Kloptdatwel?

Gezondheid

Belachelijke bangmakerij van Belly Armor

by 11 Comments

De zwangerschap is een periode die van wezenlijk belang is voor de toekomst van het ongeboren kindje. Geen wonder dat bijna iedere aanstaande moeder heel bewust bezig is met gezondheid rondom de zwangerschap en zich vaak bezorgder toont om mogelijke omgevingsfactoren dan vóór de zwangerschap. Straling bijvoorbeeld, kan dat misschien toch kwaad ondanks alle geruststellende woorden van de overheid en andere instanties? Het bedrijf Belly Armor maakt van die bezorgdheid op misselijke wijze misbruik om hun onzinproducten aan de vrouw te brengen. Onlangs ook in het programma LifestyleXperience van RTL4.

https://www.youtube.com/watch?v=Hew5TA8YAek

Krijg nou wat. Wat zei die meneer De Koeyer nu precies zo vanaf 1:12?

 Heel wat recente studies tonen aan dat er wel gezondheidsrisico’s zijn. Maar ook tijdens de zwangerschap een .. eh ..kan een verhoogd voorkomen van miskraam en autisme .. eh .. voorkomen.

Is ie nu helemaal betoeterd? Miskramen en autisme? Het staat ook gewoon doodleuk op hun website:

Autisme

Studies tonen mogelijke verbanden aan tussen het voorkomen van autisme en de blootstelling aan elektromagnetische straling – met een exponentiële groei over de afgelopen twee decennia. Waar autisme vroeger zelden voorkwam, bij minder dan 1-10 kinderen per 10.000, is het aantal gevallen van autisme nu gestegen naar meer dan 116 kinderen op de 10.000. Een deel van deze toename is te verklaren aan een groter bewustzijn en aan betere diagnose van autisme. Maar een aantal studies stellen toch minstens een 10-voudige toename van autisme vast.

Autisme-mobiele-telefonie-correlatie-bellyarmorJa, als je goed leest staat er wel ‘mogelijke verbanden’ en staat er in het grafiekje ‘correlatie’, dus je zou kunnen zeggen dat ze zich daarmee enigszins indekken tegen het verwijt dat ze volstrekt onbewezen claims neerleggen. Je kunt natuurlijk net zo goed stellen dat autisme komt door het eten van biologisch voedsel. Maar de sterke suggestie die van de bewuste pagina uitgaat, is toch dat het zomaar zou kunnen zijn dat die enorme toename van autisme komt door straling (van mobiele telefoons). Het ‘stellen toch’ in de laatste zin is een geniepige formulering die daar bij helpt.

Het volgend stukje is ook uiterst misleidend:

Bepaalde studies, zoals ondermeer de studie van R.C. Kane gepubliceerd in Medical Hypotheses, 62 (2004), tonen aan dat kinderen mogelijks autisme ontwikkelen wanneer ze als embryo of foetus in de baarmoeder veelvuldig worden blootgesteld aan hogere niveaus van elektromagnetische straling. Correlaties zijn aangetoond, echter zijn de causale verbanden en biologische mechanismen tussen autisme en elektromagnetische straling nog niet bewezen.

Ja, ‘nog niet bewezen’, maar dat gaat dus zeker wel gebeuren in de toekomst? Wie die studie van Kane opzoekt kan zo zien dat die inhoudelijk niets meer voorstelt dan het grafiekje hierboven, een superdun flauwekulartikel. Maar dat kon in die tijd blijkbaar nog gepubliceerd worden, want dit blad, Medical Hypotheses (Elsevier), ging pas in 2010 over tot enige vorm van peer review, nadat er ook stukken in verschenen waren van hiv/aids-ontkenners.

De website van Belly Armor staat vol met verwijzingen naar studies die mogelijke verbanden laten zien tussen problemen met de zwangerschap en straling, maar wie die studies opzoekt, vindt keer op keer dat het om niet meer dan correlaties gaat. Vaak gevonden bij vergelijking van kleine groepen, vaak niet eens bij mensen (in muizen bijvoorbeeld) of niet met straling die vergelijkbaar is met die van mobiele telefonie. Het lijkt er sterk op dat Belly Armor een paar ‘lekkere’ titels heeft uitgekozen uit de referentielijst van het hoogst omstreden BioInitiative Report.

Belly Armor levert ook bescherming voor 's mans edele delen.
Belly Armor levert ook bescherming voor ‘s mans edele delen.

In een andere clipje van Belly Armor, laat presentator Jeroen Post zich vertellen dat mannen ook maar beter een anti-stralingsboxershort kunnen dragen om hun zaadcellen te beschermen. Het dunne zilvertextiel zou eenzelfde bescherming bieden als een 6 millimeter dikke plaat aluminium. Knap hoor. En ook heel nodig, want “talrijke studies hebben aangetoond dat er een verband bestaat tussen blootstelling aan die dagelijks straling en een verminderde vruchtbaarheid.” Eén studie uit 2008 noemt deze medewerker van Belly Armor specifiek. Dat is vast die van Agarwal et al. die Laurens Dragstra meenam in zijn bespreking van de meta-analyse van die studies naar verband tussen mobiele telefonie en de kwaliteit van sperma. Die studies blijken niet erg betrouwbaar als je er wat beter naar kijkt.

Het kan best zo zijn dat het weefsel van Belly Armor straling afschermt, maar er is gewoon geen goede reden om dat te doen. Het mag duidelijk zijn dat dit bedrijf ongegeneerd onzin loopt te verkopen over de vermeende schadelijke effecten van elektromagnetische velden afkomstig van mobiele telefoons en andere stralingsbronnen. Deze bangmakerij gaat erg ver.  Het is uiterst merkwaardig dat Belly Armor nog geen hippe ‘aluhoedjes’ van zilvertextiel verkoopt …

 

 

Antroposofica

by 9 Comments

Nederlandse ziekenhuizen bieden geen antroposofische zorg aan, zo stelden onderzoekers van het Van Praag Instituut en het Louis Bolk Instituut recentelijk vast. De deels antroposofisch georiënteerde onderzoekers vonden dat nogal opmerkelijk. Wie echter de bijzonder zweverige antroposofische geneesmiddelenleer bestudeert, komt waarschijnlijk al snel tot de conclusie dat de antroposofie weinig te zoeken heeft in Nederlandse ziekenhuizen. In Nederland is bovendien maar een dozijn antroposofische geneesmiddelen geregistreerd bij het College ter Beoordeling van Geneesmiddelen (CBG) en van geen enkele daarvan is de werking ooit aangetoond.

Rudolf Steiner (1861-1925), grondlegger van de antroposofie
Rudolf Steiner (1861-1925), grondlegger van de antroposofie

Bram de Boer schreef in 2003 voor Skepter 16.3 een artikel over de antroposofische geneesmiddelenleer. De Boer vatte die samen als “een samenraapsel van alchemie, humorenleer en astrologie waarbij de homeopathie nog rationeel afsteekt”. Dat het echt zo erg is, blijkt wel uit de voorbeelden in het artikel. Zo hield een antroposofische arts vol dat oogdruppels op basis van kwikchloride een werking hebben via de planeet Mercurius, die zowel de ogen als het metaal kwik zou beheersen (de snelle god Mercurius, de Romeinse equivalent van Hermes, werd met kwik geassocieerd – het Engelse woord voor kwik is overigens mercury). Pyriet (ijzerdisulfide) zou volgens Rudolf Steiner werken, omdat het ijzer de bloedcirculatie stimuleert en zwavel bemiddelt tussen bloedcirculatie en ademhaling. Kortom: een geschikt middel tegen luchtwegaandoeningen als tracheïtis en bronchitis. Althans, volgens antroposofen, want wetenschappelijk bewijs voor werkzaamheid is afwezig. Wat niet helpt, is dat antroposofische middelen, net als hun homeopathische verwanten, doorgaans worden gepotentieerd. Ze worden dus stapsgewijs verdund en ritmisch geschud. De krachten uit het heelal zorgen vervolgens voor de werking. Wederom: volgens antroposofen.

Pyrit/Zinnober van Weleda
Pyrit/Zinnober van Weleda

Geregistreerde antroposofica en etikettenruil

Aansluitend bij de gedachten over kwik en pyriet: bij het CBG is een middel van de antroposofische firma Weleda geregistreerd met de naam Weleda Pyrit/Zinnober. De werkzame stoffen zouden Cinnabarit D20 en Pyrit D2 zijn, oftewel kwiksulfide verdund met een factor 100.000.000.000.000.000.000 en pyriet verdund met (slechts) een factor 100. Er is ook nog een middel Cinnabarit (Zinnober) van dezelfde firma geregistreerd, waarbij je kennelijk kunt kiezen tussen de varianten D6 en D20. Of we deze middelen vanwege het feit dat er vele verdunningen geleden een klein beetje kwiksulfide in heeft gezeten moeten gebruiken bij oogklachten, al dan niet gepaard gaand met luchtwegaandoeningen, is uit de bijsluiters niet op te maken.

Dat is ook niet zo vreemd, want beide middelen zijn geregistreerd als homeopathische geneesmiddelen. Dat geldt voor alle antroposofische middelen van de firma’s Weleda en Wala die ik in de geneesmiddeleninformatiebank van het CBG heb aangetroffen. In totaal gaat het om zes middelen voor elk van de beide bedrijven. De keuze voor registratie als homeopathica ligt voor de hand: voor gewone geneesmiddelen (ter herkennen aan een RVG-nummer) geldt de wettelijke eis dat de fabrikant moet bewijzen dat het middel de gestelde therapeutische werking heeft. Voor homeopathische middelen (ter herkennen aan een RVH-nummer) zou die eis betekenen dat er geen enkel middel meer op de markt gebracht kan worden. Zij krijgen van de Geneesmiddelenwet dan ook – helaas – een andere behandeling. Kort gezegd komt die erop neer dat de fabrikant geen bewijs van werkzaamheid hoeft te leveren, maar dan ook geen indicatie op de verpakking mag zetten en in de bijsluiter mag opnemen. Het resultaat is bekend: voor een paar duizend homeopathische geneesmiddelen is een handelsvergunning afgegeven (de teller stond op 1 juli 2010 op 3.798) en voor geen enkele daarvan is ooit de werkzaamheid aangetoond. Er worden derhalve geen homeopathische middelen met indicatie meer verkocht.

De "geneesmiddelen" waarvoor aan Weleda een handelsvergunning is verleend (geraadpleegd 4 februari 2015).
De “geneesmiddelen” waarvoor aan Weleda een handelsvergunning is verleend (geraadpleegd 4 februari 2015).

Ook de 12 antroposofische middelen worden dus, zijnde onderworpen aan het regiem voor homeopathica van de Geneesmiddelenwet, verkocht als “homeopathisch geneesmiddel zonder specifieke therapeutische indicaties”. Soms kom je nog andere formuleringen tegen. De Arnica doekjes van Wala (verbandgaas) worden bijvoorbeeld verkocht als “homeopathisch geneesmiddel voor uitwendig gebruik zonder specifieke therapeutische indicaties, toegepast in overeenstemming met de principes van de antroposofische geneeswijze”. Rosmarinus, oleum aethereum 10% van dezelfde firma is een badadditief en tevens “een antroposofisch geneesmiddel zonder specifieke therapeutische indicaties, toegepast in overeenstemming met de principes van de antroposofische geneeswijze”. Zulke spreuken kunnen inderdaad tot verwarring bij consumenten leiden, maar de conclusie zou dan toch moeten zijn dat de homeopathische en antroposofische middeltjes niet meer als geneesmiddel op de markt verkocht mogen worden nu ieder bewijs van werkzaamheid ontbreekt.

De "geneesmiddelen" waarvoor aan Wala een handelsvergunning is verleend (geraadpleegd 4 februari 2015)
De “geneesmiddelen” waarvoor aan Wala een handelsvergunning is verleend (geraadpleegd 4 februari 2015)

Voor een deel gebeurt het overigens al dat voorheen antroposofische geneesmiddelen nu met een ander etiketje als gezondheidsproduct verkocht worden. Gezondheidsproducten vallen onder de Warenwet en die is soepeler ten aanzien van claims. De lijst met homeopathische (inclusief antroposofische) geneesmiddelen van het CBG uit 2010 somde nog 22 geneesmiddelen van Weleda op. Inmiddels zijn het er als gezegd nog maar 6. De daling is in elk geval deels te verklaren doordat een product als Weleda Calendula spray Ø aanvankelijk als homeopathisch geneesmiddel (RVH 95760) werd verkocht, en nu als natuurlijk gezondheidsproduct dat de huid zou zuiveren en het herstellend vermogen zou ondersteunen. Hetzelfde geldt voor Weleda Arnica zalf (voorheen RVH 84680). Een ander etiketje wil natuurlijk niet zeggen dat het product nu ook echt werkt.

De Nederlandse antroposofisch arts Ita Wegman (1876-1943)
De Nederlandse antroposofisch arts Ita Wegman (1876-1943)

Big Rudi

Het is reeds gememoreerd: de antroposofische fabrikanten Weleda en Wala hebben in Nederland elk slechts 6 geneesmiddelen geregistreerd bij het CBG. Ter vergelijking: VSM heeft handelsvergunningen voor 1479 producten, Heel Belgium voor 971 en Boiron voor 993. Het aantal geregistreerde geneesmiddelen, c.q. het aantal afgegeven handelsvergunningen zegt echter niet alles. Weleda en Wala zijn zeker geen kleine, armlastige marktpartijtjes. Weleda (“since 1921”) gaat terug tot Rudolf Steiner zelf, die samen met de Nederlandse arts Ita Wegman aan de wieg van het bedrijf stond. Thans is het actief in ruim 50 landen en werken er wereldwijd 1.900 mensen. De netto-omzet van Weleda bedroeg in 2013 ruim 336 miljoen euro [PDF]. Geneesmiddelen zijn goed voor iets minder dan 30% van die omzet. Lichaamsverzorgingsproducten (Naturkosmetik) nemen ruim 70% van de omzet voor hun rekening. Wala Heilmittel is dan beduidend kleiner. Wala is het bedrijf van de andere antroposofische Rudolf: Rudolf Hauschka (vermoedelijk vooral bekend vanwege de verzorgingsproducten van Dr Hauschka). De naam van dit in 1935 opgerichte bedrijf staat voor “Wärme – Asche, Licht – Asche”. Afgaande op de informatie in Wikipedia werken er meer dan 800 mensen en bedroeg de jaaromzet in 2012 112 miljoen euro.

De genoemde bedragen die Big Rudi verdient, zijn natuurlijk niet te vergelijken met de cijfers die rondgaan in de wereld van Big Pharma (die uiteraard ook een veel grotere doelgroep bedient, veel meer mensen in dienst heeft en – niet onbelangrijk – nog wel eens geneesmiddelen produceert die werken). Niettemin is Big Rudi duidelijk kapitaalkrachtig genoeg om van haar te eisen dat zij investeert in wetenschappelijk onderzoek alvorens haar wordt toegestaan geneesmiddelen op de markt te brengen. Zulk onderzoek wordt ook verricht, en Weleda heeft daarbij een goede relatie aangeknoopt met het Louis Bolk Instituut, het instituut dat mede verantwoordelijk was voor het in de introductie genoemde rapportje over complementaire zorg. Over die relatie wordt ook helemaal niet geheimzinnig gedaan: Weleda wordt op de site van het instituut in alle openheid genoemd als goede klant. Directeur Hans Nijnens van Weleda Nederland merkt daar onder meer op:

“Onderzoeksresultaten tonen aan dat antroposofische geneesmiddelen in gecontroleerde klinische studies positieve effecten bewerkstellingen. Neem bijvoorbeeld het antroposofisch geneesmiddel Citrus/Cydonia comp. dat bij hooikoorts wordt voorgeschreven: dit geneesmiddel vermindert de symptomen van hooikoorts aanzienlijk en kan bovendien de verstoorde immunologische balans van hooikoortspatienten herstellen.

(…)

“Weleda brengt antroposofische geneesmiddelen op de markt. Om die geregistreerd te krijgen, moeten we bewijzen dat de medicijnen werkzaam zijn. Daarvoor is kwalitatief goed effectonderzoek nodig.”

Het bewijzen van die werkzaamheid is tot nu toe – hoe verrassend – nog niet zo goed gelukt. De 6 geregistreerde Weleda-middelen (zie hierboven) zijn immers allemaal ingeschreven als homeopathisch en moeten zonder therapeutische indicatie worden verkocht wegens gebrek aan bewijs. Het genoemde onderzoek naar Citrus/Cydonia zal wel (mede) slaan op de dissertatie van Erik Baars, lector antroposofische gezondheidszorg aan de Hogeschool Leiden, Senior Onderzoeker Gezondheidszorg van het Louis Bolk Instituut én medeauteur van het genoemde rapportje over complementaire zorg in ziekenhuizen, waarin op p. 39 nog even de expertise van het eigen lectoraat in Leiden wordt geroemd. Cees Renckens was niet erg enthousiast over het proefschrift van Baars en citeerde daarbij een recensie uit het Nederlands Tijdschrift tegen de Kwakzalverij. De recensent sprak van “een documentaire afgewisseld door reclame”. Die reclame is kennelijk niet overtuigend genoeg om het mengsel van citroenzuur en kweepeer geregistreerd te krijgen als écht geneesmiddel. Het is trouwens ook niet geregistreerd als homeopathisch middel; in de databank van het CBG is het nergens te vinden. Wel is er onder de merknaam Gencydo een neusspray met citroenzuur en kweepeer tegen pollen in de lucht verkrijgbaar, zijnde een gezondheidsproduct.

De dissertatie bestaat onder meer uit een reeks artikelen en empirische studies die ook elders zijn gepubliceerd (bijvoorbeeld in het Journal of Alternative and Complementary Medicine). Zie bijvoorbeeld de hoofdstukken 4, 8 en 9, die alle mede mogelijk zijn gemaakt door financiële steun van, c.q. sponsoring door Weleda. Zulke steun is toegestaan en waarschijnlijk ook onvermijdelijk, maar tegelijkertijd laten deze voorbeelden zien dat ook binnen het alternatieve wereldje financiële belangenverstrengelingen een risico kunnen vormen (naast ideologische trouwens). Dat is echt niet louter voorbehouden aan Big Pharma. Dat bedrijven als Weleda en Wala qua handelwijze niet zo veel verschillen van de grotere farmaceuten moge ook blijken uit het feit dat ze financieel betrokken waren bij de smerige praktijken van Claus Fritzsche. Een Duitse krant ontdekte dat deze bedrijven, samen met onder meer homeopathiegigant Heel, enkele duizenden euro’s per jaar aan de journalist en CAM-promotor Fritzsche betaalden voor het runnen van websites waarop CAM-onderzoeker en criticus Edzard Ernst zwart werd gemaakt. De conclusie lijkt gerechtvaardigd dat ook Big Rudi zich niet altijd even netjes gedraagt. In zekere zin is hij het stoute kleine broertje van Big Pharma, dat net zo goed strak in de gaten gehouden moet worden.

‘Spirit of Health’ – congres van gevaarlijke MMS-kwakzalvers nu ook in Nederland

by 84 Comments

Aangekondigd voor 2 mei: ‘Spirit of Health‘, een ‘internationaal congres voor alternatieve geneeswijzen’. Dit congres draait hoofdzakelijk om een uiterst gevaarlijke vorm van kwakzalverij: Master Mineral Solution (MMS ). MMS is een gevaarlijk goedje dat door de ‘kerk’ van Jim Humble wordt aangeprezen als wondermiddel tegen zo’n beetje elke denkbare aandoening: kanker, hiv/aids, malaria, en ja, ook ebola! Autoriteiten in veel landen waarschuwen ernstig tegen het gebruik van dit middel. Vorig jaar wist de bende van Humble onder veel protest een congres in Duitsland te houden. Dit jaar proberen ze het blijkbaar ook in Nederland. Reden voor alarm!

Een congres over gevaarlijke producten die niet als geneesmiddel mogen worden verkocht. Kan dat zomaar in Nederland?
Een congres over gevaarlijke producten die niet als geneesmiddel mogen worden verkocht. Kan dat zomaar in Nederland?

MMS staat nu voor Master Mineral Solution, maar ook de oudere benamingen Miracle Mineral Solution en Miracle Mineral Supplement kom je nog wel tegen. “Miracle Mineral Supplement (MMS) is een oplossing van natriumchloriet in water, die wordt ‘geactiveerd’ met citroenzuur; er ontstaat dan het bijtende chloordioxide. Vóór die ‘activering’ is het gewoon bleekmiddel. De bedenker, Jim Humble, claimt dat het talloze ziekten kan genezen: kanker, HIV, hepatitis en autisme om er maar een paar te noemen. Er is geen enkele reden om te denken dat dat mogelijk zou zijn met een middel als MMS. Er is ook geen enkel klinische test die een positief resultaat laat zien.” Dat zijn de inleidende zinnen van een stuk dat ik vorig jaar schreef over een documentaire op de Duitse televisie over MMS. Die documentaire was gemaakt naar aanleiding van het ‘Spirit of Health’-congres in Hannover vorig jaar.

'Spirit of Health' - congres van gevaarlijke MMS-kwakzalvers nu ook in Nederland 1
Jim Humble, bedenker van MMS (Youtube)

Nu dreigen Humble c.s. dus ook in Nederland neer te strijken. Als er niets tegen gedaan wordt, tenminste. In Duitsland wordt ook geprobeerd een nieuwe editie van het congres tegen te houden. Dat staat gepland voor eind april in Kassel, net voor het congres in Nederland. De marketingafdeling van het “Kongress Palais Kassel” antwoordde aan Spiegel Online dat ze niet op inhoudelijke gronden een organisatie kunnen weigeren, maar de stad Kassel zit er wel duidelijk mee in de maag. De Duitse skeptici van GWUP en de Konsumentenbund plannen een tegenactie voor het geval het congres toch gewoon doorgaat.

Ook de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit waarschuwt expliciet tegen het aanwenden van MMS als geneesmiddel:

De nVWA waarschuwt consumenten het product Miracle Mineral Solution (MMS) niet te gebruiken. Dit product wordt verkocht als voedingssupplement via verschillende websites op het internet. Bij de nVWA zijn geen vergiftigingsgevallen in Nederland bekend, in Canada en de VS wel. […] Het is verboden om helende eigenschappen aan een levensmiddel toe te schrijven. MMS mag niet verkocht worden als geneesmiddel.

Laten we eens kijken wie er als sprekers op het programma staan van dit congres:

  • Leo Koehof – de belangrijkste kracht achter de organisatie van deze congressen. Op Kloptdatwel bekend van zijn hoogst onethische veldexperiment met MMS tegen malaria in Oeganda.
  • Anneke Bleeker – deze ‘verontruste moeder‘ is een bekende antivaccinatieactiviste.
  • Tullio Simoncini – een in Italië veroordeelde en levenslang geschorste arts, bekend van zijn kostbare, maar zinloze en gevaarlijke therapie tegen kanker. Hij beweert dat kanker door de schimmel Candida albicans wordt veroorzaakt en dat natriumbicarbonaat de oplossing zou zijn.
  • Antje Bultmann – een Duitse journaliste die verstand zou hebben van klokkenluiders, maar ook nogal onkritisch over pseudowetenschappelijke onderwerpen blijkt te schrijven.
  • ‘Dr.’ Andreas Kalcker – ook een belangrijke pief in de ‘kerk’ van Humble. Z’n doctorstitel is gekocht en hij werd in Spanje vervolgd voor het promoten van MMS voor gezondheidsdoeleinden waarvoor geen enkel bewijs is. Kalcker zal op het congres doodleuk komen vertellen dat autisme te genezen is met klysma’s met MMS; je reinste kindermishandeling. Zelfs ‘Orac’, die al heel wat bizars gezien dacht te hebben op kwakzalverijgebied was verbijsterd toen hij in deze materie dook: “There’s only one word for this: appalling. Actually, there’s another word for it, too: Quackery. Pure quackery.”
  • Adrian Jones – schrijver van een boek over Zwarte Zalf. Dit bijtende goedje zou helpen tegen huid- en borstkanker, maar is niet voor niets verboden.
  • En tenslotte Jim Humble zelf. Dit voormalig actieve lid van Scientology is op een gegeven moment zijn eigen ‘religieuze’ beweging gestart: de Genesis II Church. Die kerk heeft niets met religie te maken, maar des te meer met kwakzalverij en belastingontduiking. Naast MMS heeft Humble wel meer nonsens in de aanbieding, zoals een YouTube video kort samenvat.

De Duitse documentairemakers wisten met een verborgen camera vast te leggen dat veel van de MMS kwakzalvers in workshops en individuele gesprekken erg ver gaan. Ronduit gevaarlijke adviezen geven ze, zoals het afraden van een door medisch specialisten dringend noodzakelijk geachte operatie bij darmkanker.

Mij lijkt er meer dan genoeg reden om te proberen dit congres ook in Nederland te voorkomen. Gisteren heb ik in ieder geval alvast het conferentieoord waar het congres gepland staat gemaild met het dringende verzoek om te overwegen deze MMS-kwakzalvers buiten de deur te houden.

Meer informatie over de situatie rond het ‘Spirit of Health’-congres dat dit jaar in Kassel gepland staat is te lezen via GWUP en PSIRAM:

Update 21:25: inmiddels antwoord van het conferentieoord: “wij zien geen reden om deze bijeenkomst te annuleren daar alles wettelijk in orde is. Wij geven geen waardeoordeel over de inhoud van de congressen die bij ons plaatsvinden. Binnen de gastvrijheidsindustrie hanteren wij het beleid dat iedereen is welkom is op onze locatie zolang aan de wettelijk gestelde eisen voldaan wordt, de veiligheid niet in het gedrang komt, etc.” Zo’n antwoord had ik eigenlijk ook wel verwacht.

Enquête: alternatieven drukken stempel op Nationale Gezondheidsbeurs

by 15 Comments

In 2014 werd in de Jaarbeurs in Utrecht de nationale gezondheidsbeurs gehouden. Pepijn van Erp schreef al de Survival guide voor de 2014-editie van de beurs. Op 5-8 februari, over een paar dagen, is de volgende editie gepland. De werkgroep Utrecht van Skepsis bezocht de beurs in 2014 en stelde vast dat een groot deel van de exposanten ‘alternatief’ is. De werkgroep dacht terecht te zijn gekomen op een ‘para-beurs’. We waren benieuwd hoe de exposanten daarover zelf denken en we stuurden hen een enquête. Uit de 29 reacties blijkt dat de standhouders het karakter van de beurs goed beseffen. Ze ergeren zich daar niet aan. ‘Tell-sell achtige praktijken’ en paranormale exposanten (‘handlezers’) roepen af en toe wel wrevel op.

Enquête: alternatieven drukken stempel op Nationale Gezondheidsbeurs 2
Een illustratie van de website van de Gezondheidsbeurs (onderdeel body&mind).

Leden van de werkgroep Utrecht hebben de Nationale Gezondheidsbeurs 2014 bezocht en kwamen er achter dat een groot gedeelte van de exposanten zich in de alternatieve hoek bevindt. Om een beeld te krijgen hoe de exposanten daar zelf over dachten en of de (reguliere) exposanten zich gestoord hebben aan de kwakzalverij op de beurs, heeft de werkgroep een enquête verstuurd aan alle exposanten van wie we het mailadres konden vinden via hun website (meer dan 150). Het is duidelijk uit de enquête dat de antwoordgevers zich goed bewust zijn van het alternatieve karakter van de beurs. Ze denken verder dat de meeste bezoekers geïnteresseerd zijn in alternatieve geneeswijzen. Vooral harde marketing-praktijken en paranormale standhouders roepen af en toe ergernis op bij de deelnemers aan de enquête. De exposanten die aan de enquête meewerkten zijn zelf overigens voor een groot deel ‘alternatief/complementair’ en zijn positief of tenminste neutraal over alternatieve behandelingen. Interessant is dat ze dit niet alleen over zichzelf zeggen, maar dat hun zelfbeeld (naar eigen zeggen) samenvalt met hoe anderen tegen hen aankijken. Overigens waren de 29 reacties die we terugkregen natuurlijk te weinig voor een statistische analyse. De antwoorden geven niet meer dan een indruk en je kunt er geen conclusies aan verbinden over de exposanten in het algemeen. De antwoorden op onze vragen waren (afgerond op 5%) als volgt:

  • Slechts 10% van de enquête-deelnemers denkt dat de bezoekers van de Gezondheidsbeurs vooral kwamen voor reguliere geneeswijzen. 90% was van mening dat de bezoekers ofwel vooral voor ‘alternatieve/complementaire’ geneeswijzen kwamen (30%), of voor zowel reguliere als alternatieve behandelmethoden (60%).
  • Slechts 20% van de antwoordgevers was van mening dat er meer ‘reguliere’ dan ‘alternatieve/complementaire’ geneeswijzen op de beurs aanwezig waren. 30% vond dat de alternatieve/complementaire geneeswijzen in de meerderheid waren. 1 antwoordgever vond het onderscheid tussen beide categorieën ‘denkbeeldig en voortkomend uit eigenbelang’.
  • 30% van de antwoordgevers heeft zich gestoord aan organisaties die op de Gezondheidsbeurs 2014 stonden. En dan ging het met name om de harde marketingpraktijken’ (‘tell sell achtige praktijken’) en om hard-core paranormale standhouders (‘handlezers en vergelijkbare’).

En wie waren onze antwoordgevers?

  • 40% van de antwoordgevers ziet zichzelf als ‘alternatieve/complementair’, 30% als regulier en de rest zag zichzelf niet in één van de categorieën (sommige zagen zichzelf in beide, enkele patiëntenorganisaties gaven aan dat ze geen voorkeur hebben voor alternatief of regulier en enkele leveranciers van hulpmiddelen vonden dat ze in geen van beide categorieën thuishoren). We vroegen ook hoe anderen de antwoordgever zouden zien. De antwoorden op deze vraag waren vrijwel hetzelfde als op de vraag hoe de antwoordgever zichzelf ziet.
  • 50% van de antwoordgevers zei positief te staan t.o.v. ‘alternatieve/complementaire’ geneeswijzen en 40% ‘staat er neutraal tegenover’. Slechts 10% is negatief over ‘alternatieve/complementaire’ geneeswijzen.
  • 45% weet zeker: we zijn er in 2015 weer bij op de Gezondheidsbeurs. Een kwart denkt nog na en 30% komt in 2015 niet terug.

De volgende Gezondheidsbeurs is binnenkort weer: op 5-8 februari (komend weekend) is het weer zover. Wij zijn benieuwd wat er dan weer allemaal te zien is aan vermakelijke en minder vermakelijke onzin…

Het ‘Dr. Oz-effect’ en de fraude met groene koffie

by 6 Comments

Voedingssupplementen op basis van groene koffie worden verkocht als afslankmiddel. In de Verenigde Staten explodeerde de verkoop van een groenekoffiesupplement nadat een zogenaamde expert, Lindsey Duncan, in The Dr. Oz Show de kans kreeg om de loftrompet te steken over het middel. Dr. Mehmet Oz deed er zelf nog een flink schep aan promotie bovenop. Er is echter geen bewijs dat de ongebrande koffiebonen een serieuze bijdrage kunnen leveren aan gewichtsverlies. Afgelopen week werden miljoenenboetes uitgedeeld aan de fopexpert en zijn betrokken bedrijven.

Dr. Oz promootte in zijn show groene koffie als afslankproduct. Een zogenaamde expert in zijn programma verdiende er milljoenen door.
Dr. Oz promootte in zijn show groene koffie als afslankproduct. De zogenaamde expert in zijn programma verdiende daardoor milljoenen met die onzin.

Slechts een magere studie diende als bewijs voor de claims die Oz en zijn expert naar voren brachten in de show. En die studie bleek ook nog eens frauduleus. Vorige week werd voorlopig het laatste hoofdstuk gesloten in deze affaire met de ‘boete’ van negen miljoen dollar die opgelegd werd door de Federal Trade Commission (FTC). De vrijgegeven documentatie geeft een inkijkje hoe het dubieuze samenspel tussen dr. Oz en de supplementverkopers in elkaar steekt.

De Canadese apotheker Scott Gavura heeft uitgebreid geschreven over Green Coffee Bean Extract (GCBE) en de promotie ervan door dr. Oz. Zijn stukken verschenen op Science-Based Medicine en op zijn eigen website Science-Based Pharmacy. Zijn meest recente artikel How a diet scam was born: The rise and fall of green coffee bean is een uitstekend startpunt om terug te zoeken hoe deze affaire zich ontwikkeld heeft in de afgelopen paar jaar.

Het begon in april 2012 met een uitzending van The Dr. Oz Show, waarin Oz de groene koffiebonen introduceert als een ‘magic weightloss cure’ die als supplement in de vorm van een pilletje zeer effectief zou zijn in het verbranden van vet. Proefpersonen uit een wetenschappelijk studie waren in 12 weken gemiddeld bijna 8 kg kwijtgeraakt zonder er ook maar iets extra’s voor te doen! ‘Breaking news’, natuurlijk. Maar de expert die het allemaal kwam uitleggen, ene dr. Lindsey Duncan, zit zelf in de supplementenbusiness en doet maar een beetje alsof hij verstand heeft van gezondheidszaken. Zijn opleiding is niet eens erkend in de staat waar hij zijn bedrijven runt (Texas) en het voeren van de titel ‘dr.’ is daar daarom zelfs illegaal. Een handige zakenman is ie wel, hij heeft althans in korte tijd een flink klapper weten te maken.

Hoe zet je in korte tijd vijftig miljoen dollar om met een onzinproduct? Een handleiding in acht stappen:

  1. Vind een supplement om te verkopen.
  2. Zorg dat je Duncan op tv krijgt onder het mom dat hij een expert is op gezondheidsgebied.
  3. Laat Duncan producten aanbevelen waarin hij zelf een direct financieel belang heeft.
  4. Vertel niets over deze belangenverstrengeling.
  5. Laat Duncan vertellen hoe je het product op Internet kunt vinden door het suggereren van zoektermen die zullen leiden naar websites van zijn eigen bedrijven (bv. “pure”).
  6. Gebruik van te voren goed ingestelde engine optimization (SEO) om zoekopdrachten bij je eigen websites te laten uitkomen.
  7. Koop vast Google AdWords in om nog meer verkeer richting je sites te genereren.
  8. Maak winst.
Lindsey Duncan als 'expert' in The Dr. Oz Show (april 2012)
Lindsey Duncan als ‘expert’ in The Dr. Oz Show (april 2012)

Hoe The Dr. Oz Show in de praktijk werkt als een gewillig platform voor fopexperts die de gelegenheid krijgen om hun onzinproducten te promoten, is nu allemaal terug te lezen in de stukken van de FTC (pdf). In het geval van GCBE was het wel heel doortrapt. Duncan zat nog niet eens in dat spul, maar toen hij benaderd werd door de redactie van The Dr. Oz Show of hij misschien als expert iets over de mogelijkheden van GCBE in het programma kon komen vertellen, zei hij vrijwel direct ja. Intussen deed hij een grote bestelling van het ruwe product en begon nog voor hij in het programma op zou treden met een marketingcampagne om het product te verkopen. Duncan kreeg zelfs de gelegenheid om het script van de show zo aan te passen dat hij de kijkers op het hart kon drukken dat ze vooral op “pure green coffee beans” moesten zoeken, wat ze feilloos naar zijn websites zou leiden.
Maar het gaat nog verder: Duncan betaalde ‘gewone consumenten’ voor positieve beoordelingen op Amazon.com, video testimonials op zijn websites bleken van zijn medewerkers te zijn en ook andere ‘onafhankelijke’ experts, die op radio en tv zijn producten aanprezen, bleken ingehuurd. Lees ook Read this before you ever believe another guest on the Dr. Oz Show op vox.com hoe Duncan de gouden kans aangeboden door Oz aangreep om er een slaatje uit te slaan.

De groene koffie zou overigens moeten werken door het hoge gehalte aan chlorogeenzuur. Het supplement gebruikt in de studie zou daar voor maar liefst 45,9 procent uit bestaan. Oz doet in zijn show voorkomen dat het stofje alleen in de groene (ongebrande) koffiebonen zou voorkomen, dat is al niet waar. De aangehaalde studie was zo dunnetjes, dat een redactie die de verantwoordelijkheid had gevoeld om het publiek fatsoenlijke informatie te bieden, dat eigenlijk wel had moeten zien. Dat Oz op basis van zulk flinterdun bewijsmateriaal termen als ‘magical cure’ in de mond durfde te nemen, is op geen enkele manier te verantwoorden. Het is dus wat te simpel om te stellen dat Oz in dit verhaal ook maar slachtoffer was van de gehaaide Duncan.

Maar het bleek nog wat erger gesteld met dat onderzoek. In oktober 2014 werd het artikel ingetrokken nadat de FTC had geoordeeld dat de dataverzameling frauduleus was geweest:

The FTC charges that the study’s lead investigator repeatedly altered the weights and other key measurements of the subjects, changed the length of the trial, and misstated which subjects were taking the placebo or GCA during the trial. When the lead investigator was unable to get the study published, the FTC says that AFS hired researchers Joe Vinson and Bryan Burnham at the University of Scranton to rewrite it. Despite receiving conflicting data, Vinson, Burnham, and AFS never verified the authenticity of the information used in the study, according to the complaint.

Wie in meer detail wil weten wat er mis was met de studie, moet een ander stuk van Gavura dat er diep op ingaat maar lezen. De FTC schikte deze zaak met de opdrachtgever (AFS) voor  3,5 miljoen dollar en kwam overeen dat die nooit meer claims over afslanken met hulp van hun product zal maken als er niet minstens twee goed opgezette klinische studies voor aangevoerd kunnen worden.

Groene koffie supplement
Groene koffiebonen supplement

Het mooie voor Duncan was dat Oz in zijn show regelmatig terugkwam op GCBE. Iedere keer natuurlijk weer kassa vanwege de hernieuwde aandacht. Oz ging zelfs zover om een soort klinische trial te doen onder ongeveer 100 vrouwen. De uitkomst was nou niet bepaald schokkend en de opzet uitermate beroerd. Meer opmerkelijk was dat Oz blijkbaar dacht geen toestemming van een ethische commissie voor zijn onderzoek nodig te hebben.

Overigens is de ‘boete’ van de FTC voor Duncan en zijn bedrijven (die hij in 2014 zou hebben verlaten) ook een schikking. De 9 miljoen dollar moeten terugbetaald worden aan ontevreden klanten. De betrokken bedrijven, Pure Health LLC en Genesis Today Inc kunnen door de ‘no-fault settlement’ lekker blijven volhouden eigenlijk niets verkeerds gedaan te hebben.

In juni vorig jaar werd Oz uitgenodigd om te komen getuigen bij een senaatscommissie waarin gesproken zou worden over hoe consumenten beter beschermd zouden kunnen worden tegen oplichterspraktijken met afslankproducten. Het werd waarschijnlijk een iets ander gesprek dan hij van tevoren verwacht had. Senator Claire McCaskil legt hem het vuur aan de schenen en de gezichtsuitdrukkingen van Oz spreken boekdelen voor hoe hij zich gevoeld moet hebben:

In Nederland kwam groene koffie ook onder de aandacht, maar dan vooral doordat er in sommige supplementen ook wel stoffen bleken voor te komen die schadelijk kunnen zijn. De Nederlandse Voedsel en Warenautoriteit had er een stof in aangetroffen (sibutramine), die niet meer verhandeld mocht worden. Ook TROS Radar besteedde er aandacht aan. De Reclame Code Commissie gaf Catherine de Jong, voorzitter van de Vereniging tegen de Kwakzalverij, later ook gelijk met haar klacht over de teksten die de verkoper gebruikte op zijn website.