Kloptdatwel?

homeopathie

Homeopathie: De Test

by 8 Comments

In 2002 zond de BBC het programma Homeopathy: The Test uit. In het programma wordt Homeopathie getest (joh) om ‘voor eens en voor altijd’ te weten te komen of het nu wel of niet werk. De inzet: James Randi’s 1 miljoen dollar die hij uitkeert aan iedereen een bewijs kan leveren van het bestaan van iets paranormaals. In dit geval gaat het er dus om of, wanneer je bijvoorbeeld (een extract van) een kruid, een zonnestraal of antimaterie (ja, je leest het goed, lees hier een artikel over de vreemdste homeopathische ingrediënten) volledig wegverdund door er alsmaar water bij te blijven doen, een druppel ervan te nemen en er weer water bij te doen (en dan maal 100 of nog vaker), je dan nog een effect van die verdunning kan meten. Homeopaten zeggen van wel, goed placebo-gecontroleerd, dubbelgeblindeerd onderzoek en de natuurkundige wetten zeggen van niet. Als homeopaten gelijk hebben moet dus ons natuurkunde-onderwijs op de schop.

Ik zet mijn geld in op de goede onderzoeken en de natuurwetten. Randi ook. En aangezien de 1 miljoen dollar nog steeds beschikbaar is, weten we daarmee ook meteen de uitkomst. Toch denk ik dat Homeopathy: The Test nog steeds de moeite waard is om eens te bekijken.

Skepter – jaargang 23, nummer 2

by 11 Comments

De Skepter is een uitgave blad van de Stichting Skepsis.

Hieronder volgt een samenvatting van de artikelen uit de laatste Skepter. Wil je daarna meer lezen? Deze laatste Skepter kan je hier als proefnummer (4,-) bestellen. Maar een abonnement (12,-) is natuurlijk handiger. Wil je Stichting Skepsis echt steunen dan kan je donateur worden: voor slechts 30 euro per jaar krijg je én de Skepter én gratis toegang tot ons jaarlijks congres (t.w.v.  22,50!).

Skepter - jaargang 23, nummer 2 1
De Skepter – jaargang 23, nummer 2.

DE OORSPRONG VAN YOGA
Yogadocenten vertellen vaak dat de yogahoudingen die zij onderwijzen al duizenden jaren oud zijn. Daar zijn echter geen deugdelijke bewijzen voor te vinden. Enkele zithoudingen werden 1500 jaar geleden voor het eerst beschreven. Maar uit recent onderzoek blijkt dat de moderne yoga grotendeels in de eerste helft van vorige eeuw werd ontwikkeld onder invloed van de westerse lichaamscultuur. Deze yoga werd beoefend door Indiase bodybuilders en nationalisten, die veel ontleenden aan westerse gymnastiek. De hedendaagse yoga verschilt sterk van de ideeën en praktijken van de oorspronkelijke yogi’s, die in de 19de-eeuw nog een slechte reputatie hadden.

HET HIV/AIDS-BEDROG
Ondanks al onze kennis over hiv en aids zijn er nog steeds mensen die geloven dat hiv geen aids veroorzaakt, dat hiv-testen bedrog zijn en dat aidsremmers gif zijn. Zij zeggen dat aids het gevolg is van armoede en ondervoeding, en dat het genezen kan worden met vitamines en alternatieve therapieën. Volgens deze mensen heeft de farmaceutische industrie de hiv-tests verzonnen om een leven lang aan iemand te kunnen verdienen. Onder de aidsontkenners bevinden zich enkele vooraanstaande wetenschappers, politici en journalisten. De belangrijkste ontkenner is de viroloog Peter Duesberg, wiens ideeën in Zuid-Afrika veel invloed kregen.

MET EEN HULPHAND NAAR DE UNIVERSITEIT
Iedereen dacht dat Thiandi een ernstige verstandelijke beperking had en dat haar IQ niet hoger lag dan 30, tot ze op haar 14de plotseling letters bleek te kunnen aanwijzen wanneer iemand haar hand ondersteunde. Ze kon zowel in het Engels als in het Nederlands typen, zonder dat ze daarin les had gehad. Samen met enkele ingehuurde studenten, die als hulphand fungeerden, behaalde ze heel snel een vwo-diploma. Inmiddels gaat ze zelfs naar de universiteit, waarbij ze nog steeds gebruikmaakt van ondersteunde communicatie (Facilitated Communication, FC). Deze methode is zeer omstreden. Wetenschappers ontdekten dat de hand van een verstandelijk gehandicapte gewoonlijk onbewust wordt bestuurd door de assistent. Daarom kunnen gehandicapten met FC geen vragen beantwoorden wanneer hun assistent de vraag of het antwoord niet kent.

SATANISTEN IN NEDERLAND
Nadat er in de Verenigde Staten morele paniek uitbrak over satanisch ritueel misbruik, waren er psychotherapeuten en evangelische christenen die de angst ook in Nederland aanwakkerden. In 1993 verscheen er een dissertatie waaruit bleek dat een derde van alle Nederlandse MPS-patiënten (met een meervoudige persoonlijkheid) zich herinnerde dat ze in hun jeugd ritueel waren misbruikt door satanisten. Het actualiteiten-programma Nova wijdde er twee uitzendingen aan en de minister stelde een werkgroep in om de zaak te onderzoeken. Daar kwam de Eper incestaffaire nog bij. Toch was de beroering al vrij snel over het hoogtepunt heen. Kritische deskundigen maakten duidelijk dat de gruwelverhalen over satanssekten erg onbetrouwbaar waren.

GEBARENTAAL VOOR SLIMME BABY’S
Voordat baby’s kunnen spreken, kunnen ze misschien al wel enkele gebaren leren. In de VS en Duitsland zijn er al veel cursussen voor moeders die babygebaren willen gaan gebruiken. Er wordt beweerd dat het de taalontwikkeling van de kinderen stimuleert en dat ze er slimmer van worden. De promotors van de methode, die aan een universiteit doceerden, hebben echter meer aan marketing gedaan dan aan onderzoek. Hun beweringen konden nog niet wetenschappelijk worden bevestigd.

RADIOACTIEVE STRALING EN HORMESE
Veel stoffen zijn giftig vanaf een bepaalde dosis. Als we minder binnenkrijgen, is ons lichaam in staat om de negatieve gevolgen ongedaan te maken en wordt het weerbaarder tegen nieuwe aanvallen. In elke cel gaan er voortdurend dingen kapot, maar die worden keurig gerepareerd. Er is al veel wetenschappelijk onderzoek gedaan waaruit blijkt dat ook een geringe hoeveelheid radioactieve straling geen problemen oplevert. Het schijnt de kans op kanker zelfs te verlagen. Hoge schattingen van het aantal doden ten gevolge van de kernramp bij Tsjernobyl zijn gebaseerd op de veronderstelling dat ook een kleine hoeveelheid straling duizenden doden kan veroorzaken als miljoenen mensen eraan blootstaan. Er zijn echter al veel onderzoeksgegevens beschikbaar die met deze aanname in strijd zijn.

POLSBANDJES TEGEN REISZIEKTE
De vakantie staat weer voor de deur en miljoenen Nederlanders gaan op reis. De tocht is niet voor iedereen een lolletje, vooral de kinderen kunnen er flink ziek van worden. Sinds een aantal jaren wordt er geadverteerd met speciale polsbandjes die reisziekte en misselijkheid zouden kunnen voorkomen. Helpen ze echt zo goed?

RICHARD WISEMAN OVER HET PARANORMALE
Professor Richard Wiseman begon zijn cariëre als goochelaar en promoveerde als (para)psycholoog op onderzoek naar paranormale claims. In zijn boek Paranormality (2011) neemt Wiseman de lezers mee op een avontuurlijke reis door de wereld van het paranormale en legt hij uit welke psychologische verklaringen daarachter steken. Het is alleen wat jammer dat hij een voorkeur heeft voor verhalen uit de oude spiritistische doos. In Skepter staat een kritische samenvatting van het boek.

FRANSE HOMEOPATE BESTRAFT
Martine Gardenal, de voorzitster van de Franse homeopathische vereniging van specialistische artsen, werd onlangs veroordeeld voor kwakzalverij. Deze zaak wekte in Frankrijk veel beroering.

Meer lezen? Deze laatste Skepter kan je hier als proefnummer (4,-) bestellen. Maar een abonnement (12,-) is natuurlijk handiger. Wil je stichting Skepsis echt steunen dan kan je donateur worden: voor slechts 30 euro per jaar krijg je én de Skepter én gratis toegang tot ons jaarlijks congres (t.w.v.  22,50!).

EKO-keurmerk garandeert niet beste zorg voor dieren

by 16 Comments

Om aan de normen voor het EKO-keurmerk te voldoen, mag de veehouder in veel mindere mate geneesmiddelen toepassen dan gebruikelijk in de bio-industrie. Dat is een goede zaak, zeker gezien feit dat overmatig antibiotica gebruik in de bio-industrie resistentie in de hand werkt. Goede zaak ook dat EKO-producten in steeds ruimer aanbod te verkrijgen zijn bij de grote supermarktketens.

EKO-keurmerk garandeert niet beste zorg voor dieren 2Nu had dat EKO-keurmerk bij mij een heel positief imago: verstandig bodemgebruik, aandacht voor dierenwelzijn, minder gebruik van pesticiden. Allemaal verstandige ontwikkelingen. Maar ik was erg verbaasd om te lezen in de regelgeving dat bij zieke dieren in eerst instantie alternatieve therapieën, als homeopathie, moeten worden toegepast. En als dat niet blijkt te helpen, dat dan pas regulier medicijnen mogen worden ingezet (verordening (EG) nr. 889/2008, met name art. 24.

Artikel 24
Diergeneeskundige behandeling

2. Fytotherapeutische producten, homeopathische producten, spoorelementen en in bijlage V, deel 3, en bijlage VI, deel 1.1, opgenomen producten zijn te verkiezen boven chemisch gesynthetiseerde, allopathische geneesmiddelen voor diergeneeskundig gebruik of antibiotica, mits hun therapeutisch effect doeltreffend is voor de betreffende diersoort en de aandoening waarop de behandeling is gericht.
3. Indien het gebruik van de in de leden 1 en 2 bedoelde producten niet doeltreffend is bij de bestrijding van een ziekte of een verwonding en een behandeling absoluut noodzakelijk is om lijden of pijn voor het dier te voorkomen, mogen chemisch gesynthetiseerde, allopathische geneesmiddelen voor diergeneeskundig gebruik of antibiotica worden gebruikt onder de verantwoordelijkheid van een dierenarts.

Is dat nu wel de beste zorg voor dieren?

De Stichting Skal, die het EKO-keurmerk toetst, checkt alleen of veehouders dit zo doen (eerst alternatief, dan pas regulier), niet of die alternatieve therapieën ook echt (kunnen) werken. Een citaat uit een e-mail als antwoord van een vraag van mij daarover: “Wij komen in de praktijk wel het gebruik van homeopatische middelen tegen. Vaak proberen veehouders ook homeopatische producten om te kijken of dit aanslaat. In die zin toetst Skal dus niet zelf of homeopatische middelen goed aanslaan of niet.”

De Koninklijke Nederlandse Maatschappij voor Diergeneeskunde heeft echter als standpunt (link) dat dierenartsen het gebruik van alternatieve therapieën alleen mogen overwegen als er regulier uitbehandeld is. Eerst het alternatieve pad op gaan, wordt door de KNMvD dus in ieder geval niet gezien als het verlenen van de beste zorg.

Zover ik kon nagaan zijn er geen overtuigende wetenschappelijke onderzoeken die de effectiviteit van die alternatieve therapieën (in het bijzonder homeopathie) hebben aangetoond. Aan de andere kant zijn er homeopathische dierenartsen die rustig in rapporten opschrijven dat veehouders ‘wonderbaarlijke genezingen’ hebben waargenomen van wonden en breuken bij runderen door toepassing van homeopathische middelen (zie Bioveem -Intern rapport 16, blz 54). Daar kan een zeker enthousiasme voor homeopathie uit worden afgeleid, maar zeker geen realiteitszin.

Homeopathie bij mensen is al twijfelachtig, maar daar mag een patiënt van mij nog best zelf voor kiezen. Bij dieren moet de mens die keuze maken. En dan is het in mijn ogen nogal wat, dat je onder het EKO-keurmerk maar wat aan mag rommelen met alternatieve therapieën tot het echt niet meer gaat. Je verliest kostbare tijd voordat een bewezen werkzame behandeling gestart kan worden. Daarnaast is het ook nog eens verspilling van geld, wat de toch al dure biologische producten alleen maar duurder kan maken.

Ik kan als kritische consument nu alleen maar hopen dat onze biologische veehouders een beetje verstandig omgaan met die regelgeving en de voorgeschreven voorkeur voor alternatieve therapieën met een korreltje zout nemen. Het gaat er natuurlijk eigenlijk om dat ze onnodig medicijngebruik vermijden. Maar laten we dan regelgeving rond het EKO-keurmerk zo aanpassen dat ál het onnodig medicijngebruik wordt tegengaan, zowel regulier als alternatief.

 

 

 

Homeopaten niet overtuigd

by 24 Comments

Homeopaten niet overtuigd 3
Echinacea (bron: skepsis blog)

Jan Willem Nienhuys plaatste onlangs in het Skepsis blog een stuk naar aanleiding van het zoveelste onderzoek dat aantoont dat echinacea niet werkt. Maar het overtuigt homeopaten niet. Dat laat zien dat ze zich weinig gelegen laten liggen aan onderzoek.

Maar ook interpreteren ze de uitkomsten van discussie over homeopathie heel anders dan wij dachten dat zou moeten. Raadselachtig. Naar aanleiding van de wereldwijde actie tegen homeopathie (waarover we al vaak hebben geschreven) plaatste De Koninklijke Vereniging Homeopathie Nederland (KVHN) onlangs een bericht over de gezamelijke actie van stichting Skepsis en de Vereniging tegen de Kwakzalverij die op 5 februari plaatsvond. Ze zijn van mening dat de vertegenwoordigers van de homeopathie zich kranig hebben geweerd:

Mevr. Meijer heeft een radio-interview gehouden bij radio Noord-Holland. Mevr. Ellinger was te gast in het radioprogramma ‘Spijkers met koppen’ bij Dolf Jansen. Beide woordvoerders hebben zich prima en met overtuiging staande gehouden tegen afgevaardigden van de VtdK. Dolf Jansen riep in het radio-interview: ‘Als homeopathie werkt voor paard en kat, en voor mijn buurman, waarom zeurt u dan om wetenschappelijk bewijs?’. *

Maarten Koller was de afgevaardigde namens Kloptdatwel en de stichting Skepsis in het programma Spijkers met Koppen. Beluister hieronder de uitzending en beoordeel zelf of mevr. Ellinger zich prima en met overtuiging staande hield.

Als de player niet werkt klik dan deze link.

Een belangrijk argument van mevrouw Ellinger klopt absoluut niet. Zij zegt dat het placebo-effect bij dieren niet bestaat. Als je werkzaamheid van een homeopathisch middel bij dieren meet, dan kan dat niet het gevolg zijn van placebowerking, zegt ze. Maar daar vergist ze zich behoorlijk in. Lees het na in een artikel van de Utrechtse hoogleraar Johanna Fink. Of luister:


Als de speler niet werkt klik dan hier voor de mp3.

Over de actie tegen homeopathie schrijft men badinerend:

Over de actie op 5 februari zelf kunnen we kort zijn. Er kwamen niet meer dan 18 mensen van de VtdK en Skepsis, waaronder studenten, bijeen bij het Multatuli Monument. We zijn blij met deze ‘gratis’ peiling over de publieke opinie en het feit dat de actie van de VtdK niet door de consumenten werd gedragen maar tot milde verontwaardiging opriep. We zijn ook blij met de kans die we hebben gekregen om in twee radioprogramma’s uitgebreid over de werking van homeopathie te hebben kunnen spreken. Bij eventuele toekomstige acties zullen we als PR platform weer gezamenlijk optreden om zo een krachtig beeld naar de samenleving te kunnen presenteren.

Tja… Wij gaan voor de kwaliteit van argumenten. Zou er een methode zijn om de discussie met homeopaten op basis van inhoudelijke argumenten te voeren?

Als je interesse hebt, kun je het verslag van 5 februari hier lezen.

Dit stuk is geschreven door Maarten Koller en Gert Jan van ‘t Land.