere uitspraken van rechters over chiropractoren en paranormale therapeuten.

BTW-feuilleton deel 329: ook in hoger beroep BTW-vrijstelling voor arts-acupuncturist 1

De bedoeling van de nogal ingewikkeld geformuleerde vrijstellingsbepaling in de Wet op de omzetbelasting leek duidelijk: artsen die homeopathie, acupunctuur of aanverwante alternatieve diensten leveren, dienen over díe diensten BTW af te dragen. Vrijgesteld zijn sinds 1 januari 2013 alleen “de diensten op het vlak van de gezondheidskundige verzorging van de mens door beoefenaren van een medisch of paramedisch beroep die een op dit beroep gerichte opleiding hebben voltooid waarvoor regels zijn gesteld bij of krachtens de Wet op de beroepen in de individuele gezondheidszorg, voor zover deze diensten tot het gebied van deskundigheid van dit beroep behoren en onderdeel vormen van bedoelde opleiding”. In september vorig jaar oordeelde de Rechtbank Zeeland-West-Brabant dat een arts-acupuncturist een beroep kon doen op deze bepaling. Dat oordeel is nu door het Gerechtshof Den Bosch bevestigd in een lang arrest. Veel woorden zorgen echter niet automatisch voor een betere motivering. Ik bespreek enkele opvallende onderdelen van de hofuitspraak.

Lange citaten

Ooracupuncturisten zien een omgekeerde foetus in de oorschelp. Klachten elders in het lichaam corresponderen met punten op de oorschelp. (afbeelding van http://www.acuwatch.org
Ooracupuncturisten zien een omgekeerde foetus in de oorschelp. Klachten elders in het lichaam corresponderen met punten op de oorschelp. (afbeelding van http://www.acuwatch.org)

Het hof citeert uitvoerig uit een informatiefolder van de arts in kwestie (r.o. 2.3). Die folder heeft een hoog “andere dokters zijn dom”-gehalte. Déze dokter behandelt geen klachten, maar mensen met klachten en legt accenten “op gebieden die bij andere dokters waar [sic] niet meer vanzelfsprekend aan bod komen, zoals aandacht voor (gezonde) voeding, leefstijl en gewoonten, de sociale context, medische voorgeschiedenis enzovoort.” We lezen dat de arts meent dat op de oorschelp “punten te vinden [zijn] die in relatie staan met andere delen van het lichaam” en dat je ooracupunctuur kunt inzetten als hulp bij stoppen met roken. Zijn belangrijkste behandelwijzen zijn ooracupunctuur en ‘gewone’ acupunctuur. Preparaten, waaronder homeopathische middeltjes, kunnen hierbij ook toegepast worden. Een disclaimer bevat de folder ook: de door deze arts toegepaste behandelwijzen zijn “(nog) niet algemeen wetenschappelijk aanvaard”. Gevolgd door de bekende klacht dat Nederland op dit gebied erg achterloopt bij andere landen. De relevantie van het citeren van deze lappen tekst wordt lang niet altijd duidelijk. Wel wordt duidelijk wat voor nonsens allemaal onder de vrijstelling valt.

Ook de wetsgeschiedenis wordt ruimhartig geciteerd (r.o. 4.5-4.6). Dat is in die zin behulpzaam dat nog eens goed duidelijk wordt dat de wetgever beoogde de vrijstellingsregeling voor alternatief werkende artsen te laten vervallen. Misschien heeft hij het niet duidelijk en zorgvuldig genoeg opgeschreven, de intentie was zonneklaar.

Procesorde

De rechtbank krijgt een kleine tik op de vingers van het hof. Zij blijkt op eigen houtje te hebben vastgesteld dat er aan de Universiteit Utrecht een keuzevak over complementaire zienswijzen in de zorg wordt gegeven. Nu mogen rechters in het bestuursrecht ambtshalve de feiten aanvullen, maar ze moeten partijen wel de gelegenheid geven op deze feiten te reageren. De rechtbank heeft dat niet gedaan en daarmee de goede procesorde geschonden, aldus het hof. Die constatering heeft verder geen gevolgen voor de uitkomst van de zaak, maar het blijft raadselachtig waarom de rechtbank zo overijverig te werk is gegaan. De aanwezigheid van het genoemde keuzevak in Utrecht speelde een belangrijke rol bij het oordeel van de rechtbank dat acupunctuur onderdeel is, althans kan zijn van de opleiding tot arts. En dat is weer een wettelijke voorwaarde voor BTW-vrijstelling.

Deskundigheidsgebied

Van belang voor de BTW-vrijstelling is dat de verrichte diensten tot het gebied van deskundigheid van een arts behoren. Volgens het hof is dat bij acupunctuur het geval. Hierbij maakt het hof het minder bont dan eerder de rechtbank, die er het nogal magere ZonMw-rapport over complementaire zorg en een vreemde resolutie van de Amerikaanse senaat over natuurgeneeskunde bijsleepte. Het hof knoopt aan bij de tekst van de Wet BIG: die zegt dat tot het deskundigheidsgebied van een arts behoort “het verrichten van handelingen op het gebied van de geneeskunst”. En daaronder vallen volgens diezelfde wet weer “alle verrichtingen – het onderzoeken en het geven van raad daaronder begrepen -, rechtstreeks betrekking hebbende op een persoon en ertoe strekkende hem van een ziekte te genezen, hem voor het ontstaan van een ziekte te behoeden of zijn gezondheidstoestand te beoordelen”.

Ac_chart_300pxAls je dit letterlijk neemt, en dat doet het hof dus, valt onder het deskundigheidsgebied van een arts dus álles wat maar de strekking heeft een patiënt te genezen, voor ziekte te behoeden of de diagnosticeren. Dus ook een behandeling bestaande uit aderlaten in combinatie met bidden, homeopathisch immuniseren of het stellen van een diagnose met elektroacupunctuur volgens Voll. Allemaal gericht op het genezen of het voorkomen van ziekte, dan wel het stellen van een diagnose. Maar tegelijkertijd gespeend van enige wetenschappelijk onderbouwing. Is dat bezwaarlijk? Volgens het hof niet als het om acupunctuur gaat:

“4.10. De omstandigheid dat de wetenschappelijke waarde en effectiviteit van acupunctuur niet algemeen aanvaard zijn, zoals belanghebbende in zijn onder 2.3 geciteerde informatiefolder ook vermeldt, doet aan het vorenstaande niet af. Enerzijds kan uit de onder 2.9 vermelde notitie van de KNMG worden afgeleid dat niet-reguliere behandelwijzen, zoals acupunctuur, zo raken aan het verrichten van handelingen op het gebied van de geneeskunst dat het nodig was hiervoor aan artsen gedragsregels te geven. Anderzijds kan uit de onder 2.9 vermelde notitie van de KNMG worden afgeleid dat niet-reguliere behandelwijzen niet dermate ver verwijderd zijn van hetgeen een arts doet of dermate ongeschikt zijn voor genezing of preventie van een ziekte of beoordeling van de gezondheidstoestand van de patiënt dat het een arts zou zijn verboden dergelijke behandelwijzen toe te passen, hetgeen wordt bevestigd door het onder 2.6 vermelde feit dat acupunctuurbehandelingen door 70% van de zorgverzekeraars worden vergoed (afhankelijk van de voorwaarden van de (aanvullende) zorgverzekering).”

Wat staat er echter in deze KNMG-notitie? Dit:

“Met reguliere behandelwijzen wordt in dit standpunt gedoeld op methoden van diagnostiek, preventie en behandeling die gebaseerd zijn op de kennis, vaardigheden en ervaring die nodig zijn om de artsentitel te behalen en te behouden, die algemeen door de beroepsgroep worden aanvaard en deel uitmaken van de professionele standaard. Niet-reguliere behandelwijzen zijn methoden van diagnostiek en behandeling die buiten deze omschrijving vallen.”

Met andere woorden, behandelingen als acupunctuur vallen niet onder de methoden van behandeling gebaseerd op kennis, vaardigheden en ervaring die nodig zijn om de artsentitel te behalen en te behouden, worden niet algemeen door de beroepsgroep aanvaard en maken geen deel uit van de professionele standaard. Dan is het vreemd om mede op basis van deze notitie te concluderen dat acupunctuur tot het deskundigheidsgebied van een arts behoort. Lezing van de rest van de geciteerde KNMG-notitie leidt eerder tot de conclusie dat alternatieve behandelingen alleen in een strak gereguleerde context mogen plaatsvinden en dat ze dus eerder buiten het deskundigheidsgebied van een arts vallen, ook al worden ze toegepast door artsen.

Onderdeel van de opleiding

Een tweede eis voor BTW-vrijstelling is dat de diensten onderdeel vormen van een Wet BIG-opleiding. Net als de rechtbank concludeert het hof dat het curriculum van de artsenopleiding niet bij of krachtens de Wet BIG geregeld is. Invulling van dat curriculum is aan de universiteiten overgelaten. De rechtbank concludeerde vervolgens aan de hand van twee keuzevakken in Utrecht en Groningen over complementaire en alternatieve geneeswijzen dat acupunctuurbehandelingen onderdeel konden vormen van de artsenopleiding. Dat was om meerdere redenen een merkwaardige overweging, al was het alleen maar omdat iets leren over acupunctuur iets heel anders is dan leren hoe je acupunctuur moet toepassen. Het hof gebruikt de keuzevakken niet als argument, althans niet hier. Het concludeert slechts dat in de Wet BIG of de daarop gebaseerde lagere regelgeving geen antwoord kan worden gevonden op de vraag welke specifieke handelingen deel uitmaken van de artsenopleiding.

Is dit nu overtuigend? Een andere redenering was ook mogelijk geweest. De vrijstellingsbepaling van de Wet op de omzetbelasting gebruikt het woord ‘opleiding’ twee keer. Een beroepsbeoefenaar moet een “opleiding hebben voltooid waarvoor regels zijn gesteld bij of krachtens de Wet op de beroepen in de individuele gezondheidszorg” en de verrichte diensten moeten “onderdeel vormen van bedoelde opleiding”. Voor de artsenopleiding zijn regels gesteld in het Besluit opleidingseisen arts. Die zijn gericht op bepaalde, ook door het hof genoemde competenties, die in de bijlage bij het Besluit tamelijk uitgebreid worden beschreven. Daar staat bijvoorbeeld dat de arts de bekwaamheid heeft “het therapeutisch arsenaal – eenvoudige chirurgische en farmaco therapeutische behandelingen – van het vakgebied toe te passen” en “basale eerste hulp te geven” (onder 1.2). Over energie weer laten stromen met behulp van naalden is niets opgenomen. Wel moet de arts als academicus de principes van kritisch denken kunnen toepassen op bronnen van medische informatie (6.3) en waar mogelijk besluiten nemen op basis van evidence based medicine (6.4), wat er nu niet bepaalt op wijst dat (oor)acupunctuur onderdeel is of zou moeten zijn van de opleiding.

Het hof leest de vrijstellingsbepaling kennelijk zo dat het hele curriculum in de wet of het Besluit opleidingseisen arts moet zijn geregeld. Dat is een heel strakke interpretatie, die niet noodzakelijkerwijs voortvloeit uit de tekst van de vrijstellingsbepaling en ook niet past in het Nederlandse systeem van onderwijswetgeving, waar wettelijke doelen en competenties vaak gecombineerd worden met de vrijheid van instellingen om het curriculum te bepalen. Dat is juist bij de opleiding tot arts het geval. Om te beoordelen of acupunctuurbehandelingen onderdeel uitmaken van de artsenopleiding moet je dan ook niet alleen kijken of die behandelingen in de Wet BIG of het Besluit opleidingseisen arts genoemd worden, maar juist naar wat de universiteiten in hun curricula hebben opgenomen. Dan is evident dat acupunctuur geen onderdeel van de opleiding tot arts vormt, een constatering waaraan het bestaan van keuzevakken voor een handjevol studenten aan twee universiteiten niet af kan doen.

BTW-richtlijn

Flag_of_Europe.svgBij deze door het hof geconstateerde stand van zaken moet het nagaan of een richtlijnconforme uitleg van de Wet omzetbelasting – dat wil zeggen een uitleg in het licht van de tekst en strekking van de Europese BTW-richtlijn – meebrengt dat ook een arts-acupuncturist recht op vrijstelling heeft. Hier speelt het fiscale neutraliteitsbeginsel een rol. Dat neutraliteitsbeginsel wordt geschonden als reguliere behandelingen zijn vrijgesteld van BTW-betaling en die van de arts-acupuncturist niet, terwijl diens behandelingen voor de patiënt een gelijkwaardig kwaliteitsniveau hebben. Hier gaat het hof mijns inziens veel te kort door de bocht:

“4.22 In het onderhavige geval staat het volgende vast:

– belanghebbende is arts;

– belanghebbende heeft de postacademische acupunctuuropleiding van de NAAV voltooid;

– belanghebbendes acupunctuurbehandelingen worden door 70% van de zorgverzekeraars vergoed, afhankelijk van de voorwaarden van de (aanvullende) zorgverzekering;

– belanghebbende is, evenals alle andere artsen, gebonden aan de onder 2.9 vermelde gedragsregels van de KNMG;

– belanghebbende is als arts onderworpen aan het medisch tuchtrecht; en

– in het kader van de artsenopleiding aan de universiteiten van Groningen en Utrecht kan een keuzevak worden gevolgd in complementaire geneeswijzen.

Gelet op het vorenstaande is het Hof van oordeel, dat het kwaliteitsniveau van belanghebbendes acupunctuurbehandelingen wordt bepaald door zijn hoedanigheid als arts. Belanghebbende dient zijn diagnose te stellen vanuit zijn expertise als arts en hij moet ervoor waken dat zijn acupunctuurbehandelingen niet in de weg staan aan door artsen toegepaste reguliere behandelwijzen. Belanghebbendes acupunctuurbehandelingen zijn aanvullend op de (voor de omzetbelasting vrijgestelde) reguliere behandelwijzen van artsen, hij dient zich rekenschap te geven van de voor- en nadelen van acupunctuur ten opzichte van de door artsen regulier toegepaste behandelwijzen en hij dient de patiënt daaromtrent te informeren. Aldus is gewaarborgd dat belanghebbendes acupunctuurbehandelingen van (minstens) een gelijk niveau zijn als de door de artsen verleende diensten, die zijn vrijgesteld voor de omzetbelasting.”

Het hof is hier wel heel goed van vertrouwen. “Postacademische acupunctuuropleiding” is wel erg veel eer voor een interne opleiding van de NAAV. Deze is natuurlijk niet geaccrediteerd door de Nederlands-Vlaamse Accreditatieorganisatie (NVAO), de organisatie die bijvoorbeeld ook de kwaliteit van het hoger beroepsonderwijs en universitaire opleidingen bewaakt. Cees Renckens citeerde enkele jaren terug uit een NAAV-scriptie. Ancestrale energie, karmische invloeden, qi en chakra’s vlogen je om de oren. Reden genoeg dus om aan de kwaliteit van deze “postacademische opleiding” te twijfelen. Maar het is niet heel verrassend dat het hof dat niet doet. Ditzelfde hof nam namelijk de opleiding tot paranormaal therapeut aan het Johan Borgman College[1] te Amsterdam volstrekt serieus en meende dat die opleiding van HBO-niveau was. De Hoge Raad vond dat niet onbegrijpelijk of onvoldoende gemotiveerd (zie het naschrift bij dit stuk).

Dat vergoeding door zorgverzekeraars niets zegt over de kwaliteit van de behandelingen, aangezien zorgverzekeraars hun (aanvullende) pakketten voornamelijk op basis van economische motieven vaststellen (en dus ook wel eens acupunctuur schrappen!), is een punt dat al zo vaak gemaakt is, dat ik het bij deze constatering laat. De KNMG-notitie is hiervoor reeds genoemd, en het is opvallend dat het woord ‘kwaliteit’ of woorden van gelijke strekking totaal afwezig zijn in de door het hof geciteerde gedeelten van de notitie. Het woord “schade” – breed op te vatten volgens de notitie – staat er daarentegen vier keer in. Dat lijkt ook de belangrijkste drijfveer van de notitie te zijn: voorkomen dat artsen zozeer van reguliere behandelwijzen wegdrijven dat patiënten valse hoop geboden wordt en zij worden weggehouden van mogelijk effectieve conventionele behandelingen. Met de kwaliteit van de niet-reguliere behandelingen heeft dat niet veel te maken.

Ook de opmerking over het tuchtrecht is niet echt overtuigend. Enigszins cynisch zou je kunnen stellen dat er inderdaad wel eens een arts-acupuncturist door een tuchtcollege is doorgehaald in het BIG-register, maar dat de patiënt toen al overleden was. Belangrijker is dat tuchtcolleges geen volledige kwaliteitstoets verrichten. In maart van dit jaar moest het Regionaal Tuchtcollege te Amsterdam bijvoorbeeld oordelen over het handelen van een integraal natuurarts (lid van de AVIG). De arts kreeg een schorsing wegens een slecht begrensde arts-patiëntrelatie, maar:

“Over de geneeskundige behandeling van verweerster heeft het college geen tuchtrechtelijke aanmerkingen: Verweerster is werkzaam als integraal natuurarts en niet (meer) werkzaam als allopathisch of regulier arts. Daarbij past een andere wijze van behandeling van patiënten, die in Nederland voor basisartsen niet ongeoorloofd is.”

Gevolgd door de nodige overwegingen waaruit blijkt dat het tuchtcollege enigszins marginaal toetst. Klager kreeg ook nog tegengeworpen dat hij “bewust heeft gekozen voor deze integrale (natuur)geneeskunde, zoals door verweerster ook wordt uitgeoefend”. Dan moet je dus kennelijk niet zeuren als de kwaliteit van de behandelingen je niet bevalt. Ook daarom denk ik dat het tuchtrecht hooguit als een halve kwaliteitswaarborg functioneert.

Ten slotte: daar zijn ze weer, de keuzevakken in Utrecht en Groningen. Waarom het hof ze nog noemt, is onduidelijk. De arts in kwestie heeft die vakken niet gevolgd: hij heeft blijkens de uitspraak in Maastricht gestudeerd.

Slot

Vrouwe Justitia (foto: Marion Golsteijn, CC BY-SA 4.0-licentie via Wikimedia Commons)
Vrouwe Justitia (foto: Marion Golsteijn, CC BY-SA 4.0-licentie via Wikimedia Commons)

Vrouwe Justitia heeft met deze uitspraak de blinddoek wellicht iets te ver over haar ogen getrokken. De hofuitspraak kan niet overtuigen, maar voorlopig moeten we het er mee doen. Er is nog cassatie tegen de uitspraak mogelijk, maar het is onduidelijk of de belastinginspecteur daar nog trek in heeft. De uitspraak van de Hoge Raad over de paranormaal therapeut is hem natuurlijk ook bekend. Ook al gaat deze uitspraak over het oude recht – d.w.z. de situatie vóór 1 januari 2013 – de uitspraak werkt kennelijk door in het huidige recht. De Rechtbank Zeeland-West-Brabant heeft hem immers al gebruikt om chiropractoren aan vrijstelling te helpen en de Belastingdienst is daar kennelijk in mee. Eerder nog kondigde de belastinginspecteur aan in hoger beroep te gaan tegen de uitspraak inzake de chiropractoren, maar de vraag is of dat nog wordt doorgezet.

Een andere vraag is hoeveel procedures er nog gaan volgen. Zie ik het goed, dan zijn bijvoorbeeld lekenacupuncturisten nog niet vrijgesteld. De argumentatie van het hof ziet uitsluitend op BIG-geregistreerde artsen. Ook lekenhomeopaten hoeven nog niet direct op een milde behandeling van de Belastingdienst te rekenen. Zelfs de paranormaal therapeut die de zaak bij de Hoge Raad won, moet in principe gewoon BTW betalen (hij is immers niet BIG-geregistreerd), tenzij de rechter anders oordeelt.

Niettemin is het wellicht goed als ‘de politiek’ nu eens van zich laat horen. In 2012 is wetgeving aangenomen door beide Kamers, die nu al driemaal door rechters anders wordt uitgelegd. De maatregel moest 65 miljoen euro opleveren. Zelfs als de genoemde lekenbehandelaars belastingplichtig blijven, omdat ze niet kunnen aantonen dat hun behandelingen van gelijkwaardig niveau zijn als die van (alternatieve) artsen, zal er maar een fractie van dat bedrag overblijven. Neemt de wetgever dat verlies of neemt hij nieuwe, betere, uitgebreidere en vooral: principiëlere wetgeving aan? We wachten het af.

[1] Johan Borgman (1889-1976) was een bekende paranormaal genezer. Hij eindigde op de derde plaats van de meest notoire genezers van de twintigste eeuw.

Spreekbeurt, presentatie of werkstuk over homeopathie, ufo’s of gedachtelezen?

by 17 Comments

Spreekbeurt, presentatie of werkstuk over homeopathie, ufo's of gedachtelezen? 2Heb je ooit gegoogeld naar informatie voor een werkstuk of spreekbeurt over bijvoorbeeld homeopathie*? Het merendeel van deze informatie lijkt te komen van homeopaten* zelf. Je moet de informatie dan wel kritisch beoordelen. Vaak is het wat mooier gemaakt dan het daadwerkelijk is. Maar slechts weinig scholen hebben ‘kritisch denken’ op het programma staan. En dat is jammer, want kritisch denken scherpt je verstand en ligt aan de basis van echte wetenschap.

Wanneer je toch op zoek bent naar een bijzonder thema voor je scriptie of spreekbeurt, dan zul je in het onderstaande overzicht veel van je gading vinden. Het is een lijst van onderwerpen van alternatieve, paranormale en pseudowetenschappelijke aard: prima kandidaten om onder de loep genomen te worden. Skepsis, de stichting van Nederlandse skeptici, heeft zich tot doel gesteld vooral kritisch te kijken naar dit soort beweringen en die op hun wetenschappelijke waarde te toetsen. Op Skepsis.nl, SKEPP.be, of Kloptdatwel.nl tref je veel informatie aan die je kan helpen over zulke onderwerpen een werkstuk te maken of spreekbeurt te houden. Of gebruik deze speciale zoekmachine die alleen skeptische sites doorzoekt: Skeptische Zoekmachine.

Voor homeopathie, UFO’s en cold reading geven we alvast een opzet aan voor het maken van een opdracht. Je kunt ze gebruiken als een soort kapstok om je werkstuk, scriptie of spreekbeurt structuur te geven.

Werkstuk homeopathie

Werkstuk UFO’s

Werkstuk cold reading

Verder hebben we een kort stuk geschreven (Kritisch denken, wie doet dat nou niet) over (het nut van) kritisch denken in het algemeen. Doe er je voordeel mee, veel leesplezier en … succes met je opdracht!

 

* Voor homeopathie kan je ook een ander onderwerp nemen. Bijvoorbeeld acupunctuur. De homeopaten worden dan natuurlijk acupuncturisten.

Suggesties voor werkstukonderwerpen in de pseudowetenschappelijke, paranormale en alternatieve wereld:

Bovennatuurlijk & buitenzintuiglijk

Bijnadoodervaring (BDE, Pim van Lommel, operatie, uittreding)
Buitenzintuigelijke waarneming (BZW, ‘ESP’)
Helderziendheid (paragnost, politieonderzoek, verleden)
Helderziendheid (paragnost, toekomst, voorspelling)
Mediums en paragnosten (overzicht: Char, Uri Geller, Jomanda, Derek Ogilvie)
Parapsychologie (paranormaal onderzoek)
Reïncarnatie (karma, volgende en vorige levens)
Spiritisme (Harry Houdini, medium, ouijabord, seance, spreken met overledenen)
Spook (ectoplasma, fotografie, geest, orb, overledene)
Spookhuis (apparaat, onderzoek)
Stemmen (band, ‘EVP’, geest, opname, overledene)
Telekinese (‘the men who stare at goats’, toevalsexperiment, verplaatsen met gedachten)
Telepathie (Ganzfeld, gedachten lezen, Zenerkaart)

Filosofie & geloof

Antroposofie (Rudolf Steiner, Vrije School)
Einde der tijden (Harold Camping, eschatologie, Mayakalender)
Raëlianen (buitenaards wezen, kloneren, ufo, Claude Vorilhon)
Scientology (dianetica, L. Ron Hubbard, psychologieontkenning, sciencefiction, thetaan, Xenu)
Sekte (cultus, goeroe, volgeling)
Theosofie (madame Helena Blavatsky, wortelras)

Gezondheid & medisch

Acupunctuur (acupressuur, Chinees, meridiaan, qi)
Alternatieve geneeswijze (allopathie, oosterse, westerse)
Aromatherapie
Bachbloesemtherapie (Edward Bach)
Bioritme
Chiropraxie
Dieet (bedrog, zin en onzin van)
Edelsteen (geneeskracht, therapie)
Gebedsgenezing
Homeopathie (‘gelijke geneest gelijke’, C.F.S. Hahnemann, potentiëren, schudden, verdunnen)
Iriscopie
Jomanda (genezend medium, ingestraald water, kosmische energie, Sylvia Millecam)
Macrobiotiek
Magnetische armband en ketting (geneeskracht)
‘Psychic healing’ (kippenbloed, nepoperatie, valse duim)
Regressietherapie (jeugd, valse herinnering, vorig leven)
Reiki (Japans, ki)
Therapeutische aanraking (‘therapeutic touch’)
Vaccinatie (autisme, doofpot, kwikverbinding, religieuze bezwaren)
Voedingssupplementen (toevoegingen)
Voetreflexologie

Magisch & mythisch

Aardstraal (detectie, neutralisatie)
Aura (fotografie, kleur, lezen, therapie)
Hekserij (heks, Maan, spreuk, tovenarij, Wicca)
Holisme
Hypnose (podium, therapie, valse herinnering)
Leylijn (kerk, tempel, verbinding)
Mythisch wezen (eenhoorn, elf, engel, kabouter, vampier, weerwolf)
Nieuwetijdskind (indigokind)
Pendel (ideomotorisch effect)
Tarot (kaartlegging, voorspelling)
Vrijdag de dertiende
Waarzeggerij (kermis, kristallen bol, voorspelling)
Wichelroede (detectie, ideomotorisch effect, water)

Pseudowetenschap & morosofie

Astrologie (dierenriem, geboortetijdstip, horoscoop, sterrenbeeld)
Atlantis (Charles Berlitz, Ignatius Donnelly, Lemurië, Moe, Plato, verdwenen beschaving)
Bermudadriehoek
Bijbelcode (“Moby Dick”,verborgen boodschap)
Buitenaardse god (Erich von Däniken, Ezechiël, Nibiru, oudheid, Zecharia Sitchin)
‘Close encounter’ (buitenaards wezen, B. en B. Hill, Eduard Meier, ontmoeting, ontvoering)
Creationisme (evolutieontkenning, intelligent ontwerp, jonge Aarde, oude Aarde)
Cryptozoölogie (Bigfoot, film, foto, hoax, Nessie, Ogopogo, plesiosaurus)
Enneagram (George Gurdjieff, Pjotr Ouspensky)
Geschiedherschrijving (Holocaustontkenning, revisionisten)
Graancirkel (Doug Bower, buitenaards, David Chorley, hoax, ingewikkeld figuur, paranormaal)
Grafologie (handschriftkunde)
Handlijnkunde
Kosmisch biljart (Bijbelverklaring, Nibiru, Zecharia Sitchin, Immanuel Velikovsky)
Maanlandingshoax (schaduw, ster, vlag)
Numerologie (cijfers en letters, geboortedatum, naam)
Piramidiotie (Cheops, Kees de Jager, Charles Piazzi Smyth, jaartallen, kosmische kennis)
Pseudoarcheologie (menhir, piramide, sfinx, Stonehenge)
Straling (gsm, hormese, nucleair)
Ufo (Kenneth Arnold, getuige, J. Allen Hynek, lichtverschijnsel, Roswell, vliegende schotel)
Verdwenen kennis (Dogon, Charles Hapgood, kaart, Piri Reis)

Samenzweringen & geheime genootschappen

9/11 (bom, explosie, Pentagon, ‘Truthers’, vliegtuig, WTC)
Buitenaardse regering (David Icke, koninklijk huis, reptiel, wereldregering)
Illuminati (Beieren, wereldregering)
Samenzwering (complot, vermeende en echte)
Tempeliers (Rennes-le-Château, schatrijk)
Ufo (alien, Area 51, autopsiefilm, doofpot, Roswell)

Wetenschap & skepsis

Barnumuitspraak
‘Cold reading’ (koud lezen)
Controlegroep
Drogredeneringen (zo moet het dus niet)
Fraude (zo mag het dus niet)
Gerechtelijke dwalingen
Gezichtsbedrog (optische illusie, pareidolie)
Glossolalie
Hoax (film, foto, Oulipo)
Ideomotorisch effect
Infrageluid
Kwakzalverij
Mentalist
Natuurkundige begrippen misbruikt (energie, frequentie, kwantum, magnetisme, trilling)
Perpetuum mobile (eeuwigdurende beweging, gratis energie)
Placebo en nocebo
Schade door pseudowetenschap (alternatieve schade, www.whatstheharm.net)
Scheermes van Occam (William of Ockham)
Skeptici (overzicht: Kees de Jager, Joe Nickell, J.W. Nienhuys, Ronald Plasterk, James Randi)
Skeptische organisaties (overzicht)
Toeval
Valse herinnering (satanisch misbruik, seksueel misbruik, valse beschuldiging)
Wetenschap versus pseudowetenschap
Zelfbedrog

Met dank aan Jan van der Gaag

Top-10 van lezingen die Studium Generale in Delft niet mag vergeten

by 23 Comments

tin foil hat areaOp onze vraag om suggesties voor lezingen die Studium Generale in Delft zeker niet mag vergeten is massaal gereageerd. We konden een top-10 samenstellen en die is inmiddels aangeboden aan het bestuur van de Universiteit in Delft en aan Studium Generale. Kloptdatwel schreef het volgende.

Geacht Studium Generale, geacht College van Bestuur,

In de afgelopen tijd heeft Studium Generale een aantal lezingen georganiseerd die de positie van de Universiteit in Delft als front runner in de wetenschap hebben herbevestigd. We geven hieronder een paar voorbeelden van de wijze waarop SG in Delft er in slaagt om licht te laten schijnen in de duisternis van onzin. Kloptdatwel wil graag helpen. We hebben daarom onze lezers gevraagd om suggesties voor een top-10 van nieuwe lezingen.

Als inspiratie gaven we onze lezers de volgende voorbeelden van lezingen waarmee SG in Delft het kaf van het koren scheidt:

  • The 9/11 Building Collapse: It’s Time to Talk About It. In deze recente lezing gaf Studium Generale vrij baan aan complotdenker Richard Gage die meent bewijs te hebben dat het instorten van de twin towers niet is veroorzaakt door de inslag van vliegtuigen maar door explosieven.
  • Homeopathische geneeskunde: de werking verklaard en wetenschappelijk bewezen? In deze eveneens recente lezing werd zonder een spoor van kritiek verkondigd dat homeopathische middelen even effectief zijn als geneesmiddelen.
  • UFO’s: feit of fictie. In deze lezing van al wat langer geleden vertelt het hoofd van Studium Generale, Coen Vermeeren, dat UFO’s bestaan.

We hadden hieraan enkele andere recente voorbeelden kunnen toevoegen:

  • Een lezing door mensen die geloven in energiemeridianen op 2 maart 2015.
  • Een lezing door de orthomoleculaire pillendraaier Gert Schuitemaker op 21 mei 2014.
  • Een lezing van iemand die zich afvraagt of er nog wel genoeg energie in ons drinkwater zit op 24 april 2014.

Onze lezers hebben in 130 reacties een overweldigende hoeveelheid suggesties ingediend (stand van zaken 26 april 2015). Hieruit konden we een top-10 samenstellen:

  1. De meest genoemde suggestie is een lezing waarin het bekende Nederlandse medium Robert van den Broeke met of zonder steun van mevrouw Ossebaard ingaat op grensweten­schappelijke onderwerpen: graancirkels en hoe deze te maken, de kwadratuur van de graancirkel, telepathisch contact onderhouden en telepathie als nieuwe bron van historisch onderzoek.
  2. Een herwaardering van de frenologie. Verschillende keren werd gesuggereerd om hieraan toe te voegen de wijze waarop de frenologie kan worden toegepaste als prenatale diagnostische methode, al dan niet in combinatie met prenatale psychodynamiek. Een titel van een lezing werd ook gesuggereerd: ‘Muil, kanis of bakkes. Fysionomie herbekeken’.
  3. De Holle Aarde Theorie. De wiskundige Mostafa Ahmed Abdelkader die bewees dat wij aan de binnenzijde van een holle aarde wonen zou een interessante spreker zijn. Als tegengeluid zou een aanhanger van de platte aarde theorie in een panel plaats kunnen nemen.
  4. Een lezing over de relatie tussen vaccinaties en autisme. Als sprekers werden gesuggereerd dr. A.J. Wakefield en/of Désirée Röver.
  5. Helderziendheid als onderzoeksmethode. Diverse onderwerpen werden gesuggereerd, onder andere: ‘Helderzienden als vervanging van windtunnel tests, theorie en praktijk’, ‘Helderruikenden als CO-melder op afstand’. Een combinatie met onderwerp 1 is mogelijk.
  6. Gezondheid nader bekeken. Als suggesties werden gegeven: een vervolglezing over homeopathie en andere baanbrekende therapieën zoals acupunctuur/kleurenacupunctuur, bachbloesem-therapie, gebedsgenezing (door Jomanda) en gezondheidsinnovaties zoals de Tellington Touch.
  7. Astrologie als vergeten wetenschap.
  8. Er waren ook enkele onderwerpen op het gebied van de fundamentele fysica: de antizwaartekrachtstheorie van Marcoen Cabbolet, de schumannresonantie en haar invloed op levende cellen, de flogiston theorie heroverwogen, piramidologie, de thermodynamica herbekeken als oplossing voor de wereldwijde klimaatsverandering in relatie tot praktische mogelijkheid tot een perpetuum mobile en tenslotte: alchemie heroverwogen.
  9. Verder werden onderwerpen op het gebied van biologie aangedragen: de theorieën van Lysenko en een lezing over cognitief verval door chemtrails in de regio Delft.
  10. Als laatste in onze top-10 vermelden we een nieuwe geheel nieuwe tak van wetenschap: psychohistory (de lezing zou kunnen worden gegeven door Hari Seldon).

Helaas konden we niet alle suggesties in onze top-10 een plek geven,  bijvoorbeeld de suggestie voor een lezing voor architectuurstudenten over spookhuizen (‘Current architectural developments: How to defuse haunted structures by design’ met als mogelijke spreker Dr. Conmen Ereveer, Ph. D.), een lezing over pendelen en wichelen, een lezing door de revolutionaire historicus Erich von Däniken en de dringende vraag om een vervolg op de 9/11-lezing door de innovatieve maatschappijcriticus Christopher Bollyn. Voor meer suggesties verwijzen wij naar ons artikel op kloptdatwel.nl.

We willen graag weten of we u met onze top-10 hebben kunnen helpen! Hartelijk dank voor uw reactie!

Met vriendelijke groet, Kloptdatwel.

BMR-vaccin veroorzaakt geen autisme. Waarom jokt “Kritisch Prikken” hierover nog steeds op haar website?

by 30 Comments

Anjali Jain MD
Anjali Jain MD

Het vaccin voor bof, mazelen en rode hond (het BMR-vaccin, MMR in het Engels) is onder 100.000 kinderen onderzocht en de conclusie is duidelijk: het vaccin leidt niet tot toename van autisme. Dat geldt ook voor kinderen met een verhoogd risico op autisme omdat bij een broertje of een zusje al de diagnose autisme was gesteld. Persbureau Reuters citeert de leider van het onderzoek: “Even for children who are high-risk, the vaccine does not play a role,” said lead author Dr. Anjali Jain of healthcare consulting firm The Lewin Group in Falls Church, Virginia. “We don’t know what does unfortunately, but it’s not the MMR vaccine.”

In 1998 publiceerde The Lancet een artikel waarin een relatie werd gelegd tussen het BMR-vaccin en autisme. The Lancet trok het artikel later in omdat het onderzoek niet klopte. Het onderzoek van Anjali Jain het zoveelste in een lange rij dat geen relatie vindt tussen het BMR-vaccin en autisme. Nieuw aan dit onderzoek is dat deze conclusie nu ook van toepassing kan worden verklaard op kinderen met een verhoogd autisme-risico.

De onderzoeksresultaten zouden geruststellend moeten zijn voor ouders die zich zorgen maken over vaccinaties. Maar bezorgde ouders worden nog steeds op het verkeerde been gezet door de antivax-beweging. De Nederlandse exponent van die beweging, de Vereniging Kritisch Prikken heeft b.v. deze desinformatie nog steeds op de website staan: ‘Onlangs is er voor het eerst een uitspraak geweest van de rechter in Amerika dat, in een specifiek geval (Hannah Poling), regressief autisme veroorzaakt wordt door vaccinaties. Nog recenter tevens in Engeland met betrekking tot een claim dat een BMR-vaccinatie tot autisme heeft geleid (Robert Fletcher). Een mijlpaal!’. Plompverloren beweert NVKP (zich daarbij o.a. baserend op het door The Lancet ingetrokken artikel): ‘vaccinatie wordt wel een interessante kandidaat als een van de mogelijke factoren voor het ontwikkelen van autisme’. Wanneer stoppen ze daar nu eens mee?