Kloptdatwel?

Wetenschap

Emily Rosa

by 5 Comments

Emily Rosa onderzocht energetisch therapeuten en kwam daarmee in het Guinness book of Records:

At age 11, Emily Rosa, of Loveland, Colorado, USA, became the youngest person to have research published in a scientific or medical journal when an article she co-authored appeared in the Journal of the American Medical Association on 1 April 1998.

Het artikel onderzocht de voornaamste claim van Therapeutic Touch (TT) therapeuten:

Er bestaat een universele levensenergie die (…) het sterkst [is] in en rond levende organismen. Als een organisme gezond is, stroomt de levensenergie er vrij en op een evenwichtige manier doorheen, maar bij ziekte is de energiestroom geblokkeerd, ontregeld en verzwakt. De toestand van het energieveld kan worden vastgesteld op basis van bepaalde sensaties die TT-beoefenaren voelen wanneer ze hun handen op een decimeter afstand langs het lichaam van de patiënt bewegen.

Rob Nanninga schreef voor Skepter al eens een uitgebreid artikel over Therapeutic Touch.

Het idee van Emily om deze mensen te onderzoeken kwam toen ze zich op haar negende afvroeg: kunnen TT-therapeuten écht een energieveld voelen? Als schoolproject besloot ze de TT-therapeuten eens te onderwerpen aan een simpele test:

http://www.youtube.com/watch?v=z3iaBNOJ6vA

De test was simpel: laat de therapeuten hun hand door een karton steken waar ze niet doorheen kunnen kijken. Houd vervolgens een van je eigen handen boven een van de handen van de therapeut en laat ze vertellen boven welke hand jouw hand zich bevindt. Als ze inderdaad een energieveld kunnen voelen, dan is het een simpele opgave.

Als je zo’n test tien keer doet, dan zou je gemiddeld ongeveer 5 keer goed moeten zitten. Dat aantal wordt dus gehaald door ieder willekeurig persoon die je maar van de straat plukt en dat betekent dus dat er niets speciaals aan de hand is: iedereen scoort rond de 5 keer.

Sommige therapeuten dachten echter al dat ze met 4 uit de tien een goede score hadden behaald… zoals Emily al zegt: die snappen niets van statistiek.

Sommige mensen hadden kritiek op het feit dat Emily niet de eerste auteur is van ‘haar’ artikel, dat is namelijk haar moeder Linda Rosa. Mevrouw Rosa reageerde daarop op de site Reddit.

Wetenschap heeft geen ‘auto-correct knop’

by 11 Comments

Skeptici roemen vaak het zelfreinigend vermogen van de wetenschap. Zelfcorrectie onderscheidt de wetenschap van de astrologie en andere pseudowetenschappelijke nepperij. Maar corrigeert de wetenschap wel altijd zijn eigen missers? Over die vraag stond een paar dagen geleden (25 juni)  een interessant artikel in de New York Times. Een korte samenvatting.

Wetenschap heeft geen 'auto-correct knop' 1
Carl Sagan: vertrouwen in zelfcorrigerend vermogen van wetenschap (wikipedia)

Het artikel begint met een optimistisch citaat van Carl Sagan:

“There are many hypotheses in science which are wrong. That’s perfectly all right: it’s the aperture to finding out what’s right. Science is a self-correcting process.”

Om direct daarna vast te stellen dat de werkelijkheid niet zo simpel in elkaar zit. Wetenschap heeft geen ‘auto-correct’-knop. De wetenschap repareert niet altijd (met gemak) zijn fouten:

‘Science runs forward better than it does backward. Why? One simple answer is that it takes a lot of time to look back over other scientists’ work and replicate their experiments’.

Het tijdschrift Science publiceerde in mei acht kritische commentaren naar aanleiding van een controversieel artikel over bacteriën die arsenicum in hun DNA zouden kunnen inbouwen (in plaats van fosfor). Maar het betwiste onderzoek werd door geen van de critici herhaald. Dat zou een team namelijk maanden werk hebben gekost. Veel wetenschappers besteden niet graag zoveel energie als de kans op een negatief resultaat groot is. Ze werken liever aan onderzoek dat nieuwe inzichten oplevert. Een van de criticasters (Rosie Redfield van de Universiteit van British Columbia): “Scientifically I think trying to replicate the claimed results is a waste of time.” Daardoor zijn er onvoldoende argumenten om de controversiële paper in te trekken. De conclusies van het oorspronkelijke artikel blijven dus overeind.

Wetenschap heeft geen 'auto-correct knop' 2
De vreemde resultaten van Daryl Bem blijven overeind (CSI)

Soms nemen wetenschappers wel de moeite om een onderzoek te herhalen. Dan lopen ze wel het risico dat hun resultaten niet worden gepubliceerd. En dat is slecht voor je wetenschappelijke carrière. Daryl Bem, een psycholoog aan de Cornell Universiteit, schokte zijn collega’s met een zeer merkwaardig onderzoeksresultaat dat hij publiceerde in The Journal of Personality and Social Psychology. Mensen zouden meetbaar beïnvloed worden door toekomstige gebeurtenissen. Drie onderzoeksteams herhaalden het onderzoek van Bem – zonder resultaat. Een van de teams schreef een artikel. Maar dat werd afgewezen door het tijdschrift. Niet omdat het herhaalde onderzoek niet zou deugen, maar ‘omdat we nooit herhalingsstudies publiceren’ zo lichtte de hoofdredacteur toe. Amerikaanse skeptici verwierpen de onderzoeksresultaten van Bem. Maar een ‘debunk’-artikel in de Skeptical Enquirer heeft natuurlijk niet de status van een officiële retraction. De conclusies van het oorspronkelijke artikel blijven dus overeind.

En zelf als herhaald onderzoek wél wordt gepubliceerd leidt dit er niet altijd toe dat een controverse wordt beslecht. Dat overkwam de onderzoekers die het XMRV virus niet konden vinden in patiënten met het chronische vermoeidheidssyndroom. In 2009 publiceerde Judy Mikovits in Science dat lijders aan dit syndroom dit virus bij zich droegen. Toen andere onderzoekers het virus niet konden vinden en Mikovits vroegen om haar artikel in te trekken, reageerde ze dat ze dat ‘prematuur zou vinden’. Science publiceerde wel een ‘expression of concern’. De conclusies van het oorspronkelijke artikel blijven dus overeind.

Toch zit er beweging in het XMRV-onderzoek. Samen met viroloog Ian Lipkin herhaalt Judy Mikovits haar onderzoek op verzoek van het Amerikaanse Institutes of Health. Jammer  genoeg is dit soort onderzoek de uitzondering en niet de regel.

Stemmen in je hoofd: psychotisch of paranormaal?

by 54 Comments

Stemmen in je hoofd: psychotisch of paranormaal? 3
Iris Sommer heeft een boek geschreven over stemmen horen

Een tijdje geleden hoorde ik bij Omroep Max een interessant interview met Iris Sommer, psychiater op de ‘stemmenpoli’ van het Universitair Medisch Centrum in Utrecht en hersenonderzoeker. Je kunt het interview hier horen.

Stemmen in je hoofd: psychotisch of paranormaal? 4
Iris Sommer is met het specialisme 'biologische aspecten van psychose' verbonden aan de 'jonge akademie' van de KNAW (psychologie magazine)

Interessant in het interview vond ik dat sommige mensen hun stemmen zien als een paranormale gave. Waar ze bijvoorbeeld anderen mee kunnen helpen. Vooral mensen die verder gezond zijn gaan op die manier om met hun stemmen. Ze zoeken vaak gelijkgezinden op die ook paranormale ervaringen hebben. Daar worden hun stemmen geaccepteerd. Dat is prettig voor mensen met deze ervaring. Er rust immers in de samenleving een flink taboe op stemmen horen (psychose!). Sommer legt op de website van de stemmenpoli uit:

‘Vrij veel mensen die stemmen horen zien dat als een verhoogde intuïtie, een soort zesde zintuig. Zij zien zichzelf als helderziend, of eigenlijk: helderhorend. Er bestaat in Nederland een uitgebreid netwerk van mensen met interesse in paranormale gaven en verschijnselen. Er zijn vele websites, beurzen, opleidingen en verenigingen. Binnen dit circuit is het geen taboe om stemmen te horen, het hoort erbij en wordt begrepen. Het kan heel prettig zijn om eindelijk een groep te vinden die hetzelfde ervaart als jij, en er een positief referentiekader voor biedt. Sommige mensen die stemmen horen gebruiken deze eigenschap voor hun werk als medium of als alternatief genezer. Bijvoorbeeld als iriscopist, magnetiseur, manueel therapeut of esoterisch genezer. Via de stemmen krijgen zij informatie over de klachten van een cliënt, of leggen zij contact met overledenen’.

Sommer legt uit dat er geen principieel verschil is tussen paranormale begaafdheid en psychose:

‘Soms komt het voor dat een paranormale genezer steeds meer negatieve stemmen gaat horen en er als het ware door overspoeld raakt. Hij ontwikkelt een psychose. Het omgekeerde komt ook voor: iemand herstelt uit een psychose, leert met zijn stemmen om te gaan en gebruikt ze om anderen te helpen. Hij opent een praktijk voor healing. De twee vormen: stemmen horen bij psychose en bij gezonde mensen kunnen dus in elkaar over gaan. Het fenomeen stemmen horen is dan ook niet verschillend tussen mensen met een psychose en paranormaal begaafden, het is de inhoud van de stemmen en de verklaring die ervoor gevonden wordt, die anders is. En de dosis’.

Stemmen horen heeft misschien wel al heel lang een plaats als religieuze belevenis. Denk maar eens aan Abraham die de stem van God hoort zeggen dat hij zijn zoon Izaäk moet doden (Bijbel, Genesis 22:1&2; Koran, XXXVII: 102).

Eén op de tien Nederlanders hoort ooit wel een stemmen. En 3%-5% maakt het regelmatig mee. Het komt dus veel voor. Sommer legt uit dat het horen van stemmen een verontrustende ervaring kan zijn. Stel je bent alleen thuis – en je hoort ineens iemand je naam roepen. Je begrijpt er niets van. Je bent toch alleen? Staat je mobieltje misschien aan? Even later hoor je een iemand een hele zin uitspreken. Wat denk je er van? Schrik je? Het is altijd verstandig om contact op te nemen met een arts. Op de stemmenpoli behandelen ze vooral mensen die al lang last hebben van de stemmen en die slecht reageren op medicatie.

Je kunt het boek van Iris Sommer kopen bij bol.com (je steunt hiermee Kloptdatwel) via onderstaande link:

Nibiru, orb, UFO of een Ruiter van de Apocalypse? Doe de lensflare test!

by 10 Comments

Mensen fotograferen of filmen tegenwoordig ontzettend veel want iedereen heeft wel een camera bij zich: je telefoon.

Soms staan er vreemde dingen in het beeld en dan roepen sommige mensen al snel dat ze Nibiru hebben gevonden, een orb of een UFO hebben gefotografeerd of een Ruiter van de Apocalypse hebben gezien.

Hadden ze deze simpele test maar gedaan:

http://www.youtube.com/watch?v=APVN8a-kjs8