Kloptdatwel?

Skepticisme

Toch ‘magnetisch’ ondanks talkpoeder?

by 5 Comments

Afgelopen vrijdag schreven we op Kloptdatwel over mensen waaraan vanalles blijft plakken, van lepels tot glaswerk. Ten onrechte worden ze door de media vaak bestempeld als ‘magnetisch’. Hun huid blijkt simpelweg een beetje plakkerig te zijn en wanneer je er wat talkpoeder op smeert om dat tegen te gaan blijft er dan ook niets meer aan ze plakken.

Randi demonstreerde het al eerder:

In onderstaande video zien we echter Miroslaw Magola, een zelfverklaarde ‘Magnetische Man’. Magola wil aantonen dat hij wel degelijk ‘magnetisch’ is en daarom gooit hij een hele zooi talkpoeder op het voorwerp. Vervolgens veegt hij het er weer vanaf, dat dan weer wel…

Het vervelende aan de video is dat het de titel heeft:  Magnetic Man Miroslaw Magola Debunking James Randi Education. Maar het lijkt mij wel erg duidelijk wat hier gebeurt. We zien zeer waarschijnlijk een demonstratie van de kracht van een vacuüm. De man legt zijn hand op het voorwerp, trekt zijn hand vervolgens in een kommetje waardoor een vacuüm ontstaat en hij kan het kommetje zo optillen. ‘Tadaaa’… Vacuüm Man is geboren!

Ik vind het niet heel erg gedebunked. Daarvoor moet je niet het ene natuurlijke fenomeen vervangen door het andere vervangen.

Magnetische mensen zijn gewoon een beetje plakkerig

by 9 Comments

Om de zoveel tijd zijn ze weer in het nieuws, mensen die magnetisch zouden zijn. Op schijnbaar wonderbaarlijke wijze plakken er allerlei voorwerpen aan hun huid. Dat ook glazen of plastic voorwerpen blijven plakken weerhoudt de pers er meestal niet van om hen ‘magnetisch’ te noemen.

De laatste is Ivan Stoiljkovic. Hij kwam een aantal weken geleden in het nieuws.

Bogdan Ivkovic haalde een paar maanden geleden ook al het nieuws met dezelfde gave:

http://www.youtube.com/watch?v=YY9kT0EwVvU

Maar al deze mensen verliezen hun ‘gave’ wanneer ze worden ingesmeerd met wat talkpoeder, zodat de huid zijn plakkerigheid verliest. Gevolg: niets blijft meer plakken. Ook het gebruikelijke iets achteroverhangen (of dik zijn, dan maakt je buik de hoek) werkt dan niet. Kijk even mee naar James Randi die dit demonstreert:

Op FOX News kunnen we uitgebreider lezen hoe dit nu precies komt:

“Your skin is covered with grease and oils,” he [Gabor Somorjai, a leading surface scientist and chemistry professor at University of California, Berkeley] told us.

“You can clean them off with soap, but within less than a minute it will again be covered with oils.” The grease on your skin has a very low surface energy, due to the fact that it is a liquid. “Its atoms are only connected with weak bonds,” he said.

By contrast, metals, with their strong, hard-to-break atomic bonds, have very high surface energies. “Things that have high surface energies want to go into a lower energy state. And so they want to be covered with a low surface-energy material,” he said.

And that means things like spoons stick to grease.

Furthermore, the smoother the spoon (or other object), and the larger its surface area, the more contact it will make with the skin, and so the more it will stick.

Verder maakt zweet je huid nog plakkeriger:

According to Elmar Kroner, a German materials scientist who has studied gecko feet, the elasticity of skin also affects its stickiness, and sweat makes it less elastic. “The sweat has a crucial function: With increasing wetness of the skin, its mechanical properties change. The skin becomes softer, and this reduces the elastically-stored energy of the skin and again leads to higher adhesion,” Kroner told Life’s Little Mysteries.

Ook de bovenstaande video van James Randi wordt genoemd:

James Randi, the famous skeptic (…) has in the past demonstrated that “magnetic” people’s miraculous powers disperse when they are doused in talcum powder, a product that cuts grease.

Misschien dat een volgende journalist die de zoveelste ‘magnetische’ persoon ontdekt even een simpele test kan doen met een kompas?

Met dank aan Sten Oomen voor de tip.

Derek Ogilvie faalt op wetenschappelijke testen

by 16 Comments

Derek Ogilvie zegt medium te zijn en is in ons land beter bekend is als de babyfluisteraar. Hij heeft twee keer een wetenschappelijke test ondergaan die kon aantonen dat hij speciale vermogens bezat. Beide keren faalde hij. De derde ‘test’ was niet geschikt om aan te tonen of Ogilvie speciale vermogens bezit, maar het behaalde succes grijpt Derek met beide handen aan om dat wel te beweren.

Derek Ogilvie faalt op wetenschappelijke testen 1
Humoristisch commentaar op de cold reading techniek van Ogilvie (randi.org)

In de eerste test bij prof. Chris French liet Ogilvie niets anders zien dan standaard cold-reading technieken (de kunst om anderen het gevoel te geven dat je meer van ze weet dan mogelijk lijkt). In de tweede test voor de één miljoen dollar van James Randi (‘the one-million-dollar-challenge’) scoort hij niet beter dan een willekeurig persoon. Een artikel over het onderzoek is te vinden in de krant The Sun.

Het vreemde wil dat de programmamakers van Ogilvie dat blijkbaar niet genoeg vonden en hem meenamen voor een derde ‘test’ bij Dr. Gerald Gluck. Tenminste, er wordt gedaan alsof het een test is, terwijl de gebruikte techniek helemaal niet in staat is om speciale vermogens vast te stellen (iets wat de eerste twee testen wel konden). Deze techniek heet neurofeedback en via neurofeedback zou iemand afwijkende hersenpatronen in een juist(er) patroon kunnen trainen. Dirk Koppenaal schreef al eerder uitgebreid in Skepter over neurofeedback.

Het is interessant om op te merken dat de voice-over zegt dat er twee weken nodig zijn om alle data te analyseren die via de neurofeedback zijn verkregen. Gluck blijkt echter in staat om al direct na het experiment de uitspraak te kunnen doen dat “er hier iets gebeurde dat ik op dit moment niet kan verklaren, maar ik weet niet wat het was“. Voor een wetenschapper die werkt met data die normaal twee weken geanalyseerd moeten worden een wat vreemde uitspraak.

Na twee weken komt Gluck alsnog met zijn conclusie: “Derek bevindt zich in een staat van non-verbale en emotionele communicatie”.

Derek: “betekent dat dat ik telepathisch ben?”

G: “Dat is geen wetenschappelijke term, het betekent dat je zintuiglijke waarneming gebruikt die lijkt op in trance zijn, waarbij emoties dominant zijn, je bent ontvankelijk en je ontvangt een soort informatie, en je gebruikt delen van je hersenen die we verwachten dat je zou gebruiken gebaseerd op wat je zegt dat je doet“.

Derek zegt paranormaal te zijn. Zegt Gluck dus nu dat hij weet waar de hersengebieden zitten die voor paranormale vermogens zorgen? Dat zou toch wel een Nobelprijs waard zijn lijkt me zo.

Gluck loopt echter op de zaken vooruit, je moet namelijk eerst aantonen dat je iets speciaals kan, voordat je de hersengebieden kan gaan aanwijzen die daarvoor verantwoordelijk zijn. En juist op dat eerste faalt Ogilvie tot twee keer toe.

Maar door bewijs (of juist het gebrek daaraan) laat Derek zichzelf niet van de wijs brengen: “I’m going to do it again [de eerste testen] because I believe I can do it…”

Foto voorzijde: Derek Ogilvie na de mislukte test bij Chris French, Skepsis.nl

Homeopathie: De Test

by 8 Comments

In 2002 zond de BBC het programma Homeopathy: The Test uit. In het programma wordt Homeopathie getest (joh) om ‘voor eens en voor altijd’ te weten te komen of het nu wel of niet werk. De inzet: James Randi’s 1 miljoen dollar die hij uitkeert aan iedereen een bewijs kan leveren van het bestaan van iets paranormaals. In dit geval gaat het er dus om of, wanneer je bijvoorbeeld (een extract van) een kruid, een zonnestraal of antimaterie (ja, je leest het goed, lees hier een artikel over de vreemdste homeopathische ingrediënten) volledig wegverdund door er alsmaar water bij te blijven doen, een druppel ervan te nemen en er weer water bij te doen (en dan maal 100 of nog vaker), je dan nog een effect van die verdunning kan meten. Homeopaten zeggen van wel, goed placebo-gecontroleerd, dubbelgeblindeerd onderzoek en de natuurkundige wetten zeggen van niet. Als homeopaten gelijk hebben moet dus ons natuurkunde-onderwijs op de schop.

Ik zet mijn geld in op de goede onderzoeken en de natuurwetten. Randi ook. En aangezien de 1 miljoen dollar nog steeds beschikbaar is, weten we daarmee ook meteen de uitkomst. Toch denk ik dat Homeopathy: The Test nog steeds de moeite waard is om eens te bekijken.

Bob’s humbug detection kit

by 5 Comments

We zijn er allemaal weleens geweest: het moment in de discussie waar je je klem gezet voelt en toch vrij zeker bent dat je gelijk hebt. Vooral in discussies met mensen over het meer tussen hemel en aarde is me dat al meerdere malen overkomen. Ergens deugt er iets niet, maar wat?

Volgende keer kom ik beter beslagen ten ijs met Bob’s humbug detection kit. In simpele termen legt Bob de basics uit van skepticisme, de wetenschappelijke methode, Occam’s razor en diverse drogredenen. Voor de liefhebbers is er ook nog Bob’s psychic humbug detection kit en voor de echte diehards is er de Hunting Humbug 101 podcast cursus met maar liefst 36 afleveringen. Knappe zweefneef die me nu nog tegen de vlakte kletst.

Bob's humbug detection kit 2
Robert Lewis, de auteur van de humbug detection kit

De auteur van de website, Bob Lewis, laat op zijn blog weten dat hij goochelaar en schrijver is.  Hij beschrijft zijn missie als volgt:

‘Humbug is all around us. It comes from the media, politicians, businessmen, frauds and quacks, and people just like you and me. Anyone with an agenda or a desire to make a quick buck may be tempted to use humbug to further their own goals. Others may be honestly mistaken or self deluded. […] To some extent, you can rely on people like myself, Penn & Teller, James Randi, Richard Dawkins, and many others […]. However, there’s just too much of it. There’s no way you’re ever going to be able to completely rely on any such source or sources to give you all the information on all the humbug that’s out there […] . So it’s important that you’re able to detect humbug for yourself’.

In Bob we trust. Enjoy!