Kloptdatwel?

Willem Albert Wagenaar overleden

by 13 Comments

Willem Albert Wagenaar overleden 1
Willem Albert Wagenaar (1941-2011)

Op 3 mei werd het overlijden van Willem Albert Wagenaar bekend gemaakt. Wagenaar was deskundige op het gebied van het menselijke geheugen. Hij werd bekend omdat hij twijfels uitte over de wijze waarop schuldigen werden aangewezen in rechtszaken. Rechters vertrouwen volgens Wagenaar te makkelijk op verklaringen die getuigen of slachtoffers uit hun geheugen opdiepen. Van die herinneringen klopt soms niets, het geheugen is niet betrouwbaar. Wagenaar vond dat veroordeelden te weinig rechten hebben om te vragen om herziening van rechtszaken. Alleen nieuwe feiten mogen aanleiding zijn, maar fouten in het proces zijn onvoldoende. Daar verzette hij zich tegen. Deze punten komen aan de orde in zijn boek ‘de slapende rechter’. Het laatste artikel van Wagenaar verscheen gisteren postuum in de NRC. Daarin roept hij de rechters in München op om John Demjanjuk vrij te spreken. De rechters doen vandaag uitspraak.

Bekend werd Wagenaar door zijn optreden als getuige-deskundige in strafzaken. In het Demjanjuk proces dat in de jaren 1980 plaatsvond in Israel leidde zijn inbreng tot twijfel of de getuigen de verdachte wel correct herkenden als de Nazi-kampbeul met de bijnaam ‘Ivan de Verschrikkelijke’. Demjanjuk werd in hoger beroep vrijgesproken. Rechtspsychologen Hans Crombag en Peter van Koppen schrijven hierover in de NRC:

‘In 1987 was hij de pionier die in Israël optrad als rechtspsychologische getuige-deskundige in het proces tegen Demjanjuk, die werd verdacht van oorlogsmisdaden. Het getuigde van moed om in een vijandige omgeving geduldig uit te leggen hoe problematisch de herkenningen van Demjanjuk door concentratiekampslachtoffers waren’.

Het laatste artikel van Wagenaar dat gisteren postuum in de NRC verscheen gaat over de tweede strafzaak tegen Demjanjuk die nu in München plaatsvindt. De rechters in München doen vandaag uitspraak. Wagenaar roept de rechtbank hartstochtelijk op om tot vrijspraak te besluiten. Volgens hem is de identiteitskaart van Demjanjuk, één van de belangrijke bewijsstukken in het proces, een dubieus document. Het document vertoont allerlei verschijnselen van vervalsing en het is afkomstig van de KGB, de geheime dienst van de vroegere Sovjet Unie.

Update 12 mei 2011: Demjanjuk is schuldig bevonden maar blijft in afwachting van het hoger beroep op vrije voeten. Dit berichtte de NOS.

Willem Albert Wagenaar overleden 2
De slapende rechter – het boek over o.a. de Eper incestzaak (maxpam.nl)

In Nederland werd Wagenaar bekend door de Eper incestzaak. In deze zaak zou een jonge vrouw (Yolanda) door talloze dorpsgenoten zijn misbruikt en het slachtoffer zijn geworden van satanische rituelen en gedwongen abortussen. Lees meer hierover op de website van Skepsis. De Nederlandse wikipedia vat het goed samen:

‘Psycholoog en hoogleraar Willem Wagenaar uitte in de zaak als getuige-deskundige kritiek op slachtoffer Yolanda, omdat de feiten niet zouden kloppen.[2] In zijn in 2009 verschenen boek De slapende rechter besteedt hij aandacht aan de zaak. Naar zijn zeggen was er sprake van gefantaseer door Yolanda en waren de grootste slachtoffers daarvan de broers Gerrit en Ronald van Z. uit het naburige Vaassen. Ze kregen korte gevangenisstraffen opgelegd, maar wel met tbs. Ze zijn nooit meer vrijgekomen. Wagenaar pleitte voor herziening van de zaak, maar vond geen gehoor’.[3]

Wagenaar was skepticus. Hij zag waarnemingsfouten als een bron van paranormale ervaringen. Dat schreef hij in een Skeptische Notitie. Twee van zijn boeken prijken op de boekenlijst van Skepsis. Graag hadden we hem nog een keer uitgenodigd voor een lezing. Dat gaat helaas niet meer. Hij laat gelukkig genoeg stof tot nadenken na.

Hieronder twee titels van Wagenaar die verkrijgbaar zijn bij bol.com.

Obama ontzenuwt complottheorie

by 10 Comments

Barack Obama is in de afgelopen maanden het mikpunt van vastgoedmagnaat Donald Trump. Die betwijfelt in het openbaar of Obama wel in de VS is geboren. Een zaak met gewicht: alleen wie in de VS is geboren mag er president worden. Obama pakte Trump op een zeer humoristische wijze terug tijdens het jaarlijkse diner voor Witte Huis-verslaggevers op 1 mei. Dat vond ik zo leuk, dat ik het graag nog een keer laat zien op kloptdatwel.

Kort daarvoor (op 17 april) had het Witte Huis het geboortebewijs van Obama openbaar gemaakt, en daar staat duidelijk op dat Obama in Hawaii ter wereld kwam. Obama zegt dat hij hoopt dat daarmee een einde is gekomen aan de twijfel over zijn geboorteplaats, en dan, op 9:40 in de onverkorte versie van de toespraak (die eigenlijk meer het karakter heeft van een conference) zegt Obama tegen Trump die ook aanwezig is:

‘No one is happier to put the birth certificate matter to rest than Donald. And that’s because he can finally can get back to focussing on the issues that matter, like, did we fake the moonlanding, what really happened in Roswell, and where are Biggie and Tupac’.

Wie het videoscherm niet ziet kan hier klikken.

Obama ontzenuwt complottheorie 3
Op 17 april 2011 publiceerde het Witte Huis de lange versie van het geboortebewijs van Obama. In 2008 had Obama de korte versie al openbaar gemaakt (wikipedia).

Trump (1946) (en een mogelijke presidentskandidaat in 2012) is beslist niet de enige die openlijk twijfelt aan het geboortebewijs van Obama. Al sinds 2008 circuleren er theorieën dat Obama geen Amerikaans staatsburger is. Enkele voorbeelden: Obama zou twee nationaliteiten hebben omdat zijn vader een Keniaan is (en dus zou Obama geen volledig Amerikaans staatsburger zijn), zijn geboortebewijs zou vervalst zijn, hij zou de Indonesische nationaliteit hebben verworven en daarmee zou zijn Amerikaans burgerschap zijn vervallen.

Sommige ‘birthers’ (zo worden de twijfelaars genoemd) hebben zelfs rechtszaken aangespannen om te voorkomen dat Obama president kon worden.

Ik denk niet dat er echt een einde komt aan de twijfel of Obama wel of niet een Amerikaan is. Dat lijkt Obama ook goed in te zien met zijn verwijzingen naar twee zeer bekende samenzweringstheorieën: dat de Amerikanen helemaal niet op de maan zijn geweest en dat in Roswell in 1947 aliens zijn geland. Beide zaken zou de Amerikaanse overheid voor de burger verborgen hebben weten te houden. Voor beide theorieën is geen snippertje bewijs, maar beide zijn ze uiterst hardnekkig. Dat zal denk ik niet anders zijn voor de theorie dat Barack Obama geen Amerikaan is.

Samenzweringsdenkers laten zich niet overtuigen met bewijzen en feiten, zij zien in ontkenning alleen maar het bewijs dat er iets aan de hand is. Hoe zou je dit kunnen veranderen?

Liposuctie helpt niet

by 159 Comments

Liposuctie, één van de meest toegepaste ingrepen in de plastische chururgie, werkt niet om af te vallen. Dat blijkt uit een studie die op 7 april verscheen in het tijdschrift Obesity. De New York Times plaatste een goed leesbare samenvatting van het artikel en een interview met de onderzoekers.

Op het internet vind je makkelijk de plaatjes ‘voor en na’ de liposuctie die je moeten overtuigen: dit is een behandeling met resultaat. Ga bijvoorbeeld eens naar de website van abc-clinic. Uit het onderzoek van Robert Eckel en Teri Hernandez blijkt echter dat dit een illusie is: het vet zit er na een jaar weer aan, maar dan op andere plekken. Vet dat werd weggehaald rond de heupen, komt hoger op het lichaam terug, met name op de bovenkant van de buik en de armen. ‘It was redistributed upstairs’ aldus onderzoeker Eckel. Het onderzoek is baanbrekend. Toch is er volgens de voorzitter van de Amerikaanse organisatie van plastisch chirurgen (American Society for Aeshetic Surgery) geen twijfel aan de kwaliteit van het onderzoek: het onderzoek was ‘very well done’.

De terugkeer van het vet kan worden verklaard doordat het lichaam de hoeveelheid vet en vetcellen nauwkeurig reguleert en zoveel mogelijk gelijk probeert te houden. Het streven van het lichaam om de status quo te handhaven wordt homeostasis genoemd. Dit maakt het ook zo moeilijk om af te vallen. Vetcellen kunnen door weefselverandering niet terugkeren op de plek waar de liposuctie plaatsvond. Daarom nestelen de vetcellen zich elders. Het effect: na een tijdje is de patiënt terug op het oude gewicht.

Liposuctie helpt niet 4
Chirurg voert liposuctie uit (wikipedia)

Het is natuurlijk best schokkend dat veel mensen een chirurgische ingreep hebben ondergaan die niet blijkt te werken om af te vallen. En het is erg vreemd dat dit onderzoek nu pas is uitgevoerd. Liposuctie is er al sinds 1974, de behandeling wordt dus al 37 jaar uitgevoerd! In de Times komen twee onderzoekers met een mogelijke verklaring hiervoor. Samuel Klein van de Washington University School of Medicine veronderstelt dat onderzoek naar liposuctie lastig is. Je hebt er een team van onderzoekers voor nodig, vet moet heel nauwkeurig worden gemeten. Jonathan Moreno van de University of Pennsylvania wijt het aan de voorkeur van chirurgen om over case studies te publiceren. Daardoor kan makkelijk een verkeerd beeld ontstaan. Maar het blijft natuurlijk vreemd dat een behandeling die zo vaak wordt toegepast niet eerder goed is onderzocht.

De vrouwen die aan het onderzoek deelnamen zijn toch ook na een jaar nog tevreden. Eckel: ‘They had hated their hips and thighs and just wanted that fat gone’. Meer dan de helft van de vrouwen in het onderzoek van Eckel en Hernandez zei dat ze de liposuctie toch hadden laten doen, ook als ze van tevoren hadden geweten wat het resultaat er van zou zijn.

Ik vind dat mensen die liposuctie overwegen van te voren moeten weten waar ze aan beginnen en welke resultaten ze kunnen verwachten. Net zoals elke chirurgische ingreep is ook liposuctie niet zonder risico’s – de patiënt moet een goede afweging kunnen maken. Uit een onderzoek dat werd gepubliceerd in Dermatologic Surgery (July 2004, pp. 967–978)  bleek dat 0,7% van de patiënten te maken krijgt met complicaties (zie bv deze link).

 

Illustratie voorzijde: New York Times

Lezingenserie Floris van den Berg

by 32 Comments

Lezingenserie Floris van den Berg 5
Floris van den Berg

Op 7 december 2010 hebben enkele leden van de Skepsis werkgroep Utrecht2 een lezing bijgewoond van de filosoof Floris van den Berg waarin hij nog eens uitlegt waarom god niet bestaat en kabouters ook niet. En waarom een wereld zonder religie een betere wereld is.

Van den Berg is bestuurslid van vrijdenkersvereniging De Vrije Gedachte en uitvoerend directeur van Centre for Inquiry (CFI) Low Countries. Hij organiseerde in 2009 de atheïsmecampagne in Nederland met een groot billboard bij Schiphol.

De Leidse filosoof mag geschaard worden onder de groep van ‘New Atheists’ met namen als Christopher Hitchens (god is not Great), Richard Dawkins (The God Delusion) en Sam Harris (The end of faith, vertaald als Van God los), niet alleen omdat hij ook een boek over (of beter: tegen) religie geschreven heeft  maar ook omdat hij hun toon deelt: atheïsme is niet iets om stil privé te beleven, maar dient vanwege de gevaren die aan religies verbonden zijn strijdbaar in het openbaar beleden te worden. In zijn boek (Hoe komen we van religie af? Een ongemakkelijke liberale paradox) voert Van den Berg dan ook niet zozeer nieuwe argumenten aan tegen een geloof in god of goden. Sinds Immanuel Kants Kritik der reinen Vernunft is volgens hem alles wel gezegd.

Dat was ook wel een beetje het probleem van deze lezing. Wie zich enigszins verdiept had in de atheïstische literatuur kwam weinig nieuws tegen. De door Van den Berg geponeerde stelling dat iedereen eigenlijk in meer of mindere mate atheïst is (we geloven niet in Wodan, Donar, Zeus, Jupiter, Baäl, Sinterklaas etc.) komt rechtstreeks uit de koker van Dawkins: “We are all atheists about most of the gods that societies have ever believed in. Some of us just go one god further.” Ook het door de inleider met veel verve verdedigde geloof in het bestaan van kabouters, met als bewijs een in de tuin gevonden klompje en een vel papier waarop stond dat kabouters ècht bestaan, zal de Dawkins-kenner niet onbekend voorkomen (“There may be fairies at the bottom of the garden. There is no evidence for it, but you can’t prove that there aren’t any, so shouldn’t we be agnostic with respect to fairies?”)

Nee, de argumenten zijn niet nieuw, maar de strijdbaarheid is het wel. Na 9/11 zijn veel atheïstische denkers er van overtuigd dat religieuze overtuigingen niet zo onschuldig zijn als wel gedacht en dat de denkbeelden actief bestreden moeten worden. Geheel passend in de nieuw gevonden sense of urgency nemen de nieuwe atheïsten nemen dan ook geen blad voor hun mond. “Religies verdienen geen respect; achter respect voor religies schuilt laksheid”. “De paus is een staatsvijand”, “De studie theologie is een schandvlek voor de universiteit”.

Van den Berg ziet als eerste stap naar de verlossing van de wereld van religie het afschaffen van het bijzonder onderwijs. Geen van staatswege gefinancierde indoctrinatie van kinderen op school. Artikel 23 van de grondwet mag worden afgeschaft. Verder dient de overheid religie net zo te behandelen als roken: toestaan voor volwassenen zonder schade aan anderen, en verder actief ontmoedigen. Deze stappen verklaren ook de ondertitel van Van den Bergs boek (Hoe komen we van religie af? Een ongemakkelijke liberale paradox); het tegenwerken van religie lijkt verre van liberaal. Het past in zijn stelling dat we niet tolerant voor intolerantie moeten zijn.

Al met al een interessante lezing, hoewel ik het gevoel had dat het vooral een preek voor eigen parochie was. Voor iets meer (maar niet veel) tegengas zie deze discussie tussen Floris van den Berg en de ‘Meiden van Halal’.

——————————————————————————————

We zijn bij alle lezingen aanwezig geweest en daar hebben we geluidsopnamen gemaakt. Deze waren in de eerste instantie voor onszelf bedoeld en de geluidskwaliteit is niet altijd even goed. Floris heeft toestemming verleend om de opnamen hier te publiceren. Zie ze als extraatje en niet als vervanging van de lezingen.

Download lezing 1 of beluister hier:

[audio:https://s3-eu-west-1.amazonaws.com/kloptdatwel.nl/FlorisvdBerg-deel1.mp3]
Download lezing 2 of beluister hier:

[audio:https://s3-eu-west-1.amazonaws.com/kloptdatwel.nl/FlorisvdBerg-deel2.mp3]
Download lezing 3 of beluister hier:

[audio:https://s3-eu-west-1.amazonaws.com/kloptdatwel.nl/FlorisvdBerg-deel3.mp3]
Om te downloaden kan je met de rechtermuisknop op de download link klikken en ‘link opslaan als…’ kiezen.

Het in de tekst genoemde boek kan je via onderstaande link bestellen. Daarmee ondersteun je tegelijkertijd Kloptdatwel.
//