Kloptdatwel?

kwakzalverij

New Age Goeroe Deepak Chopra brengt ‘moderne kwakzalverij’ tegen Alzheimer

by 31 Comments

 

New Age Goeroe Deepak Chopra brengt 'moderne kwakzalverij' tegen Alzheimer 1
Deepak Chopra (Wikimedia Commons)

De Volkskrant schreef vorige week dat er grote verlegenheid is ontstaan over de prominente rol van Deepak Chopra op een symposium over Alzheimer dat begin juni plaatsvindt in Amsterdam. Chopra bepleit een therapie die is gebaseerd op Ayurveda, een ‘5000 jaar oude hindoeïstische gezondheidsleer’. Chopra’s alternatieve geneeswijze voor Alzheimer bestaat uit een combinatie van yoga, meditatie, vegetarisch eten en goed slapen. De Vereniging tegen de Kwakzalverij (VtdK) wil dat staatssecretaris Gezondheidszorg, Martin van Rijn, het symposium mijdt. De VtdK vindt dat het congres onvoldoende niveau heeft, noemt Chopra een regelrechte charlatan die ‘wartaal’ uitslaat en heeft de staatssecretaris een brief gestuurd met het verzoek weg te blijven van het congres. De organisator van het congres, vastgoedmagnaat Fred Matser, zegt in het dagblad Trouw dat de kritiek op Chopra flauwekul is. Matser is van mening dat er ‘meer is dan wetenschap’ bij de behandeling van Alzheimer. Matser: ‘Ik wil juist verder kijken. Er is zoveel meer dan wat de wetenschap al heeft vastgesteld. Daarom heb ik er voor gekozen om niet alleen de gevestigde orde aan het woord te laten, maar ook iemand anders uit te nodigen die veel in zijn mars heeft’. Op het congres spreekt ook neurowetenschapper Rudolph Tanzi die in opdracht van Chopra’s stichting onderzoek doet naar de Alzheimer-therapie van Chopra. Lijkt me een lastig startpunt voor objectief onderzoek. Het lijkt me beter dat de staatssecretaris wegblijft van dit zweeffeestje.

Wie meer over Chopra wil weten kan dit gesprek tussen Deepak Chopra en Michael Shermer bekijken of deze artikelen van Kloptdatwel nog eens nalezen: de Chopra generator en ‘Chopra slaat terug en mist’. Volgens mij geeft de Wikipedia de kritiek op Chopra heel goed weer: ‘His beliefs and ideas are criticized by scientists and medical professionals[14] who say that his treatments rely on the placebo effect,[7] that he misuses terms and ideas from quantum physics (quantum mysticism), and that he provides people with false hope which obscures the possibility of effective medical treatment.[15] The medical and scientific communities’ opinion of him ranges from dismissive to damning; criticism includes statements that his approach could lure sick people away from effective treatments’ .[14]

Foodblogger Belle Gibson’s claim dat ze kanker genas door goede voeding klopt niet

by 48 Comments

Belle Gibson
Belle Gibson

Ze was wereldberoemd op Instagram: de Australische food- en wellness blogger Belle Gibson. Haar recepten-app stond klaar voor de Apple Watch. Haar verhaal? Ze vertelde dat ze kanker had gehad en dat goede voeding haar had genezen. Een boodschap die het goed deed op internet. Detectivewerk van lokale kranten bracht aan het licht dat van dat  verhaal niet veel lijkt te kloppen. Het lijkt er op dat ze haar ziektegeschiedenis heeft verzonnen. Ze verdedigt door te zeggen dat ze een foute diagnose heeft ontvangen. Dat is lachen omdat ze vertelt dat ze die diagnose heeft gekregen van TV-persoonlijkheid Dr. Phil. Ook ander onheil kwam aan het licht – ze heeft gejokt over haar leeftijd en het is niet duidelijk waar een grote hoeveelheid geld is gebleven die ze heeft ingezameld voor goede doelen. Gibson’s val is diep. Apple heeft haar app uit de store gehaald en de woede op internet is aanzienlijk. Er worden nu ook vragen gesteld bij een ‘bijna dood ervaring’ die ze in 2009 rapporteerde tijdens een ziekenhuisopname. Via Maarten Koller. GJvtL.

Skepsis Congres 2014 – Leren van kwakzalvers – Yvo Smulders

by 166 Comments

Op 8 November 2014 was in de Jaarbeurs in Utrecht het jaarlijkse Skepsis Congres. De lezingen van die dag zijn vastgelegd en zijn te vinden op Youtube. Hieronder de informatie en een link naar de vierde spreker op het Congres Prof. dr. Y.M. Smulders.

Prof. dr. Y.M. Smulders is hoogleraar algemene inwendige geneeskunde aan de Vrije Universiteit Amsterdam. Hij schreef onder meer ‘De rol van epidemiologisch bewijs in de zorg voor individuele patiënten’ in het NtvG (2010).

Wetenschappelijk gezien kunnen de alternatieven veel meer van ons leren dan andersom. Maar geneeskunde bestaat uit meer dan hard science. Wij betalen de rekening – en de alternatieven plukken de vruchten – van het gebrek aan aandacht daarvoor binnen de reguliere geneeskunde.

Enquête: alternatieven drukken stempel op Nationale Gezondheidsbeurs

by 15 Comments

In 2014 werd in de Jaarbeurs in Utrecht de nationale gezondheidsbeurs gehouden. Pepijn van Erp schreef al de Survival guide voor de 2014-editie van de beurs. Op 5-8 februari, over een paar dagen, is de volgende editie gepland. De werkgroep Utrecht van Skepsis bezocht de beurs in 2014 en stelde vast dat een groot deel van de exposanten ‘alternatief’ is. De werkgroep dacht terecht te zijn gekomen op een ‘para-beurs’. We waren benieuwd hoe de exposanten daarover zelf denken en we stuurden hen een enquête. Uit de 29 reacties blijkt dat de standhouders het karakter van de beurs goed beseffen. Ze ergeren zich daar niet aan. ‘Tell-sell achtige praktijken’ en paranormale exposanten (‘handlezers’) roepen af en toe wel wrevel op.

Enquête: alternatieven drukken stempel op Nationale Gezondheidsbeurs 2
Een illustratie van de website van de Gezondheidsbeurs (onderdeel body&mind).

Leden van de werkgroep Utrecht hebben de Nationale Gezondheidsbeurs 2014 bezocht en kwamen er achter dat een groot gedeelte van de exposanten zich in de alternatieve hoek bevindt. Om een beeld te krijgen hoe de exposanten daar zelf over dachten en of de (reguliere) exposanten zich gestoord hebben aan de kwakzalverij op de beurs, heeft de werkgroep een enquête verstuurd aan alle exposanten van wie we het mailadres konden vinden via hun website (meer dan 150). Het is duidelijk uit de enquête dat de antwoordgevers zich goed bewust zijn van het alternatieve karakter van de beurs. Ze denken verder dat de meeste bezoekers geïnteresseerd zijn in alternatieve geneeswijzen. Vooral harde marketing-praktijken en paranormale standhouders roepen af en toe ergernis op bij de deelnemers aan de enquête. De exposanten die aan de enquête meewerkten zijn zelf overigens voor een groot deel ‘alternatief/complementair’ en zijn positief of tenminste neutraal over alternatieve behandelingen. Interessant is dat ze dit niet alleen over zichzelf zeggen, maar dat hun zelfbeeld (naar eigen zeggen) samenvalt met hoe anderen tegen hen aankijken. Overigens waren de 29 reacties die we terugkregen natuurlijk te weinig voor een statistische analyse. De antwoorden geven niet meer dan een indruk en je kunt er geen conclusies aan verbinden over de exposanten in het algemeen. De antwoorden op onze vragen waren (afgerond op 5%) als volgt:

  • Slechts 10% van de enquête-deelnemers denkt dat de bezoekers van de Gezondheidsbeurs vooral kwamen voor reguliere geneeswijzen. 90% was van mening dat de bezoekers ofwel vooral voor ‘alternatieve/complementaire’ geneeswijzen kwamen (30%), of voor zowel reguliere als alternatieve behandelmethoden (60%).
  • Slechts 20% van de antwoordgevers was van mening dat er meer ‘reguliere’ dan ‘alternatieve/complementaire’ geneeswijzen op de beurs aanwezig waren. 30% vond dat de alternatieve/complementaire geneeswijzen in de meerderheid waren. 1 antwoordgever vond het onderscheid tussen beide categorieën ‘denkbeeldig en voortkomend uit eigenbelang’.
  • 30% van de antwoordgevers heeft zich gestoord aan organisaties die op de Gezondheidsbeurs 2014 stonden. En dan ging het met name om de harde marketingpraktijken’ (‘tell sell achtige praktijken’) en om hard-core paranormale standhouders (‘handlezers en vergelijkbare’).

En wie waren onze antwoordgevers?

  • 40% van de antwoordgevers ziet zichzelf als ‘alternatieve/complementair’, 30% als regulier en de rest zag zichzelf niet in één van de categorieën (sommige zagen zichzelf in beide, enkele patiëntenorganisaties gaven aan dat ze geen voorkeur hebben voor alternatief of regulier en enkele leveranciers van hulpmiddelen vonden dat ze in geen van beide categorieën thuishoren). We vroegen ook hoe anderen de antwoordgever zouden zien. De antwoorden op deze vraag waren vrijwel hetzelfde als op de vraag hoe de antwoordgever zichzelf ziet.
  • 50% van de antwoordgevers zei positief te staan t.o.v. ‘alternatieve/complementaire’ geneeswijzen en 40% ‘staat er neutraal tegenover’. Slechts 10% is negatief over ‘alternatieve/complementaire’ geneeswijzen.
  • 45% weet zeker: we zijn er in 2015 weer bij op de Gezondheidsbeurs. Een kwart denkt nog na en 30% komt in 2015 niet terug.

De volgende Gezondheidsbeurs is binnenkort weer: op 5-8 februari (komend weekend) is het weer zover. Wij zijn benieuwd wat er dan weer allemaal te zien is aan vermakelijke en minder vermakelijke onzin…

James Randi vertelt over homeopathie

by 5 Comments

Wie gelooft dat homeopathie kwaaltjes beter kan genezen dan geneesmiddelen waarvan wetenschappelijk bewezen is dat ze werken, handelt onredelijk en wordt misleid door fabrikanten die beter zouden moeten weten. In dit fragment uit de lezing die James Randi in 2001 gaf aan de Princeton-universiteit legt hij eerst uit hoe Samuel Hahnemann onder invloed van Paracelsus op zijn bevindingen kwam en hoe de homeopathie zich daarna heeft ontwikkeld. Dan volgt een kritische evaluatie van hoe de mechanismen van homeopathie verondersteld worden te werken en waarom dat onmogelijk is, onder andere op basis van de constante van Avogadro, die later zijn naam gaf aan de succesvolle 10:23-campagne waarbij skeptici wereldwijd het publiek bewust wilden maken van de onwerkzaamheid van homeopathische middelen. Maar nog voordat de 10:23-campagne begon, had Randi zelf al meermaals aangetoond dat de waarschuwingen op de verpakking van homeopathische producten loze praat zijn door zelf flinke overdoses te nemen, zonder er ziek van te worden, laat staan te overlijden. Randi besluit dat heden de industrie die Hahnemann ooit begon totaal ontspoord is en de angsten van mensen uitbuit, terwijl deze kwakzalverij hen van echte medicijnen weghoudt in serieuze gevallen, met alle gevolgen van dien. (Nederlandse en Engelse ondertiteling door Leon Korteweg en Rik Delaet).