Kloptdatwel?

Skepticisme

Skepsis Congres 2011 – Brein en Illusie

by 1 Comment

Zaterdag 22 oktober kunnen we weer gaan genieten van interessante sprekers tijdens het Skepsis Congres 2011: Brein en Illusie. Tijdens het congres zullen naast bestuursleden en een aantal auteurs van Kloptdatwel ook werkgroepleden van Skepsis aanwezig zijn, er zullen Skeptische notities verkocht worden en mogelijk ook een aantal boeken.

Wanneer: zaterdag 22 oktober 2011
Aanvang: 10.30 uur, zaal open: 09.45 uur
Entree: gratis voor donateurs van Stichting Skepsis anders 22,50 euro (lunch is 15 euro)
Aanmelden: klik deze link en bekijk daar de instructies (bijna onderaan)
Locatie: Hogeschool Domstad, Koningsbergerstraat 9, Utrecht (meer informatie onderaan deze link)

Er zijn inmiddels al meer dan 250 aanmeldingen en de zaal is op een maximum van 400 berekend. Wacht dus niet te lang met uw aanmelding!
Mocht het echter niet lukken om ons congres in uw overvolle agenda te krijgen, houdt dan Kloptdatwel.nl in de gaten. Tijdens het congres willen we ook dit jaar weer simpele video-opnamen maken en deze op Kloptdatwel publiceren. Zie hier de opnamen van 2010.

Het programma van het Skepsis Congres 2011: Brein en Illusie:

9.45 De zaal is geopend vanaf kwart voor tien. U kunt uw entreebewijzen bij onze receptie afhalen. Koffie en andere dranken zijn bij de prijs inbegrepen.
10.30 Opening van het 24ste Skepsiscongres door prof. dr. Frans Sluijter, voorzitter van de Stichting Skepsis
10.35 JAN VAN GIJN
prof. em. dr. J. van Gijn is neuroloog en redacteur van Brain. Hij schreef Lijf en leed (februari 2011).		 Zielenpijn
Vele mensen hebben pijn ten gevolge van een psychisch proces zoals angst, depressie of een persoonlijkheidsstoornis. Dat is iets totaal anders dan fantoompijn. Zulke pijn komt wel uit de hersenen, maar geldt als onverklaarbaar.
11.35 IRIS SOMMER
prof. dr. I.E.C. Sommer leidt de Stemmenpoli van de UMC Utrecht en schreef Stemmen horen (april 2011).		 Stemmen in beeld
Wat gebeurt er in de hersenen als iemand stemmen hoort en waarom horen sommigen ze wel en anderen niet?
12.35
Korte presentatie over Skepsis-werkgroepen gevolgd door lunchpauze
14.00 DICK SWAAB
prof. dr. D.F. Swaab is neurobioloog en thans hoogleraar aan de Zhejiang University Medical School in Hangzhou. Hij schreef Wij zijn ons brein (september 2010).		 De zetel van zonderlinge verschijnselen
Het zijn de hersenen ook waar zich de zetel bevindt van waanzin en krankzinnigheid, van angsten en verschrikkingen die ons bestormen, dikwijls ‘s nachts, maar soms zelfs overdag; daar ligt de oorzaak van slapeloosheid en slaapwandelen, van gedachten die niet willen komen, van vergeten verplichtingen en van zonderlinge verschijnselen. – Hippocrates (geciteerd in de Inleiding van Wij zijn ons brein).
15.00 Pauze
15.30 HERMAN PHILIPSE
prof.dr.mr. H. Philipse is filosoof en universiteitshoogleraar aan de Universiteit Utrecht. Zijn meest recente populaire boek is de bundel Filosofische polemieken (2009).		 Wij mensen kunnen niet ons brein zijn
Boeken over hersenen zijn bestsellers, want velen willen op de hoogte blijven van de laatste vorderingen in het onderzoek naar de werking van dit orgaan. De hersenonderzoekers populariseren echter hun onderzoek soms in misleidende bewoordingen. Filosofen, deskundig in begripsanalyse, hebben de taak conceptuele verwarring te bestrijden en helderheid te scheppen.
16.30 Borrel

 

Mocht u interesse hebben in een van de boeken van de sprekers dan kunt u deze via de links hieronder bij Bol.com bestellen. Met een bestelling steunt u Kloptdatwel.

‘Het alternatieve’: onbewuste misleiding of bewust bedrog?

by 98 Comments

Naar aanleiding van het artikel over de homeopathische bullshit bingo ontstond er een discussie: zijn alternatieve behandelingen/middelen/opleidingen/etc onbewuste misleiding of is het bewust bedrog?

Voor degenen die vinden dat alternatieve behandelingen (of middelen) bij geen van de beide categorieën passen: alternatieve behandelingen zijn behandelingen die worden uitgevoerd terwijl daar geen wetenschappelijk bewijs voor is of waarbij het wetenschappelijk bewijs geen werkzaamheid liet zien.
Behandelingen waar wel bewijs voor is worden ‘regulier’ genoemd.

'Het alternatieve': onbewuste misleiding of bewust bedrog? 1

Een korte samenvatting van de voornaamste argumenten:

Argumenten voor onbewuste misleiding:
1* Men heeft (meestal) geen toegang tot juiste vakliteratuur (alternatieve opleidingen hebben geen toegang tot wetenschappelijke tijdschriften).
2* Men heeft (bijna) niet de kennis en vaardigheden die nodig zijn om wetenschappelijk onderzoek te begrijpen en/of op waarde te kunnen schatten.
3* Men vindt een tevreden klant voldoende ‘bewijs’ dat iets werkt en via die weg overtuigt men zichzelf dat wat ze doen ‘echt werkt’.

Argumenten voor bewust bedrog:
4* Van degenen die de opleidingen/cursussen verzorgen/boeken schrijven mag men verwachten dat zij dieper in de materie duiken dan de gemiddelde persoon. Zij moeten dus veelvuldig in aanraking komen met tegenstand(ers) (dat overkomt zelfs mensen die er niet heel diep in duiken). Men moet dus bewust de tegenargumenten niet onderzoeken en niet vermelden in hun cursussen/boeken.
5* Ook degenen die de opleidingen/cursussen volgen/boeken lezen moeten de tegenwerpingen weleens gehoord hebben. Veel van hen lijken die ook te negeren.
6* Hetzelfde valt natuurlijk ook te zeggen van de fabrikanten en verkopers van de alternatieve middelen.

Het lijstje is als ‘samenvatting’ van de genoemde discussie te zien. Maar natuurlijk is deze incompleet, dus ik ben benieuwd naar uw argumenten/inzichten/meningen.

 

 

Symposium Vereniging tegen de Kwakzalverij 2011

by 8 Comments

Het verslag van het symposium van de Vereniging tegen de Kwakzalverij van 2010 was het allereerste artikel op Kloptdatwel. Vandaar dat ik ook even uw aandacht vraag voor het komende symposium:

Onderstaande informatie is natuurlijk ook te vinden op de website van de Vereniging tegen de Kwakzalverij.

————————————————————————

Symposium ‘Van ziekten die komen en voorbij gaan’

Modeziekten nader beschouwd

Symposium Vereniging tegen de Kwakzalverij 2011 2
Klik op de afbeelding voor de volledige folder

Wanneer: zaterdag 8 oktober 2011
Aanvang: 11.40 uur, zaal open: 11.15 uur
Entree: gratis voor leden en abonnees op het NTdK, niet-leden 30 euro
Aanmelden: ledenadministratie@kwakzalverij.nl (geef op met hoeveel personen u komt)
Locatie: Felix Meritis Keizersgracht 324 1016 EZ Amsterdam

Accreditatie is aangevraagd.

Het symposium is geheel gewijd aan modeziekten. Dit onderwerp is niet willekeurig gekozen, het is een onderwerp dat de scheidend voorzitter van de Vereniging tegen de Kwakzalverij, Cees Renckens, na aan het hart ligt. Modeziekten vormen de kern van zijn proefschrift Dwaalwegen in de Geneeskunde, omdat ze zo fraai illustreren welke irrationele mechanismen bij patiënt én dokter een rol kunnen spelen. Modeziekten worden gekenmerkt door het feit dat vele mensen in een zekere tijdsperiode last krijgen van bepaalde specifieke ziekteverschijnselen. Na verloop van tijd komen deze verschijnselen niet meer voor in de populatie. RSI, chlorose, en bekkeninstabiliteit zijn hier voorbeelden van. Er worden bij modeziekten geen of slechts minieme afwijkingen gevonden, die bovendien niet in relatie staan tot de ernst en de hevigheid van de klachten. De klachten moeten niet gebagatelliseerd worden, want patiënten gaan soms ernstig gebukt onder hun aandoening. Sommige dokters lossen uit wanhoop diagnostische schoten hagel en bieden allerhande therapieën aan, van operaties voor bekkeninstabiliteit tot uitgebreide fysiotherapeutische behandelingen voor RSI. Het behoeft geen betoog dat het in deze situatie, met ongeruste patiënten en dokters die niet echt weten wat ze moeten doen, prijsschieten is voor alternatieve behandelaars. Niet zelden belanden patiënten bij een alternatieve genezer als de acupuncturist, die altijd wel een plekje vindt waar hij zijn naalden in kan steken of bij de bio-ernergeticus, die al snel een fout trillinkje ontdekt.
Modeziekten hebben een interessante geschiedenis en zijn van alle tijden, Prof. M. van Lieburg gaat in op de geschiedenis van de modeziekten. Prof. F. Koerselman beschrijft waardoor zij gekenmerkt worden . Prof. P. Treffers vertelt over de geschiedenis van chlorose, een aandoening die eind 19e eeuw vooral voorkwam bij jonge vrouwen, maar in de 20e eeuw vanzelf weer verdween. Dr L. Bonneux zal ingaan op een moderne modeziekte, de electrohypersensitiviteit, en uiteenzetten hoe de burger door zo’n beetje iedereen bang en ziek gemaakt wordt. Prof. M. Vermeulen behandelt de opvattingen van Edward Shorter, die meent dat wat vroeger de hysterische verlamming heette, inmiddels is overgegaan in het fameuze vermoeidheidssyndroom. Maar is dat waar?

Tijdens het symposium zullen ook de Meester Kackadorisprijs 2011 en de Gebroeders Bruinsma-erepenning worden uitgereikt Het symposium zal besloten worden met een hommage aan de scheidend voorzitter van de Vereniging, Cees Renckens, zonder wie de Vereniging tegen de Kwakzalverij, net als zo vele modeziekten, wellicht ook in de mist van de geschiedenis was verdwenen.

Programma

11.40-11.45 Catherine de Jong: Inleiding op het symposium
11.45-12.15 Mart van Lieburg: Een geschiedenis van modeziekten
12.15-12.45 Frank Koerselman: 15 kenmerken van modeziektes
12.45-13.30 Lunchpauze
13.30-13.45 Uitreiking Gebroeders Bruinsma-erepenning
13.45-14.15 Rien Vermeulen: Van hysterische verlamming naar vermoeidheidssyndroom.
14.15-14.45 Pieter Treffers: Chlorose, een verdwenen ziekte van kwijnende jonge meisjes
14.45-15.15 Theepauze
15.15-15.30 Uitreiking Meester Kackadorisprijs 2011 (Nominaties)
15.30-16.00 Luc Bonneux: Electrohypersensitiviteit, hoe de burger bang en ziek wordt gemaakt
16.00-16.30 Huldiging scheidend voorzitter
16.30-19.00 Receptie

De sprekers

Dr. Luc Bonneux is als epidemioloog verbonden aan het NIDI. Zijn specialisme is algemene en demografische epidemiologie, terwijl cardiovasculair risicomanagement en kankerscreening zijn speciale belangstelling hebben. Hij verzorgt een maandelijkse column in Medisch Contact.
Catherine de Jong, dagvoorzitter, is anesthesioloog en verslavingsarts. Zij is bestuurslid van Vereniging tegen de Kwakzalverij en beoogd voorzitter.
Dr. Frank Koerselman is als hoogleraar psychiatrie en psychotherapie verbonden aan het Universitair Medisch Centrum Utrecht. Daarnaast is hij hoofd van de afdeling psychiatrie van het Sint Lucas Andreas Ziekenhuis te Amsterdam.
Dr. Mart van Lieburg is hoogleraar medische geschiedenis aan het Erasmus MC te Rotterdam en daarnaast is hij bibliothecaris van de Koninklijke Nederlandse Maatschappij voor Geneeskunde.
Dr. Pieter Treffers is emeritus hoogleraar obstetrie en gynaecologie en auteur van een aantal handboeken op het gebied van de verloskunde.
Dr. Rien Vermeulen is emeritus hoogleraar neurologie, in het bijzonder het klinisch wetenschappelijk onderzoek. Hij heeft samen met A. Hijdra het boek Rationele Geneeskunde gepubliceerd. Hij is bestuurslid van de Vereniging tegen de Kwakzalverij.

Richard Dawkins over zijn nieuwe boek

by 3 Comments

In het filmpje hieronder (3 minuten) vertelt Richard Dawkins over zijn nieuwe boek, ‘The Magic of Reality’. Het komt uit op 15 september in hard back en, zo kondigt de uitgever aan, als ‘a stunning iPad App’.

In het filmpje vertelt Dawkins over de structuur van zijn nieuwe boek en de vragen die hij in het boek beantwoordt. Wat is een regenboog eigenlijk, welke mythes zijn er overal in de wereld ontstaan over de regenboog – en wat is het werkelijke wonder van de natuur dat we regenboog noemen, wat is de wetenschappelijke verklaring voor dit verschijnsel. Op dezelfde manier behandelt Dawkins een hele batterij onderwerpen: dag en nacht, ‘why do bad things happen’, wat is een aardbeving, hoe is alles begonnen, wat is een wonder, etc. En natuurlijk gaat hij ook in op de vele wonderen die in de Bijbel worden beschreven. Dawkins laat in het filmpje de prachtige illustraties zien die in het boek zijn opgenomen. Hij sluit af met de moraal van het boek – ‘is de werkelijkheid niet veel mooier dan al die wonderlijke verklaringen die mensen hebben gegeven voor dingen die ze vroeger niet begrepen?’

http://www.youtube.com/watch?v=XCdfpO1rFt4

Met dank aan whyevolutionistrue. Illustratie voorzijde: uit besproken video. Je kunt het boek bestellen via bol.com hieronder. Dan steun je Kloptdatwel. De iPad App is (zo is aangekondigd) verkrijgbaar vanaf 15/9 in de App Store.

Toegepaste kinesiologie gedebunkt

by 3 Comments

Toegepaste kinesiologie gedebunkt 3
George Goodheart (1918-2008), de bedenker van de Toegepaste Kinesiologie. Goodheart ontwikkelde zijn idee in 1964 (bron: kwakzalverij.nl).

De Australische skeptici hebben een interessante podcast, The Skeptic Zone. Hieronder een van hun video-podcasts waarin ze overtuigend laten zien dat ‘toegepaste kinesiologie‘ berust op een trucje. ‘Toegepaste kinesiologie’ is een alternatieve behandelwijze die berust op zogenaamde spiertests. De encyclopedie ‘Tussen Waarheid en Waanzin’ op de website van de Vereniging tegen de Kwakzalverij vertelt er het volgende over:

‘[Applied Kinesiology (AK)] … is een vorm van *reflextheorie. De spiertest …  gaat als volgt. Een van de ledematen (het hoofd, een arm, een been) wordt in een voorgeschreven stand gebracht en dan wordt er in een bepaalde richting tegen geduwd door de diagnosticus. Als de onderzochte persoon dan meegeeft is de zo onderzochte spier ‘zwak’, en als gemakkelijk tegendruk gegeven kan worden is de onderzochte spier ‘sterk’. … Volgens de AK kunnen vele kwalen en geestelijke aandoeningen met behulp van deze spiertests worden vastgesteld. Uiteraard kan de spiertest ook als een soort *leugendetector werken, want elke bewering waar de patiënt het niet mee eens is zal een spierverzwakking teweegbrengen. Medicamenten en voedselallergieën kunnen ook onderzocht worden door de patiënt het spul in een flesje ter hand te stellen en dan een spiertest uit te voeren, en het vaststellen van *hypoglykemie is eveneens een koud kunstje. De AK is in 1964 ontwikkeld door de Amerikaanse chiropractor (*chiropraxie) George J. Goodheart jr (1918-2008)’.

De Nederlandse wikipedia heeft terecht een kritisch artikel over Toegepaste Kinesiologie waarin de volgende kernconclusie wordt gepresenteerd:

‘De Natural Standard heeft in samenwerking met het National Center for Complementary and Alternative Medicine en de medische faculteit van Harvard een onderzoek gepubliceerd waarin staat dat “toegepaste kinesiologie niet aangetoond heeft effectief te zijn voor het stellen van een diagnose of het behandelen van ziektes”.

Tot mijn stomme verbazing staat boven het artikel dat de neutraliteit van het artikel wordt betwist, de lezer wordt opgeroepen om naar de overlegpagina te gaan. Het Engelse wikipedia artikel is iets minder uitgesproken dan het Nederlandse, maar toch ook vrij duidelijk. Daar ontbreekt de waarschuwing over gebrek aan neutraliteit gelukkig wel. Tijd voor een bijdrage aan de discussiepagina zou ik zeggen!

Bekijk de uitstekende video van de Australische skeptici hieronder en trek je eigen conclusie:

 

Foto voorpagina: still uit besproken video